POUTIAINEN, RAIJA ITSESÄÄTELYTAITOJEN TUKEMINEN DIGITARINATOIMINNAN AVULLA ALKUOPETUKSESSA Kasvatustieteen pro gradu -tutkielma KASVATUSTIETEIDEN TIEDEKUNTA Kasvatustieteiden ja opettajankoulutuksen yksikkö Teknologiapainotteinen luokanopettajakoulutus 2012
!"# Viimeaikaisissa kasvatustieteen tutkimuksissa itsesäätely on ymmärretty keskeiseksi lapsen oppimista ja kasvua tukevana tekijänä. Itsesäätelytaitojen kehittymisen ajatellaan olevan alkuopetusikäiselle keino selvitä yhä vaativammista oppimis- ja vuorovaikutustaitoja vaativista tilanteista. Keskeisenä käsitteenä itsesäätelyn tarkastelussa nousee oppimisen itsesäätelyn kuvaus, jossa nivoutuvat yhteen sosiokulturaalisen tarkastelunäkökulman kautta keskeisimmät itsesäätelyn osaalueet kuten vuorovaikutus, kognitio ja emootiot. Tutkijat ovat viimeaikoina osoittaneet, että itsesäätelytaitoja tukevia menetelmiä tarvitaan. Tässä tutkielmassa lähestytään yhteisöllisen ja teknologiapohjaisen oppimisympäristön kuvaamisen kautta digitaalisen tarinankerronnan menetelmää pedagogisesta lähtökohdasta. Digitarinoiden tekemistä on tutkittu vähän etenkin pienempien lasten kohdalla. Tutkielman keskeisenä tehtävänä on kuvailla sitä, miten digitarinan työstäminen yhteisöllisenä prosessina eli digitarinatoiminta voi tukea oppimiseen ja sosiaalisiin taitoihin liittyviä itsesäätelytaitoja alkuopetusikäisillä lapsilla. Tässä tutkielmassa selvitetään 1) miten itsesäätelyn tekijät esiintyvät digitarinatoiminnassa ja 2) miten digitarinatoiminta voidaan nähdä tukevan oppilaan itsesäätelykykyä. Luonteeltaan tutkielma noudattaa kvalitatiivisen eli laadullisen tutkielman pääpiirteitä, mutta siinä on hyödynnetty monimenetelmällistä tutkimustapaa, jossa käytetään tilastollista menetelmää laadullisen tutkimustavan tukena. Tämän tutkielman taustalla on teorialähtöisyys, jossa tieteellisestä teoriasta johdettu itsesäätelytekijöiden observointimalli ohjaa vahvasti tutkimuksen etenemistä. Laadullinen tutkimusaineisto koostuu videokuvatuista digitarinan tekemiseen liittyvistä luokkatilanteista sekä oppilaiden ryhmähaastatteluista. Tutkimustulokset jäsentävät olemassa olevaa tietoa itsesäätelystä ja tämän lisäksi tutkielmassa syvenntään tietoda itsesäätelytaitojen tukemisesta. Teoreettiseen viitekehykseen sekä empiiriseen tutkimustuloksiin pohjautuen, tutkielmassa todetaan, että digitarinaa voidaan hyödyntää itsesäätelytaitojen kehittämisen tukena. Digitarinassa korostuvat sellaiset itsesäätelyn tekijät kuten opettajan tuki, tehtävien luonne ja oppilastovereiden vertaistuki. Tutkielman tarkoituksena on herättää luokanopettajille sekä luokanopettajaksi opiskeleville uusia ajatuksia digitarinatoiminnan käyttämisen mahdollisuuksista paitsi oppimisen, myös oppilaan kasvun ja kehityksen tukena. $ $ $ $ $ $
A AAA A! "!# $"% &!! % "!!' % "#!!(! ) &!* #! %+"", '"!# %! - ' %"%+. %!$/"!# %! - '!#! +"!# #!! 0AA A1A0 0A *!+! #+#! $"% /!**2 %!/*!+! ".!& &33A3AAA4, &%+!#!#! %$2, &% *%!!!%, &% #!%+"$% "5 '33 3A6 '% %/*!!6 '4/ %2 '"$%$!!! '%! +% '%!!!" &
'.!!""+ * % & '"#./ "" ' )333 5 )1"" #!!%! 5 )"#./ "% /*!+!%!! 6,4 A 17 &6,*!+!"!# #!! &6 53 A433AA3A && -1 AAA4 && &-
# 2! $!!!! /!8 "$! $!!! % %!!%!! %% 2 %% 9 *! $!!! """% #! 2+2! + 4!! % 2!! 2!!2! /*!2! "$! "%+.%!!8 + $%/!! 8 %!#!!!+2 2 "$ $" %% #! * %%! "$! 2!!%!!2!!/ %!!! " 8#!!2!".22"""$2!!2!%%!!!8#!2!!2!".!#!(82+2!(#! / "!!!2! %!8 2% 2"%%!!! $!2! "$" ". " 8!!!# #!% 2:%A+8686);6,<4%!! ". " % $" "!2!!%!!!! "%%+%!!#%% " 2! +!+!! %+! ""2"!+!!!! $% % " #! $ "2 #!2!!8!!!! "+%" "!# $% 8!! "" $#!! %!! %!! $" #! $ %". %!! % %!#!!+2!%!! % 2!!%!!!#!$ "2 % +:+!=" #8668&;&&<!+!!! "!! %!! %!# $%!!8 2/!! $!2!! $ "2 $!!! 8 %!!! $"! %! 3!!2!# +!2!8! 2!+$!! 2!$!! 2!!2!!! :%%!8 #!! = +#! 66-8 5&>.*+.% =!+!! 668 &';&,< 1$/!2! #! % %!!+!$ #8 %!! "!#!!!! 2/!! 2!!!#!% 2/!!!8#!!2 $"."!!!2!#! %2!% $"% 4!! " %!! 2% 2"%%!!!!!!8 $2 8! % % "!# $%!+2!! ( #! 2!!2!! 2! %!$/! /!** %! #! %
2 $%!#! $!!!+!! 8 %!! %!$/! "!# %!+#!2! /8 ""!! % % %8 #! (#! 2!! $"./"! %!! $/!+!%!! /!!2!! " #! /! %% % %!$/! "!# #!! %!!! /!**! $.$/!! /*!!!+! ++! % % 8 #! +!+! ++!! "$/"(#!2! %!$/!*!+!! "."!+!8 #$ 2! " %/!%!+!!! 2!8 2/!8 #! *!!!+! ++!% % %! 2 $!! + % %!! %!$/! #! 2! 2! %!!%!! 4!! " /*!!!!+! ++! % % 8 %!! " " % /*!+!%!8 % 2!!!+%% /*!+! % "$.! +! *!+ / %!!#+!! :!8 =". 868'< % %!!+!!2!! 8 %!! " #.!! "" /*!+!%!!!! #! %!2! 2/!!! "!# $"% "2!! %!!2!!" 8#!!! /*!+!%!! %!! ""! "!2!/ /!!!#! (#!! 2!!#+#"$ $ %%!+!!.26! (#!! 2! $ 2!! /*!+!+#!8 #!!!?+ $@ A!2 ($!! %!! " " $! %!+!!?+@$($!!%!!/ #/!%!!/%!! # %! 8 /*!!!+! ++!% % $%% /*!+!%!!+! +!#%!!/!**.%!!
3 +!! %" +8 4"*" :-,5< 2!! $$" 2".$"! $" $#!! 2 %% %!!2! :4"*"8 -,5< %!!!! 2$! %%!! / #! $2 2!!%!8 %!$!8%!!!!!2!!8$ 22!!! %!! %!!!#!!2! / %! 8 + +!#! #$/!!2! % %!!$ 8 ""2"!+! " 2!! #+ $ 8 % ". " 2""% %2! $! """ 2!!!! $ 8 %! "".!!! %/! :B%%+%! 86668;'< "!!#! #! % #! "2 *! +%! $"2 $ 2!! :% $#!2< "."/2"%+%8! $ 2!!! 2!$2! + $.$!#!!!"$"8#!!! :A+8686;&< +!.%!!!! " + ". + #!!2+ + 84"*" :-,5<%!!.%!!!!$+ %"." " $! %! $!! #! %% +! "%+.# $!!%! %+!!!! $" 22 "%+. + :% %!!<#!2!2!+:4"*"8-,5<1 +@$ :666<2!!%!!+!.%!! "" 2!!! #!*+!!8 #! $ 2!!! ". * 8 %2!!8"""% #! "%+.:1 +@$86668&';&'< 4$#! C!%+:66&< 2!!2! "!!#%% 9!+!! $% "" / %2!!!! 8!! 8 $!#!! 8 +!! 8 %#!! 8!+!!2!! #!!#!!! %!! #!8#!A+:6<2/%!!2!!"% " 2 2! 8 #! $/!8 """% #! * 2! +%!2! 2!$2! "$"/" $":A+868)<
4 ". %!! "!!! / % " 2 / 8 """% #! *!+! %! + $.$! $#! + 2$" $2 %". * 2! $""*!!! 2!!#!!! " 2!!2! +! %"8 #! # % %!!+! 8 2! % %!!D$!2+!! 8%+ #!"!!"".%!! "#!$ $$" 2".$" 4"*" :-,5< 2!!! $"!!!!!! #!!!!8 #!!!!!!! %!!! +!! $2 #!!!!!! $ " $! $#!!! %!! 2%!! :4"*"8 -,58 5';5)< 2/!!!8!!!!!!! #! / %!! A! $%!2!$!2!!2!! $"+!#! #!%!/!!!$% 28! %!!2 %!!$ #!! + :2+C+$+8"%668));),< $#!2/! :E /+@ < 2/!! 2!! "! """% %! ".%!! $#!2/ $"% +!!2! 2!9 #! " %%!! $#!2!8$!!!!!%+!2 #!22!!/ $ 2%!! %!!!! $ #! :--)< 2!!2!! +!/! 2!!2! $#!2/ $"% %+! " ". "" #! % +!#!!!!! 2! +!!/!$"!#! $#!!8!$!+2 "" +2$" ":$ = --)8);,< +"% / "%+. %!!%!! 2!!!! * 2 $"!!!# #! / " $"!#!! #! 2!!2! % %!!!/:%%! *!(+2 8--&8,-<
5 +!!2!!!! "2!!! "!# $"% +$"% ""$!%% "" 2!(!/ / 8 2+2! #!!#! " 2! $!!!! "%+.%+!2!!!($2!+2!!"%+.!!!#! 2+2!!8 % " % #/ %!! +2!! +" %!!%!! / " #! %! $/ +!%!%!!!!!!! 2+2!! #! "2!!! #! %!!!!/!!! % "8!/8 %!! %! %!! % :@! %!!+ *8 < %! "" #.8 #! 2!!2!!! %! #! / "+!!"""%!!:1868 5,<!! % "%%++ ". %!!/!!! 8 2!! 2!!! +!!!#!!!! %! ". "+%"!!2!! 2%!! 2+2! %+!!! $! $"./" 8 +2! +!! %!!!!!!!/22!%".%%!8 +!*%!8! % 8!/ #!!%!8!!%! #! "$".!! :18 68 5)<!%2! :66'<%!! %!!"%!!! 2!!!!!!#!!!!!2!"""% 2/!! %+2!!".!!"! 2!!!!!!!!! 2+2!! 2/!!!+!! %+ 8 % "%+. 2!!! +!#!%!!!!!"""%+"$%:!%2!66'8,-(568,<!!! %! $/ 2!!2! 2!$2! %". : $!% "% 668 65<.!! #! %!!!# $"% $/ +2! ". 2+2!"%+. $/ "2 "$ % %!!!/!/ $/ +/"" " #!2+2!!# $"%/!2!". %!$/!%!
