Hormonaalinen ehkäisy 2015 missä mennään & mitä uutta?
|
|
- Kaarina Salminen
- 7 vuotta sitten
- Katselukertoja:
Transkriptio
1 Hormonaalinen ehkäisy 2015 missä mennään & mitä uutta? Oskari Heikinheimo Naistenklinikka, HY ja Kätilöopiston sairaala, HYKS Gynecologi Practici
2 OHeikinheimo conflicts of interest Employed by Hospital district of Helsinki and Uusimaa University of Helsinki Finnish medical society Duodecim Lectures, Ad-board memberships at Actavis Bayer AG Exelgyn Gedeon Richter MSD Board member at Suomen Lääketieteen säätiö Oheikinheimo consulting
3 Esityksen sisältö Millaista ehkäisyä Suomessa käytetään? Onko Suomessa pill scare? Hormonaalisen ehkäisyn viimeaikaisia trendejä Tuoreita tutkimustuloksia Hormonaalinen ehkäisy ja laskimotukos Hormonaalinen ehkäisy ja syöpä Yhteenveto
4 Use of various contraceptive methods in Finland (Taloustutkimus)
5 Kovia uutisotsikoita syksyltä 2013
6 Ehkäisytablettien tukkumyynti
7 Millaisia systeemisesti vaikuttavia hormonaalisia ehkäisyvalmisteita Suomessa myydään? DDD/1000 as/vrk II sukupolvi III sukupolvi DRSP Progest. ehkäisy E2 COC I-VI 2014 II sukupolvi = LNG ja norgestimaatti yhdistelmävalmisteet; III sukupolvi = desogestreeli ja gestodeeni; DRSP = drospirenoni; progestiiniehkäisy = kaikki systeemisesti vaikuttava progestin-only ehkäisy; E2 COC estradiolia sisältävät yhdistemätabletit.
8 HORMONAALINEN EHKÄISY JA LASKIMOTUKOS MISSÄ MENNÄÄN?
9 How common is DVT? Heinemann & Dinger, Contraception, 2007 Depends on how carefully one looks Screening after intercontinental flights 3-10% have signs of thrombosis Majority (> 90%?) asymptomatic Also 1% of the controls had signs of DVT The incidence among fertile aged women varies according to study strategy Registry based studies ~ / woman years Cohort studies ~ / woman years Prospective studies ~13-14 / woman years
10 Figures from DVT-studies... A clinician sees one case of DVT if he/she prescribes Combined (oral) contraception for ~ 750 women for one year In order to see reliably a difference of one patient between different preparations, the preparation should be prescribed to > 6000 women.
11 Dose of EE 2 vs the risk of thrombosis The association between EE and DVT first reported in the 1960 s (Jordan, Lancet 1961; Tyler, JAMA 1963) Gerstman et al., (Am J Epidemiol 1991;133:32) EE 2 > 50 µg - risk x 10 EE 2 < 50 µg - risk x 4 Leiden Trombofilia study (Lancet 1995;346:1593) EE 2 30 µg vs. 50 µg - risk x 3-4 with both doses Lidegaard et al., (BMJ 2009; 339: b2890) EE 2 20 vs µg tablets - risk ~20%
12 Veritulpan esiintymiseen vaikuttavat myös Aika yhdistelmäehkäisyn aloituksesta Riski suurin käytön alussa TAI tauon jälkeen! Ikä 40v riski x 10 Ylipaino BMI 30 kg/m 2, riski x 3 Tupakointi Mahd trombofilia esim APC resistenssi
13 Incidence of DVT / woman years according to use vs. non-use of COC No COC COC users
14 Continuing pill crises since DOES THE TYPE OF PROGESTIN IN COC MODIFY THE RISK OF DVT?
15 The composition of COC vs the risk of DVT - different results form diffent studies Lidegaard Ø et al., Acta Obstet Gynecol Scand 2012 III generation progestins vs LNG Drospirenone vs LNG Prospective studies (red bars) vs registry based studies (yellow bars)
16 Risk of venous thromboembolism Danish cohort study, Lidegaard et al., BMJ 2011 Registry based study of Danish women aged Altogether 8 million woman years of observation >4000 cases of DVT, 2847 certain Women with underlying conditions (such as history of DVT, MI, cancer treatment ) excluded Type of COC Incidence of DVT RR 95%CI Non-use 3.7 / II III DRSP
17 Risk of venous thromboembolism Danish cohort study, , cont. In preparations containing LNG, DSG and GES risk of DVT lower if the EE 2 dose was 20 μg No increase in the risk of DVT with progestinonly preparations Conclusion 2000 women would need to shift from COC containing DES, GES or DRSP to a COC containing LNG to prevent one case of DVT
18 Different combined oral contraceptives and the risk of venous thrombosis: systematic review and network meta-analysis Stegeman et al., BMJ 2013 Analysis of 26 studies published up to April 2013 Fatal or non-fatal first event of venous thrombosis Results classified according to estrogen dose, type of progestin, type of study (industry sponsored vs not) Risk of DVT in non-users / woman years Generation of progestin Risk of DVT 95% CI First (norethisterone) Second (LNG) Third (GSD, DSG, NRG)
19 Relative risk of DVT according to EE dose and type of progestin 20 or 30μg EE+LNG OR 20μg EE+GSD tablet associated with lowest risk of DVT
20 Cardiovascular and general safety of a 24-day regimens of DRSP-containing COCs Dinger et al., Contraception 2014 Prospective follow-up of >85100 women using COC Performed in USA and 6 European countries Follow-up for 2-6 years WY of observation All women using COCs (including women >50y of age, with underlying disease etc.) included The incidence of DVT in different COCs LNG 9.8/ non-drsp 9.6/ DRSP21d 9.4/ DRSP24d 7.2/ Conclusion - the risk of DVT is similar in COCs containing different progestins
21 Yhdistelmäehkäisyvalmisteet ja tromboosi EMAn kannanotto X 2013 Euroopan lääkevirasto EMA selvitti eri yhdistelmävalmisteiden laskimotukosriskiä Ranskan lääkeviranomaisten pyynnöstä v 2013 Liittyykö III ja IV polven yhdistelmävalmisteisiin korkeampi laskimotukosriski kuin vanhempiin valmisteisiin? Onko laskimotukosriski riittävästi huomioitu eri valmisteiden tuoteinformaatiossa?
