Luotammeko liikaa bakteerilääkkeisiin? Martti Vaara
Therapia Fennica -68
% Miten MRSA yleistyi USA:ssa 40 35 30 25 20 15 10 5 0 1975 1979 1983 1987 1991 1995 Hospital size <200 beds 200-500 beds >500 beds Emergence of antibiotic resistance follows typically a sigmoidal curve. This figure shows the share (%) of multiresistant MRSA strains amongst all isolated Staphylococcus aureus strains in U.S. hospitals (NNIS).
Infectious Diseases Society of America (IDSA) 2004: Bad bugs, no drugs www.idsociety. org
Bdb Bad bugs, no drugs MRSA VRE ESBL (koli ij ja klebs.) Monires. Pseudomonas Monires. Acinetobacter Aspergillus CID 2006:42:657-668
Panresistant Klebsiella. pneumoniae Foto: M. Vaara
Panresistant Pseudomonas aeruginosa Foto: M. Vaara
HUSRES Annual Report 2006 Martti Vaara www.huslab.fi www.intra.hus.fi
The basis of this HUSRES 2006 report is the HUSLAB/Whonet database 2006, which contains susceptibility data on about 137.000 bacteria isolated and studied in 2006 by HUSLAB. The isolates originate from patients in Helsinki University Hospital, other hospitals in Helsinki - Uusimaa region as well as outpatient health centers. HUSRES 2006 report contains data on thirty clinically most important bacterial species/groups. Previous annual reports from 2000 are also located at www.huslab.fi
FINRES 2005 FiRe-verkosto FiRe-network Finnish Study Group for Antimicrobial i lresistance WWW.ktl.fi/extras/fire
EARSS www.earss.rivm.nl
St. aureus
MRSA:n esiintyvyys Euroopassa 2002 (osuus S. aureuksista, EARSS) BUL POR ITA MAL UK IRE GRE 40 % SLO LUX DEU BEL ESP 20 % ISL SWE FIN DEN NET CZE AUS Tiemersma et al 2004; EID 10,1627
MRSA-löydökset 1995 2007e Tapausten lu ukumäärä 1500 1400 1300 1200 1100 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 840 930 952 943 582 495 634 267 447 365 106 100 184 231 269 27 72 59 62 36 61 83 111 77 77 102 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007e Helsingin ja Uudenmaan shp Muu Suomi Lähde: Valtakunnallinen tartuntatautirekisteri
Tapauste n lukumäärä ä 800 750 700 650 600 550 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 <1-vuotiaat 1-15-vuotiaat 16-64-vuotiaat 65-74-vuotiaat >74-vuotiaat 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Lähde: Valtakunnallinen tartuntatautirekisteri
Streptococcus pneumoniae M. Vaara
Pneumokokki
F i n r e s 2 0 0 5 S t r e p t o c o c c u s p n e u m o n i a e 25 20 15 % R 10 5 0 P e n (R) P e n (I + R) E r y T c y C l i S x T FiRe- Finnish n i Study Group for Antimicrobial i i Resistance s e 1988-90 1995 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Str. pneumoniae, resistance 2000-2006 Huslab material 25 resistance (% I+R) 20 15 10 5 Penicillin I+R Erythromycin Clindamycin Doxycycline 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
pneumokokin yleisimpien resistenssigeenien ERY MIC jakauma kpl 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 mefe+ermb mefe mefa ermb 0,5 1 2 4 8 16 ERY MIC (mg/l) 32 64 = 128 Merja Rantala, KTL Merja Rantala, KTL
