Kalaallit Nunaata Avannaata Kangia 2015-imi Sajuppillatsitsisarluni Misissuineq Suliniutip annertussusaa

Transkriptio

1 Kalaallit Nunaata Avannaata Kangia 2015-imi Sajuppillatsitsisarluni Misissuineq Suliniutip annertussusaa Suliarineqarsimasoq ukununnga: -NOPEC Geophysical Company ASA

2 Saqqummiussaq Allagartaq: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 1 27/11/14 Allaqqitassiaq saqqummiunneqarpoq Ulloq Allaaserinera Suliarinnittut Nakkutilliisut Akuerinnittut IGP/PC MC/ IGP 2 22/12/14 Misissuinermi Paasissutissat Nalunaarsuiffii nutarterneqarput. ASNimi piumasaqaatiti aalajangersarneqarput. PO IGP IGP Nalunaarusiaq una suliarineqarsimavoq Centre for Marine and Coastal Studies Ltd (CMACS). Atassuteqarnissamut paasissutissat: CMACS Ltd 80 Eastham Village Road Eastham Wirral CH62 0AW UK Suliffeqarfittut normua Oq.: +44 (0) info@cmacsltd.co.uk Lensmannslia 4 N-1386 Asker, Norge Oq.: Fax: Allaffissatut addresse: P.O. Box 154, N-1371 Asker, Norge CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2

3 Imarisai 1. AALLAQQAASIUT SULIASSAT SIUNNERSUUTIGINEQARTUT ALLAASERINEQARNERI Akuersissutip normua aamma akuersissummik pigisaqartoq Umiarsuarnik ataatsimut isiginninneq... 5 Sajuppillatsitsisarluni misissuinermi umiarsuaq... 6 Ikiorsiilluni ingerlatsinerit Sajuppillatsitsisarluni misissuineq INGERLATSINERUP SIUNERTAA IMMIKKOORTITAAKKATULLU SIUNNERSUUTIGINEQARTUT Siunertaq Immikkoortitaakkat siunnersuutigineqartut Ingerlatsinermi piffissat Sanaartukkanik/atortunik inissiineq Ingerlatsinermi logistikki AVATANGIISINIK NALILERSUINEQ Ataatsimut isiginninneq Sunniutaaratarsinnaasut suussuserneri ILANNGUSSAQ 1. MISISSUINERMI PAASISSUTISSANUT NALUNAARSUIFFIIT.. 1 CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2

4 Takussutissiaq Takussutissiaq 1. NEG15 misissuiffissatut siunnersuutigineqartoq Takussutissiaq 2. NEG15 siusinnerusukkut -imit misissuiffigineqarsimasunut naleqqiullugu Takussutissiaq 3. Nalinginnaasumik 2-D-mik sajuppillatsitsisarluni misissuinerup aaqqissugaanera (pissarsiffik: The Open University, 2014) Takussutissiaq 4. Silaannarmik aallartitsissutit ataatsimoortut kubik tormit ilusilersugaaneri Takussutissiaq 5. Silaannarmik aallartitsissutit ataatsimoortut kubik tormit ilusilersugaaneri Takussutissiaq 6. Nipip sivisussusaa aamma naqitsinerit attuumassuteqartut allanngorneri (5.025 kubik tormit ataatsimoortut) atorneqartut immap iluani nipiliornermik siulittuinermi paasissutissiinermi atorneqartut Takussutissiaq 7: Silaannarmik aallartitsissutinik naleqqiussineq minneq (tungujortoq) aamma anneq (aappalaartoq) Takussutissiaq 8: Tilleriarneq ataasiugaangat nukiup nikerarnerata alliartornera (ataatsimoortut annerit) Takussutissiaq 9. Takussutissaq nipiliornermik siulittuinermi nipiliorfigitinnerup qaffasissusaanik (SEL) assilisaq: qulleq, aallartitsissutip ataatsip aallartitsinera, tassani nipiliorfigitinnerup qaffasissusaa ersersinneqarpoq qalipaatit atorlugit, qalipaatit kissartut tassaapput SEL qaffasissoq; alleq, nipiliorfigitinnermik siulittuineq sakkortusiartortoq (puisinut aarrinullu (seqqulinnut) imaaniittunut nipiliorfigitinnerup qaffasissusaa) Nalunaarsuiffik Nalunaarsuiffik 1. Umiarsuarnik piginnittunut saaffiginninnissamut paasissutissat Nalunaarsuiffik 2. Umiarsuit annikitsorsiorfiginerisa eqikkarneri Nalunaarsuiffik 3. Sajuppillatsitsisarluni misissuinermi killigisat Nalunaarsuiffik 4. Misissuinermi pilersaarummi ullut pingaaruteqartut Nalunaarsuiffik 5. Innarliinaveersaarnerit ilaareersut Nalunaarsuiffik 6. Maannaagallartoq sunniutaasinnaasunut allattuiffik CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2

