Automttinn puntunnitu Tmu Hirimki <tmu.irimki@ut.fi> Informtiotkniikn lbortorio 30.1.2007 1
Mit puntunnitu on? Puntunnitin on jrjtlm, jok pyrkii tulkitmn putt jollin tvll. Kyttökotit: kyttöliittymn oju, nlu, kokoutn utomttinn kirju, plvluutomtit, ku uurit puinitoit Tunnituttvn viku voi vidll todll lpot tyin mdottomn riippun urvit tkijöit: Snton ljuu (muutmi noj... rjoittmton) Puujin mr (puujriippuv... rjoittmton) Ttv (irrllii noj... jtkuv putt) Änn ltu (iljinn uon... ruukbui) 2
Tutkimukntt Tunnitujrjtlmn ri oiin liittyy pljon tutkimut: Puignli Kilimllit Eikittly Akutit mllit Dkoodri Tunnitttu tkti Liki kytnnön ovlluki ttn trvit myö muit mntlmi: pun rottlu muiikit j muit nit dilogin llint puujn tunnitut kumntlmi punu 3
Puntunnitukn prit Tunnitujrjtlm vrtn opttn kki mlli: 1. Akutinn mlli, joll voidn lk mink tn fonmikvnin opivuu nnttuun puignliin. 2. Kilimlli, joll vidn lk mink tn fonmikvnin jrkvyy. It tunnitu on pritt ykinkrtit: titn vin fonmikvni, joll mllit ntvt prn vtn. Dmo pinll j ioll ntoll. 4
Huomioit dmot Hyvin rjtull ntoll tunnitu on lppo tnkin jo nt ovt kutiti yvin rilii. Sntopojinn tunnitu on onglmllit uomnkilin pun tunnituk, jo nto i ol trkkn rjttu. Tivutumuotojn j ydynojn vuoki noj on ykinkrtiti liik. Tt li utikuun puntunnitulunnoll. 5
Puignlin ikittly Kivtn ignlit iin tunnituttvn knnlt olnnii piirtit. Alkuprinn ignli: 16 000 nyttt kunni Eikitlty ignli: 125 nytvktori kunni (26 piirrtt / vktori) Mntlmt ikojn to yviki vittuj j yvin kiliriippumttomi. 6
Puignli 0.5 1 1.5 2 2.5 3 Spktri (0 8000 Hz) x 10 4 50 100 150 200 250 1 3 5 7 11 9 13 15 17 19 1 3 5 7 9 11 13 Ml pktri 50 100 150 200 250 Ml Frquncy Cptrl Cofficint (MFCC) 50 100 150 200 250 7
Akutin mllinnukn pruid Trvitn kymmni ti jop toj tuntj putt, jot tidtn mi kod luutn mikkin fonmi. Fonmimllin optu: Krtn kikki nyttt, joidn kodll kyinn fonmi luutn (pilvi pitit 26-ulotti vruud) Mllinntn pilvi muutmll Guin jkumll. Prnnuki: Jtn kukin fonmi muutmn tiln j mllinntn tilt rikn. Kullkin fonmill mont mlli: jok ur k:t, jok ur t:t j dlt i:t 8
Akutinn mllinnu 125 piirrvktori/ 26 ulottinn piirrvruu 16000 nyttt/ 9
Hiddn Mrkov Modl (HMM) 10
Kilimllit Puntunnitukn ytyd kilimllill trkoittn tito, jonk tunnitin oltt puutut kilt nnn punyttn vitmit. Sovllukt riippun voi oll imrkiki: Plkk nto. Tilkon mdolliit lurkntit. Tiltollinn N-grm -mlli. Kilimllin vull tunnitimn kuvruutt voidn rjoitt. Hyv kilimlli on vlttmtön tnkin jtkuvn pun tunnituk. Kilimllit li myömmin kurill. Dmo tunnitukt morfipojill kilimllill 11
Tunnitutuloki Ttituloki uomnkilit puntunnitukt vuodlt 2005: Ainito Puujriippuv Snvir (%) Pukirj kyll 7 Rdiouutit i 22 TV-uutit i 35 Rdiolunnot i 35 TV-vittlyt i 70 12
Tunnitutuloki milmlt Evlutioit jrjttn vuoittin. Eimrkiki Cmbridgn yliopiton HTK-jrjtlmn tuloki viim vuoilt nglnnin tunnitukt: Ttiinito Snvir (%) Nopu (xrt) Vuoi Uutit (NIST) 11 10 2004 Uutit (NIST) 15 1 2004 Pulut (NIST) 16 10 2004 Pulut (SWB) 24 > 100 2005 Pulut (SWB) 27 < 10 2005 13
TV-kkutlun tunnitut ti kkutll j tiivitynit öynit ydn urin kdt rilit ntt olivt nn toimi trvtulo kovti yvn j ivutidn työrymn potimn ylirdion toimint j tulviuutt mitk ovt trk ttv mit työ mit tk kotirintmn prutminn lti tityti llituojlmt liikkll niin on yln tllit uuditminkkt j trkoitt pytyii tytt jo ik join on trpn trktll nki trkn litokn ttvi j toimnkuv j iin liittyvi toimintoj kun ylirdiot j nyt on ik t on niin pljon toimintympritö muuttunut j tityti ikk tt kunt vrmti kot mnmm nin tlviiomkujn korottmin pyyi ltökot tt ik join on myö rdonit j vlttmtöntkin trktll myö it tt kuink yliö i toimint roittn j niin poipin in tllii kkii ttvi j työrym prutmill oli todll in idoti oikn ltökodn 14
Hku puinitoit Ttvn k kyttj kiinnotvi ptki uurt puinitot. Eimrkiki TV-ytiöill on ioj pu- j vidoinitoj. Mntlmt itvt yvin virit: kutulokt ivt kytnnö prn, vikk tunnitukn nvir lkii 20 prontit. 15
Tunnitutulokn jlkikittly Uin on yödyllit d tunnitimlt vitotoii ypotj prn ypotin liki. Vitotoit ypotit voidn itt tiiviiti uunntull vrkoll Vrkon vull dn tito tunnitutulokn luotttvuudt ri kodi. Vrkkoon voidn ovlt prmp kilimlli, jonk kyttö tunnitukn ikn olii liin rkt. 1 l 2 ot okkit l ot 4 5 3 16
Kurj T-61.3010 Digitlinn ignlinkittly j uodtu T-61.3020 Hmontunnitukn prutt T-61.5020 Luonnollin kiln tiltollinn mllinnu T-61.60x0 Informtiotkniikn rikoikuri I-IV (vituv iltö) T-61-6090 Kilitknologin rikoikuri S-89.xxx Akutiikn j nnkittlytkniikn lbortorion kurj 17