22 EMAn johtopäätökset Yhdistelmävalmisteiden hyödyt riskejä suuremmat Valmisteisiin liittyy kohonnut veritulppariski Riski jonkin verran suurempi III ja IV polven pillereillä verrattuna vanhempiin valmisteisiin Valmisten käyttöä ei tule lopettaa omatoimisesti jos ei oireita Riskeistä tulee tiedottaa paremmin sekä määrääjiä että käyttäjiä Valmisteyhteenvedot päivitetään Potilaskohtaisen riskin arviointia korostetaan; tarkistuslistat
23 Laskimotuksen esiintyvyys eri tilanteissa (
24 The risk of DVT in women taking progestin-only contraception: a meta-analysis Mantha et al., BMJ, 2012 In a meta-analysis of 8 observational studies the use of progestinonly contraception (tablets, injectables, implants, LNG-IUS) was not associated with an increased risk of DVT. Injectable progestin (2 studies) was associated with a risk of DVT (RR 2.67 [95%CI ]).
25 Combined oral contraceptives have multiple effects on the coagulation cascade Tchaikovski & Rosing, Thrombosis Research 2010 Coagulation factors: Fibrinogen, prothrombin, factors VII, VIII, IX and X and XI (<10-25%) Depending on the EE 2 dose Anticoagulants: Proteiini S and antithrombin III (<10-20%) Acquired resistance to activated protein-c (APC-resistance) Fibrinolysis: Activity of the fibrinolytic system
26 Impact of hormone-associated resistance to APC on the thrombotic potential of oral contraceptives Rühl et al., PlosOne healthy women starting EE containing COCs (various brands) Blood sampling at base-line and 3-mo intervals Analyzed for APC resistance Hemostatic parameters, thrombin generation All women developed APCresistance Thrombin levels not unchanged (i.e. no thrombin production)
27 Summary of the hemostatic changes Procoagulant factors Significant increases in several coagulation factors Natural anticoagulants APC resistance in all Decrease in protein S Despite increase capacity, there was no evidence of increased thrombin formation. when starting COC Rühl et al., PlosOne 2014
28 HORMONAALINEN EHKÄISY JA SYÖPÄRISKI MITÄ UUTTA?
29 Agency for Healthcare and Research Quality Evidence report Oral contraceptive use for the prevention of ovarian cancer Systematic review and meta-analysis of studies published since 1990 on the effects of OCP Approx 6500 citations reviewed Focus on Ovarian cancer Havrilesky et al., Obstetrics and Gynecology 2013 Breast, cervical, colorectal and endometrial cancer Gierisch et al., Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2013 Breast and ovarian canner in BRCA1/2 mutation carriers Moorman et al., J Clin Oncol 2013 Thromboembolism
30 Oral contraceptive pills as primary prevention for ovarian cancer Havrilesky et al., Obstetrics and Gynecology cohort and case control studies accepted
31 Oral contraceptive pills as primary prevention for ovarian cancer, cont. Ever-use of OCPs associated with decreased incidence of ovarian cancer (OR 0.73 [95% CI ]) Significant duration-response relationship, reduction >50% in ovarian cancer incidence if OC use more than 10y. Mortality similarly reduced No correlation between the estrogen or progestin dose
32 OCP and breast cancer 44 studies identified Ever-use of OCP vs risk of breast cancer Overall OR 1.08; [ ] No duration response effect More recent use associated with higher risk 0-5 years (OR 1.21 [ ]) 5-10 y (OR 1.17 [ ]) Moderate effect on breast cancer incidence
33 OCP and cervical cancer 12 studies Ever-use associated with nonsignificant risk of in situ (2.54 [ ]) or invasive (1.29 [ ]) cervical cancer No time-dependent risk Significant risk in HPV-positive women (3 studies) 5-9 y (2.82 [ ]) 10y (4.03 [ ])
34 OCP and endometrial cancer 9 studies Ever-use of OCP associated with reduced risk (OR 0.57 [ ]) Protective effect greater in US base studies (OR 0.34 [ ]) NNT 60
35 OCP and colorectal cancer 11 studies Ever-use of OCP associated with reduced risk (OR 0.86 [ ]) No time dependent (1-60 vs. >60 mo.) effect NNT 132
36 OCP and the risk of ovarian and breast cancer among high-risk women Studies on women with BRCA1/2 mutations OR strong family history Effects of ever use of OCP among BRCA1/2 carriers is similar to that seen in other women Risk of ovarian cancer 0.58 [ ] Risk of breast cancer 1.21 [ ] Meta-analysis could not be performed for studies on strong family history
37 Conclusions from the Agency for Healthcare and Research Quality Evidence report Results largely similar to those published previously Some differences regarding the risk of cervical cancer Insufficient data on the effects of OCP among women with additional risk factors Smoking, heavy drinking, obesity etc Impact of changing OCP formulations difficult to assess
38 Recent oral contraceptive use by formulation and breast cancer risk Beaber et al. Cancer Res, 2014 Performed within GHC health plan enrollees in the Seattle area in cases of invasive breast cancer among year old women vs matched controls OCP purchases within the previous year from the health plan pharmacy records OC use during the previous year (vs. earlier or never use) was a risk factor for Breast cancer OR 1.5 [95%CI ] ER+ breast cancer OR 1.7 [95%CI ]
39 Type of OC vs. risk of breast cancer Beaber et al. Cancer Res, 2014 Estrogen dose OR 95%CI Low (20μg EE) Moderate (30-35μg EE) * High (50μg EE) * Progestin type Estrane (norethisterone/neta) * Gonane (LNG/norgest./DSG) Type of COC Monophasic Triphasic * Duration response effect; longer the use, higher the risk
40 Oral contraceptive use and mortality after 36 years of follow-up in the Nurses Health Study Charlton ym., BMJ 2014 > naisen 36v jatkunut seurantatutkimus E-tabl käyttö (48% naisista) vs ei-käyttö (52%) vuosina E-tabl käytön vaikutusta kuolleisuuteen ja kuolinsyihin Seuranta-aikana n kuolemaa Ehkäisytabletin käyttö Ei vaikuttanut kokonaiskuolleisuuteen Lisäsi riskiä väkivaltaiselle kuolemalle HR 1.2, 95%CI Pitkään jatkunut käyttö Alensi riskiä kuolla munasarjasyöpään HR 0.86, 95%CI Lisäsi riskiä kuolla rintasyöpään HR 1.08, 95% CI , tredi p<0.001
41 How should we interpret the data? Young/first time user - which tablet should we prescribe? The safest one (regarding the risk of DVT)? The one offering potential patient specific health benefits (acne/depression/bloating)? The cheapest one? Long-time happy user (in her 40 ies) - which tablet should we continue with? The one she is happy with? E 2 containing? The one with lowest risk of DVT? Progestin-only / LARC method?
