33 (1173) Elokuun 28. päivy näh s. 6

Transkriptio

1 K a r j a l a n r a h v a h a n l e h t i 33 (1173) Elokuun 28. päivy 2013 ÔÔ Samat hommat kaikkiel s. 2 Karjalan tazavallan piämies Aleksandr Hudilainen mennyt nedälil oli ruadomatkois Priäžän da Anuksen piiris, kus vastavui kyläläzienke. Matkoin tarkoituksennu on avvonazesti da suorah paista kyläläzien ongelmis da hommis. ÔÔ Karjalan kielen koin hyväkse s. 5 Ravintolapäivänny Kinnermän ystävät -yhtymän nuoret järjestettih Oulus Karjalan kulma -kahvila. Kahvilan tavoittehennu oli kerätä varua Karjalan kielen koin hyväkse. ÔÔ Tiedoloi karjalazih näh s. 6 Äijygo karjalastu on Karjalas, kus opastetah karjalan kieldy, konzu oldih ristitty karjalazet, midä pidäy šipainiekoi pastajes nämmii da toizii mieldykiinnittäjii tiedoloi karjalazih näh voibi lugie bukliettazis, kudamii valmisti Karjalan Rahvahan Liitto ÔÔ Rahvahis on vesselembi s. 6 Ei pie nikonzu yksinäh olla, nevvou Klavdija Vasiljeva. Inehmizel on 81 vuottu igiä. Lapset on jo kazvatettu. Jo nelli vuottu rodieu ukon kuoltuu. Konzu kuoli häi, ga inehmine ei tiedänyh ni kui elämäh rubieu. Priäžän školas ymbäri luajittu aidu maksoi 603 tuhattu rubl ua. Kuva: Jelena Migunova, Oma Mua Priäžän škola kazvattau omal mual ruadajii»»priäžän kylän škola on suurimii piiris. Uvven opastusvuvven sen opastujat alletah kohendettulois tilois. Školas ymbäri kezän aigua luajittuh aidah Priäžän škola sai dengua tazavallan b udžietaspäi. Sivu 2 3.

2 2 «Oma Mua»»»priäžan piiri»»uudizii Priäžän škola kazva Jessoilas on 54 kodii, kudamis varaittau eliä. Mostu kodii on piirin joga kyläs. Kuva: Jelena Migunova, Oma Mua Samat hommat kaikkiel»»karjalan tazavallan piämies Aleksandr Hudilainen mennyt nedälil oli ruadomatkois Priäžän da Anuksen piiris, kus vastavui kyläläzienke Matkoin tarkoituksennu on avvonazesti da suorah paista kyläläzien ongelmis da hommis. Rahvas voidih kyzyö Hudilazel kui Karjalan tazavallan sotsiualu-ekonoumizes tilandehes, mugai oman piirin da kylän hommis. Priäžäs vastavus piettih Karjalan tazavallan päiväkse uvvistetus Kul tuurutalois. Aleksandr Hudilainen mustoitti, ku terväh Karjalan tazavaldu rubieu pidämäh 100-vuozipäiviä. Omii ehoituksii tämän merkittävän Minun Karjal minun Ven a -pruazniekan valmistamizen da pidämizen pluanah suau sanuo jogahine Karjalan eläi. Priäžäs paistih piirin pahas kunnos olijois dorogois. Karjalan piämiehen sanoin mugah Karjalas lähiaigua roih luajittu uuzi juamu Piiteri Sortavala Petroskoi, kudai rubieu menemäh Priäžän piiriigi myö. Jessoilan kyläs kahten čuasun aloh Karjalan tazavallan piämies vastai kyläläzien kyzymyksih. Huolestuttau rahvastu poštuozastoloin salbuamine pienis kylis, häpistynnyöt koit hommat. Jessoilas on 54 kodii, kudamis varaittau eliä. Mostu kodii on piirin joga kyläs. Vastavuksele tulluot virguniekat nevvottih nämien kodiloin eläjii, kui suaja ičele toizet eländykohtat, kerätä dokumentoi, ku yhtyö valdivollizeh programmah. Hos i on Jessoilas uvvistettu kotel noi, ga zobottiu kyläläzii ruvetahgo kotel noin verkostot ruadamah hyvin suuril pakkazil, ku ollah pahas kunnos. Kyläläzii uskoitettih, ku Jessoilah pahas kunnos olijoin lämmitystruvoin sijah jo tuodih uvvet da azetetah net syvyskuun 10. päivässäh. Priäžän piirin eläjii zobotitah tervehyönhoijon, muatalovuon hommat, kylien pihoin kunnostamine, opastus da kul tuuru kylis. Paginua piettih kommunal noloin maksuloin nostamizeh näh, demogruafien hommis, paikallizen ičehaldivon ruavos. Karjalan tazavallan piämies kiitti Priäžän da Jessoilan eläjii aktiivizes nägemykses, da lujoitti, ku vaiku yhtes voibi muutua elaigu parembakse, piästä monis vaigevuksis da ongelmis läbi. Omii mielii kirjutakkua club Karjalan tazavallan päiviä tänävuon piettih Priäžän kyläs. Sen pidämizeh oli annettu ynnälline tukku dengua. Eräs vuitti niilöis puutui Priäžän školalegi. - Allus algajen oli annettu 1100 tuhattu rubl ua, ku voizimmo luadie aidu školas ymbäri. Zakonan mugah pidäy luadie konkursu, kuduas voittau se, kudai huogehembah hindah luadiu sen libo tämän ruavon. Sen mugah meijän aijan luajindah otettihes huogehembal. Meil tuli maksua sit 603 tuhattu rubl ua. Dostaliloih dengoih kohendimmo školan levon, lattiet erähis pertilöis da meedikkupertin, sanelou Priäžän školan johtai Ol eg Stepanov. Kotkatjärveläine Ol eg Jurjevič ruadau Präžän školan piälikönny jo kaheksa vuottu. Enne sidä häi oli Petroskoin školan muantiijon opastajannu, sit kaheksa vuottu školan n:o 9 johtajannu. - Iče en ole karjalaine, karjalakse en malta, ga ku olen rodivunnuh da elänyh Kotkatjärves, ainos kuulin liygiläzien paginua. Nygöigi meijän kyläs kaikkiel voibi kuulta karjalakse pagizijua. Laukasgi sie voibi ruadua vaigu se, ken maltau karjalakse, eiga kuibo häi rubieu babiloinke pagizemah, nagrau Ol eg Stepanov. Karjalua opastuu nelläs vuitti Ven alazen Stepanovan piän al toimijas školas 400 lapses puolet opastutah karjalan da suomen kieldy. Nuožarveläine opastai Nina Barmina opastau karjalan kieldy kluasois da seiččemenden»»brihačut pajatetah kluasan opastujile. Kaikkiedah karjalan