5 1. AALLAQQAASIUT -NOPEC Geophysical Company ASA () siunnersuuteqarpoq sajupillatsitsisarluni misissuiniarluni Kalaallit Nunaata Avannaata Kangiani piffissami juulip aallaqqaataata (1) oktobarillu 31-iata akornani 2015-imi (ilanngullugit), apeqqutaatillugu sikoqarnerata pitsaasuunera. Misissuineq atserneqarsimavoq NEG15. Misissuinermut Akuersissummut qinnuteqaammik nassiussiniarpoq Aatsitassanut Ikummatissanullu Aqutsisoqarfimmut (MLSA). Taanna, Suliniutit Annertussusaat imaqarpoq paasissutissanik misissunissatut siunnersuutigineqartunut aamma avatangiisinut nalilersuinermi suliassat pilersaarutaasut pillugit Aatsitassanut Ikummatissanullu Aqutsisoqarfimmit (MLSA) piumasarineqarsimasut avataani uuliamik misissuinissamik qinnuteqarnermut, ingerlatsinermut aamma nalunaaruteqarnermut najoqqutassani piumasarineqartut malillugit (BMP, ). Suliniutip annertussusaa siusinnerusukkut allaqqitassiaq tunngavigalugu, Aatsitassanut Ikummatissanullu Aqutsisoqarfiup (MLSA) nalunaarfigisimavaa Avatangiisinut, Avatangiisinut Sunniutaasinnaasunik Nalilersuineq pisariaqassasoq. Suliniutip annertussusaanik saqqummiussap uuma sammivai oqaaseqaatit Aatsitassanut Ikummatissanullu Aqutsisoqarfimmit (MLSA) tiguneqarsimasut aammalu tamanut ammasumik tusarniaanermut ingerlatsinneqarsimalluni. Suliniutip Annertussusaa aamma paasissutissanik ilanngussivoq ilassutitut najoqqutani piumasarineqartuni Avatangiisinut Sunniutaasinnaasunik Nalilersuineq (EIA) sajuppillatsitsisarluni misissuineq pillugu (BMP, ). Paasissutissanut Nalunaarsuiffiit saqqummiunneqartut Ilanngussaq 1-imi Misissuinermi Paasissutissanut Nalunaarsuiffiit ilusilersorneqarsimapput najoqqutassat naapertorlugit. Titarnerit km-it tikillugit 2D-mik misissuiffigineqassapput. Piviusumi naatsorsuutigineqarpoq titarnerit kilometerit ikinnerusut paasissutissanik katersuiffigineqassasut piffissap qaammatinik sisamanik sivikinnerusup iluani pissutigalugu sikut atoruminassusaat misissuinerup aallartinnissaanik aamma/imaluunniit naammassinissaanik killiliissangatsinneqarmata. Taamaattoq, Avatangiisinut Sunniutaasinnaasunik Nalilersuinerup (EIA)/Avatangiisinut Innarliinaveersaarnernik Nalilersuinerup (EMA) pilersaarut tamakkerlugu nalilersuiffiginiarpaa. Immap naqqani misissugassanik tigooraasoqassanngilaq kisianni silaannarmik aallartitsissutinik atorluni sajuppillatsitsisarluni paasissutissanik katersinermut (suli 1 BMP (2011). Guidelines for application, execution and reporting of offshore hydrocarbon exploration activities (excluding drilling) in Greenland. 2 BMP (2012). Supplementary guidelines for EIAs concerning seismic surveys in Greenland CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 1