42 Types of progestogens in combined oral contraception: effectiveness and side-effects Lawrie et al., 2011 Main results 30 trials with almost participants, 16 comparison of EE2 + different progestogen Only 4 double-blind comparisons At least 23 trials sponsored by pharmaceutical industry Conclusions Pregnancy rates comparable in all studies Less discontinuation with 2 nd vs. 1 st generation pills (RR 0.76, CI ) 3 rd generation vs. 2 nd generation pills Less discontinuation (RR 0.77, CI ) Less intermenstrual bleeding (RR 0.71, CL ) Drospirenone vs. desogestrel containing pills More breast tenderness (RR 1.39, CI ) More nausea (RR 1.46, CI )
43
Mitä uu'a raskauden ehkäisystä? - Hormonaalinen ehkäisy ja syöpäriski - Uudet kierronkartoitusmenetelmät
Mitä uu'a raskauden ehkäisystä? - Hormonaalinen ehkäisy ja syöpäriski - Uudet kierronkartoitusmenetelmät Oskari Heikinheimo Naistenklinikka, HY ja Kä1löopiston sairaala, HYKS oskari.heikinheimo@helsinki.fi
LisätiedotVuotohäiriöt hormonaalisen ehkäisyn aikana. Oskari Heikinheimo Naistentautien alueellinen koulutus Biomedicum
Vuotohäiriöt hormonaalisen ehkäisyn aikana Oskari Heikinheimo Naistentautien alueellinen koulutus Biomedicum 29.10.2018 Esityksen sisältö Millaista hormonaalista ehkäisyä Suomessa käytetään 2018? Vuotohäiriöt
LisätiedotMitä uu'a menopaussin hormonihoidosta?
Mitä uu'a menopaussin hormonihoidosta? Tomi Mikkola! Helsinki University Central Hospital! Department of Obstetrics and Gynecology! Helsinki, Finland!! Hormonihoito - Heilurin liike Government Labels Estrogen
LisätiedotBenchmarking Controlled Trial - a novel concept covering all observational effectiveness studies
Benchmarking Controlled Trial - a novel concept covering all observational effectiveness studies Antti Malmivaara, MD, PhD, Chief Physician Centre for Health and Social Economics National Institute for
LisätiedotResults on the new polydrug use questions in the Finnish TDI data
Results on the new polydrug use questions in the Finnish TDI data Multi-drug use, polydrug use and problematic polydrug use Martta Forsell, Finnish Focal Point 28/09/2015 Martta Forsell 1 28/09/2015 Esityksen
LisätiedotHPV ja irtosolututkimukset, kliinikon näkökulma. Pekka Nieminen Dosentti Klinikkaylilääkäri HYKS, naistentaudit
HPV ja irtosolututkimukset, kliinikon näkökulma Pekka Nieminen Dosentti Klinikkaylilääkäri HYKS, naistentaudit Human Papilloma Virus DNA-virus Ilman HPV:tä ei synny kohdunkaulan syöpää Harald zur Hausen,
LisätiedotLaskimotukos on kaikkien yhdistelmäehkäisytablettien. Laskimotukos on yhdistelmäehkäisytablettien HARVINAINEN HAITTA
MARJA-LEENA NURMINEN LT, dosentti Ylilääkäri, Fimea Laskimotukos on yhdistelmäehkäisytablettien HARVINAINEN HAITTA Laskimotukos voi liittyä harvinaisena haittana kaikkien yhdistelmäehkäisytablettien käyttöön.