6 #! %!! % % /!! %!!! $"% / ". $"+!8#! +2!!!%%! %!#!%!!/!! $/!!:C!8C+/=0+!@$866,8< %+ #!A+ :666<+!2!* 2!# +2$/!%!!!$!!!%!!% %!! / "" 22!!!* 2 + / %!!!!! %! 2!!2! * 2 + ""!/ $!2!%!8 %!%!8 %! #! *! # % 8!! %!! "#+#% %2 """% %! 2+2!!! :%+ = A+ 8 6668 65< * 2 #! %!!!# "$" 2 " %+! "2!!!:! <8! / +!!%!!#!!+2!:1 685,>!%2!866'8,8,;,&< 3! #! 2!! % /2!!! % "% % 2/!! 8 ". " $"2!!!!#! $"./"!%!! %". * 2!!#!9!!!!2%+""!!!2+!#!! +!%!! $2 "$%! :2+ @$ 8 66'8 5-< A%%!!(!!!!/!!2+/ $"2" 2/!! $/2! ".%".+!!2!%+"$% %".$% *%!!!! #! %!!!!! 4!+$!! 2!$!!2+/ $"2" 2/!! $/ ". /!!2! %".$% $"%!!!!/!% ":C$8!//=+86658&66< + "" #!!! 2+2! 2!!2! # +"$% $"2" 8 #! "" 2!$2! "%" #!! 4!!!%!!2%! /!!!# +!2!8! +"$% $"2" %+" $/ /!!2! 2+2!$/ $"% "$% $"2" %". +!! 8 %!$/!!"$ %!!2 % :1868-< %$!" & "!+!!!!8 2/!! "$"/ 2!! 8 %!!!! "%%+ %!! %+!!!! %!! +!
7.%!!!!! %!!!! % %!!!!! 2/!! $/ +!! $$" 2".$"8 #! + + % 2+2! 2 % 2/!! $/ 2+2!! %!!8 #! 2!!2!! ".!#! "#+#% %!* 8 %". %"$.!!!+2 #! %!!$ :A+ / = A!+8 6658 +#< 1++" :666< 2!! ""$!%% #.8 % %+!(!! " "" % # #!!*+!$/!!!(! 9 <! "# $ :1++"8 6668%+#< / 2! %!! % "2!!* 2!!!!"!#! / "!# %+" 2/!!!+!! %+!!!!$2 2+2!! /!!8 #!! $"./"!!! "%+. %! %! %+!!2!% "2!!!/ $/!! """% %!8 #! #$!2! %". +! %+ %!!! +!! 2+2!%!:2+! 66'8'>1685,< $ % %% 82+2! %!2!!!!!# $! %! "!#! %!!!# 2+2!! ". #"% %!* 2!!#!!#! ' (" $)!! 4!! " "$ %!! 8 ".!#!%! *!8 %+2 %!8 #/ % +!2! 8 %! " "%!#! "#+#% %!*! $"2 * 2 % $ " +!+!2!! %". ". %!* 2 $" %! 4% 2"%%!!! /" %!! 8 %!!! "!#! "#+#% %!*! $"./" %!!
8. *! 2 % "$"/ $!! %!* 2! /! #!!/!!* 2!/!: %<:?!28-5,<!+!! ". #! %! * 2! +!!!* 2!!/! : < :C+F 8-5,<!+!!!! ". * 2 + "#+#%8#!!! % "#+#%!* %+" $/! %!% 8 #!!/ 2% $"%:A 2+!866)8'>A 2+!=4!+!866&8&> "8 0+!+=!@+--58> =+*+866-8&,;&-<!!%!* 2!# $% 8 $!!! "%%+ % %!!8 #!!!! %! +!!!2!!#! :%%!$--'8&8'5<!!%% %! 8 #! 2! + %! %!* 2! $"% #! 8 %! " "% %!*!! $"./"!" 8 @ "+ #!?!2 :-,< %!!!! 2 %!!!!#! $" " 8 $ " %! *2 %!! % %!!!#!!! 4!!$!C+F #!G!% :-,,<!2! 8! " "% %!*!! +!! %! :0!D%! =0!D%! 8--,8)< 3/ %!! #/ %!! +"!!#!#!%!* $"2 #! % %". A!! % "!/ 2! 2!! $"%8 # 2/! +!!!!8!!! #!! / #! $#!! %!! %!! 2!!2!! ". "! :665< )(, 2!/! "2 %!* 2!!#! #! #! # 8 $ # $"2"% %! / #! $"%.%!# % 2 :! 8 6658 )6;)<!+ * :66< $!2! %!! 8 ( #!!! " 2 2!!2!%!! %!* 2 %!! %+! 2/!! %! +! 2!!2 "!2!!!!! #! " 2 # "" 2!!2!! *%! +!!!#!+!! " 2 %". / 8 % "!!2! %".$#!2/ $"% :!+ *8668'<
9 3/ #/ %!! #! ++ $/!#!!2! 8% $!! "% $"./" %!*! %!! % 2! %+!!!!!% %".:%%A 2+!866)8)>C!+81 +@$=B/+8---8 >!+ *8668)>2+! 866586'<1!! #!$#!!% %+"+%". ""8! %!!+2 2! $"2 +!!! 2 $!(!"!+2/! %!!#!! #!!!%!! :!+ *8668)< % %!!!!%.%!!!!+% :66<%8#! ""!! #! %!* : " <!! #! %!*!+!!2! %". ". "!!! %+" 8!!( * 2!(! $%.%!!8 #! "$/""!#! #! "./ 2 2+2!:+%8668'8&< *! "$ + + %!!!2! 2!$2! #! $#!!% %+" "!# $"%!! $%!2! 8!! #!!! + 8 % "2! +!!!!+!!!!!!" % 2/!!!#!! "$ 8#! $%/!!! "" 2!!2! #:!!8 68,&< B%%+%! :666< %!! 2!/!!!! +! %# 2!+!!! "!# $"%:B%%+%! 86668<!+!$! "!# % %!!%!!8 2/!!!+!! %+ +!! #+#"# #! (% % "!# $"%.%!! 1/!**!.%!! 2/!!!+!! %+ "$%!/ 8 %"%+. 8!#! 8 *! #!!$ 2+2! %+"!2!!!! "!# $%! *$!$)+$ #,! "$ 1$!! %"%+.8!+!! %!+! "%+.8 #! %!+2!! %!+!!!%!+!!!!! %"%+.(!! "%+.(!2!
10 $ 8#!%!!#!! $/ %+%#+#"2! + %+" :3" = A# 8 66'8 ')< %"%+. %!$/! #! 2!+$!%%!! $!!!! "% %! +!##!! #! 2 /! %!! %"(#!2!#!! :! "%66,8< %"%+.!#! 2!$2! 2/!! %". 8 + $%!#! %! +!!%!#! %!! #!%!2! "%+. :! "%66,8>! 866'8,<2/!!! +!22!!!8$"2! %"%+.!!$ "!#! 2!!2! $#!2! #! +E2 % 82!!!#!! %!$/2!!!$ #+#" %+!! %!* 2!# #! # $"!!! %"%+.8 #! %!$/!!% +#!!+!2!%!!:A 2+!866)8< ""!! %"%+.!#! 2!! 2!$2! 8 % %!!! $!!! + %" %!". +!:2+" #8---8 ''< $. % "/ +!!! 2! +"$% #!! +2/ 2!$2!% 8 +"$%".!# #!! / $!+#!% +"$% "$ +E +2!+""$%!!# $% :3"=A# 8 66'8&<$%!!%! $/ 2! C!" :-55<%!! %!$/!!#!( #! 2+2!!# $"% % %!!! 22! $ %!!!#! " #! $#!!%! %!! 2+2!!!/!! :A = D+*8---8,5< 3/!!.%!! "!# % 2!!! +% :66< %8 #! *!%!$/!!#/ 2!#! #!!% #! $"% *!! %"%+. %!$/!!!! +! 2+2! #/ 2!2 A#! "2 % %!$/ 2+2!+!!2! :+% 668,< A 2+! :66)<8 #! "!+!%!! %!*! ". +!%!! +!8 +% :66< %! %!* $ +! 2! #! $"2 "./ 2 #! +"$% "$!#!%!! : -< %! 8!! #! %!* #! ". %! * 2!! ++!!!!! 8 2!! %2! #! 2+2!!