6 allamik paasissutissat Immikkoortoq 3-miipput) ilassutitut pilersaarutigineqarpoq misissuineq taperserniarlugu atortunik allanik atuinissaq: Misissuinermi atortut o itissusersiut arlalinnik qinngornilik o immap naqqata ataanik suussusersiut Ingerlatsinermi isumannaassuseq aamma naammassisaqarsinnaaneq pitsanngorsarniarlugu tapersiilluni atortut (atorlugit sikusiorsinnaanermut atortut pitsaanerit) o Sikunik malittarinninnermi puttaqutit o Silaannakkut angallat inuttaqanngitsoq (UAV) sikoqarneranik assinik pissarsiniarluni, ilagalugit Radari angisuusaliamik antennelik (SAR) o Qulimiguulik Misissuiffissaq saqqummiunneqarpoq Takussutissiaq 1-imi. Misissuinermi titarnerit 2015-imut siunnersuutigineqartut tamarmik Misissuiffissatut Sumiiffimmi taaneqartup iluaniissapput aamma sumiiffinnut matoqqasunut sajuppillatsitsinermik inerteqquteqartunut isernianngillat. Sumiiffiit Sajuppillatsitsinermut Malittarisassallit imaani miluumasunut artinut assigiinngitsunut siumugassaanerat (sumiiffiit matoqqasut aarrinut aamma qilalukkanut aamma sumiiffiit mianersorfissat taakkununnga artinut marlunnut ilagalugu arfivik) Avatangiisinut Sunniutaasinnaasunik Nalilersuinermi (EIA) imaluunniit Avatangiisinut Innarliinaveersaarnernik Nalilersuinermi (EMA) sammisanut qitiutinneqassapput. -ip siusinnerusukkut nunarsuup ilaani tamaani misissuinerit arlallit naammassisimavai. Taakku Takussutissiaq 2-mi eqikkarneqarsimapput. pilersaarpoq NEG15-imi misissuinissaq ingerlanneqassasoq umiarsuaq tigooraassut ataaseq aamma umiarsuit ikiortit marluk tikillugit atorlugit. Umiarsuarnut taakkununnga suli paasissutissat ilanngunneqarsimapput Immikkoortoq 2-mi. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 2

7 Takussutissiaq 1. NEG15 misissuiffissatut siunnersuutigineqartoq. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 3

8 Takussutissiaq 2. NEG15 siusinnerusukkut -imit misissuiffigineqarsimasunut naleqqiullugu. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 4

9 2. SULIASSAT SIUNNERSUUTIGINEQARTUT ALLAASERINEQARNERI 2.1 Akuersissutip normua aamma akuersissummik pigisaqartoq Misissueqqaarnermut akuersissut Kalaallit Nunaata Avannaata avataani Akuersissut: Normu 2014/13 Kalaallit Nunaata Avannaanut Akuersissummik pigisaqartoq: -Nopec Geophysical Company ASA Akuersissuteqarfik: Kalaallit Nunaata Avannaata Avataani Akuersissutip atuuffia: Akuersissummik pigisaqartumut saaffiginninnissamut paasissutissat: -NOPEC Geophysical Company ASA Lensmannslia 4, N-1386, Asker, Norge Sergej Usov Oqarasuaat: Faxi: Knut Agersborg Oqarasuaat: Faxi: Allakkatigut nassiussanut adresse P.O. Box 154 N-1371, Asker, Norge 2.2 Umiarsuarnik ataatsimut isiginninneq pilersaarpoq sajuppillatsitsisarluni umiarsuaq M/V Akademik Shatskiy, imaluunnit umiarsuaq assingusoq atorneqassasoq 2D-mik sajuppillatsitsisarluni misissuinermi tigooraasussatut. Sajuppillatsitsisarluni misissuinermi umiarsuaq ikiorteqassaaq umiarsuarneq suli marlunnik, sikunik aserorterut (s.i. MSV Fennica imaluunnit assingusoq) aamma umiarsuaq ikiortaasoq (s.i. M/V Kvitbjørn imaluunniit assingusoq). Umiarsuit tamarmik isumannaallisaatinik aaqqissuulluakkanik atulersitsisimapput uuliasiornermi suliffeqarfinnik siuttunit sullissinermi najoqqutarineqartartut sakkortuut piumasaqaataanik naapertuisunik. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 5