LisätiedotTupakkapoliittisten toimenpiteiden vaikutus. Satu Helakorpi Terveyden edistämisen ja kroonisten tautien ehkäisyn osasto Terveyden edistämisen yksikkö
Tupakkapoliittisten toimenpiteiden vaikutus Satu Helakorpi Terveyden edistämisen ja kroonisten tautien ehkäisyn osasto Terveyden edistämisen yksikkö Päivittäin tupakoivien osuus (%) 1978 2006 % 50 40 30
LisätiedotPRIMARY HPV TESTING IN ORGANIZED CERVICAL CANCER SCREENING
PRIMARY HPV TESTING IN ORGANIZED CERVICAL CANCER SCREENING Veijalainen O, Kares S, Kujala P, Vuento R, TirKkonen M, Kholová I, Osuala V, Mäenpää J University and University Hospital of Tampere, Finland,
LisätiedotPerusterveydenhuollon erilaisten diabeteksen hoitomallien tuloksellisuuden vertailu (painopisteenä tyypin 1 diabetes)
SYLY- päivät 2014 Helsinki 28.11.2014 Perusterveydenhuollon erilaisten diabeteksen hoitomallien tuloksellisuuden vertailu (painopisteenä tyypin 1 diabetes) Diabeteslääkäri Mikko Honkasalo Nurmijärven terveyskeskus
LisätiedotEfficiency change over time
Efficiency change over time Heikki Tikanmäki Optimointiopin seminaari 14.11.2007 Contents Introduction (11.1) Window analysis (11.2) Example, application, analysis Malmquist index (11.3) Dealing with panel
LisätiedotConstructive Alignment in Specialisation Studies in Industrial Pharmacy in Finland
Constructive Alignment in Specialisation Studies in Industrial Pharmacy in Finland Anne Mari Juppo, Nina Katajavuori University of Helsinki Faculty of Pharmacy 23.7.2012 1 Background Pedagogic research
LisätiedotAsiakaspalautteen merkitys laboratoriovirheiden paljastamisessa. Taustaa
Asiakaspalautteen merkitys laboratoriovirheiden paljastamisessa Paula Oja, TtT Laboratorio, Oulun yliopistollinen sairaala Potilasturvallisuustutkimuksen päivät 26. 27.1.2011 1 Taustaa Laboratorion tulee
LisätiedotSuomen Potilasturvallisuusyhdistys SPTY ry
Suomen Potilasturvallisuusyhdistys SPTY ry 24.10.2017 Suomen Potilasturvallisuusyhdistys ry Perustettu v. 2010 Perustehtävä: edistää potilasturvallisuutta ja potilasturvallisuuden tutkimusta Suomessa Toimintaa
Lisätiedot* lotta.laine@cancer.fi for more information. Sakari Nurmela
Finnish families and holidays in the Sun Views among parents of underaged children about sunprotection on holiday trips Lotta Laine*, Liisa Pylkkänen, and Tapani Koskela Cancer Society of Finland Finnish
Lisätiedot16. Allocation Models
16. Allocation Models Juha Saloheimo 17.1.27 S steemianalsin Optimointiopin seminaari - Sks 27 Content Introduction Overall Efficienc with common prices and costs Cost Efficienc S steemianalsin Revenue
LisätiedotOther approaches to restrict multipliers
Other approaches to restrict multipliers Heikki Tikanmäki Optimointiopin seminaari 10.10.2007 Contents Short revision (6.2) Another Assurance Region Model (6.3) Cone-Ratio Method (6.4) An Application of
LisätiedotGuideline on Similar biological medicinal products containing biotechnology-derived proteins as active substance: non-clinical and clinical issues
Guideline on Similar biological medicinal products containing biotechnology-derived proteins as active substance: non-clinical and clinical issues EMA Workshop on Biosimilars, 31 October 2014 Pekka Kurki
LisätiedotCapacity Utilization
Capacity Utilization Tim Schöneberg 28th November Agenda Introduction Fixed and variable input ressources Technical capacity utilization Price based capacity utilization measure Long run and short run
LisätiedotLiikunnan vaikuttavuus ja kuntoutus
Liikunnan vaikuttavuus ja kuntoutus Urho Kujala Liikuntalääketieteen erikoislääkäri Liikuntalääketieteen professori Terveystieteiden yksikkö, Liikuntatieteellinen tiedekunta Jyväskylän yliopisto urho.m.kujala@jyu.fi
LisätiedotElämänkulku ja vanheneminen
Elämänkulku ja vanheneminen Taina Rantanen Gerontologian ja kansanterveyden professori Gerontologian tutkimuskeskus Terveystieteiden laitos Jyväskylän yliopisto Miksi tutkia pitkäikäisyyttä ja vanhuuden
LisätiedotStatistical design. Tuomas Selander
Statistical design Tuomas Selander 28.8.2014 Introduction Biostatistician Work area KYS-erva KYS, Jyväskylä, Joensuu, Mikkeli, Savonlinna Work tasks Statistical methods, selection and quiding Data analysis
LisätiedotHormonaalinen ehkäisy ja tromboosi mitä uutta?
Raskauden ehkäisy Risto Kaaja ja Oskari Heikinheimo Hormonaalinen ehkäisy ja tromboosi mitä uutta? Nuorten synnyttämättömien naisten ensisijainen raskaudenehkäisymenetelmä on estrogeenia ja progestiinia
LisätiedotIncrease of opioid use in Finland when is there enough key indicator data to state a trend?
Increase of opioid use in Finland when is there enough key indicator data to state a trend? Martta Forsell, Finnish Focal Point 28.9.2015 Esityksen nimi / Tekijä 1 Martta Forsell Master of Social Sciences
LisätiedotOnko eteisvärinä elintapasairaus? Suomen Verenpaineyhdistyksen syysristeily 2015 Päivi Korhonen
Onko eteisvärinä elintapasairaus? Suomen Verenpaineyhdistyksen syysristeily 2015 Päivi Korhonen Men Women NEJM 1997; 337:1360-69 Two new epidemics of cardiovascular disease are emerging: heart failure
LisätiedotSuomen 2011 osallistumiskriteerit
KAH Suomen 2011 osallistumiskriteerit ARTEMIS Call 2011 -työpaja @ Helsinki 17.1.2011 Oiva Knuuttila KAH ARTEMIS Advanced Research and Technology for Embedded Intelligence and Systems Sulautettuja tietotekniikkajärjestelmiä
LisätiedotHARJOITUS- PAKETTI A
Logistiikka A35A00310 Tuotantotalouden perusteet HARJOITUS- PAKETTI A (6 pistettä) TUTA 19 Luento 3.Ennustaminen County General 1 piste The number of heart surgeries performed at County General Hospital
LisätiedotTerveyden ja hyvinvoinnin laitoksen seksuaali- ja lisääntymisterveyden toimintaohjelma ja HUSin Naistentautien ja synnytysten tulosyksikkö
Terveyden ja hyvinvoinnin laitoksen seksuaali- ja lisääntymisterveyden toimintaohjelma 2014-2020 ja HUSin Naistentautien ja synnytysten tulosyksikkö Oskari Heikinheimo Professori, Naistenklinikka, HY ja
Lisätiedot7.4 Variability management
7.4 Variability management time... space software product-line should support variability in space (different products) support variability in time (maintenance, evolution) 1 Product variation Product
LisätiedotHMG-CoA Reductase Inhibitors and safety the risk of new onset diabetes/impaired glucose metabolism
HMG-CoA Reductase Inhibitors and safety the risk of new onset diabetes/impaired glucose metabolism Final SmPC and PL wording agreed by PhVWP December 2011 SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS New Class Warnings
LisätiedotHelsingin Johtajatutkimus 1964-2005. 1919-34 syntyneiden johtajien 26-39 vuoden seurantatutkimus
Helsingin Johtajatutkimus 1964-05 Timo Strandberg Geriatrian professori Oulun yliopisto Helsingin Johtajatutkimus 1964-05 Elämänlaatu, successful aging, compression of morbidity Painonmuutoksen merkitys
LisätiedotAYYE 9/ HOUSING POLICY
AYYE 9/12 2.10.2012 HOUSING POLICY Mission for AYY Housing? What do we want to achieve by renting apartments? 1) How many apartments do we need? 2) What kind of apartments do we need? 3) To whom do we
LisätiedotEBM ja laboratorio. Kristina Hotakainen HY ja HUSLAB
EBM ja laboratorio Kristina Hotakainen HY ja HUSLAB EBLM Arvioidaan laboratoriokokeiden vaikutuksia kliiniseen päätöksentekoon ja potilaan hoitotuloksiin mm. kliinistä epidemiologiaa, tilastotiedettä,
LisätiedotDigital Admap Native. Campaign: Kesko supermarket
Digital Admap Native Campaign: Kesko supermarket Digital Admap Native Campaign: Kesko Supermarket Mainosmuoto: Natiivi Media: IS.fi Campaign period: 25 September Date of measurement: 26 September Unique:
Lisätiedot1. SIT. The handler and dog stop with the dog sitting at heel. When the dog is sitting, the handler cues the dog to heel forward.