kieldy opastujua Priäžän školas on 51 hengie. - Opastai maltau muga paista lapsien da heijän vahnembien kel, ku heil himoittau kävvä karjalan kielen urokoile. Karjalan kieldy opastujien lapsien joukko vuozi vuottu kazvau, sanou Ol eg Stepanov. Hos školan johtajan sanoin mugah karjalan kielen opastukses on liigu hommu. Sanommo, vaigiembi on kirjuttua urokoin aigulistua. Karjalan kieldy opastettavis školis ruadonedäligi vältämättäh sen periä pidäy olla kuuzipäiväine. Viehäi školah tullah autobusal lähikylien lapset Matrosois da Pyhärvespäi. - Školan johtai kannattau da auttau karjalan kielen opastustu. Myö saimmo Tatjana Baranovan opastuskniigan 2. kluassah niškoi, ga uvvekse vuottu meile käettih opastuskniigat kolmandes da nelländes kluasois opastujile. Ylen äijäl vuottazimmo niilöi, toivou karjalan kielen opastai Nina Barmina. Nuordu opastajua joukkoh Priäžän školas nygöi ruadau 45 opastajua. - Opimmo luadie muga, ku joga vuottu tulis yskikaksi nuordu opastajua. Ku emmo joudus moizeh tilah, ku konzutahto kai vahnemban polven opastajat lähtietäh iäres, meil kiirehel kamul tulou eččie uuttu heijän sijah. Nygöi opastajien keski-igä on 40 vuottu. Tänävuon meil tulou nuori anglien kielen opastai, iče häi on Jessoilaspäi rodužin. Vikse Natalja Läppe ruadau algukluasoin opastajannu jo 30 vuottu. Kuva: Jelena Migunova, Oma Mua - Mennyt vuon meijän školan muuzikan opastai Tatjana Rožkova keräi enzimäzen kluasan brihaččuloi yhteh pajattamah. Muga net miellyttih sih, ga toizisgi kluasois rubei lastu tulemah. Enzimäi joukos pajatti 15 hengie, jälgimäi heidy oli jo 31 hengie. Meijän brihačut pajatettih äijis Priäžän pruazniekois, käydihgi Petroskoile pajattamah, kerdou Natalja Läppe. omahgi kyläh händy rakkahal vuotettas, ga häi tulou Priäžäh ruadoh, ylbeilöy Stepanov. Nuoril opastajil Priäžäs taritah eländykohtu. Nuoret kojittomat opastajat eletäh endizen školasanatourien pertilöis. Hyö otetah niilöi vuograh sikse aigua, kuni ei löytty parembua eländysijua. Priäžän školan kolme opastajua eletäh niilöis tilois. Formu kurittau lapsii Tänä opastusvuon Priäžän školas rodieu kaksi enzimästy kluassua. Kai net lapset polgietah školan kynnykses piäliči školan formas. - Piätimmö muga, ku vältämättäh formu rodieu vaigu enzimäzen klua san opastujil. Dostaliloie kirjutammo, kui pidäy šuorita školah kävves. Semmite luajimmo omat normat opastajihgi niškoi. Vahnembil lapsii opastajes pidäy algua omas ičes, on varmu Stepanov. Školan johtajan mielen mugah formah šuorivunnuot lapset enämbäl pyzytäh kuris, ollah vagavembat opastujes, ei mennä hyväkse toine toizen ies. Vahnembilgi lapsii školah kerätes pidäy vähembä dengua. Ruadua omal mual Ol eg Stepanovan sanoin mugah Priäžän školan lapset hyvin piästäh läbi tutkindolois da ei olla ni yhty pahembat linnalazii lapsii. - Meijän školan loppenuot opastutah suuris linnois Piiteris da Moskovas, Petroskoin korgielois školis da tehniku-»»fakta: ÎÎ Priäžän piiris on yheksä školua da viizi lapsien päivykodii. ÎÎ Priäžän piirin nelli školua ollah pieniluguzet. ÎÎ Priäžän, Pyhärven, Jessoilan, Čalnan, Vieljärven, Matrosoin, Joven, Nuožarven da Heččulan školis tänävuon rubieu opastumah 1384 lastu. Vuvvennu 2012 školaniekkua Priäžän piiris oli 1389 hengie. ÎÎ Tänävuon Priäžän školih tuli viizi nuordu opastajua. ÎÎ Karjalan kieldy Priäžän čupul opastetah Nuožarven, Priäžän, Jessoilan da Vieljärven školis. mois. Mennyt vuon loppenuzis kolme lähtiettih opastumah kivenlouhiinženieroikse. Ellendetähhäi, ku heil rodieu ruaduo, omalgi čupul, dai palku rodieu hyvä, sellittäy Stepanov. Vie vuottu nelli tagaperin äijät meijän nuoris školan loppiettuu lähtiettih Suomeh opastumah da ruadoh. Ga nygöi, kačon, mostu on harvembah. Myö kuuzi vuottu peräkkäi tarkastammo, ken meijän školan loppenuzis kunne lähtöy opastumah da menöy ruadoh jälles opastundua. Myö, tiettäväine, tahtozimmo, ku opastundan jälles enimät heis kiännyttäs omah kyläh, omah piirih da ruattas oman muan hyväkse. Natalja Anatoljevna ruadau Priäžän školas vaigu nelli vuottu. Enne sidä häi ruadoi školas Piiterin alovehel. Tänävuon Natalja Läppe, kudai ruadau algukluasoin opastajannu jo 30 vuottu, rubieu opastamah toizen kluasan opastujii. Heidy joukos rodieu 20 hengie. Heijän keskes on kaksi niistiedy lastu, kudamii ei vieraiteta toizis tervehis lapsis, hyö ollah kaikkien toizien joukos joga dielos. Lapset puaksuh kävväh matkoih, pietäh pruazniekkoi, luajitah midätahto yhtes omien vahnembien kel. - Lapsien vahnembat äijän autetah. Kezän aigua yhtes kruasiimmo lattiet, lait, seinät. Hyö otettih pestäväkse ikkunzuavesit. Muite ruadajes da opastujes miel on kaikkie, midä pidäy. Joga kluasas meijän školas ollan tiedokonehet, multi-mediavehkehet, Internet, sanou Natalja Läppe. Toizen kluasan pertis, näimmö, ollah uvvet škuapat da stolat, kudamien tagan lapset voijah istuo kai nelli vuottu alguškolas opastujes, ku net voibi korrendua. - Muga igävy on heidy. Istun kois, livailen al bomoi, kaččelen kuvii, omahizet kyzytäh, jogo igävy on opastujii. Ga on, tiettäviäine, ku suvaičen heidy, kui omii.