10 Sajuppillatsitsisarluni misissuinermi umiarsuaq M/V Akademik Shatskiy umiarsuaavoq Ruslandimi allattorsimasoq Russit nunap sananeqaataanik ilisimatusarluni suliffeqarfianit Sevmorneftegeofizikamit (SMNG) pigineqartoq. SMNG suliffeqarfiuvoq imaani nunap sananeqaataanik Ruslandimi ilisimasalinni annerpaaq. Nunarsuaq tamakkerlugu imaani nunap sananeqaataanut tunngasunik assigiinngitsunik sullissisarpoq ilanngullugit: imaani sajuppillatsitsinernit 2D/3D-nik pissarsineq, ingerlatsinissamut sumiissusersineq, paasissutissanik suliarinninneq aamma sajuppillatsitsinernit paasissutissanik nassuianeq. -ip nammineq sajuppillatsitsisarluni umiarsuaq SMNG-lu attartuinermik isumaqatigiissutip ataani ingerlatsissavaa. -ip imaani misissuinermilu ingerlatsinerit SMNG ilagalugu ataatsimut akisussaaffigissavaat. Akademik Shatskiy 83.5 meteriuvoq, umiarsuaavoq brutto tonsi (Takussutissiaq 3); taanna, imaluunniit umiarsuaq assingusoq, misissuinermi umiarsuarineqassaaq, silaannarmik aallartitsissunik aamma akisuanermut tigooqqaassutit kalittoq. Takussutissiaq 3. M/V Akademik Shatskiy. Ikiorsiilluni ingerlatsinerit Sikunik aserorterutip misissuinermi angallat sikoqartillugu ingiaqatigisassavaa. Sikunik aserorterut ingerlanneqassaaq attartuinermik isumaqatigiissutip ataani maannaagallartoq Finlandimi suliffeqarfik Arctia Shipping OY. Umiarsuaq ikiortaasoq, maannaagallartoq M/S Kvitbjørn, attartorneqassaaq. Umiarsuarnik piginnittunut saaffiginninnissamut paasissutissat Nalunaarsuiffik 1-imi aamma umiarsuit annikitsorsiorfiginerisa eqikkarneri Nalunaarsuiffik 2-mi ilanngunneqarsimapput. Paasissutissat taakku maannaagallartoq atuupput aamma CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 6

11 Avatangiisinut Sunniutaasinnaasunik Nalilersuinermi (EIA)/Avatangiisinut Innarliinaveersaarnernik Nalilersuinermi (EMA) aalajangerneqarumaarput umiarsuarnik qinersinerup ingerlanera naammassineqariarpat. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 7

12 Nalunaarsuiffik 1. Umiarsuarnik piginnittunut saaffiginninnissamut paasissutissat. M/V Akademik Shatskiy Sevmorneftegeofizika Trust (SMNG) 17, Karl Marx Str. Murmansk Rusland Oqarasuaat: Int. Oqarasuaat: Faxi: Int. Faxi: smng@smng.murmansk.ru M/V Fennica Arctia Shipping OY Laivastokatu 9 FI Helsinki, Finland Oqarasuaat.: Faxi: info@arctia.fi M/V Kvitbjørn Kvitbjørn AS Midnattsolvn Tomasjord Norge Oqarasuaat signe@kvitbjorn.no Malugiuk paasissutissat qulaaniittut maannaagallartoq atuupput aamma aalajangerneqarumaarput Avatangiisinut Sunniutaasinnaasunik Nalilersuinermi/Avatangiisinut Innarliinaveersaarnernik Nalilersuinermi. Nalunaarsuiffik 2. Umiarsuit annikitsorsiorfiginerisa eqikkarneri. Umiarsuaq M/V Akademik Shatskiy Umiarsuup suunera Kalderutaa IMO MMSI normua Saaffiginnissamut normu/ Sajuppillatsitsisarluni UAIR Nalunaarutigineqarumaarput Misissuut M/S Kvitbjørn Umiarsuaq ikiorti LALJ Nalunaarutigineqarumaarput M/V Fennica Sikunik aserorterut OJAD Nalunaarutigineqarumaarput Malugiuk paasissutissat qulaaniittut maannaagallartoq atuupput aamma aalajangerneqarumaarput Avatangiisinut Sunniutaasinnaasunik Nalilersuinermi/Avatangiisinut Innarliinaveersaarnernik Nalilersuinermi. 2.3 Sajuppillatsitsisarluni misissuineq Avataani sajuppillatsitsisarluni misissuinermut ilaapput nipip nukinganik immap naqqanut nassiussinerit aamma nukimmik immap naqqata iluani killeqarfinnit utertumik immiussinerit siunertaralugu immap naqqata iluani sananeqaatit qanoq ittuunerinik paasissutissanik pissarsiniarneq. Silaannarmik aallartitsissutit umiarsuarmit misissuissummit kalinneqartut atorneqartarput nipimik nukimmik pilersuisutut taanna utertinneqartarpoq akisuanermik tigooqqaassummut(tinut) ilaat 5-12 km takitigisut (Takussutissiaq 3). Silaannarmik aallartitsissutit aallaartitseqattaartarput, nalinginnaasumik sekundit qulit (10) tamaasa, aamma nipit qaarnerinik sivikitsuaqqanik pilersitsisarlutik. Sajuppillatsitsisarluni misissuinermi nukiup annersaa pilersinneqartoq 200Hz-ip ataaniippoq nalinginnaasumik qaffasinnerpaasarluni Hz akornanni. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 8