START START SIT 1. SIT. The handler and dog stop with the dog sitting at heel. When the dog is sitting, the handler cues the dog to heel forward. This is a static exercise. SIT STAND 2. SIT STAND. The
LisätiedotMasennus ja mielialaongelmien ehkäisy Timo Partonen
Masennus ja mielialaongelmien ehkäisy Timo Partonen LT, psykiatrian dosentti, Helsingin yliopisto Ylilääkäri, yksikön päällikkö, Terveyden ja hyvinvoinnin laitos; Mielenterveys ja päihdepalvelut osasto;
LisätiedotLX 70. Ominaisuuksien mittaustulokset 1-kerroksinen 2-kerroksinen. Fyysiset ominaisuudet, nimellisarvot. Kalvon ominaisuudet
LX 70 % Läpäisy 36 32 % Absorptio 30 40 % Heijastus 34 28 % Läpäisy 72 65 % Heijastus ulkopuoli 9 16 % Heijastus sisäpuoli 9 13 Emissiivisyys.77.77 Auringonsuojakerroin.54.58 Auringonsäteilyn lämmönsiirtokerroin.47.50
LisätiedotThe CCR Model and Production Correspondence
The CCR Model and Production Correspondence Tim Schöneberg The 19th of September Agenda Introduction Definitions Production Possiblity Set CCR Model and the Dual Problem Input excesses and output shortfalls
LisätiedotYhdistelmäehkäisy ja verisuonitukosriski - EMA:n päätös. Ulla Ågren LT, Asiantuntijalääkäri, MSD Finland Vastaava lääkäri, YTHS Kuopio
Yhdistelmäehkäisy ja verisuonitukosriski - EMA:n päätös Ulla Ågren LT, Asiantuntijalääkäri, MSD Finland Vastaava lääkäri, YTHS Kuopio Selvitys hormonaalisista yhdistelmäehkäisyvalmisteista Sai alkunsa
LisätiedotSelvitys hormonaalisista yhdistelmäehkäisyvalmisteista Lehdistötilaisuus Fimeassa
Selvitys hormonaalisista yhdistelmäehkäisyvalmisteista Lehdistötilaisuus Fimeassa 11.10.2013 Kirsti Villikka Ylilääkäri, Lääketurvallisuus ja informaatioyksikkö, Fimea PRAC-jäsen Selvitys hormonaalisista
LisätiedotNaisnäkökulma sijoittamiseen. 24.3.2007 Vesa Puttonen
Naisnäkökulma sijoittamiseen 24.3.2007 Vesa Puttonen Miten sukupuolella voi olla mitään tekemistä sijoittamisen kanssa??? Naiset elävät (keskimäärin) pidempään kuin miehet Naiset saavat (keskimäärin) vähemmän
LisätiedotValuation of Asian Quanto- Basket Options
Valuation of Asian Quanto- Basket Options (Final Presentation) 21.11.2011 Thesis Instructor and Supervisor: Prof. Ahti Salo Työn saa tallentaa ja julkistaa Aalto-yliopiston avoimilla verkkosivuilla. Muilta
LisätiedotRotarypiiri 1420 Piiriapurahoista myönnettävät stipendit
Rotarypiiri 1420 Piiriapurahoista myönnettävät stipendit Ø Rotarypiiri myöntää stipendejä sille osoitettujen hakemusten perusteella ensisijaisesti rotaryaatteen mukaisiin tarkoituksiin. Ø Stipendejä myönnetään
LisätiedotAiming at safe performance in traffic. Vastuullinen liikenne. Rohkeasti yhdessä.
Aiming at safe performance in traffic Vastuullinen liikenne. Rohkeasti yhdessä. Medical doctors promoting traffic safety Jukka Terttunen Traffic Medicine Unit Finnish Traffic Safety Agency Vastuullinen
LisätiedotNetwork to Get Work. Tehtäviä opiskelijoille Assignments for students. www.laurea.fi
Network to Get Work Tehtäviä opiskelijoille Assignments for students www.laurea.fi Ohje henkilöstölle Instructions for Staff Seuraavassa on esitetty joukko tehtäviä, joista voit valita opiskelijaryhmällesi
LisätiedotMUSEOT KULTTUURIPALVELUINA
Elina Arola MUSEOT KULTTUURIPALVELUINA Tutkimuskohteena Mikkelin museot Opinnäytetyö Kulttuuripalvelujen koulutusohjelma Marraskuu 2005 KUVAILULEHTI Opinnäytetyön päivämäärä 25.11.2005 Tekijä(t) Elina
LisätiedotValintakoe klo Liikuntalääketiede/Itä-Suomen yliopisto
Valintakoe klo 13-16 12.5.2015 Liikuntalääketiede/Itä-Suomen yliopisto Mediteknia Nimi Henkilötunnus Tehtävä 1 (max 8 pistettä) Saatte oheisen artikkelin 1 Exercise blood pressure and the risk for future
LisätiedotLUONNOS RT 80260 EN AGREEMENT ON BUILDING WORKS 1 THE PARTIES. May 1998 1 (10)
RT 80260 EN May 1998 1 (10) AGREEMENT ON BUILDING WORKS This agreement template is based on the General Terms and Conditions of Building Contracts YSE 1998 RT 16-10660, LVI 03-10277, Ratu 417-7, KH X4-00241.