11 *%! +!!!! %!* 2 %! % 8 "./ %!* "$/"2!!#!%!* :+%8668'8&<!%!!#!%!* 8%". %!$// 8 ".22!!%".!! %!#! #!!%!!#!$/!#!!! "2!!!! #! 2/!! 2!! +% / +!!% "$. :% & "<8#!/ +!!2!!!!! #!"$%!!:C++=@!+/!%!!8 --8--(66< * " )! "" %"%+. $2 /!! *%!#! #! / +!!% "! +"$%%!!82/!!!#!!2!!2!!! "!# $"% +"!#! #!!! 2+2!!# $"%!! "%+. $#! 2/!!!!2!!!! / %! #! / "" A + %+29!2!! %!!!2% ++#!#!!2 $"."%+ "$ %! #!.# $%!! 2!$2!! %! " +!! :A+8 686< 2/!!!8 $"2! %"%+.! " $#!!%!! %!!!#!% %++"! %"%+.8 #!!#!! 2!!/!!!!!!! #! "!!! 2+2!!!/ $#!!%!4! 2!!!+"$% $#!!%!8!!!!!!+!%!!!%!:C+$+8"%6685-86<!!!2!! +" #!!!! 2!!$"2 $+$"2!$8! $#!!2!#!!!2!!!!!! %".% $"2!$ %!2!!+2 +:A+8685(-< /%!!2 %".%!* 2 %!%!!2!!$#!!%! $/ # "2 +% % $#! % @!EE/ *!+!!8 $#!!#!!!!#! #! %+!!! 8!!! #!! % *%! +!! % %!! %% @!EE/ *H +%% /! %". 4"*" :-,5< $$"2".$"8 #! #!
12!2!!!2!! %!!8#$ $ 2"" $#! #! 2%!! + $%!! %". 8 @!EE/ * +!# "./ $.$! $#!!% $!! %+ *!! 2/!! $/ 2! %!$/! "$!!". %+!#/ 22+2!!:2+C$8!//= +86658&6<!#!!2!"2%++!!!!!!!2!$!+#!2!$#%!8#/!2!!%/ %!!!+!%!! %!#! $"%:! @8 66-8 6< #!! % +!! 8!! ($#%!8!+ % I$ @ / (+*+!%I + #./ 2!!! """% +"$% %!! A! ($#%!.! 2! %!!!# 8 $ ( #! *%! +!!!# #! / "" "2!/!%! #! / $% A! ($#%!!+! % %!!!!!!!$ "2 #.!! +"$% "%8 $+.#./ $%%!8!!!!!+2! 2!!! 8!2 ""%!!% #! +!!% ":A!!#!!8 66'<
13 %-.-- $ % %!! " "!# % %! #!!%!! 2! 8! " $"% 2!!!!#!(!!! %" ". $" +!! 2% 2!!+! "!# %! #! +!! %#! 1+$" "2%% " 2 % 8! #! 2"2 ""!#! %% % %!$/! "!# $% :% B%%+%! 8 666< 4!+!! %.".#."" "8 # %+" $!+!%!! *!(!2! %% %8 /*!+!%!! /!!!8 "$"/ " +!!2! /*!+!%!!+! 8 #!!+!!!#!! %" + /*!!!!+! ++!! $ /!** %! 2 ".$%% 8 % %! %+!!+!%!! /*!+!%!!! "!# % $2 % % %( ) ")" #!$, ((/ *!+! $+!#+""221$#(A%+!! 8!?+! @@ 82 --58 # %+2%/!(#!!+2!!#!!!A@$"#!!%D+$ 2!%!! "$/2 2%!! #! +2! /*!+ $ + %( #! +*!!! % G + E+ *! +" * :G< $ $2 /*!+ / 2!!(!!8 #!!! $% /*!+ / % "%+ %!!%! /!!/! :% *!!/!#!2!!!!/!!2!! 2!!$% #!%!/*!+!!2!$2!%!!!%!!/!**!% %!:%! 8 6< *!+! " 2! %! 2! % *! "( % %*!+!!!+!! %!!8+!+! ++!
14 /*!!!! 8#!$"./" %!82!#!+#!%!! +!%/!! 2!%2!%+!+ % "$"2! *!+! 2/!!!! # "$.! ". +!!2 2 /!%# 2!$/!!8 %! /*!+!%! $!!!!#! 2!!!#! #! +!!# % *!+!%! " %2!$ 2! < < 8 < 8 &< #! '< :%! 86< 4%!!#!2!$!2! /*!+ / 2! %! 2!% 8 /!2! *+/! *!! %! :665< %! /*!+ / "%! %!$/!2! 2!$2! #! # 2"" 2! $!% % 8 8 "%+.. $% :%! 866586(<!82!668! %% /*!+ $ "2%!! %( #! $%$! 8?++"8 #!!!!!?+ @$!+@$ A!2( $!! /*!+!/!**!%!%!:!"%68'>!!+! =%! 868 ''<!! 28%".%%!!!!!/2! %$! %".!!!& 2!!%!! %!!+%% % $,( )!+ 3%%! %! /8 /*!+!! 2/!! *+/! *! $!! % 2 *! /*!+!%!! 2/!!!+!! %". %!! % "$" %+ C!++ :66'< $"" /*!+!%!!!!!/ 8 +E 8 %2!! #! "$"..%! ". D :665< %!+! /*!!!!+! ++!! % %2!! 8!/ 8 +#$#! #! *! *+% $.$/!
15 +!!2!!2!"$/ +#/ %"/*!+!%! 2!#! "2#. 2#/ "/*!!!+ / % "2#.:%%C!++866'> C!81! 8!D@866>D 8665>!"%6< $#!2!+2 2 $%! - &!* 1+#% 2!! *!(#!2!/! #/ $!2!! $2!# "$"" #!!%#! #. /*!!!+! ++! 2 2!!%! / 2 %! /*!!!!+! ++! % %2/!!."+!!#.8#!2!"$/22%!! ++$ %! C!8 1! =!D@ :66< $!2!2! /*!!!!+! ++!% % +2! "$%! %!!2! #! $!2!2!8 /*!!!+ / % 2! +"$% "$ %+!2% #!!!2!% 8 % /" $" +"$%".!#! $ " %".!!!!%! #! 2!!!!%! 2+!( #!!+2! +2!!2! /*!!!+! ++!! $!2! 2! *!( #! 2!# $"%!/ %%!!!#
16 +"$%".!# $"% / %!!!!2!.!2!8 #! 2!!%!! %!!!! 2! % 8 /*!+!". " 2!!/ %2!! #! +# % %". +" %22! #! 8$!2!"+!! *!2!+! %!:C!!68(5< ". %!!?+ @$!+@$ F!2 :?<( $! 2!! +!@" $ G +"( $!! " /*!!!+! /!** ".!+! "$%!!.%!! $!! +"! /*!!!!+!! / ( #! +#!/ % :% <.%!! / #!+#!/!!28!+! +% 8+#!% 8% #! %! 2! /*!!!+! % %! ( #!!+"$% 2!%2! /*!!!!+!!#!#/ $#!!%! ('!! +"$%!!!!! /*!+!%!! $!2! 8! / #! %2!! /*!+ / % +"$% %% % +8 /*!!!!+! 2!$2! #/ 2 2+2!#! "$%!:!!68'(&<
17 ' 0 0 0 1 ' $) " " $#/ $/!! 2! 8 "!# $% $2 % %!2! " 2!!2 % #! :% A+ =!"+8 68 )&5< ". #! 2!!! 8!+2!!.%!2!!%! /*!!!+! %!$/ $%!!% %!!%!! %!! "+ /!!2!!!+!%!! #! 2!%!! " #! /*!!!!+! ++!% %!+!8 #$ /!**!+!.%! % %! +! 2$"!+! " 2! #!!2! /*!+! #! /!** %+" "!+! $ +!! #! * 2 $"%!2!!! "!+!! % " 2!8 #! 2 "$ %! + $.$/!!!! %% "!(! 2+2!8 * #! % % %! %% %$2!!!+!! 8 % /*!+! ".% "$. +! 2! % #!!!!$ "2 "!#!!!! ' $($ $ %+!#! #! %! $2 %". % %! % *%! 2! % +!!2!9 < " # "2/*!+!%!!J < /*!+!%!2/!! $/2!!! "!# $"%J
18 '% $" $)!#$! % "!2!/ #!!#! ". #! %%!+!! +" 2! 6 2 #! "" 2!!! %%!+!! + (#!! 2! #!!!8 #! /*!+!+##! (#!!!/!!"$".?+ @$ A!2; $!!!: -<!! ". "$, (#!!!8 #! %!!!! 2!% "$ )6/*!+!! $ % "" "$/!! /*!+!%!!+!!! %!! 6#!/*!+!+#! $#!!2!!#!#! & +!!2!!2! $!2!!!!+!!!#!!! %%!+!! "2 /*!+!%! %!#!! $! %%!+!!?+ @$($!! %!!/ #/ 2!! 2/%!+!!! % 2!!#!! 2!!2!! #!!! 2!! /*!+!%!! % 2!$ 2*!+!%! % 2!% 2!!#!! ' *!+!+# #!%! % ( *!+ / /! /'' /'* /'2 /'3
19 1+#! "!!# #!!#!#/ "$ +$8#! /*!+!+#*!+!+#!2 $! "$/ +!!%8#! / 2!#!!!$% %!!!#!#/ %! %! 2! /*!+!+# %!!8 #! % I2 $+% I 1+#!2! #!! /*!+!2+#! % 8 #!!!!2!!!&('!! +"$%!$/ %% 2!!!!! 2! % /*!+ $ 2!(!!!+! /*!!!!%+! *!+! % *+ +! /.#!!8 2!!%!!!8 %!8! #!. 4% 2 /*!+!%!! +"$%". "" &('!! +"$%8 #! %/! 2!!#!!+! "$/% 4% $ " /*!+!%! /% A /F 2 1$+"($#%!! "%8#!!2!!!2!+"$%2!% 82+#! %! /*!+!