13 Takussutissiaq 3. Nalinginnaasumik 2-D-mik sajuppillatsitsisarluni misissuinerup aaqqissugaanera (pissarsiffik: The Open University, 2014). 2D-mik sajuppillatsitsisarluni misissuineq, NEG-15-imut pilersaarutigineqartutut, ilaqarpoq akisuanermut tigooqqaassummik kalinneqartumik ataatsimik (akisuanermut tigooqqaassutit ataatsimoortut). Tamanna 3D-mik sajuppillatsitsisarluni misissuinermut assersuunneqarsinnaanngilluinnarpoq tassani atorneqartarmata akisuanermut tigooqqaassutit arlallit. 2D-mik misissuineq nalinginnaasumik atorneqartarpoq immap ilaanut paasissutissat ataqatigiissut suliffeqarfipparssuarnut aamma soqutigisaqaqatigiinnut allanut immap ilaata tamakkerluni kulbrinteqarsinnaaneranik paasisaqartitsisutut imaanngitsoq sumiiffiit mikisut nalinginnaasumik 3D-mik misissuinermi sammineqartartut. 2.4 Tapersiilluni atortut Pilersaarutaavoq suluusalimmik UAV-mik sikunik paasissutissanik katersisussamik misilittaanissaq tassami taanna periarfissaasinnaammat pitsaanerusoq qulimiguulimmut naleqqiullugu eqqarsaatigigaanni sila pitsaviunnginerani aamma taartumi timmisinnaanera. Tamanna ajornaatsuuppat iluaqutissaqassaaq isumannaassusermut aamma avatangiisinut: UAV-p atornera isumannaanneruvoq inunnik timmisartuussinermit UAV qulimiguulimmit minnerujussuarmik avatangiisinut sunniisarpoq Kalaallit Nunaata Avannaata Kangiani sikut ingasattunik ilisarnaatillit / ilulissat ingerlaarnerannik paasissutissanik pissarsiniarluni pilersaarpoq sikumik malittarinninnermi puttaqutinik avalatsitsiniarluni ingerlatsinerit taperserniarlugit kiisalu sikup Kalaallit Nunaata Avannaata Kangiani ingerlaartarneranik annerusumik CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 9

14 ilisimatusarnikkut misissuiniarluni. Ingerlatsinermi, piffissami piviusumi sikup ingerlaarnerannik nakkutilliinerup periarfississavaatsigut pitsaanerusumik ingerlaarnernik aamma ammanernik missingersuisinnaanermik sajuppillatsitsisarluni misissuinissaq sioqqullugu. Ingerlaartarnerit isikkuisa aamma periarfississinnaavaatsigut missingersuinissamik sikup naqitsinerata ineriartorneranik sumiiffimmi arlalinnik puttaqutinik avalatsitsisimatilluta. Ingerlaartarnermut paasissutissat katersorneqartut tunisissapput sivisunerusoq eqqarsaatigalugu ineriartornernik aamma immaqa ukiup qanoq ilinerani allanngorarnernik, paasissutissat naammattut katersorneqareerpata. Sikunut ingasattumik ilisarnaatilinnut aamma ingerlaartarnerannut paasisimasaqarnerput annertusigutsigu siunissaq qaninnerusoq eqqarsaatigalugu iluaqutissaqarpoq sunniuteqarluartumik katersinermut aammalu siunissaq sivisunerusoq eqqarsaatiganni avatangiisinik paasinninnerulernermut tunisilluni. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 10