3 »»opastus «Oma Mua» 3 ttau omal mual ruadajii Ol eg Stepanov kaheksa vuottu oli Petroskoin školan johtajannu. Saman verran häi on Priäžängi školan piälikönny. Kuva: Jelena Migunova, Oma Mua»»Nuožarven škola iellehgi rubieu ruadamah»» Lapsi päivykodih nedälikse»»livvikse opastetah školas Erähis Karjalan joukkoviestimis mennyt nedälil oli sanottu, ku Nuožarven škola ei avavu uvven opastusvuvven allus. Se kiellettih ruadamas sen periä, ku školas ei ole kanalizatsiedu. - Sidä ei ole školas, ku sidä ei ole, ei ni olluh nikonzu kogo Nuožarven kyläs. Yhtes päiväs myös sidä emmo voi luadie. Yhtelläh tädä dieluo myö sellitämmö. Meidy äijäl auttau Karjalan opastusministru Irina Kuvšinova. Sendäh tahtozin vagailla kaikkii, probliemua sellitämmö da škola rubieu ruadamah ielleh. Myö ainos olimmo da ielleh olemmo sil kannal, ku pidäy vältämättäh säilyttiä pienetgi školat kylih, pidäy varmuttu Tatjana Seppänen, Priäžän piirin opastus ozaston piälikkö. - Semmite se on niilöi harvoi karjalazii kylii, kus karjalan kieldy vie kuulet pihoil, kus lapset paistah karjalakse. Sanommo, Nuožarven kyläs on pereh, kus on seiččeitostu lastu. Enimät heis ollah ottolapset. Kuuzi lastu sit perehes kävväh školah. Tatjana Seppänen lujoittau, Priäžän piirin adiministratsii on sil kannal, ku pidäy säilyttiä pienet kylän školat. Kuva: Jelena Migunova, Oma Mua Talumah Jessoilah lapsii ruvetah školan autobusal. Kuva: Jelena Migunova, Oma Mua Jessoilan kylän päivykodih, Tatjana Seppäzen sanoin mugah, tänävuon luajitah moine joukko, kunne lapsii vahnembat jätetäh ruadonedälikse, viijekse päiviä. Suovattoin da pyhinpäivin lapset roitah omas kois. - Myö tiijämmö, ku on kymmene mostu perehty, vahnembat tahtottas panna omii lapsii moizeh joukkoh, jättiä lapsii päivykodih viijekse päiviä. Kuudaman kyläs, kus vuvves 2000 ei ole ni školua, nigo detsaduu, 13 vuvves on roinnuhes äijy lastu. Kaikkii heidy pietäh kois, ku detsaduu kyläs ei ole. Nygöi kuudamalazet voijah sijoittua omii lapsii Jessoilan detsaduh. Taluo sinne lapsii ruvetah Jessoilan školan autobusal. Pikoi pienii lapsii sinne emmo ota, vaigu kolmes vuvves algajen. Semmite tärgei se on niilöile lapsile, kuduat terväh lähtietäh školah. Heil vältämättäh pidäs kävvä detsaduh, ku olis aigua varustuo školan opastandah. Paiči Kuudaman lapsii, Jessoilan yömbäristöjoukkoh otetah toiziengi lähi kylien lapsii, sanommo, niilöin vahnembien lapsii, ket ruatah yölöil. Priäžäläine Nadežda Galiullina on rodužin Kuittizespäi. Sie häi opastui školas karjalan kieldygi. - Minun tuatto on karjalaine, muamo ven alaine. Tänävuon minun tytär Arina lähtöy Priäžän školah enzimäzeh kluassah. Yhtes ukonke piätimmö, anna häi opastuu karjalan kieldy. Pahakse mielekse, konzu tytär kävyi Priäžän lapsien päivykodih, emmo puuttunuh sih joukkoh, kuduas opastettih liygii. Ga hyväkse mielekse Arina rubieu opastumah karjalua školas. Tahtozin uskuo, ku lapsi rubieu opastumah hyvin, ylen äijäl hänel himoittau školah. Kuittizes rodivunnuh da kazvanuh Nadežda Galiullina tahtou, ku hänen tytär opastus karjalan kieldy. Kuva: Jelena Migunova, Oma Mua

4 4 «Oma Mua»»» histourii Kumi-koski luonnon mustomerki Valentina Mironova Vuvvennu 1939 Smirnovua da Hämälästy työttih Butirskoih tyrmäh da dielo annettih Nevvostoliiton NKVD:h. Lingvistoin dielo. Peittoliitto, kudamua ei olluh Karjalan halličuksen käskys Vuonnizen jovel olii Kumi-koski on sanottu meijän tazavallan luonnon mustomerkikse. Koski on Kalevalan piiris Vuonnizen meččymuan rajal. Kumi-koski sanottih mustomerkikse sendäh, ku suas säilyttiä ainavoluaduine da arvokas ekolougien, tiijon da kul tuuran puoles Vuonnizen joven kompleksu, kudamas on čomua koskie. Kumi-koski on suurin Karjalas, sen viet valutah 13,6 korgevuos. Joven rannoil on čomua meččymuadu. Niilöis mečis on säilynyh koskemattoman mečän kazviloi da elättilöi. Luonnon akkiloičendas Kumi-koski kuuluu muga sanottuh Fennoskandien Vihandah vyöhykkeheh, kudai on kaidu aloveh Ven an da Suomen rajua pitkin Barentsevan meres da Itämeressäh. Sendäh ku Kumi-koski on raja-alovehel, sinne tulendu da olendu, pidoloin piendy on kiini rajaalovehen siändölöih da Kumi-koski luonnon mustomerkinnu -siändölöih. Luadie Kumi-koskes luonnon mustomerki tahtottih vie 1990-luvul. Suuri ruado sikse ruattih paikallizet rahvas, Kalevalan meččytalovus, Kalevalan piirin luonnon akkiloičendan komitiettu da kanzallizen Kalevalan piirin administratsii. Luonnon mustomerki Kumi-koski on jo toine erikseh akkiloittavu muakohtu, kudai sai moizen stuatusan vuvvennu Tämän vuvven kezäkuul Kemin piirishäi on perustettu Griidinän zakazniekku.»»smirnov da Hämäläinen karjalan kielen piälimäzikse kehittäjikse dai viäritettävikse Katerina Leksunova Dmitrii Smirnov oli tverinkarjalaine. Häi rodivui muanruadajien