20 * 0 0 0 * $$,( %!! $!2!!2! % % % % +8 2!!2 %!" 2!!2!% %!!!"!!%+ :66)8 &< %!!!%%! %% % ". 2! /% %!2!8 %! %!!%!! %!2!!!!+!!!. %!!8 +!!! % %!!!$"%!2!!!/ 2!!2 % +!! :+#+2=+%86685< 2!!2 % %!!+ 2/!! 8 " 2!+ %+ %!!!!+ %"!! %".!!/! %! 2!!2! ++ :! = +!!8 668 58 )< ". %!! % $/#!+ %!%"#!%!! %+ $!#$ 8!!2!!$!"+!!%!! %!$/%%!!# E+%!!! +! %+"!!/ % % % %! +!!! " %!!!!!+!!!+!! +!!+!!!!! %/!%!! %""%" #! $#!! % % +" 8 %!! $!!! :!=+!!6685(5< 4!! %! + $#!!! *+!E % +8 %! ""!!% : "/* (% )(*+!!%!2 8 %! ""$! /!!2!% "!!!!!!%! " %!%!! $! +"#! #! :+#+2 = +%8 668 &<!!%!!2!8 %! "+."% "#$ *%!! :2++#+2=+%668&<! %!! 2/!! $/ "$"%$! /* (% 8 #!!!#! %! "+ +% ".. * C(% :/* D!/ +!+@$<
21 %!"$/""!2! $!!""#!$ 2!!% 4!!/* (%! + $""%%+2 % :$!+ *@ @<%/*$.$/!8 %!! ++2""%%/*!!2/!! $"./" %".%!%% #!!2! %!! % %! +! + /* (% 8 %! "+ +!2 "% % 8 #$ 2! 8!!"" 8!!% #! / 2!$ :A! * =!!E 8 66'8 '< %!!.""" "$"" C(% %!! +!*! %!!2!."%8 #!!+! $ +! "%%++" ". 2!!!:/ 866< % %! %/* + "$/2 *+!E % *+!E!! / $!2! %!8 #!!!$!! //! $!#!!2 %#!8#!2+%!!+!2!:!= +!! --58 6&;6< *+!E! %! "+ 2!!%!! +!! %!! ".#.%!!!+!!%"%+.2/!! $%/!+!!2!# % #!%% 2!8!$8%!! %!+#!%! *+!E!%!8%".%!"+ 2!2!!! / $!$%!% 8 2!!!!!+!! +.%! :! = +!! --58 6)8 < *1,$/ %!! +% %2 " " 2/! %%!+!! $! %4/2!!% $"."#%2 +82/!! " $!!E+%!!!#! E+%!!!!!!2!%!%!!+"$% %! "2 2/ +" 8 2$!2!!! """%8%!!#! 2+2!!!%"%+.:+ K28668-< 4/ %+" + %". 8 %!$/ %".! I I %!!!2!!8#!%!$/2/!!2!!$!! "2%/!! %!!!!+2 +" $ 2+!! %"%+.. 8
22 2!! 2/!! #+#! $!! %"%+.!2!"%+.2/!!!!/!+!%(#!%"%+.8#!2/!!!+%% $!2!! %+2!2!!!!#!+!!#:+ K28668-8'()< *+!E % + %%!! E"" % : =1!%866,85-<%! +"2/!%%!+!!!2!!%!! /*!+!+#!%! 2 6#! #!! % $!!!%!!!!""6 *!#$# "$%$!!!! 2/!!!+!! $!!!!8 #!!!!!%!! +!!! $!!!!2!8 #!!!! 2!!%! $!!!#! :! = +!! --58 -'< %!$!!!!!!!%!#!!!!$%"$%$!!! 2 " ".$!!! +!! % %!! 8 $!!! %+!!!! $!!!!2!! 8 #! $ 22!!!/!!!! #!!2 2$ ".$!!! %!$/!%! /! 2!! # " #! 2!+%! 2!!! 8 $!!!+"$% $ $%* +"$% :!=+!!--58-'(-)8-5<! #! +!! :--5< %!! +"$%$!!!! "+ $ 2!!!% 8 #! ++! 2!%!!/! $!!!+! % 2!+ "%! +"$%$!!! ++8 % "$!!!+ * 2!%8 %!! / $#!!%!!!2!!!+"$% $!!!! " +"$%$!!!! $%!2! +" $!!! %2 "2!8 #! $%+!!2 $ +"$% #!$!!!%!+ % 2!! $!!!+"$%! / &(5 $ "$/ +!! :! = +!!8 --58 -,< %! $!!!+"$% 2!$2! #!! 2 #! +"$%2!$+*
23 * $ )$ %! " +%!! %/!%!!!! /!%!! ".2/!! +!%+ 8%!!+ "+ % +!! 9 #! *%!!!+ + %!+!!!!!!! % 2!% %!+!! "..!%!! 8!!!%%!+!!! ""%$ %!+!! % % %!!$!! 9<2!%/%! #!<%%!+!! +?+ @$( $!! %!! / #/!%! 2/%!+!! $!! "" %!! 2 8?+ @$( %!+!!+!! /*!+! /!**! % % #!! "$%!.%! #/ +%! 2/%!+!!!!!/ /*!+!+#! %!! 2!+ +" %%!+!! "$ 2/ "$ % 2!#!!8 # /*!+!%!!!!!:< +#+2 #! +% :66< %!2!8 2!%! 2! $!+2 22!!!! "2 %! :+#+2 = +%8 668 5)<,!! /*!+!+# # 8 "" 6 2!! +"$%$!!!!8 #! #! +! $!!!%!!!! $!! 2!2/ $ + %!!8 %!!!%!! # %!+!!!!#! +!8!2 #!!! 2/! %!! %!!2! $!2! % % 8!!!$%!!! 2! #! + ". /*!+!+# ( #!!%2!$! 2 2 %!! %!!$! %! $#! %%!+!! +%2!$! #! %! 2!! #! $!2! / #./ +! ""2 %.%!! 2!%!! 2!% 8?+ @$($!! %!+!! %%!+!! 8 #!!+! " %!! %.%!!!+2/!!!!%!!.%!!
24 *% $! % #!!+!#+2 :66)8 -< %! 2! 2!!2 % +!!2!.!!""!!""!!! # % $#! +# 8 #! $/".#!!".!!"" % "" 2!! $. 8 +!/! #! +!$.!!"" :!8668)<%!!+2!$2!+!$.""8!!!" /!!2!!%.+2!!!%$#!!!!" %%!!2!! 8!+!!! +!!8 2!! +!!+!2!!!!#!!!!!!" :2+%=!+!#+2866)8-< +!$..!!"" +/!! "!! +! 2$" :% =!+!#+28 668 );,< +!$. % %! % %! %!!!"% %% 2!$! $/ +!! $#!2!!!""+ * %/!%! *%+!!)($! %!! $#!! 2!$2! /!** $"%!! #!! %!!%!8 %! +! /!2! %! 8 #! 2!!!+$!!2! %.!! % " 2! %! " 2%% /!** $"%!! "" #! $"% 8 %!.!!""+ * %/!%! " 1++" :666< %!! % "!*+!! %+ %!!!2! $/!8 #! " "% /*!+!%!!8 2! <! "# $:,<!2!!!!" + * %/!%!2!+ + /*!+!%!! "!/ #!!# %!#! +#! ". %! $!2! #!!!/ $!2! ". # 1++" :666< %!!!*+ 8 #! % 2!!%! < 2!! " "2!!2!#<!/ $!!!! " "" "2
25 4!+!!!!"!! %%!! $!2!!!!!!/ /*!+!%!! " %! #! #8 #! #!%!! "+! ""!*+!!/!.!!""!! 2! E 8 #!!+!!!! "" ""$!%%!! % % $"./" % # 8%(2!!+! *+!E %!2! %!!+!!!#!!!!!!#%!!!! %! 2!!!!#!! +!!!!."/"$ "!(! "!2!!8!2!!!+!!! %!$/%".#$. % :2+%+ 866)8&< *%!"+,!! +!!2!!2!2!!!! $21++" :666<% "!*+!! %!%!!*+ #!"" ++ 1"" 2! 1++" :666< %!! ""8 #! $ " " ++# "#./ "" % %+!! 2/!! $/ $/!! "" 6( %+ 8 %!! 2!!! #! %!$/!2!!$2!". "!#!/*!+!%!!!!16+8 /*!+!%!!! 2!! %!$/!8 #!!! $/ 2! " 1""!! +!# 2!! %!$/!8 %! " "%!! $!2!!2!!!""8#!!! %!$/!#!2!!!$/+!!2! #!
26! "!#! 2!(!/ "%! 1++" :666< % "#./ "".!/ # 1 " $ 4!!!!+!#!!+!! %!$/! 2!! %!$// %!$/!$/2! #! 2!!!2! $ #/ $2$#! $2$ 2!! $2 $!!!2!!! # :!#!!!! "% +!! % %!!$2< #!" +!*! )/!!!+2! #! +E! %!!/ $!+2 ""# 2++!!+2! #! +E! %!$/! "" %". %! %!!#!+2! " $!#! 8!#!!#!!!!!!!8!!! $#/!!%!8 %!!!! #!!/! # 2++! %". *%! +!!!#!!!%!, $!/!/ 2+2! %%!2! /) +!!!!!/ 2! 2+2!!2!! $%2!!! 8 %!!!! #! 2!!!!! %! 2 +%!! #!!!! 2!! "%!! % %!*! ""!
27 / )/!#!!! /!/ ". " %". " $.$!!!!!! $ 5#/ %!!L$2 / $ %!$/!!+!! ".!# %!!!#!!!%!!! "! #! "" +"$% %! " %!L $2 # 2++! 2!! %!$/!!! +!!! 2!!#!!! $.$!!8 $%2!! #! "$. %! % %!L$2 2 +!! %!$/! 2!! $2L%! 2/!! +"!!2! %!! 2!! %!!2!!+!!2!9 %!!2!!+!!2!9 #/ +!!2!9!2!2 2!! 8!2 2! %! #! 2 %!8!! $!! 2!8 $2 $2 2 %2 %2!8 %!! %22!!!8!!8 %! / + %! %!! / + %! + %! 1%+ "9 6M!!! " M ""# 2++! "2!#. M+!!"2!#.