15 3. INGERLATSINERUP SIUNERTAA IMMIKKOORTITAAKKATULLU SIUNNERSUUTIGINEQARTUT 3.1 Siunertaq Suliniutip anguniagaa pingaarneq tassaavoq sullissanut arlalinnut sajuppillatsitsisarluni paasissutissanik katersinissaq ingerlatsinermi suliassatut pilersaarutit pisussaaffigisat naammassiniarlugit akuersissuteqarfinni aamma immap ilaani ungalusani akuersissuteqarfiunngitsuni immikkoortuni siunissami akuersissutissarsiornissanut tamanut ineriartortitsinissaq. Geofysiskimut paasissutissatut ilassutit katersorneqassapput selskabinit assigigiinngitsunit kulbrinteqarneranik misissuiniartunit atorneqartussanik. Arlalinnik qinngornilimmit aamma immap naqqata ataata ilusaanik paasissutissanik katersuisoqassaaq suliaq tamanna tapersersorneqarpat selskabinit misissuiniartunit aamma immap naqqani geologiimit navianartunik aamma imaani najugaqarfinnik akuersissuteqarfiup iluaniittunik assiliornermut ikiuutaassussanik. Paasissutissat misissuinermit pissarsiarineqartut sumiiffimmi geoligiimut kulbrinteqarsinnaaneranillu eqqorluartumik imartunerusumillu paasisaqarfiginissaannut ilaassapput. Suliniutip sullissanut arlallinnut ingerlanneqarnerata peersissavaa (imaluunniit annertuumik annikillisissavaa) suliffeqarfissuit misissuiniartut tamarmik immikkut paasissutissanik assigiinnik pissarsiniarnissaraluat, taamalu avatangiisinut tamakkiisumik sunniutissat annikillilerlugit. 3.2 Immikkoortitaakkat siunnersuutigineqartut Misissuinissaq ingerlanneqarniarpoq killigisat Nalunaarsuiffik 3-miittut malillugit, taakku siusinnerusukkut 2011-miit -ip Kalaallit Nunaata Avannaata Kangiata avataani misissuisarsimanerata naleqqatigai. Silaannarmik allartitsissuteqarniarpoq ataatsimoortunik 16-inik (2 x 8) katillutik kubik torminik annertussusilinnik. Silaannarmik aallartitsissut minnerusoq kubik tormit aamma atoriaannaavoq aamma eqqarsaatigigaanni annertussutsimik katillugit kubik torminik tunisisinnaalluni. Massa tamanna misissuinermi pilersaarutaanngikkaluartoq una Suliniummik killiliilluni Nalunaarusiaq ersersitsivoq paasissutissanik attuumassuteqartunik taakkununnga silaannarmik aallartitsissutinut ataatsimoortunut pilersaarutigineqartunut (3.350 kubik tormit) aamma annerusumut (5.025 kubik tormit). Sapinngisamik, kubik torminik silaannarmik aallartitsissutit ataatsimoortut pillugit paasissutissat NEG14-mi misissuinermi nalunaarusiamit tiguneqarsimapput, tassani atortut assingi atorneqarsimammata taamaalillunilu paasissutissanik piviusunik takutittillutik. Paasissutissat ilaat silaannarmik aallartitsissutit ataatsimoortut CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 11