pereheh, opastui ven an alguškolas, sen loppiettuu oli puusepän opastujannu, sit iče rodih muasterikse. Mies sluužii Ruskies Armies, oli Kommunistoin puolovehen ruadolois Ukrainal, sit Baškiiries, Kazahstuanas. Elokuus 1937 tuli Karjalah. Konzu Smirnov otettih kinni, häi oli Kommunistoin puolovehen Karjalan alovehellizen komitietan toizennu sekretarinnu da Korgeviman nevvoston deputuatannu. Matvei Hämäläinen oli inkerinsuomelaine, rodivui Leningruadan alovehel Lukaši-kyläh. Loppi Leningruadan pedagougizen Gertsenan nimizen instituutan. Oli naizis, hänel oli kaksi lastu. Erähäs tyrmäs kirjutetus ankietas hänen ammatti oli kirjutettu lingvistu, toizes leikvistu. Täs suau ellendiä, ku omua viärättömytty tovendajes Hämäläzel pidi paista opastumattomien ristikanzoinke, kudamat ei oldu peril kielidielolois. Sendäh suau ovvostua, ku suurin vuitti sidä, midä saneli Hämäläinen kyzelylöis NKVD:n ruadajat ei voidu ellendiä, da se, tiettäväine, vie erähän kerran tovendi hänen viäryön. Hämäläinen da Smirnov oldih kučuttu karjalan kirjukielen luadijoin joukkoh sendäh, ku yksi oli karjalaine, toine oli kielen tiedäi da lingvistu. Mollembat hyvin maltettih suomen kieldy, da ruadajes puaksuh piettih yhtevytty Suomen tiedomiehienke. Tämä šeikku rodihgi piäviäryökse. Kiiniotanduluvas oli kirjutettu, ku Hämäläinen oli Karjalas ruadomatkas kudaman järjesti professoru Bubrih, kudai on suomelaine špionu. Tämän ruadomatkan tavoittehennu oli Karjalan suomelastumine da ven an da karjalan kielen tazavallas hävitändy. Hämäläinen, Bubrihan avvuttajannu olles, aktiivizesti ruadoi Karjalan suomelastumizekse. Vuvvennu 1938, karjalan kielen opastuskniigoi luadijes, kaikelleh pietteli nämmien opastuskniigoin ilmahpiästämisty. Pidäy sanuo, ku enzimäzel doprosal Hämäläinen tunnusti oman viäryön da kirjuttii tovenduksii iččie vastah. Häi tunnusti, ku oli sivoksis Suomen fašistujärjestölöinke vuvves 1932 da Karjalan akadeemizen seurankegi. Pidäy mainita, ku tämän seuranke Hämäläinen tottu pidi yhtevytty. Konzu Hämäläzen puoleh hiännyttih Akadeemizeh seurah kuulujat, mies kerras ilmoitti sen NKVD:le, da sai luvan iellizeh yhtehizeh ruadoh Seuranke. Ga Hämäläzen piäviäryökse rodih eräs vastavus. Konzu mies oli vepsän kieldy tutkimas, vuvvennu 1934 kezäl, häi vastavui Leningruadas Gelsingforskoin yliopiston spetsialistoinke, heijän joukos oldih professorat Kettunen, Posti da Siro fašistat da aktiivizet Karjalan Akadeemizeh seurah kuulujat (oli kirjutettu viärittämislistah. Toim.). Smirnovua viäritettih vuvvennu 1936 karjalazen kanzallizen špionskoin järjestön luadimizes. Rounoku, järjestön piälikkölöinny oldih Smirnov, Vladimir Filimonov, Nevvosto Karjala-lehten toimittai P otr Saveljev da tiedomies Hämäläinen. Tverin (Kalininan) alovehel kiini pandut puolovehen ruadajat annettih tovenduksii Smirnovua vastah. Ga panna kiini händy, korgeitazostu puolovehen ruadajua, ei olluh mahtuo ilmai korgevimua lubua. Sendäh Karjalan kommunistupuolovehen alovehellizen komitietan enzimäne sekretari Kuprijanov työndi ruadokirjazen Puoloveh elimien piälikkölöin Keskuskomitietan ozaston johtajale Malenkovale. Kirjazes Kuprijanov tovendi viäryksii Smirnovan puoleh. Myöhembi viärykseh ližättih vuozien terroruaksieloin valmistamine Stalinua, Molotovua, Kaganovičua, Andrejevua vastah. Tämä oli jo vagavu viärys, da viäryniekoin ozas piätettäs yhtes päiväs. Viäryniekkoi piästi se, ku dieloloin kolmikkoloil kačondu jo heitettih vuvvennu A Smirnovua da Hämälästy työttih Butirskoih tyrmäh da dielo annettih Nevvostoliiton NKVD:h vuvvennu ÎÎ Jatkuu. On otettu history/delo-lingvistov-zagovorkotorogo-ne-byilo/ Kohendus Oman Muan n:s 32 (21.elokuudu) nelländel sivul Katerina Leksunovan kirjutukses Lingvistoin dielo. Peittoliitto, kudamua ei olluh petties rodih hairahtus. Kirjutuksen nimen Ligvistoin dielo. Peittoliitto kudamua ei olluh sijah pidäy lugie Lingvistoin dielo. Peittoliitto, kudamua ei olluh. Kyzymmö andiekse Katerina Leksunoval. Oma Mua -lehten toimitus Kumi-koski on suurin Karjalas, sen viet valutah 13,6 korgevuos. Joven rannoil on čomua meččymuadu. Niilöis mečis on säilynyh koskemattoman mečän kazviloi da elättilöi. Kannata Kiži Jatkuu Ven an 10 mustomerkii -kilbu. Mustoitammo, Kiži on piässyh kilvan toizeh ozah, kudamas kaheksaskymmenes kohtas vallitah 30 Ven an parastu. Tänäpäi Kiži on kuvvendeltostu sijal. Andua oma iäni Kižile voibi syvyskuun 1. päivässäh Rossija 10 -saital libo työndiä sms-viesti 1880 noumerale, sen tekstu pidäy olla 28. Kilvas enzimäzien joukos endizelleh ollah Ahmat Kadirovan mečeti Čečn an syväin da Kolomnan kremli, niilöis on iänestännyh enämbi kuuttu miljounua hengie. Kolmeskymmenes mustomerkis vallitah kymmene parastu, net pienendetynny sit nostetah Rossija-puistoh Moskovan alovehel vuvvennu 2016.