28 6 0 0 0 2!!%!$/ 2!!%!!1++" :666<%%!!#$/!"" " #.% # %% %""%" 2!!!% 8#! 2!! 8% +!!#$/" # "2/*!+!%!! 6.!!" $ 1++" :666< "" %! 8 +!!2!! 2! 2!!!!! # "" #!!% " # %!!! 2!! 8!! 8 2! " # ""!! % "!(!! ""!!2! 8 #! %!!!!+%!!+2! : * %! 8 < #! %/!!! :/< %+$/!! 2! # % 8$ "2 #./ ""!+%!+28
29!1"" #!!%!, 1 "$ 8 #/# 8&' )/ 8' " $ 8, $ /) 85 / )/ 8 $ 5 #/ / $ 68, 6!+ #/!!+%!+2 $+!2 $!2! 8! 2!!2!!+2 2!!# $!2!!+2# %/!! $!2!!+2# '6+ $/!! 2! # % %/!!!!+2 8!!# $!2!!+2# %%!+28#! M %!! + 8!! +!# 2!! %!$//8 #! 2 2! # % $/! "2!!# :2+!<
30 6!"+,!$,( ) $ 1 "$ 4! # % /*!+!%!!!! "2!!(!8 #!+!!!!+2:8!<%%+""! 8!!2!/*!+!+"$%8% 2 2! # % %!$/$/ ".$ 8 2!! +"$% + ". %! $!!!! 2! # % " -.' ".8 %! " 2 #./!!!!$!!+2 :6<!!!/*!+!%!!" $"%!!!/! " 2! # % %!$/ 8!!2!2!!$!!%!! 2!$!+! 9 I. : 8! <!! :6< %!! "!# $" "$"/!! %! %+" 2!!!! 2!!!!!+#!!! +! %!% #! 2! #!! :!!8 68)'<!!2!2! # % $/!!$"2 +%! 2/ "% 8% # /*!+!%!! 2$ %/ +"$% % %!9./" "0 1. : 8! < / " %! 2! 8 "!# $"%!!!2/!! $/%". 8!+E%!! #! %!! %!!!!!!!!! 8 % 2/!!!#!! /!!2! " #! %! :2+ = A+8 68 '< %%!! %!+!! +E $"%!!! :2+!8 #!! = +#!8 66-8 5'> "+. 8 ---8,5< 4!!!!!! "!%!! %!! 2!! 8!!! %!!2!#!! %! 4! # % "" %!!! +!!8 #!! "2".%"" $/ %!.!!!8 #!! " %!! 2!!! $/.8 #! +!! *%! :2+ A+8 68 6< %+! $! 2!8 #!!
31 $! 2!!!2+! 2!!+!! ".$%% %8 2!!!!!% E 2%!#!""2!!%!! +" / #!%! "!! "$ %! #!.# $%!!! "!!2! %!%!! %!!! #/# $2 $!!/!!! /*!+!%!! " 2! #. * 2 "% % +"$% % #! %% $!!!! " %! 2!!2!!+2 2!8 $2 2! $ 2!!#!!#!!!!! %!! :!<"!!!/ /*!+!%!!!2!! $28 #!!+#2!!! 2! $!!! #! 2!+!!#!(#!%!+!*/ "%%+ %!! 8 /*!+! % "2 /*!!!%+/ "%!!8 %! / "% +!!!! $ $!!!9 I1 " ' I:8!<$2 $!!/ $/!! $%!2! 8!!2! / %!! %! #! %2!% $"% :C+$+8 668 )8,8 66< % %!! /*!+!%! $2!+$!!!!!!.82!!!!2/ %!! 8 "+2!%!!!%!#!". "!2! :2+C+$+8668))(),< *%! +!!!/ $"2 D :665< %!!. 2!$! #!!! $/!!! $!!!8 /*!+! +!! "..2!$! %!! $28 $2 $ +!! 2++!!2! +"$% %! #2 %+%!! $!/*!+!%! 2!$!8#!!!22!!2!!+!! 8!! " *%! 2+2!! %/!/!! $!2!! 2!$2 $!!!!! +!! 2!9 I( "I:2+8!< $ " 8 2/!!!!! %! +!(! 2! 8 #! %!!!! "!#!2+2!!2!!!!/#!!! % :,(5<
32 #$/!2!8!!2!!! """% %! "!!!!8 #! +"$% """ +!! # $2 "$!%2! :66'< %!8 2+2!!!! %+"%".8% "." "%! %!!!!!!!!!2+2!!$"2 :'()<
33 )/ # 2! # % 2!!% $/!! %8 /*!+!%!! $!2!!2!!!!+2! : 8! < *!+!%!!!+2 """ 2!$2! "$ %!8#!!2!!%!!!+%% %!!!!!!!% %+" 8 %!+2 2!!%!! %".$%% %!!!!!! *!+!%!! + %+ 8!!!+2 " 2!$2!!! 2+2! #!!! $/" ". $!2! %!! #! %!! +!! +"$% # 2!!+ #! %!9.2 "#.:8!< %+! :6658 )< $"2 $" /!+2!#!!2!!! $!$%!%!! #! "%+.2 $% +#! *!+!%!!!!!! #2!!+2%!! %!! %!!! $ " 8 /*!+!%!! %!8 #! #/ $%!! 8 2 #/ 2 #!%!! +!!%!8 %+!2+ %!$!% 9.3 /"# 4.: 8! <! #!%!! $%!%!! 8 % $ # $!!%!! #!!+2%!!!%!!%! %!!!" :--< %!!! 2 $"./" %/!/ % %!! ". *!+!%!! +!! %+2!!/!! %!!!!! /*!+! % ""%%!8% $ / # "/*!+!!!2!! /!! $"%!!! %!!!+2! #!!%!! "!2!! %!!%!!:!"8--85< " $ "#./ ""!#!!!%!!!+2 8 #! %!!! "!#! $#/!!%!8 %! # 2++! %".!!2!!!!!! :2+! < ""!!! $!! 8 /*!+!%!!$#!2!!#!#!8# 2/!!!!8!#!!!%!"
34 % 2!!! /!!!! %+ +"$% $!!! #! +"$% %! %! % 2 22! " 2!%%!!/ #! % 2 %+ 2!! 8 /*!+!%!!!#!(#! "2!! %!2!!! #! *% +!% 8 % 2 """ "!# $"%!!!2!! 2!/!**!+!!! %+ %!* $% $ *%! +!!!!8!! $#!!% #!!2!!!!+2!$2!!"8 $!2!#!! $#!!#!#!#:2+A 2+!866)8<!#! % *%! +!% #!! 8$ 2 $#!!!!!+%% *%! +!!% 8 % "!# $"%!!!!+% 2!$$ 8!#!!#! #! +! *%!!+"$%!!!! /*!+!%!! *%! /*!+!!%!8 %+ / % 2!/$!! *%! +! $!!!#!!8 # 2!! 2!/ *% +!%!! A!/ %!! " 2!$2!! ++8!! 2!! $!$%!! %!! +!##!!!8 #!!!.#!. 2!!!2!!"%%++28++#!!! #!% 2""+!!2! E#!.%!!! %".!#!!!%!. #! %! +!#!%! 2! %+2 2! $ 8 %! """ % %!!! "$ %!!2/ $#!!9.5" ' ) " 6 I:8!< "!# $"%!!! %+"!#!!!%! $/%!!(%!!!(! :2+,(5< *!+!%!! $2 %!!! "2!!! %! 2!!#! %!8 % "!/ / "!!!# "% % "2! %+2!! 8 #!!#!!!! $%!! %!! /*!+! #! "2 ""%"!!9.1 4. : 8! <!#! $+!! %% 8 % "!!! 8 # # %! +#! $!!!#! + %+"
35 +" 8 %!!%!! %! #!! 2+D!!! #! 2+D!!! 2 / 2!! %+!! 2!$2 %".!!$ #$%!! 8%+ 2!+!2!:2+ $!%8668-< *!+!%!!!#!!!!!% $//*!+! % +"$% # "$%!! %+ 9 I6 "#" "7. : 8! < 3! #! 2!! %+" %2!! #! 2+2! +! %!!!:% 8 + = 1!+ --&8 5,< "./*!+!%!! $!2!!2!8!#!!!%!2!!%2/+"$% "$%!!#! "$ %+!!2!%! $!!!!/*!+!! "2!+ 2$! "2 %!$/ $/ 8 % 2/!!!!!#!(#/ "$/+$"% $/!!#! + $"% 2!$!, $ /)!/!!%!! 2+! "2%!#!#!#.$!2!!!%!2! +!! 4+!! +!#!8 % "!!% +!#% %!2+ ". 2 + $%!!2!!! /*!+!%!! +"$% 2! $+*!8 2 % "!(!!!! "$/!+!$ 2 +# %+" 8 " 2!!2!!!+"$%!!$2!! 2+! #!! : < 2!! %!! $28!!% $/!2+#!!! "2%!!! 2!!! 2+%!3!!!!! $! 2 %!2!8!2!! %! 2!!!2+$/!%! /!#!!! #!!%!! 2+! 2!!!!! 2/!! %+!2!"*!!!8 #!! $!!%!!! +%!#! 2!$2!! %!!! / :0%D = 8 6658 5<
36!/ 22+2!! $!2!8%!!!!%%!! $2! / 2+!!%! 2!!!!!!!# #!2+D!! $"%!8#!2/!! $!2!!! 2!/!:2+C+$+8668));),<!!!2!!%!!2!$2!%". 2 +8 #! " %!! ". $!! #! #! %!!#!"$" $ 2+!.8 ".:!<: 8! < % 2 #$! %+ 8 #! 2 $!! %! ".#!!8! $/ % %+ ". 22!! $/ %! $#!! #! $!! %!!!%!:2+0%D= 86658<!!! /*!+!%!!!!$2!! 2+2!! %!!/ 2!8 % "2!$2%% %!!1#!!2!8! %% #!!%!! +2! 2!$2!! "%!!! ". #!! """2 2%% > $ /2! 2+!8 %! % 2 #2! """% 2! 2!+!!#! + "!#!!!!! 2!!! % +"/ %+!!8#!#!22%!$// ".$//*!+!!%%!!#!2!!8 ". #2! "% 2!$2#! % 2# $!!!! /*!+! % / %% 8!! % 2 "! 2!! 2+2!!! ".#!!!! " 2!$2#!% 2#.5" 7.:8!<4+2! %+" " #! ".# 2+"$%%!! 8% 2"2".!2!!+%%!$!!!8!! ".8 #! %%% 2""2 "+# 8!!2! #/ $"2!2!/*!+! % / )/!2!!+2!(!!"2!!+2 8%+8!#!!!%!!! "! #! $/!!!.$ %! % "2 $!!$%!2!!8!#! +!2!