Salmonellat
Salmonella 2005-2007, susceptibilty to ciprofloxacin HUSLAB material from Helsinki and Uusimaa Districts. One isolate per patient (the first isolate). n = 217,, breakpoints according to CLSI S I R Martti Vaara 2007, Nov 10
Salmonella typhi 2005-2007, susceptibilty to ciprofloxacin HUSLAB material from Helsinki and Uusimaa Districts. One isolate per patient (the first isolate). n = 8, breakpoints according to CLSI S I R Martti Vaara 2007, Nov 10
Gonokokki
E. coli et al. ESBL extended spectrum betalactamase puree rikki kaikki betalaktaamit (paitsi karbapeneemit)
Gramnegatiiviset bakteerit yli 15-vuotiaiden veriviljelylöydöksinä Suomessa 2005 E. coli 29 % Klebsiellat 6 % Enterobacteriaceae, muut 6 % Ps. aeruginosa 3 % Muut gramnegatiiviset 5 % Gramnegatiiviset i t yhteensä 49 % KTL
E. colin ja K. pneumoniae, ESBL-kantojen osuus eri maissa (EARSS 2005, Eurooppa; SENTRY 1998-2002, Aasia; MYSTIC 2005, USA; MYSTIC 2001-2005, Etelä-Amerikka) E. coli Kl. pneum. ESBL % ESBL % Turkki 30 46 Bulgaria 28 53 Kreikka 9 62 Puola 5 66 Israel 10 38 Tsekinmaa 2 32 Unkari 4 30 Italia 9 20 Britannia 6 13 Espanja 8 7 Ranska 3 5 Saksa 2 7 Hollanti 3 4 Suomi 2 3 Norja 2 4 Ruotsi 2 1 Kiina 25 31 Filippiinit 5 22 Taiwan 6 14 Japani 2 10 Australia 1 4 Etelä-Amerikka 12 23 USA 5 15
K. pneumoniaen ja E. colin ESBL-kantojen moniresistenssi, kansainvälinen monikeskusmateriaali 1998-2005 K. pneum ESBL E. coli ESBL % R+I (n=1946) % R+I (n=1105) Siprofloksasiini 42 63 Tobramysiini 73 65 Gentamysiini 61 52 MYSTIC
E. colin virtsakantojen (naispotilaat) herkkyystilanne 2006-2007 ikäryhmittäin, HUSLAB HYKS a), Helsingin terveysasemat, Helsingin terveyskeskussairaalat a) Marian sairaala poislukien Martti Vaara Jan 31, 2008
Trimetopriimi (%) 25 20 15 HYKS 10 TA TK-sair 5 TK-sair 0 TA 0-29 HYKS 30-59 60-79 >80 Martti Vaara Jan 31, 2008
Kefaleksiini (% R) 16 14 12 10 8 6 4 HYKS TA TK-sair 2 TK-sair 0 TA 0-29 30-59 60-79 >80 HYKS Martti Vaara Jan 31, 2008
Mesillinaami (% R) 6 5 4 3 2 HYKS TA TK-sair 1 TK-sair 0 TA 0-29 30-59 60-79 >80 HYKS Martti Vaara Jan 31, 2008
Nitrofurantoiini (% R) 2,5 2 1,5 HYKS 1 TA TK-sair 0,5 TK-sair 0 TA 0-29 HYKS 30-59 60-79 >80 Martti Vaara Jan 31, 2008
Norfloksasiini (% R) 16 14 12 10 8 6 4 HYKS TA TK-sair 2 TK-sair 0 TA 0-29 30-59 60-79 >80 HYKS Martti Vaara Jan 31, 2008
Enterococcus faecaliksen virtsakantojen (naispotilaat) herkkyystilanne norfloksasiinille 2005-20072007 ikäryhmittäin, HUSLAB (n = 6274) Helsingin terveysasemat, HYKS a), Helsingin terveyskeskussairaalat 60 50 40 HKI TA 30 HYKS 20 HTK SAIR 10 0 0-20 21-40 41-60 61-80 81- HTK SAIR HYKS HKI TA a) paitsi Marian sairaala Martti Vaara Jan 31, 2008
Virtsasta eristetyn E. colin resistenssi sulfatrimetopriimille ja norfloksasiinille (HUSLAB) 30 25 20 15 10 SxT Norflo 5 0 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005