16 kubik tormit aamma kubik tormit nalingi assersuunneqarsinnaasut tamarmik eqqarsaatigigaanni annerpaaffiiniipput tassami piviusunik paasissutissanik pissarsiassaqanngimmat. Pisuni tamani taakku naatsorsuutigineqarput qaffasinnerussasut piviusumit nalinut naleqqiullugit. Immap iluani nipiliorluni siulittuineq naammassineqarsimavoq tunngavigalugu pisup ajornerpaaffiigisinnaasaa silaannarmik aallartitsissutinut ataatsimoortunut annernut. Tamanna imaassinnaavoq immap iluani nipiliortitsinerup annertussusaanik angivallaartumik naliliinerusoq kisianni taamaalilluni periarfissakinnerussaaq nalilersuinerup appasippallaartumik imaani avatangiisinut sunniutit annertussusaanik naliliinissanut. Silaannarmik aallartitsissutit ataatsimoortut isikkui annikitsunngorlugit ersersinneqarput takussutissiani 4 aamma 5-imi. Ingerlatsinermi naqitsinerup katinnera annerpaamik 2000 PSI-ussaaq aamma nuuanit-nuuanut naqitsineq 90 bar-m-ip missaaniissaaq ataatsimoortunut kubik torminut (eqqarsaatigigaanni 151 bar-m-i kubik torminut ataatsimoortunut). Silaannarmik aallartitsinerit ataasiakkaarlutik sivisussusaat aamma tassunga attuumassuteqartut naqitsinerit allanngornerat Takussutissiaq 6-imi saqqummiunneqarput. Aallartitsissutit ataatsimoortut minnerusut aamma annerusut nipit maligaasani isikkui assigiingajapput (Takussutissiaq 7). Tilleriarnerit tamaasa nukimmut nassiunneqartumut paasissutissat Takussutissiaq 8-mi ilannguneqarsimapput. Paasissutissaq taanna pingaaruteqarpoq immap iluani misissuinerup nalaani nipiliornerup pilersinneqarsimasup isikkua paasiniaraanni taamaalilluni siulittuilluni sulineq ingerlanneqarsinnaaniassammat imaani uumasunut soorlu aalisakkanut aamma imaani miluumasunut sunniutigisinnaasaatut ilimanartunik nalilersuinermi tapersiisuussatut. Nipiliornermik siulittuinermi sulinerup sakkortussusaanik takussutissat ilanngunneqarsimapput Takussutissiaq 9-mi. Umiarsuup misissuinini ingerlatissavaa 5 knob-imik sukkassuseqarluni 10 sekundikkaarluni nipimik issuttarluni (25 meterit missaat tamaasa issuttarluni). Umiarsuaq misissuut ulloq unnuarlu ingerlaarnissaminut sanaajuvoq, silamik imaluunniit allamik peqquteqarluni paasissutissanik katersisinnaajunnaartitaanera eqqaassanngikkaanni. Nalunaarsuiffik 3. Sajuppillatsitsisarluni misissuinermi killigisat. Killigisaq/Suussuseq Nalinginnaasumik nalinga (annerpaaffigisinnaasaa) Aallartitsissutit atorneqartussat amerlassusaat 16 (24) Imartunerpaaffia (kubik tormit) 3350 (5025) Ataatsimoortut ikkusimaffiata takissusaa/siaruarsimaneq (m) 19 CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 12

17 Aallartitsissutit ataatsimoortut akuttussusaat/akimut siaruarsimanerat (m) 6 Naqitsineq tamakkerlugu (psi) 2000 ±10% Nuuanit nuuanut naqitsineq (bar-m) 90 (151) Aallartiffimmi itissuseq pilersaarutaasoq (m) 7-9 Umiarsuup sukkassusaa (knob) 5 Aallartitsisarnerup akulikissusaa (s) 10 Aallartitsisarnerup akuttussusaa (m) 25 CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 13

18 Takussutissiaq 4. Silaannarmik aallartitsissutit ataatsimoortut kubik tormit ilusilersugaaneri. Takussutissiaq 5. Silaannarmik aallartitsissutit ataatsimoortut kubik tormit ilusilersugaaneri. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 14

19 Takussutissiaq 6. Nipip sivisussusaa aamma naqitsinerit attuumassuteqartut allanngorneri (5.025 kubik tormit ataatsimoortut) atorneqartut immap iluani nipiliornermik siulittuinermi paasissutissiinermi atorneqartut. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 15

20 Takussutissiaq 7: Silaannarmik aallartitsissutinik naleqqiussineq minneq (tungujortoq) aamma anneq (aappalaartoq). Takussutissiaq 8: Tilleriarneq ataasiugaangat nukiup nikerarnerata alliartornera (ataatsimoortut annerit). CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 16

21 Takussutissiaq 9. Takussutissaq nipiliornermik siulittuinermi nipiliorfigitinnerup qaffasissusaanik (SEL) assilisaq: qulleq, aallartitsissutip ataatsip aallartitsinera, tassani nipiliorfigitinnerup qaffasissusaa ersersinneqarpoq qalipaatit atorlugit, qalipaatit kissartut tassaapput SEL qaffasissoq; alleq, nipiliorfigitinnermik siulittuineq sakkortusiartortoq (puisinut aarrinullu (seqqulinnut) imaaniittunut nipiliorfigitinnerup qaffasissusaa). CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 17