LisätiedotPricing policy: The Finnish experience
Pricing policy: The Finnish experience Esa Österberg Senior Researcher Alcohol and Drug Research, STAKES, Helsinki, Finland esa.osterberg@stakes.fi Three pillars of traditional Nordic alcohol control Strict
LisätiedotGap-filling methods for CH 4 data
Gap-filling methods for CH 4 data Sigrid Dengel University of Helsinki Outline - Ecosystems known for CH 4 emissions; - Why is gap-filling of CH 4 data not as easy and straight forward as CO 2 ; - Gap-filling
LisätiedotSkene. Games Refueled. Muokkaa perustyyl. napsautt. @Games for Health, Kuopio. 2013 kari.korhonen@tekes.fi. www.tekes.fi/skene
Skene Muokkaa perustyyl. Games Refueled napsautt. @Games for Health, Kuopio Muokkaa alaotsikon perustyyliä napsautt. 2013 kari.korhonen@tekes.fi www.tekes.fi/skene 10.9.201 3 Muokkaa Skene boosts perustyyl.
LisätiedotLYTH-CONS CONSISTENCY TRANSMITTER
LYTH-CONS CONSISTENCY TRANSMITTER LYTH-INSTRUMENT OY has generate new consistency transmitter with blade-system to meet high technical requirements in Pulp&Paper industries. Insurmountable advantages are
LisätiedotAccommodation statistics
Transport and Tourism 2013 Accommodation statistics 2013, February Nights spent by foreign tourists in Finland down by 2.5 per cent in February 2013 The number of recorded nights spent by foreign tourists
LisätiedotBounds on non-surjective cellular automata
Bounds on non-surjective cellular automata Jarkko Kari Pascal Vanier Thomas Zeume University of Turku LIF Marseille Universität Hannover 27 august 2009 J. Kari, P. Vanier, T. Zeume (UTU) Bounds on non-surjective
LisätiedotInformation on Finnish Language Courses Spring Semester 2018 Päivi Paukku & Jenni Laine Centre for Language and Communication Studies
Information on Finnish Language Courses Spring Semester 2018 Päivi Paukku & Jenni Laine 4.1.2018 Centre for Language and Communication Studies Puhutko suomea? -Hei! -Hei hei! -Moi! -Moi moi! -Terve! -Terve
LisätiedotMUUTOKSET VALTIMOTAUTIEN ESIINTYVYYDESSÄ
MUUTOKSET VALTIMOTAUTIEN ESIINTYVYYDESSÄ Yleislääkäripäivät 2017 Veikko Salomaa, LKT Tutkimusprofessori 23.11.2017 Yleislääkäripäivät 2017 / Veikko Salomaa 1 SIDONNAISUUDET Kongressimatka, Novo Nordisk
LisätiedotReliable diagnostic support Ultra-light design
EN Powerful illumination Intelligent charging management Reliable diagnostic support Ultra-light design VISIOMED Optima UV original scale 1:1 VISIOMED Optima Quality Made Easy and an illumination close
LisätiedotTIEKE Verkottaja Service Tools for electronic data interchange utilizers. Heikki Laaksamo
TIEKE Verkottaja Service Tools for electronic data interchange utilizers Heikki Laaksamo TIEKE Finnish Information Society Development Centre (TIEKE Tietoyhteiskunnan kehittämiskeskus ry) TIEKE is a neutral,
LisätiedotEstrogeenireseptorimodulaatio stroken riskitekijänä. Tomi Mikkola HYKS Naistensairaala
Estrogeenireseptorimodulaatio stroken riskitekijänä Tomi Mikkola HYKS Naistensairaala Sidonnaisuudet Toiminut asiantuntijana seuraaville lääkeyrityksille: Bayer Schering, Schering-Plough Luennoitsijana
LisätiedotMEETING PEOPLE COMMUNICATIVE QUESTIONS
Tiistilän koulu English Grades 7-9 Heikki Raevaara MEETING PEOPLE COMMUNICATIVE QUESTIONS Meeting People Hello! Hi! Good morning! Good afternoon! How do you do? Nice to meet you. / Pleased to meet you.
LisätiedotUse of spatial data in the new production environment and in a data warehouse
Use of spatial data in the new production environment and in a data warehouse Nordic Forum for Geostatistics 2007 Session 3, GI infrastructure and use of spatial database Statistics Finland, Population
LisätiedotWhat to do with outcome reporting bias? Mitä tehdä tulosten raportointiharhalle?