5 »»heimovellet Karjalas himoittau nähtä argielostu «Oma Mua» 5 Natalja Sinitskaja Karjal on moine kohtu, kudai ainos vedäy omah puoleh. Turistua meile kävyy ymbäri vuvven. Ga puaksuvin, tiettäväine, kezäl. Da enimät käyjät ollah lähembäzet susiedat da heimovellet suomelazet. Moizii käyjii ollah Puustizen da Jiskolan molodoit. - Luondo teil on čoma, ga eihäi se äijiä eruo Suomen luonnos. Enimite meil on mieleh kaččuo jogapäivästy argielostu, kui da midä eletäh tavallizet rahvas. Karjalan puuhine arhitektuuru sežo kiinnittäy meijän mieldy, sanou Jorma Puustinen. Puustizet Jorma da Sinikka tuldih Karjalah enzimästy kerdua vuvvennu Nygöi kävväh tänne joga vuottu da vie kaksin kerroin. Petroskoil eläy heijän hyvä tuttavu Tatjana Bolujeva. - Kävymmö gostih toine toizelluo. Hyö, konzu tullah Karjalah, ainos minulluo azetellahes. Minägi äijän kerdua olin heile Tohmajärvel, nygöi, konzu muutettih Jovensuuh, sinne kävyn heidy nägemäh, sanelou Tatjana. Puustizien mieles nellästostu vuvves Karjalas da Petroskoil elaigu on äijäl muuttunuh. - Dorogat roittih parembat. Yhtelläh, ku suurembil pihoil net ollah hyvät, pienembil net vie pidäs kohendua. Pahakse mielekse suuril dorogoil ajajes et ellendä linnoin da kylien nimilöi, ku niidy ei ole suomekse Puustizet Sinikka da Jorma (hur.) tuldih Karjalah enzimästy kerdua 14 vuottu tagaperin. Jiskolan molodoit Pertti da Tuula (oig.) oldih Karjalas tänävuon enzimästy kerdua. Kuva: Ol ga Smotrova, Oma Mua kirjutettuu, paheksitah Puustizet. Dai ligua toiči on, midä piä kandau lykitty on dorogoin myödäh. Sinikka Puustinen 40 vuottu ruadoi lapsien kel enzimäi häi oli lapsienkazvattajannu, sit lapsien päivykodiloin johtajannu. - Erähiči myö lapsienke nareko kaivoimmo lumikivokseh plastikkubutilkan. Panimmo syväh, lumespäi sidä ei nägynyh. Ga lumen sulettuu lapset nähtih, ku se nikunne ei hävinnyh, eigo hapannuh. Lapsen sen vuoh hyvin ellendettih, ku ei sua ligavuttua pihoi, nevvou Sinikka. Puustizet nellästostu vuvves ku kävväh Karjalah oldih äijis kylis, käydih muzeiloih, Kižin suarel, Valamoile. Korgiesti hyö arvostetah Kanzallizen teatran ozutelmii. Jälgimäzet ozutelmat, kuduat hyö nähtih, oldih Sinizen taivahan pajot da Ruma Elza. Täl kerdua Puustizet tuldih Karjalah omal mašinal Anuksen kauti, ku tahtottih kävvä Aleksandr Svirskoin manasterih. Keral hyö otettih omii ammuzii tuttavii Jiskolan molodoloi. Sinikka Puustinen da Tuula Jiskola ollah ammuzet tuttavat, hyö yhtes opastuttih lapsien päivykodiloin opastajikse Helsingis. Vantaas eläjät Tuula da Pertti Jiskola oldih Karjalas enzimästy kerdua, ga miellyttih matkah. - Eri kohtis olles meil mieleh on tuttavuo paikallizeh kul tuurah, kävvä kyläläzih pruaz niekkoih, kus suau nähtä perindöllizii rahvahallizii ruuttii. Teil, Karjalas, kul tuurua on äijy, sanotah Puustizet, kuduat äijän ajeltah ymbäri muailmua - oldih Izrail as, Unkaris, Välimeren mualois. - Minä 38 vuottu ruavoin Suomen poštas. Nygöi minä dai minun akku mollembat olemmo eläkkehel. Hos Sinikka toiči kävyygi ruadoh, konzu kučutah. Suomes eläkkehele lähtietäh enimite 65 vuvven ijäs. Suomes ei sua ruadua 68 vuottu vahnembil, ku eihäi olle sinul omua biznessua. Ku ristikanzu ruadanou yölöil, häi eläkkehelgi lähtöy aijemba. Pertti Jiskola, ku 37 vuottu ruadoi politsiimiehenny, eläkkehele lähti aijemba. Ga meil, kui kaikes muailmas, eläkehigiä ainos nostetah. Suomen eläkkeheläzet omih dengoih voijah kävvä loitokse. Puustizet Karjalan matkan jälles kerävytäh Indieh. Ga matkoin välis hyö kiirehtettih kodih Jovensuuh, ku sie heidy vuotetah kolme bunukkua. - Tuliel kerdua vältämättäh talun heidy Kinnermäle, uskaldau Tatjana Bolujeva, - hyö ammui tahtotah sinne kävvä. Karjalaksegi hyö ylen hyvin ellendetäh. Karjalan kielen koin hyväkse»»toimitukseh kirjutetah kaikkie jogahine kannattau meijän ruaduo da mielihyväl yhtyy Ol ga Gokkojeva Ravintolapäivänny, 18. elokuudu, meijän Kinnermän ystävät -yhtymän nuoret Jenni Isoniemi, Piia Syri, Merja Tenhunen, Tiina Sipilä ja Albrik Meier, Hilla Männikkö, Anna da Sofia Gokkojevat järjestettih Oulus Karjalan kulma -kahvila. Kahvilan tavoittehennu oli kerätä varua Karjalan kielen koin hyväkse. Jogahizel nuoris oli oma vuitti täs ruavos. Enne Kahvilah näh nuoret valmistettih magiegu pastostu da n amuu, keitettih koufiedu da čuajuu. Kuvat: Ol ga Gokkojeva Dorogan pielih nuoret pandih čomat viittehet projektan joga ruadoh. Tämä on minun mieles suurin dielo, sidä moizes suures projektas tarvitah enimyölleh. Ylbienny kačon kui Kinnermän ystävien nuoret maltettih hyvin da šeikkuperäzesti valmistua tädä päiviä. Dorogan pielih pandih čomat viittehet, pihale palatku da katos, järjestettih ozuttelu da čöndžöibazari. Gost ua kahvilah tuli äijy. Kahvilas gostile myö ozutimmo TV-uudizii Kinnermän pruazniekkah näh da meijän ruadoh näh. Gostile roittih mieldy myö järjestelyt, syömizet da ozuttelut. Täs kaikes kiitämmö meijän nuorii. Päiväs saimmo 801,65 jevruo. Ližäkse saimmo Helena Hirviniemelpäi lahjakse 125 jevruo. Tämä lahjoitus oli äijiä suurembi da tärgiembi meile, migu dengusummu. Suuri passibo uskos da himos avvuttua. Passibo kaikile avvuttajile, čöndžöibazarin lahjoittajile, da tiettäväine, niile, ket tuldih kahvilah. Yhtehizes ruavos on vägie! Lopul nedälii Vieljärvel rubiemmo valamah koin alužindu, sit algavuu Karjalan kielen koin nostamine.