37!#!#!8 #/ %!!!! $!2!!! %".!+2! #!!!!!%! 4/! " 8!#! 2!!! #! $! 2! ".!!!!8 #! 2!! %+ +!!2! %!9.6" ) + ")2+8! ". "" %!! +!!!!!+2! $#!!% #!!!! %+"!!!!/! $#!! #!!!2!!!!! %+!8#$ 2!% "!$ "2%(#!". "!#!+2!/ :1+ %! 66&8 )&< A$ :--)< $!!!!8 #!! %!$/%%! D#2!8!!#!! +%!!8 +!! +! #! %! 1!!!! $%/! 8!!!!!! 8 #!!!! +2 8 #!!!!! %!:A$8--)8'< + 2/(%+!#!!!%!!!!! + /!**!!!+"$% 2+!9.9 "# 9 "".:! < 4+!$/ %+" 2! +!!2!!!! %!# " %/%!% +8!8%!!!!! #!$!!!!! :3"866'8-< *!+ / #!% 2!$ %+" #!2!!+2.%!!8 # %!$/ %".!!!!% %! 2! $%%!!! %!2! 2! $% "2 #! 2!! /*!+! % :! < % 2/!! %!!!!! $/ 2! /!!%!! "!$ "2!! % 2!$2%!8#!!!2!!/!!!! 2!!!!% #!!!!:2+)(,< $ " #// $!+ A$! " 2! %+ 6 " $/!! %! #! $2 2!% ". % " 8!! 2! 8!! 2!
38 2!! %!!. #! "$ %! #!! $ 2! $! $/ ".+!!#!%+ +!!!%8% 2!!!%% 2! # % $/!!9 I1 " ".!!!!! 8 #!! # %!! "%" % #! +"$% "$!2/ 28 2/!! $/!2!!2!! +!!! "!# $"% %% %+!!8#!!#%!%!! %/ %!!!%!! %!!$! "!#!!! 2/!! $/ 2! %+" #+ ".!!! %!8 % /! $ "%+.. 8 #! %!!!$!! "2".%%!8 +!*%!8! % 8!/ #!!%!8!!%!#!"$".!!:2+18685)< %! :6<!!8 /*!+!!!+! " %%! %!! : &< ". %! $!2! / /*!+!%!! "# 8!%!!! "" 2!%!! /*!+!%!!+"$%!%!! %!2! %!8 % ""!$!!!+2 ". $2!!%.%!!! 2!%! /*!+! " 8 +"$%$!/*!+ /!%!2!+#!#! "$%!!2!+!! + #/ $2 ( $/!! $!2! %!+!!! " " $% $2 #. +!! A # "" ++/ %! /*!+!%!! "8!2 2! %! #! 2!8 $2 %22!!! #! %!! / + %!!! $2 % #! %22! $2 2! / % " /*!+!!!/ 2!!%! %!!9 I1 I8 I/" ""..1.) 8!<
39 8 $2 2! % #! %22!8 %!! +2! %! %!2 %!2! + 2!$2!! /.!2/ "$".!# ( #! 2! *+% *!+!+# "!2 8!! 2! "% /*!+!! %/!! +"!/ % 2 % 8!! 2!2! %.8 "% $!+#!8!!8 "$!!8!!/ ""8 #!2!! $/!!%+"#!2/ %! 2/ 2+2!!+! /*!+!%!!! $#! %"%+. #! %!$/!%!!! +!!/ 2!!%% 2! +#!%!!!#!!:2!#<2 #!%% %!! 2+!!%!/*!+! %#/!#! #!!% 2 % % %+!!8 #!!! +#2! 2!# 2 8 #!!%!! $!!2! $! "$ 2! 2! " 2!!!!! 2/!! %". /*!+!! "2 2!$2!! 2+! #!!% 2 +% :66< %!2 8%".%! $#! %"%+.%!$/!#! % "2#!/!/ 22+2!!:5<
40 3 1. 7 4!! /*!+ / $% $.$/! 2 %$!!+!! :%! 8 6<8 / 2! " #./ 2!!%! 2/!! +!! +!.%!! #$/ % " $!! / 8 * #! 2+2! "! 4"*" :-,5< + +! 2/!! $/ 2!!2! 2!/*!+!%!! "2+ %!!8#!2!!2!". * #! 2+2!!%!! + "%+. + +! "%+. 2!!2! %! :6< %!! "$. 8 + 2 (#! 2! / "% 2+2!!"%+.2 "$!!! %%! 8% "!(!/!! 8%!! #! * 2 2/ /*!+!%!! ""! #.8 #/!! 2/!! /!8 /*!+!%! " $"%!!! %!""#./ ""+2!8%!!(!! "!# % 4!!!!!!+ $!!"%!! "2%% ""!8 2/!!!!!+!! 1++" :666< % "!*+!! #$/!(!8 #! " #! %!!! $!2!! 1""!%".!+ $+.%#$!%!! +!! #$.!% %! $#!! +!$.""8!!!+!!2!!2!! /*!+!%!! % %".!!%!! /*!+!%!! "!#! 2!! % % " +!! $/ 3( )! "" % %! #$. 8 /*!+!%! "%!! 2% "!#!8 2!! %+" 8 /*!+!%!!!!!!!! 2!! /*!+ / %!%!!! :%!
41 6<8 2!! $! 8 %!! %+/*!+!%!! "2!#!!8#!"!# $"% +!!.%!! #$/# 8 / 8 2+2! #! *!+!.%! %+" $ 8 % "!# %! 2/!!!! /*!+!%!! % %! %+ %! 2!$2! 8 +" $ "2!!!!%! %+" 8 % " /*!+!%!!!!!!! " +!(!/ 2+2! %2/!!! "2 "2 # +!!2!! 2! "$ 2/ %!"!(!/ / 8!#! #!2+2! "$" % " #.$ 2 &!! """" #! "!(! 2!!2! #. /*!+!%!! OPETTAJAN OPPIMISEN TUKI ITSESÄÄTELY TUNTEET TEHTÄVIEN SOSIAALINEN LUONNE KOMPETENSSI VUOROVAIKUTUS OPPILAIDEN VERTAISTUKI METAKOGNITIO KOGNITIO
42 ++28#!2%!!!"2!%! 8 8 " + # $/ %2! 2+2!!!!!!! %+ / #! * " "$"8 #! 2! +2!!!! %+!!%!!8#!! """"% %!2!!!!!%!!!+!!2!!!!#!% #!2!!2!! %!! :C!+=!% /665>?+N 68&,<"./2! $!2!! "!(!/ 2+2!!8 #!!+! +!!2! %+!2!!/ $2!!!+!/*!!!%/!82!!!!!#!+ "" "2 % #! : 2 <!! 8 / 2!! 8/*!+!%!!!/!#! "% " " %!2!!!! %+$2 $/!!$!2!!%!!8#!!!%!2!"2 /*!+! %#! $ "2 2!$! 2!!%! /!: 8!<$ " $"2 /.8/*!+! % %2!!#!!2!$ "!#!!2!!2 % $ "!(!/ 2+2!+!!" "% %!*!! $"2 / ""!(!/ 2+2!! 2!!! %". 2! $ 8 %! " 2+2!!#! %!* 2!!#! "$/ %+ *%! +!!( #! 2+2!!!:2+'()< +% :66<2!!%!!!#!%!* $"2!+!!2!%!* #!!! %!+! "$"/ *!+!%!!!!!2! #!!!!#!!!! %% %!! %".!2! %!#! #!!% 2 #! %!/ 2 2+2!!2#!!! ". "!2!!! 2! %!!!#!!! %+ 2!# +#!%!!8#/ 2!#!%!!$2!"$/#!!#!!!.!! #!%!!!# $"% $/ +2! ". 2+2!"%+. %!!! $"% / ". $"+!8 #! +2!!!%%! %! #! %!! /!! $/!! 3! #! 2!!2!!/ 2+2!$/ %+" /!# $"% :2+ C!! 66,8 <
43 8/*!+!%!! 2/!!!!!/ 2+!! 2! +%+" 8% "!# $"% @$!+/! :66< 2!/ "$".!!2! 2 *!2 2+2!% ". %! $!2!!2!8!/ 2+2!! %!!2 #!%". 2+2!!2!!4+2!!! "2!%!! E! ++/! 2""% : '< #$! 8 /*!+!%! 2/!! $/ %+" 8 2!!!!!!!+#!%!! I%!!+I "!#!2!!%!+! #+ / %+!!!!!8 #!! 2 %+ 2+2! %!! $"!(!!!/ 2 2+2!! /!! / $!!!#! %+" 8 % 2!! / +!% #!!!! 2+2! #! / "!#!!! "/*!+!%!!%+.#!!%!8%!!! % %!!: )< % 2!!%! 8 /*!+!%!! $#!2!!#!#!8 % " #!!! %+! + $#/!!%!!!!!!% 2$ %+ : )< *!+!%!! $!2!!2!8!#!!!%!2!!%2 /!2 +"$% "$ %!! #! "$ %+!!2!%! 3! #! 2!! %+" +" %2!! #! 2+2! +! %!!! :% 8 + = 1!+ --&8 5,<! +!22!! 28 /*!+!%!!!#! 2++!!2!$ 8!!# "!# $"% /*!+!%!!2 " %! #$! 8 /*!+!%! 2/!! $/!2!!%% "!#! $2 % %! %! $28 /*!+!! 2 "$/" %". " +!(!/ "$" / 8!#! 2+2! " "$/8 2/!! /*!+!%! "%%+! " 2!! % % %".!2!!%% "!(!/ 2+2!$/!2!!% %
44 60 100 0 %!2!!! 2/!!!+!! %+ %! "" %!!2!8#! % +!8%!2/ #!.%! $ ""!!%!! 8!+"$% % %+ :66)< %!! +!D 2!! %!2 8!! 2!/ %!!8%%!+2!!:%+ 866)8));),<%! "" % "#.#$/!%!!2/!! # 2!/!8 #$/ +!! +!!8 #! ""! " 2! %! :2+ %+ 866'86-<! % %!!2!!+!!!!!8!+! $ "2 % 1++" :666< %! 2!/! %! " % % %! /!! 8!+ " 2!!2 #! 2!!2 % % "$/% $!2!!!!"! #! 2!!%! 8 % "#./!+!! 2/!!!%!! $/ 1++" :666< %! 2! +2!! +!$ % % %! "#!!!"!!! 2! %! % "2.%!.%!!+"$% %! 2!! #! " #! %+ $! 8 "" % % %!!/!! 8 2! +!#!!!! :!! 668 5,;5-< %!! "" %% % %!$!!! $"./" "(+! 2% ". $!2!!!!#!+"$%$!!!#!!%!!!!# 2!#!.!!! %% % $!2!!2! +!#! %+!! % 8 2!! 2/! %!$// $!2!!! %!!#! """%!!( +!"%+. "2 % % #! +$! 8%+ $ 8 2!!! #! #!!2 2 $ $/ :!! 668 5,;5-<!!%% %! 8%!$ %!%!!! +" ""8