ESBL (%) 9 8 7 6 5 HYKS 4 TA 3 TK-sair 2 1 TK-sair 0 TA 0-29 HYKS 30-59 60-79 >80 Martti Vaara Jan 31, 2008
The yearly number of new ESBL cases in Helsinki Health Center cases w ESBL Ne 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 E. coli Kl. pn. Martti Vaara Jan 31, 2008
Bacteremias by E. coli ESBL, HUSLAB material 2001-2007 Number of patients per year 30 25 20 15 10 5 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Martti Vaara, Jan 31, 2008
E. coli ESBL in Huslab material 2004 2007, Number of new cases by age categories 300 250 Number of new case es 200 150 100 50 2004 2005 2006 2007 0 0-20 21-40 41-60 61-80 81-100 Age group Martti Vaara Jan 31, 2008
Uusien E. coli ESBL löydösten määrä ikäryhmässä 1-40 v. 2004-2007 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2004 2005 2006 2007 HKI TA MEI TÖ LNS VAN PEI MAR NKL KÄT NKL KÄT MAR VAN PEI LNS MEI TÖ HKI TA Martti Vaara Jan 31, 2008
E. coli ESBL strains, resistance to non-betalactams and meropenem 2005-2006 % R+I in blood, pus, and urine isolates. HUSLAB material from Helsinki and Uusimaa districts. One isolate per patient (the most resistant isolate) Antibiotic blood pus Urine Urine pt age < 50 years Ciprofloxacin 88 88 90 66 Levofloxacin 88 87 Norfloxacin 91 72 Tobramycin 73 70 74 55 Sulphatrimetoprim 48 33 34 62 Trimetoprim 40 65 Nitrofurantoin 12 12 Meropenem 0 0 0 0 n 40 166 912 112
Karbapeneemit viimeinen oljenkorsi(ko)?
PENEEMEJÄ JA KARBAPENEEMEJÄ Imipeneemi Meropeneemi Ertapeneemi Panipeneemi (Japanissa) Biapeneemi (Japanissa) Doripeneemi (Japanissa; Eur ja USA:ssa faasissa III) Sulopeneemi Faropeneemi (peroraalinen; faasissa III) Tebipeneemi (peroraalinen) Martti Vaara
Karbapeneemiherkkyydeltään alentuneet Kl. pneumoniae kannat Amerikassa 5 4 cy % frequen 3 2 Etelä-Am. Meksiko 1 0 2002 2003 2004 2005 MYSTIC
Karbapeneemiherkkyydeltään alentuneet Kl. pneumoniae kannat Amerikassa 5 4 cy % frequen 3 2 Etelä-Am. Meksiko USA 1 0 2002 2003 2004 2005 MYSTIC
Klebsiellan karbapeneemiresistenssi (%) Euroopassa 2005 2006 2007 Kreikka 28 33 N.A. Israel 3 11 25 Kypros 0 0 8 Turkki 0 3 2 Italia 0 1.3 N.A. EARSS
Thursday, Mar 8, 2007 2:44 PM ET, AFP Killer bug kills scores, sows panic in Israel Five hundred people in more than 10 hospitals have been struck down with the lethal Klebsiella bacteria strain in the past six months, with 30 percent of cases ending in death, senior health ministry official Yair Amikam told AFP.
E. coli aina mukana muutoksessa Bratu ym. 2007, JID 44:972 Brooklyn, New York City 1417 E. coli kantaa (7 eri sairaalaa) tutkittiin Sit Seitsemällä älläe. coli -kannalla (0,5 (05%)KPC2 KPC-2 geeni Karbapeneemien MIC määritettiin Kanta Ribotyyppi Erta Imi Mero 1 A R R R 2 B R S S 3 C S S S 4 C R I R 5 C S I S 6 C R I S 7 C I S S
Olemmeko pelänneet dinosauruksia (grampositiivisia) vaikka edessämme on susi (gramnegatiivinen)?