6 6 «Oma Mua»»» kandurahvas Rahvahis on vesselembi»»dai pahat mielet kai unohtutah, sidä mieldy on priäžäläine Klavdija Vasiljevna Vasiljeva»»Kyläläzet Jelena Filippova Roinnougo konzu pahua mieldy libo muite et ole voindalleh, ga konzu olet rahvahis dai rahvahanke kai vähän vähäzin proidiu. Ei pie nikonzu yksinäh olla, nevvou Klavdija Vasiljeva. Inehmizel on 81 vuottu igiä. Lapset on jo kazvatettu. Jo nelli vuottu rodieu ukon kuoltuu. Konzu kuoli häi, ga inehmine ei tiedänyh ni kui elämäh rubieu. Enimät ruavot taloishäi oldih mužikan hardieloil. Pidi työndyö sit da harjavuo elämäh yksinäh. Työndyigi. Rinnalhäi oli hyvä dovariššu, kudai konzugo hyväl sanal lauhtutti, konzugo jo vagaval vagaitti. Lilija Vasiljevanke Klavdija Vasiljevna ollah ammuzet tuttavat. Minä händy rauhah en jätä, ainos tulen kunnetah ottamah. Horah kävymmö pajattamah. Ezmäi kävyin iče ottamah, a sit sanoin: nygöi iče tule. Ostin hänele kepin dai häi rubei iče tulemah, sanou dovariššu. Jo hätken aigua Klavdija Vasiljevna pajattau Priäžän pajojoukos Randaine. Sanou: pajattau ijän kaiken dai horih ainos kävyy. Oli vai välii, konzu lapsii kazvatti, sit ei piässyh. Pahuos pienyössäh pajatan. Tuandoi vaste, kačo, kalmoil tuttavan näin. Häi minul kyzyy: Sinä Klavago olet? Sinä školas ainos pajatit, sanou inehmine. Tänäpäi Randaine-pajojoukos on pajattamas seiččie inehmisty. Pajatetah hyö karjalakse dai toiči ven akse. Tulien vuon pakkaskuul Randaine täyttäy kolmekymmen vuottu. Horaniekoinke ruatah Aleksandr Saveljev da Larisa Prokopenkova. Larisa konzu tuli meile ruadoh, uvvet ruutat ombelutettih. Meil oldih ezmäi prostoit, ga häi sanoi: jo vahnat ollah, ei pie moizii. Nygöi, kačo, uuzis jo pajatammo, jatkau paginua inehmine. Ruutat uvvet ollah, hyvät, ga miellythäi enämbäl Randazen inehmizien pajatandah, ku pajatetah hyö puhtahal karjalan kielel da karjalazeh tabah. Iče löyhketäh: Emmo sanoi murjo, kui on sana karjalakse, mugai pajatammo. Huolitah kielen puhtahuttu. Toiči iče ottavutah kiändämäh pajoloi. Klavdija Vasiljevna on kiändänyh Randazele kaksi pajuo ven an kielespäi. Nygöi niidy pajatetah hol aitetah konsertois. Toiči jygei on kävvä. Ga pidäy kävvä, pidäy auttua karjalan kieldy. Toiči lähtet repetitsiele, odva-odva astut, a sie herkevyt, parembi rodieu, sanou inehmine. Mielelgo elänemmö Klavdija Vasiljevna on roinnuhes Priäžäh keskikyläh. Perehes kai oldih karjalazet. Tuatal da muamal oli kolme lastu, Klava keskimäine. Voinua vaste tuat to otettih, ei sanottu nimidä, menetiijä kunne viettih da ammuttih. Voinu ku zavodih, meidy kerras baržoih istutettih da viettih Plesetskoih rajonah. Ni kyzytty ei, kai jättiä pidi. Konzu baržoil viettih, erähät nygöi nevvostovaldua moititah, ga meidy hyö zobotittih, kačo. Ei sua nimidä pahua sanuo. Syötettih, konzu azetuimmo, dai kylyh taluttih. A konzu paikan piäle tulimmo, hyvä ku muamal oli ombelusmašin keräl otettu, sit sil ombeli da sen vuoh piädy elätimmö. Nälgy, Lilija Vasiljeva (hur.) da Klavdija Vasiljeva ollah ammuzet tuttavat, yhtes pajatetah Randaine-joukos. Kuva: Ol ga Smotrova, Oma Mua tiettäväine oli. Midä vai emmo syönnyh. Šiiloit kai söimmö, saviheinät, jänöinbaroit. Ku lehmät rouno. Ga konzu jo omah kyläh tulimmo, erähäl vuvvel jo iče kartohkua panimmo. Kalan vuoh elimmö. Tämä čuppu oli ylen kalakas, ozuttau järvirandahpäi naine. Akat kaššalit selgäh dai järvele. Myö konzu tulimmo kyläh, meile sanottih: Teijän kodi poltettu on. Älgiä juoskua, yksikai teijän kodii ei ole. Emmo uskonuh. Tulimmo, ga koin kohtal yhty šiiloidu korgiembi meidy. Mugai elimmö, a nygöi ni uskota ei, ku muga pidi eliä. Nygöi rahvas mielel eletäh bohatasti, tänäpäi ostetah, huomei jo lykätäh, ei pie nimidä, paheksiu inehmine. Toiči lähtet repetitsiele, odvaodva astut, a sie herkevyt, parembi rodieu. Dielos pidäy olla ainos Klavdija loppi školan, enzimäzeh kluassah käi vie enne voinua Priäžäs, opastui suomen kielel, sit dostali opastundu kai oli ven akse. Pidi ven an kieleh opastuo. Sit loppi kul tuuruopiston. Ruadoi äijis kohtis. Tänäpäi on penziel. Eläy omas kois järvirannas. Ainos vien rinnal elin. Kindahas jogi on. Sie ukon kel elimmö. Tänne tulimmo, ga järvirandu pidi. En voinnuh kuival kohtal eliä, sanou inehmine. Ymbäri kodii naizel on ogorodu. Sidä kaččou, dai lapset da bunukat kävväh auttamah. Ainos pidäy olla dielos. Konzu midä ruan. A konzu joudavembi olen, ga suvaičen lugie. Minul kai kniigat on jo lugiettu. Koisgi minul on äijy kniigua. Lehtilöi luven ainos, iče kävyn ostamah, sanou inehmine. Rahvahas da dielos konzu olet, ga aigu menöy dai pahat mielet unohtutah. Silmänlipahtus: Tiedoloi karjalazih näh Äijygo karjalastu on Karjalas, kus opastetah karjalan kieldy, konzu oldih ristitty karjalazet, midä pidäy šipainiekkoi pastajes nämmii da toizii mieldykiinnittäjii tiedoloi karjalazih näh voibi lugie bukliettazis, kudamii valmisti Karjalan Rahvahan Liitto. Monet Karjalas eläjät ei tietä ketbo ollah karjalazet, opastetahgo karjalan kieldy školis, ni tietä ei, ku karjalazil jo 25 vuottu kehittyy kirjukieli, sendäh nämmii bukliettazii levittäjes tahtommo, ku enämbi petroskoilastu dai Karjalas eläjiä tiettäs tazavallan kandurahvahah näh, sanelou aksien tarkoitukses Jelena Migunova. Mostu listovkastu on luajittu palua. Liittolazet tahtotah jagua niilöi Petroskois dai Karjalan tazavallan piirilöis. Mennyt nedälil aksii piettih Priäžäs. Hos vihman täh ei suannuh jagua sinäpiän äijiä bukliettastu, ga aksii jatkuu sie KRL:n Priäžän alaozaston kuulujien avul. Kuččuzimmo alaozastoloin liittolazii dai toizihgi järjestölöih kuulujii yhtymäh täh aksieh, kiändyy karjalazien puoleh KRL:n piälikkö. Minä pagizen karjalakse -aksieh näh sežo on luajittu rynnäsmerkii kolmie luaduu: Minä pagizen karjalakse, Mie pakajan karjalakši da Mie pagižen kard alaks, kudamat suajah karjalan kieldy maltajat virguniekat. Aksieloi pidämizekse liittolazet pannah piäle paijat, kudamis on karjalazien lippu da karjalan kielen kolmel murdehel on kirjutettu Minä pagizen karjalakse. Kuva: Jelena Filippova, Oma Mua