45 %!! %!!8!2 #! $!!!2! %!8 /*!+!+#!!! %!!%! / +(*+!/( %! % % #$/! %!! %!! "" +!%!! +8 #! 2!+!#! %!!$!%!!2 82!! "" %!+2%!! %!! D#2 $%!! 8 %!!!/ #! % 2 2!!#!(!($/!!!!! "2! 8!!! +!!%!! /*!+!+#!!/!! #! % 2!/ %!# %+"! 2!2%% %! +! $%/! %". "!!$% +"8!!!!!%"#!!#! 2!!! #!/!2!!!2! % +$!8% %!# %"I$/ %" I:!!6685,;5-< %$!!! %!+!2 #!! %$!2!!2!+!!+2"" % + 8 / %+!%!! %/!!2!% #! %"% 8 2!! % %/ #! % %!% 4/%!+!!!/!! %!!!2! $ 8 %! I I!2! %!! 2+D!!! %/!! %"%+. 2!!!! " "$" %".$%% 2! +"$%$!!!$ 8 #! %!#!! %! %"2!%!"$/!/
46 8. 1 %!!$ 2!!! %! $ "28 #+ / " 2! "2 $!!9!! "!#!8 2 2! $"%J!! %! / 8 "!/ %/!2! +!! 2+2!$/ $"% :% D+*! 66-<8 "%%+ " 2! %+2!$8 #!! %% +"! "!# $%.%!! " 2! %!!! %!!!!2! 2!+ 2$ #! "2 "" "2 %+% 1!+!!$ #! +$ /! /.%! " % % %!!!2!!!8."" "$"" ( * (% %!! +!*! %!!2!."%8 #!!+! $ +! "%%++" ". 2!!! :2+ / 8 66< *!+!%!! #.8#!! " +!! 2" C(% %! %! " +!".. /*!+!%! %/!8#!!2!!!!$!#! "2 "%%++" +" /*!+!%! /!**! ".!2!!!!#!%!! " % +!2$"#$/!1++" :666<%!!+!!$"."! "#./ %+"" %". " "% 2!!% /*!+!%!!! % % $"./" % %!!+!!!/! 2! 2 %.8 2!! "..!% $! /2 % *% 2%% % % %!2! $"./" %!2! 2!!2 %!2! #!!!/! 2!+%!!!2 / :2+ %+ 8 66'8 6> 66)8 &< % 2 +!! % %! "2!!!""$ #! $ % ".+% %!! " 2! %! 4!! %!! $.$!!+ "2 " % " 2! 8!2!!%!!.%!!#!! $%% "!#
47 #./ %! 1++" :666< % "!*+ "2 "%!!#/! I2+!!%!!I8%!!$%!!+!2! " $%%!!!%!!#! 8%!!!#!!%! 8! /*!+! %2! "!# #!! +(!!!!!!! %!! /*!+! %!!!2!!$!! $"2%!!8 %".""66 %!!! (#!! $ 2!! /*!+!+#!8 #! %".!!?+ @$ F!2 ( $!! /*!+!+#!!!!2!!! /*!+! +!2!2 8 #! "$/ E2!+! ++!! *!+!! %!!! % 2! %/!8#! $!2! "#! " 2! $!$%#!!+! %! %! #/ +!#!!%!! " +# 8! %%!+!!!!!!2!%!+!!2! #!% % # $/! 8 % " #. 8#% %! %!2!/*!+! #! %! /*!+!!%!2!! %!! %! % +!#!!% "$ /*!+!!%!!!! $!%!!! %%!+!! "8 %". /!%! *% "2 "% 2 2 "$" #/ % 8 %!!!!! 2 %! "" 2! /*!+!!+!! +!!! #!! "" 2!!%!!!!!! /*!+! *+%! *!!! : 8 668 -< 2$!!! +!%!! *! %!$/!!#!2 $28 +!!#!!#! 2! $!2! 2 $"2 2!!$! *!! #! "%! 4!!2! *%!8 #! *! ".8 " 2!! " 8 *!!!! 2!% ".. 8 #!!+ %! ".!2! 2! *! %!!:+286< "./*!+!+#!!! $!2!!2!8!#!#! $!2! $.$! *!2 /*!+ / % +2 :6<!! 8!#!!!8 #! 2!!
48 *! 2!!!! 2!%".. 8 " " "!# +%!/!8 "%"#!!+ %!!%!%!#! % %!!+!$+!!#!!#!.!#! " /*!+! % /!!!!!! %!!2! %!! /*!+! /!**! ".!!#!!! %"%+. #! % % $% 2 8 "$!! %".!!!2 #! $"%! *!+!%!!+#!!!#! %+2 %!$//!!/ 2+2! 8!#! #! / "%22!!#!!!!2!!$2%"%+.2 8 %! +$! #!!#!"% /*!+!!%!!
49 A$8+:--)<! % "#! 9/! A+ /8 8 = A!+8 A :665< G(@ +@ * @!+% 2+ % $! %+2!@!/%@ @% +#8 #!! $8 G8 F /+F8 18 = 8 :%< 2!! /+!@@E+$@!+%:)'(5&<A%+/!%9 1D$+ A 2+!8 =!!8 :66<!!! %!*!!". "J + " %% A 2+!8=4!+!8:66&<!8%!* #!%!1$!#!81=4!!8 :%<+"!2!2!+$!!/! 9A A 2+!8:66)<!@* " *+%!+"@$@$/+ A/2%!!+!@$+ " #!#!8!+#!C8!-)+9+ " A+ =!! ( :%< :6<!!+!!!2! %#! "!# $" #! % 1+29CF " A!!#!!66' 91"*! " C!++8 :66'< *! +" *!+@$ *!!!2!!9 $9LL@+ @+E@%L/*+"L!+@$* /E C%D "8 :6< E +*!/!+ * F /+@ E!+ *8 )!?+! @9 "(C!B%%+%! 8 C:666< A! *E(+*! A@!@* 2 +@2!C!+881 +@$81=B/ +8:/<:666<! /DEE(+*!! *9A@!/%@1+:(-< C!8 8 C+/ = 0+!@$ :66,< 1+% * %!! / @! /2% @$ A 1+!@@!0/38 / 91!G$!%! 1D$ * C!+8G=!% /8A:665<OC*@!1+@ 1+2! / +2 9$1+% E E(*!!!! E1+2 *@$?!+I2%! /1"@$!$*" 6:5--;-< C!+8 8 1 1 +@$ = B/ + :/< :666<! /D E E(+*!! *9 A@!/%@ C+ 8C:666<E(*!!+"G$/$/9!+! /++F+90E+/
50 C+$+8A8". 8=+E+:66<(#!! //!!2!9A C$8 8!// 0 A = + A:665< G$/+ P ++!! / +! $ @$ *9 A/!!2 * E@! @! / %@! E+@$(D!/ +2! / +2 +*+!%!9%$ 1 =!+G:665<C!@F$! /DE@$/$ @! /2% 3A9C!@F:-&(&)< $!%88C!+8A8/+882!88!F"+88A+D!@$(!#+88Q! 81:66< 1+@$ %! @% @9 1!$F!" @! @% @ G$/ 2% 8,& :<8 5(') C!8 8 1! 8 18!D@8 A:66< RG@2/*! +" *! @$!! F$(@! +!@ R 1+@/ * E $ -$ +!! G E+ @ +!@ *! / G$/+ :(-<39AG8:(-< D+*8 1 = A8 0 :---< A$! I(!*!+ *J :)&(56<! D+* 1 :/<:---<G!D+!2!+ *G* 2! /@%!!A+!@$391+*!% "8 80+!+8AG8!@+88:%<:--5<!@* /@!!$+"! / +!@@F+"9!F+ @+D!%A@!8 @ / 8G:66<* +!+@$9A$!F!+ F$ F *!* /* $+!E$!+ * @ @ :4 < :6'(<!!!2!9 $9LLFFF#++*L/@2+L66,L &)),J/M,,-,)=/M-=/M=/M,6=/M&=/M&,)-55&&55-, D+*8 4!*$! 8 = E+8 G :66-< %+!% 8 E +*! 8!%/ + @! @% @! D 8 A CF = C!+ :%<8! /D E 1+ +!@ 8! $8! /0+F+90E+/1+ :&,(&5-<!8=+!!8:--5<$/!!!/ %!%+94!!!!8=+!!8:66<$/!!!/ % "2"90%%+!8 8 8 8 "+. %("% 8 = 4#!%!!8 :66< $@! *$! / @$/ +!+@$! + K28 ( = "2. 1 :%< :66< *$! / /9 G$/$ +!+@$ $+$:5'(6<
51 0!D%! 880!D%! 8= E+8:--,<EE@EE/+@/!+ *8+"G%+$! / E Q * /+*!+/ $ #+! E /@! +!+@$ "L A* --, :4-6 )< :)()&<!!!2!9 $9LLFDD@$@%@&'E95656L$L/!J/M@-!!-'()@5( &6D(DD/ '',&5&,5DS&6 %*+&=2/M=$/M5=D/!!M /03-BA$2@QD0BQS/S/T /DM!$=AM-,6-6&6 0%D8= 8:665<U/EE+ @ @!C$!2+ %$1=!+G:/< :665<C!@F! /DE@$/$/@!/2% 39C!@F1D$ *:,( )<!8 8 #!!8 = +#!8 :66-< A+2!!2! 8!+2 #! 2!+$!/!**!! 9+ " +#+28 +! =! +% :66< %$!!! %!$!!! +! #! ". 90!/!%!!+! 8 18 = %! 8 :%< :6< 2! 2! ; %2! #! % V2 * %!* (!@$ *! /!+ * @$! *W! "9!2!/ /! %/!/!**!8 "2" "8! " G$"/ "2"8?! /9 ACF 4+2+!!!2!9 $9LL#"U#"EL /!@L$! /L&'),5-L)-',!+ *8 :66< (#!!!# /!**!#! $!!% 9 "! +%8(:66<!@* *++D%2 *;!*E+@!"$!+/%!@* "!2! #!#!65.*+.%8 C =!+!!8 :66<!2 %!! $! "2"90%%+ 8 =+*+A:%<:66-<A +! #!2!9ACF " +28 :6< A!!! 1. 8 8 %.8 = 4!2!!+!8 4 :6<!! %/! ". % +!!#!%!2 1($!! :('<