Antibiootien käytöllä ja antibioottiresistenssillä tti i t illä suora korrelaatio
Bacteria never forget
St. epidermidis, resistance to netilmycin at the Childrens hospital 25 20 15 10 5 1997 --- 2000 2001 2002 2003 2004 2005 0 1997 --- 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Discontinuation i i of netilmycin i use
Clostridium difficile
Cl. difficile
Pseudomembraneous colitis
C. difficilen herkkyys bakteerilääkkeille (MIC 90 mg/l) OPT80 025 0.25 Ramoplaniini 0.25 Teikoplaniini 0.25 Metronidatsoli 0.5 Vankomysiini 2 Ampisilliini 4 Amoksi-klav 4 Linetsolidi 32 Siprofloksasiini 32 Klindamysiini > 128 Kefoksitiini > 128 Martti Vaara Basitrasiini > 128 Tobramysiini > 1024 Finegold et al. 2004 Citron et al. 2003
Cl. difficile 027 Uudellemaalla 1.11.2007-500 450 400 350 300 250 200 150 100 027 non-027 Potilaiden lukumäärä Helsinki i Espoo Vantaa tk Peijas Lohja Hyvinkää ä Porvoo Loviisan tk Tammisaari Kerava Karjaa Siuntion tk Sipoon tk Karkkila Inkoo muu (yksit) Pusula Hanko 50 0
Cl. difficile 027 muualla Suomessa 1.11.2007 - tutk. yht. 027 Tampere 71 0 Oulu 19 0 Lahti 18 0 Kuopio 25 0 Hämeenlinna 4 0 Mikkeli 1 0 Turku 45 21 Kotka 59 9 Vaasa 1 0 Lappi 1 0 Kainuu 3 0 247 30
Infectious Diseases Society of America (IDSA) 2004: Bad bugs, no drugs www.idsociety. org
Uudet betalaktaamit ja betalaktamaasi-inhibiittorit Keftobiproli ja keftaroliini (anti-mrsa) CS-023, ME1036 (anti-mrsa) Tebipeneemi (anti-prsp) BAL30376 (bl-inhibiittori, estää myös KPC:n) NXL-104 (monobaktaami oba + kaksi bl-inhibiittoria) b Monivaikutteiset gyraasi-inhibiittorit ACH-702, VRT-125853 (gyr, topoisom, prim) Oxaquin(R) (kinoloni/oksatsolidinoni) CBR-2092 (fluorokinoloni/rifamysiini)
Uudet vankomysiinijohdannaiset Dalbavansiini, oritavansiini, telavansiini TD-1792 (glykopeptidi/betalaktaami) Uudet makrolidit, ketolidit ja streptogramiinit BAL19403 (makrolidi) JNJ 17155437 ja JNJ 17155528 (makrolideja) Setromysiini i (ketolidi) EDP-420 (bisyklolidi) NXL-103 (streptogramiiniseos) i
Uudet oksatsolidinonit AM7359, CE-156,811, TR-701 RX-01 (biaryylioksatsolidinoni) Muiden tunnettujen lääkeryhmien uusia johdannaisia PTK-0796 (aminometyylisykliini) Etiomysiini (aminoglykosidi) Iklapriimi, AR-709 (trimetopriimijohdannaisia)
Esiin otettuja ja uusia lääkeryhmiä grampositiivisia kohtaan Pleuromutiliinit: it GSK-565154 ja GSK742510 Aktinoniini, LBM415, BB-83698, PDF-10032 Enopeptiinit it Platensiini, API-1252 ja CG400549 Friulimysiini ii i REP8839 OPT-80 Ramoplaniini
Sairaan aneemista Where is the beef? In-silico, omiikat ja 3D pettäneet Eiväthän ne pääse edes solun sisään Jotkut pääsee, vaan ei gram-miinukseen Isot firmat kääntäneet selkänsä Vanhan toistoa, missä uudet vaikutusmekanismit? Ovatko bakteerilääkkeiden lähteet kuivuneet?