7 »»pei, pei, pezästy «Oma Mua» 7»»runohuavoine»»terveh, Škola! Tatjana Baranova Lehmängriba, lehmängriba, Seižot sinä koivun al. Älä peity, lehmängriba, Lövvän sinuu yksikai. Äijy gribua mečäs on, Eule laškus eččie. Tuatto löydi kymmene, Minä lövvin seiččie. Älä sille kumardai, Älä ota tiäpäi! Kiärböisieni-ruskeipäi Syödäväkse ei päi. Päivät lyhetäh, vezi vilustuu. Tuuli kandelou lehtipielustu. Taivas harmani, pilvet hakatah, On jo sygyzy valmis itkemäh. Tahton lähtie pihale. Pidäy panna šuapku piäh, Pal to piäle, alazet, Salvata kai nybläzet. Gu ei kastua jalgazii, Panen jalgah kengäzet. Kiärin kaglupaikan, Äski koispäi harpuan. Vahnu, viizas Väinämöine Soittau kandelehel hyvin. Pani kundoh soiton kielet, Työndi kandelehen iänet. Kai, mi oli, tuldih miehet, Kerävyttih kaikin naizet. Azetuttih, vaikastuttih, Kuundelemah valmistuttih. Kai, mi oli, tuldih zvierit. Kynzi peitos, hammas purtu, Kaikin korvat pandih pystyi, Kuundelemah valmistuttih. Lehtet Tuuli mečäs käveli, Tuuli lehtii sordeli: Pihl ajas kirjavan, Tuomes lehten muzavan, Pajus pienen lehtyzen, Koivus lehten kuldazen. Jälgimäzen lehten huavas Tuuli huolemattah koppai. Omii mielii kirjutakkua club Oravazen opastusurokku»»suarnua-vuarnua Tamara Ščerbakova Sagies mečäs elettih ylen kirkiet oravazet: yksi oli karval muzavu, a toine oli valpahankarvaine. Tostu talvie elätit vastattih, kaikkie meččiä myö hypittih, tiettih kai mečän uudizet da tapahtumat. Mečän čupus eli viizas reboi, jo ei nuori, vie oli hukku da voimatoi emäkondii. Reboi iččie suvaičči da ainos kaikkii opasti. Ezmäi kondies abuu ečči, ku se puolistas hukas. Viizaspiä puaksuh vedeli nenäs hukkua, se suutui, ga ainos ečči reboinke vastavustu, ku oli se sulakieline da viizas. Hukku kävyi reboinke eččimäh parembua syömisty, dai löydi sidä, vaiku hukku kačoi bokaspäi, a reboi uuzien ystävienke söi tävven mahan. Oravazet nähtih viizahan reboin pruamuzloi, da kačottih midä se vie löydäy löyhkämisty da nevvomistu. Tuli reboi kondielluo, čakkai kaikelleh köpäkkyö, ku se buiteku ei avvutannuh hänele tavata jänöidy. Kondii suutui da bokaspäi ärizi, uskaldi reboin turkizen revitellä. No net meččyelätit ei oldu älykkähät da ni suuttuo reboin piäle ei maltettu, ku se ainos uudizii saneli, maltoi kerduo zuakkunoi, buiteku ainos uskaldi parembua elostu. Oravazet oldih vesselät, suvaittih omua meččiä, mečän zvierilöi, puaksuh niile avvutettih, pienile linduzile ozutettih kus on pihl aipuut tävvet marjua, tikkuloile nevvottih puu, kuduadu madozet pahendetah, vahnale hukale ozutettih, kunne ilves jätti hirven luut, kondiedu viettih magieloi vagoimarjoi syömäh. Vaiku viizastu kielastajua reboidu ei suvaittu, ku sil oli kaikkie, ga se nikedä ei maltanuh avvuttua, a jogahistu kadehti. Kondii söi magiedu marjua, magai tuhjon al, a reboi jo siiriči bizbettäy, kyzyy: Midäbo maguat, oletgo nygöi jo kylläine? Olen. Passibo oravazile, söin magiedu marjua tävven mahan, nygöi rauhas huogavun. Kuundelet oravii, minä näin niidy marjoi, on parembii kohtii, minä sinule toiči ozutan. Toiči, toiči. Sinul se on ainos muga. Iče tävven vačan syöt, minule vai uskaldat. Myös vastavuttih reboi, kondii da hukku, aigu siirdyi jo sygyzyhpäi. Zvierit oldih jo vahnat, kylläl syömisty löydiä ei maltettu. Reboi vie löyhki, ga sengi turki jo ei läpetännyh dai erähis kohtis jo karvat kuluttih. Virutah nälläs da äristäh oravazien piäle: Mikse oldaneh nengomat kirmiet. Kaikile avvutetah, turkizet heil losnitah, ainos ollah vesselät. Sil aigua pedäjän oksal huogavui ilves, häi kuuli zvierilöin pačkamizen, kyzyi: Oletto monii vuozii elänyh, jogo kai unohtitto? Kudai zvieri on vessel, sen karvu losniu, se nikelle pahua ei luaji. A työ toine toizenke riidelettö, jogahistu kadehtitto, olettogo tolkus vai etto? Oi, oi, kuulkua vai, tuas ei ylen loitton kummalline puu kazvau. Työ hukku da kondii voitto omua tervehytty parandua, kiirehel kerrottih oravazet. Reboi muga terväzeh hypähtih: A minä, minä voingo sinne heijän kel piästä? Emmo tiijä. Sinä olet kielastai da vihažu. Valpas oravaine sanoi: Ga voit mennä, kačo, sinun ruadoloi turkigi kului dai rammičet jo tagajalloil, silmät putilleh nähtä ei. Voit mennä. Oravazet, toven, toven primietittö, sanokkua vai minule, kusbo on se magei syömine? Sinul, kielastai, emmo sano, da ni abuu et sua, ku löydänet sen paikan. Läkkiä vai kaikin yhtes. Vaiku kaikin olgua ilmai vihua da rauhas, sit suatto luonnon abuu. Oravazet lähtiettih hyppimäh oksii myö, zvierit astuttih muadu myö. Ilvesgi meni heile peräh, himoitti sil nähtä, kui oravazet opastetah rauhas elämäh vihažii meččyzvierilöi. Ol ga Smotrova Reppu selläs, kukku käis Astuu školah opastui, Viidozen urokal sai, Äijäl sendäh ihastui. Kerras tartui urokkoih, Kodih tulduu Van oi, Opastundukniigan avai, Kirjuttimen repus tabai. Tuldih školah vellekset, Aiga laškat kaksozet! Vuorotellen muatah, Tyhjiä hyö vai ruatah. Zinaida Dubinina Syvyskuun 1. päivy Huondes moine poudu on, Taivas rounu pesty. Kastepizarazet vai Läpetetäh lehtis. Päivy pastau ikkunah, Sugahazet juostah, Nostatetah lapseizii: Lapset, teriäm noskua! Tänäpäi on kogo muas Enzi školapäivy. Rahvahil on kukat käis, Iluo ylen äijy. Yhtes lapsijoukonke Tämä päivy vastua. Keriä oma reppuine, Opastumah astu. Tiedo kaiken algu on, Opastus tien valguau. Enzi školapäivy on Sinun matkan algu. Tatjana Baranova Kezäruuttii meččy heittäy, Päivy pastau vienosti, Kurgiparvi suveh lendäy, Kirguu meile abiesti. Kuulet linnun jälgi-iänii, Kaimuat školah lapsii pienii, Atkaloičet - vihmat ollah, Ihastutgi - Terveh, škola!