52 8 (8 + 8 = 1!+8 :--&< A+2 %! 666 1+29 A +!8 = " #8 1 :%< :66< "." #! 2!!2!!+2! "2"9!+2 2 #!#!'6 + K28 ( :66<!+"!+ *! / @$/+ H @!D+! ; #" E+!+ *!9 + K28 ( = "2. 1 :%<:66< *$! / /9 G$/$/ +!+@$ $ +$:(,< + K28(="2. 81:%<:66< *$! //9G$/$ +!+@$ $+$ %! 8 :665< *!+! "$%! % /#! "8 H65 2!%!! ;!!! / % " #!!+#!8!+#! C 1+291! "$"%. ":6;< "+. 8:---< %!! % #!%%!!!!! = $ :%< % $#!!% ( #!!! + "!2!/ /! #!!+#!C9)& :,;5<!//80A8C$=+A:665<G$/+ H ++!! /! $ @$ *9A/!2 * E@! @! /%@! E+ @$(C!/ 1+2! / +2 1+*+!% %$ 1 =!+ G :/< :665< C!@F! /D E @$/$/ @! /2% 39C!@F1D$ *! 8:66'< 8%#!%!!!2+! 9!2! %+8A8=A+ 8A?:666<A *+!/%/E% +@! /@* @! E+%! (+@ * G$/ 2% 8,8 :6,;5<!!!2! $9LL D+!+"F"@%L/L6L&),(5)&66&L!D+!@!"81:--<1+E!!!+2 #!$#!2! %!!! *! %8 :%<8!! $% 666(!+#!2!9A $ 8:--,<"$! $!!#!%!$//%!$ :%<4+/!**! 9/!:(&6< %%!$8:--'<! 9+#!"$"%
53! 8 8 C+%! 8 A8 2 8 A8 8 8! 8 8 1!8 8 +8 :66,< %!2!"%+.$/!%"%+.!#! 9 $! @!*$ 8 G = AU! /+8 :66&< E+!% * 1+!8 @!! / %! /@! 9! $8 @ 82+"8A* @"81!+@!! /!*8A!+F@9A1G %+ 8 :66)< % % + $% 9 #!! +!!$!8 8 8 1 = ". 8 :%< :6< 3 *! $!!!! #! + " 8 = A+8 :6< * 2!# %+" " $"!9!!+!!!2!%#!"!# $"#!% 1+29CF " :&('-< 18A(:6<"!!!# #!$/ +!!!9!!+!!!2!%#!"!# $"#!% 1+29CF ":56(6'< 1++" = 4! /!% :666< G+! * @!+% @ U $! + " * @$/+ X /2% E E(+*!/!+ * +!! #+! E /@!! +!+@$ :4 8,;5<:5;5&<!!!2!$9LLFFF@ @/+@@%L@ @L!+@LL6556''66666'' 1 +@$ 1 :666< $ + E *! +! E +*!/!+ *8! C!+8 8 1!1 +@$=$B/ +:/<! /DEE+*!! *9A@!/%@1+ :&'('6< @$!+/?8? N A!?!? %!/! 0 = @ /+ C :665< G+!! / G% %$ 1 =!+ G :/< :665< C!@F! /D E@$/$/ @! /2% 39C!@F1D$ *:')('-< D 8 C :665< *! +" *9 A 1F+E @$ *" E+ $ G +" G!+% $+" 1+!@@8&,:6(5<! 8 :665<! % 9 % %!8 / +! E+%! #! %!/! 91!%!!%2!8G:66'<!2+!!4+!$#!!! $""2"91(! @!+/!%!!8=C++8G:--<G%++E+ F/*(D/ *@%% +! E$!+ *@ @:4 <:)'(5<
54 @$ 8 :66'< E(*!/!+ *9 $ /@!! *!@" E 1! 1 +@$ /@!! 1"@$*&6:<8!F+ @+D!%A@!8 @ :5';-&< @ /($#%!:66<!!!2!9$9LLFFF@E@$/+ +*L+*+!%LL! /!+/L 1 :--6< "$%$!!!/!!""! :%< 2!!2!!!""#!! 90!/!%:)&(5'< "2+1:66,<!+"@$!/#% 9 G +D E@$/+ X % E(+*!! / @!+% +@!! /%!+$3 2+"E+$G!+!G$!! @8 :66-< $ / +*+!%9 /@!+ *$!+" G$/ 2%! / G!+,-:5<8:6-';6<! 8 1 = 8 A :666< ( #!!! $#!2.! + :%< "Y +! E!@$+!+@$+ "2"9 8:55Z6)< 8:6<1/!**/*!+!;#!$2!/*!+!#!%! /!2!J1+*+!/(%! %8=!+!#+28A:66)<!!/ %#!.!!""(&! 9!%% " #8 1 :---< % / +!!%! +2 / " +! 9+#!"$"% " 3"8:66'<!$#!!/!2!2!9A 3"8=A# 1:66'</!! +! 9A B%%+%! 8C:666<A! *E(+*! 9A@!@* 2+@2 C!+81 1 +@$8=B/ +:%<8! /DEE(+*!! *9A@!/%@1+ :( -< 4"*"8 :-,5< / @"9 $ /2% E $*$+ %! +@ G!%D+/*8 A9!+2!+/3 2+"1+ A! *8? =!!E 8 :66'< * (D!/ +!+@$! / @$ *"( $! @/!+ * 2+ % =:4' &<:'(< A+ GA =!"+ :6< A E(+*!/!+ * +@2 / *!*%! G+ 8 8 @$"8 A = A"8 G! /D E!+@$ / *!*% / 9+ *+:)'()&-<
! "#./ "% /*!+!%!!! 1++" :666< % "!*+!!/ " "+/ / $ 1 " $!!!!2! 2!!!%+!! I!! 2!! /*!+!! 9:#:;9; $!!%!!!!:< "$ 2!!I:".<!!!!2! +"$% /*!+! +# :< I1#!2!!2!:".<!!"$ I:".< I %!2!! 2!! 8 % 4!! %!$/! 2!I:!< /*!+!$#%! 2!!!:6< I"8!! $!!!!2! 2!! $!!%!! 2!/*!+!! :< /*!+ $ % $!!!" 1!!! $ % % $! $! +#! I:".<!#!!/ /*!+!.. :< #/!%+! "%! I!! "!%+!!8 #!8%!2!!+!!:< 2!! 2!! 2!! 9:# (;9;< "2 $#%!! #!!#!2!$!!!:< %I:!< I*!+! %! *!+! /% 2!! 2!!!8 %! 2!!! "$".!#!:< $/"$/I:".<
% )/ 2 2!!!!!! I!!!! 2!! $ 9=& "2!+2 "" :< ".$ 8 #!!! JI / ;9;< %!!!%!!+2% ". : "% 9! 2!! ".!+%%! "2!!<:< :".< I!! $ :/*!+!!< "$ YI:".< I %!2!! $/ "$/ " $/+"$%.I:".< %! #! %/!/ I!! ".!!+2% :< +"$%.I:!< %! $ % %$ +"$% # :< I "+! %!! 8 %!I:".< ' " $!#! *%! +!!! I # ". " / 9;9)=)$!/!:6< +"$%I:!#!< :#);<!#!!!! %!! 2!.#:< I1. / #!!! $2 I:!#!<!#! +"$%%!! #!!!!". "" +"$"%:< I" ""%!!#! E! / +!% :<!#!!8 % % $/ I :!#!<!#! +!!!!! %!! I! %!2!!8 #!#!#!! :<! +# JI!#!!!!!/ $/ 2! #!#!!!!:< :!#!< * $ /) 9) =)$);9;< 4+2!!2!:<!! #!!2!!#!!! IA! % " %!!! I:!<
2 / )/ 9$,,, $;9;< 3 $ 5#/ / $!+ 9::$$, =),/,,==):;94;< 6 #/ 9 ;9;!2!:<!! 2!!! 8 %!!!% $/ %!2+:< 4+2!! ""!! :6<!#!!!%!!! "" * 2 +% :<!#!!!%!!!!!.:<!#!!! $/ +"$% $!!! "2 $ :< 4! $%%!!!!! %2!!:<!/ """ %!! % :< #!%%!!! /! #! $/!!:6< %!! +2! % %!2:< %!! "" +# 9 $2!!!!$/++!!:< I"!! $ %# 2+I:".#< I"28 / +"$% "!!2! $/I I++! A!! : % %<%$ I I "+"$%.I I "$2!! 8%% $!!2!I I $ "!# %%%!+!! /*!+! 8 2 %% I I%!2!!!2!!I I" 8 $#%!! "" 2!%!! 2+# #! E#I I %!2!! $!!+# ##!I I $ "! %%
!%+!! 2!!%! %#!%2!!:< $#%! ".%2!!:<!!(/*!+! I I %!2!!! $/ /*!+!!"$/:!<
A""%"+"$%$!!!!2!+ 9 /#)!:%%!8%< %!/*!+!%!!J! %!#% /*!+!%!!J ( ) $ " +:%!++"$% # 82+2!< ".$//*!+!!J $//*!+!!+"$%J % 2!!/*!+! % J 2!$!/L "/*!+! %J!/*!+! % J ( ) " $" )/: 82+2!8!+2 <!+! #!!% +"$%J /*!+!2! $%%J /*!+!!!!!! J /*!+ / %J!2!!8%!/*!+! J
%*!+!+# %!!!#!. /' %!&&()&R2 $+% R8%(!(2!!/,&2!!/8 5&".8 /* %!&".#!8 &R4+% R8!!!/ &&! '&R1!!$%!R(!!2!8 8 /2 %!5&R!!R8!8! -&*!+! / 8 6&/ #! /6 *!+! #!%