What to do with outcome reporting bias? Mitä tehdä tulosten raportointiharhalle? Prof. Marjukka Mäkelä, FINOHTA/THL 21.4.2011 1 Sidonnaisuudet IJTAHCin päätoimittaja (Cambridge University Press, palkkio
LisätiedotIkääntyminen ja toimintakyky - kestääkö toimintakyky koko elämän
Ikääntyminen ja toimintakyky - kestääkö toimintakyky koko elämän Miksi tutkia pitkäikäisyyttä ja vanhuuden toimintakykyä? Ihmiset toivovat elävänsä pitkään ja toimintakykyisinä hyötyvanhuus Pitkäikäisyys
LisätiedotData quality points. ICAR, Berlin,
Data quality points an immediate and motivating supervision tool ICAR, Berlin, 22.5.2014 Association of ProAgria Centres Development project of Milk Recording Project manager, Heli Wahlroos heli.wahlroos@proagria.fi
LisätiedotKysymys 5 Compared to the workload, the number of credits awarded was (1 credits equals 27 working hours): (4)
Tilasto T1106120-s2012palaute Kyselyn T1106120+T1106120-s2012palaute yhteenveto: vastauksia (4) Kysymys 1 Degree programme: (4) TIK: TIK 1 25% ************** INF: INF 0 0% EST: EST 0 0% TLT: TLT 0 0% BIO:
LisätiedotYlidiagnostiikkaa: onko kohta enää terveitä? LL Iris Pasternack HYKS Psykiatrian klinikka, tiistailuento 25.2.2014
Ylidiagnostiikkaa: onko kohta enää terveitä? LL Iris Pasternack HYKS Psykiatrian klinikka, tiistailuento 25.2.2014 The New York Times Feb 11 2014 Miller A et al. 25 year follow up for breast cancer incidence
LisätiedotVUOSI 2015 / YEAR 2015
VUOSI 2015 / YEAR 2015 Kansainvälisen opetuksen ja tutkimustoiminnan kehittäminen Developing international teaching and research activities Rehtorin strateginen rahoitus vuosille 2014-2016 / Strategic
LisätiedotAlternative DEA Models
Mat-2.4142 Alternative DEA Models 19.9.2007 Table of Contents Banker-Charnes-Cooper Model Additive Model Example Data Home assignment BCC Model (Banker-Charnes-Cooper) production frontiers spanned by convex
LisätiedotSVT, diabetes ja metabolinen oireyhtymä
SVT, diabetes ja metabolinen oireyhtymä Veikko Salomaa, MD, PhD Research Professor 10/21/11 SVT, DM, MeTS / Salomaa 1 10/21/11 Presentation name / Author 2 35-64 - vuo*aiden ikävakioitu sepelval*motau*kuolleisuus
Lisätiedot3 9-VUOTIAIDEN LASTEN SUORIUTUMINEN BOSTONIN NIMENTÄTESTISTÄ
Puhe ja kieli, 27:4, 141 147 (2007) 3 9-VUOTIAIDEN LASTEN SUORIUTUMINEN BOSTONIN NIMENTÄTESTISTÄ Soile Loukusa, Oulun yliopisto, suomen kielen, informaatiotutkimuksen ja logopedian laitos & University
LisätiedotThe Viking Battle - Part Version: Finnish
The Viking Battle - Part 1 015 Version: Finnish Tehtävä 1 Olkoon kokonaisluku, ja olkoon A n joukko A n = { n k k Z, 0 k < n}. Selvitä suurin kokonaisluku M n, jota ei voi kirjoittaa yhden tai useamman
LisätiedotReturns to Scale II. S ysteemianalyysin. Laboratorio. Esitelmä 8 Timo Salminen. Teknillinen korkeakoulu
Returns to Scale II Contents Most Productive Scale Size Further Considerations Relaxation of the Convexity Condition Useful Reminder Theorem 5.5 A DMU found to be efficient with a CCR model will also be
LisätiedotAccommodation statistics
Transport and Tourism 2011 Accommodation statistics 2011, January Nights spent by foreign tourists in Finland increased by per cent in January The number of recorded nights spent by foreign tourists at
LisätiedotTESTBED FOR NEXT GENERATION REASEARCH & INNOVATION
PUBLIC-PRIVATE PARTNERSHIPS FOR NEW INNOVATIONS ACADEMIC RESEARCH INDUSTRY + PHARMA R&D SPEND Important decisions in drug discovery The Problem: It difficult to develop novel therapies that differentiate
LisätiedotSosiaali- ja terveydenhuollon kehittämisestä
Sosiaali- ja terveydenhuollon kehittämisestä Maakuntaorganisaation rakentaminen & TKI resurssit 5.2.12019 Maria Virkki, LT, EMBA Hallintoylilääkäri, PHHYKY SOTE-palvelujen vaikuttavuus ja terveyshyöty
LisätiedotNäytön jäljillä CINAHL-tietokannassa
BMF, Osaamisen ytimessä -kevätseminaari 13.4.2011 Maarit Putous, informaatikko Näytön jäljillä CINAHL-tietokannassa CINAHL Cumulative index to nursing and allied health literature 1981- viitteitä yli 3000
LisätiedotGOOD WORK LONGER CAREER:
Juhani Ilmarinen, Ville Ilmarinen, Pekka Huuhtanen, Veikko Louhevaara, Ove Näsman GOOD WORK LONGER CAREER: WORK WELL-BEING IN FINNISH TECHNOLOGY INDUSTRIES 2010-2015 Background Collective agreement between
Lisätiedotanna minun kertoa let me tell you
anna minun kertoa let me tell you anna minun kertoa I OSA 1. Anna minun kertoa sinulle mitä oli. Tiedän että osaan. Kykenen siihen. Teen nyt niin. Minulla on oikeus. Sanani voivat olla puutteellisia mutta
LisätiedotOP1. PreDP StudyPlan
OP1 PreDP StudyPlan PreDP The preparatory year classes are in accordance with the Finnish national curriculum, with the distinction that most of the compulsory courses are taught in English to familiarize
LisätiedotOrganisaation kokonaissuorituskyvyn arviointi
Organisaation kokonaissuorituskyvyn arviointi Aila Järveläinen, 13.3.2018 aila.jarvelainen@trafi.fi Responsible traffic. Courage and co-operation. Hallintojärjestelmä CMS + SMS CMS SMS 29.3.2018 Finnish
LisätiedotEturauhassyövän seulonta. Patrik Finne
Eturauhassyövän seulonta Patrik Finne Ulf-Håkan Stenman-juhlasymposiumi, 21.4.2009 Seulonnan tavoite löytää syöpä aikaisemmin, ennen kuin se on levinnyt mahdollistaa radikaalinen hoito Vähentää kuolleisuutta