8 8 «Oma Mua» Muhahtai! Tata, meijän mama parembi sinuu ajau mašinal! Misbo sen tiijät? Sinä sanoit, ku et voi ajua käzitormozal ni metrii. Mamahäi kai 12 kilometrii maga ajoi!»»joudoaigu Goroskoppu syvyskuukse Sygyzy jo oččua ozuttau. Mustakkua valmistuakseh uudeh opastusvuodeh. Lykkyy muamankieldy opastujes da opastajes. Boššiloile ei pie vaihtua eländykohtua täs kuus. Oza andau kätty vai niilöile, ket ollah ičepäizet da pannah kai väit omien toivomuksien täyttämizekse. Häkkilöin periä voi roita suuri perehhoppu. Kuun allus algajen auttakkua omii lapsii opastundas da toizis dielolois. Älgiä hivokkua hambahii omah ruavonandajah, älgiä ni kiistäkkiä hänenke. Kaksozile pidäy olla rohkiembi, andakkua enämbi välliä omile himoloile. Teile olis hyvä lähtie ruadomatkah, toinah rajantagazih kohtihgi. Ku puuttunetto uudeh virgah, älgiä varakkua kyzyö nevvuo ruadodovarišoil. Ruakoile ei pie paheksie sendäh, ku heidy kuritetah korgiembis virrois olijat rahvas. Dielot ruavos mennäh hyvin, työ suatto ližiä dengua da toinah puuttunetto korgiembah virgah. Leijonoin abuniekoinnu täs kuus ollah heijän dovarišat, kudamat ruvetah nevvomah heidy eri dielolois. Huolehtikkua omua tervehytty, voimattunetto, ga kerras mengiä vračah. Neidizet toinah löytäh oma vastineh matkas, sanommo, poujezdas libo omas ruadokohtas. Perehtynnyzile Neidizile pidäy puaksumbah olla kois omienke, eibo ruadua myöhässäh. Viesoile olis hyvä lähtie huogavumah lämmäh muah, tämä matku parandau tervehytty. Syögiä enämbi syömisty, kus on äijy B-joukon vitamiinua. Skorpionat ruvetah uskomah hyväh, hos hyviä ei rodei äijiä. Yhtelläh tämä kuu rodieu hyvä Skorpionoih niškoi. Ruadakkua rahvasjoukos migu yksinäh. Mustakkua, ku työ voitto äijän. Piššalimiehile pidäs kuunnelta nevvoloi, net autetah teile eri dielolois. Syvyskuus voimattomat voijah vuottua parenendua. Heittäkkiä kurindu da muut pahat nerot omien dovarišoin jytyi. Vuorikozile pidäy muuttua midätahto omas elokses, ku hyö jo terstavuttih kaikkeh. Oppikkua vägii uvves ruavos libo projektas. Korgiembah virgah täs kuus etto piäze. Vezimiehet toinah miellytäh kenehtahto da mennäh hänenke yhteh sit. Tarkastakkua oma nägö vračas da älgiä väzytäkkiä omii silmii, eiga niilöi rubieu kivistämäh. Kaloile tämä syvyskuu tuou lykkyy. Teil rodieu äijy puolistajua, ga työ ičegi voitto roita hyväkse puolistajakse da abuniekakse omile dovarišoile. Lykystäy kaloile suvaičusdieloloisgi. Valmisti Ol ga Smotrova Kaikile venehien ižändöil pidäy tarkah tiediä, kui loitokse hyö voijah matkata omal venehel, mittuman korgevuon allot kestäy heijän veneh. Ajelkua venehis varavozilleh Vuvvennu 2012 Karjalan järvil da jogiloil uppoi 69 hengie, tämän vuvven täkse päiväkse - 29 hengie. Enimät nämis rahvahis suadih surman sendäh, ku ei oldu varavozilleh venehis. Ven an zakonan mugah kaikil venehien omistajil pidäy kunnos pidiä da huolie omii venehii, hos 200 kiluo pienembii venehii da 8 kilovattua venehmouttoroi ollah pienembii, ei pie panna kirjoile. Yhtelläh pienien da rezinveheniengi ižändöil pidäy olla varavozilleh viel olles, ku hyö da heijän venehes ajajat piästäs rauhas muale. Vaigu mulloi GIMS:an inspektorat kuritettih da pandih štruafuu venehien 1386 omistajale, vuvvennu 2013 täkse aigua 792 hengele. Kiännymmö kaikkien venehien omistajien puoleh, niilöin puoleh, ken suvaiččou kalastua da muite ajelta venehel! Sit, mittumas kunnos on teijän veneh da kui työ oletto järvilöil da jogiloil, rippuu teijän da teijän kel yhtes ajajien oza. Kai- kile venehien ižändöil pidäy tarkah tiediä, kui loitokse hyö voijah matkata omal venehel, mittuman korgevuon allot kestäy heijän veneh. Tiettäväine, kaikis venehis pidäy olla pellastusvehkehet. Ol eg Mošnikov, Karjalan tazavallan MČS»»midä? konzu? kus? 05/ 07 06/ 10 Kiži-muzei Kirovan lagevo, 10a Ven an XIX da XX vuozisuan allun siitsupaikoin ozuttelu. 19/ 06 31/ 08 Media-keskus Vihod Karl Marxan piha, Karjalan muasteriloin ozuttelu-jarmanku: Karelian Craft: interjieru da lahjat. 21/ 06 31/ 08 Perindöllizien käziruadoloin keskus Perindölöi säilyttämäsozuttelu. Kirovan piha, / Alavozen kylä Kyläprihodan pruazniekku Jeroilan kirikö Ližätieduo: eroila.prihod.ru»»siänennustus Petroskoi Anus Priäžy Suojärvi Sortavala Pitkyrandu yö päivy yö päivy yö päivy yö päivy yö päivy yö päivy 29 / / / / / / / On otettu: haldivoiččijat: Karjalan rahvahan lehti Alustettu kezäkuus 1990 Karjalan tazavallan Zakonoinhyväksyndykerähmö, Karjalan tazavallan halličus, Karjalan Rahvahan Liitto da Julguamo Periodika Piätoimittai Natalja Sinitskaja Julguamon da toimituksen adressi: Titovan piha 3, Petroskoi, Karjalan Tazavaldu ÎÎ Tel: (814-2) ÎÎ omamua@mail.ru Internet: ilmahpiästäi: ÎÎ Valdivolline Periodika-laitos ÎÎ Painettu Verso-painamos Petroskoi, Varkauksen randu-uuličču, 1a ÎÎ Kirjoile pani Ven an Federatsien kirjupainoalan komitiettu ÎÎ Registrunoumeru Indeksu ÎÎ Painettavakse on allekirjutettu čuasu ÎÎ Painandulugumiäry 700 ÎÎ Tiluandu 486 ÎÎ Hindu 15 rubl ua Redizainu Fenomen-mediajoukko (Piiteri)