LisätiedotE-vitamiini saattaa lisätä ja vähentää kuolemia
E-vitamiini saattaa lisätä ja vähentää kuolemia Harri Hemilä Duodecim-lehti Kommentti / Keskustelua Sanoja 386 Tarjottu Duodecim lehteen julkaistavaksi 24.10.2013 Hylätty 29.10.2013 Julkaistu mielipiteenä
LisätiedotELEMET- MOCASTRO. Effect of grain size on A 3 temperatures in C-Mn and low alloyed steels - Gleeble tests and predictions. Period
1 ELEMET- MOCASTRO Effect of grain size on A 3 temperatures in C-Mn and low alloyed steels - Gleeble tests and predictions Period 20.02-25.05.2012 Diaarinumero Rahoituspäätöksen numero 1114/31/2010 502/10
LisätiedotRANTALA SARI: Sairaanhoitajan eettisten ohjeiden tunnettavuus ja niiden käyttö hoitotyön tukena sisätautien vuodeosastolla
TURUN YLIOPISTO Hoitotieteen laitos RANTALA SARI: Sairaanhoitajan eettisten ohjeiden tunnettavuus ja niiden käyttö hoitotyön tukena sisätautien vuodeosastolla Pro gradu -tutkielma, 34 sivua, 10 liitesivua
LisätiedotLaskentaoletukset ja laskentamenetelmien kehitystarpeet
Laskentaoletukset ja laskentamenetelmien kehitystarpeet Jarek Kurnitski, Aalto- yliopisto, Tallinnan teknillinen yliopisto FInZEB- työpaja 5.6.2014 5.6.2014 1 nzeb laskentamenetelmä D3 2012 mahdolliset
LisätiedotInformation on preparing Presentation
Information on preparing Presentation Seminar on big data management Lecturer: Spring 2017 20.1.2017 1 Agenda Hints and tips on giving a good presentation Watch two videos and discussion 22.1.2017 2 Goals
LisätiedotSähköjärjestelmän käyttövarmuus & teknologia Käyttövarmuuspäivä 25.11.2014
Sähköjärjestelmän käyttövarmuus & teknologia Käyttövarmuuspäivä 25.11.2014 Jarmo Partanen, professori, Lappeenrannan yliopisto jarmo.partanen@lut.fi +358 40 5066 564 Electricity Market, targets Competitive
LisätiedotHankkeen toiminnot työsuunnitelman laatiminen
Hankkeen toiminnot työsuunnitelman laatiminen Hanketyöpaja LLP-ohjelman keskitettyjä hankkeita (Leonardo & Poikittaisohjelma) valmisteleville11.11.2011 Työsuunnitelma Vastaa kysymykseen mitä projektissa
LisätiedotInformation on Finnish Courses Autumn Semester 2017 Jenni Laine & Päivi Paukku Centre for Language and Communication Studies
Information on Finnish Courses Autumn Semester 2017 Jenni Laine & Päivi Paukku 24.8.2017 Centre for Language and Communication Studies Puhutko suomea? -Hei! -Hei hei! -Moi! -Moi moi! -Terve! -Terve terve!
LisätiedotPerhevapaiden palkkavaikutukset
Perhevapaiden palkkavaikutukset Perhe ja ura tasa-arvon haasteena seminaari, Helsinki 20.11.2007 Jenni Kellokumpu Esityksen runko 1. Tutkimuksen tavoite 2. Teoria 3. Aineisto, tutkimusasetelma ja otos
LisätiedotOn instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31)
On instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31) Juha Kahkonen Click here if your download doesn"t start automatically On instrument costs
LisätiedotSurveillance and epidemiology of hepatitis C in Finland
Surveillance and epidemiology of hepatitis C in Finland Markku Kuusi MD, PhD National Institute for Health and Welfare Infectious Disease Control Unit Register-based data [National Infectious Disease Register
LisätiedotWärtsilä Corporation. Interim Report January-September 2003 Ole Johansson President & CEO. 29 October Wärtsilä
Wärtsilä Corporation Interim Report January-September 2003 Ole Johansson President & CEO 29 October 2003 Highlights of the reporting period Order intake of Power Divisions increased. Clear improvement
LisätiedotFysioterapian vaiku0avauus
Fysioterapian vaiku0avauus Tomi Mikkola! HYKS, NaiS!! Sidonnaisuudet Luento-/konsultaatiopalkkiot:!!Abbot, Astellas Pharma, Boston Scientific, Contura! Käypä Hoito työryhmän jäsen (2011)! Virtsankarkailu
LisätiedotMALE ADULT FIBROBLAST LINE (82-6hTERT)
Double-stranded methylation patterns of a 104-bp L1 promoter in DNAs from male and female fibroblasts, male leukocytes and female lymphoblastoid cells using hairpin-bisulfite PCR. Fifteen L1 sequences
LisätiedotLand-Use Model for the Helsinki Metropolitan Area
Land-Use Model for the Helsinki Metropolitan Area Paavo Moilanen Introduction & Background Metropolitan Area Council asked 2005: What is good land use for the transport systems plan? At first a literature
LisätiedotTeollisuustuotannon määrä kuukausittain Industrial Production Volume Monthly
Teollisuustuotannon määrä kuukausittain Industrial Production Volume Monthly 14 2,1=1 135 13 125 12 115 11 15 1 95 Suomi / Finland EU27-maat / EU 25- countries USA Japani / Japan 9 Kausipuhdistettu volyymi-indeksi,
LisätiedotUudet fyysisen aktiivisuuden suositukset (U.S.)
Uudet fyysisen aktiivisuuden suositukset (U.S.) U.S. Department of Health and Human Services. Physical Activity Guidelines for Americans, 2nd edition. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human
LisätiedotInformation on Finnish Language Courses Spring Semester 2017 Jenni Laine
Information on Finnish Language Courses Spring Semester 2017 Jenni Laine 4.1.2017 KIELIKESKUS LANGUAGE CENTRE Puhutko suomea? Do you speak Finnish? -Hei! -Moi! -Mitä kuuluu? -Kiitos, hyvää. -Entä sinulle?
Lisätiedot