22 3.3 Ingerlatsinermi piffissat Misissuinermut pilersaarut eqikkarneqarsimavoq Nalunaarsuiffik 4-mi. Nalunaarsuiffik 4. Misissuinermut pilersaarummi ullut pingaaruteqartut. Pisussaq Ulloq Kalaallit Nunaata imartaanut apuunneq (siusinnerpaamik) Sajuppillatsitsisarluni paasissutissanik katersilluni aallartinneq (siusinnerpaamik) 01/07/ /07/2015 Misissuinerup naammassinera (kingusinnerpaamik) 31/10/ Sanaartukkanik/atortunik inissiineq Atortunik inissiinernik pilersaaruteqartoqanngilaq eqqaassanngikkaanni sikut ingerlaarfiinik nakkutilliiniarluni puttaqutsinik tigoqqitassanik atuineq. 3.5 Ingerlatsinermi logistikki Umiarsualivittut aallartiffittut atorneqartussatut pilersaarutigineqartoq tassaavoq Tromsø, umiarsuilli umiarsualivinnik imaluunniit qimarnguinnik pisariaqartitsissappata Bergen (Norge), Lerwick (Tuluit Nunaat), Longyearbyen (Svalbard) imaluunniit Reykjavik (Island) atorneqarsinnaapput. Inuttanik taarsiisoqarnerit, pisariaqassappata ingerlanneqassapput Longyearbyenimit imaluunniit Reykjavikkimit umiarsuaq ikiorti atorlugu. Qulimiguulik sikunik aserorterummi inissisimassaaq aamma siunertarineqarpoq sikunik alapernaarsuinermi taamaallaat atorneqarnissaa. Orseqqinnerit aamma peqqumaatilersornerit pilersaarutigineqarput aamma ingerlanneqassallutik umiarsuarmik ikiortimit, pisariaqassappat saniatigut umiarsuarmik orsiisartumik ikiorserneqassapput. Eqqagassat tamarmik tigummigallarneqassapput nunamilu eqqaaveqarfinnut tunniunneqassallutik. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 18

23 4. AVATANGIISINIK NALILERSUINEQ 4.1 Ataatsimut isiginninneq Suliniutip Annertussusaanik Nalunaarusiap pingaarnertut siunertaraa misissuinissap siunnersuutigineqartup avatangiisinut sunniutigeratarsinnaasaanik annertuunik suussusiissalluni. Sunniutinik tigusisussat, t.i. eqimattakkaat sunnerteratarsinnaasut, ilagisinnaavaat imaani uumasut soorlu imaani timmissat imaluunniit imaani miluumasut, imaluunniit misissuiffissamik atuisut allat soorlu aningaasatigut iluanaarniutigalugu aalisarnermik ingerlatsinerit assersuutigineqarsinnaapput. Immikkortoq 4.2-mi sunniutaaratarsinnaasut suussuserneqarsimasut eqikkarneqarput Avatangiisinut Sunniutaasinnaasunik Nalilersuineq piumasarineqassagaluarpat peqqissaartumik sammineqarnissaat siunertaralugu. Ukiuni siusinnerusuni misissuinerit assingusut ingerlanneqarsimanerat pissutigalugu, naatsorsuutigineqanngilaq sunniutit annertuut annertussutsinut akuerineqarsinnaasunut innarliinaveersaarnerit aqqutigalugit millisinneqarsinnaanngitsut, suli piussasut. Soorlu -ip Kalaallit Nunaata avataani siusinnerusukkut misissuisimaneranisut, avatangiisinut sunniutit millisarniarlugit inatsisitsigut najoqqutassat naleqquttut malinneqassapput aamma taassuma takutippaa innarliinaveersaarnerit iluaneereersut avatangiisinut sunniutaasinnaasunik nalilersuinerni tamani peqataatsinneqareersut. Innarliinaveersaarnerit iluaneereersut suussuserneqarsimasut, avatangiisinut iliuutsinut pitsaasunut nalinginnaasunut sinnilimmik eqqortitsipput aamma nuna tamakkerlugu kiisalu nunat assigiinngitsut avatangiisinut inatsisaannik eqqortitsipput, Nalunaarsuiffik 5-imi takuneqarsinnaavoq. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 19

24 Nalunaarsuiffik 5. Innarliinaveersaarnerit ilaareersut. Sunniutaasinnaasut Umiarsuarnut allanut ajoqutaasinnaavoq (s.i. aalisartunut, niuernermi angallannerit). Imaani miluumasunut/ timmissanullu misissuinermi angallatinit timmisartunillu akornusersuineq. Silaannarmik aallartitsissutip nipiliorneranit imaani miluumasunik ajoqusiineq aamma akornusersuineq. Arfivimmik ajoqusiineq aamma akornusersuineq. Innarliinaveersaarnerit ilaareersut Umiarsuaq ikiortaasoq (ingiorti) radiokkut angallatinut allanut suliaq pillugu aamma ajoqusiiumanatik attaveqassaaq. Qulimiguulimmik aqutsisoq naalakkersorneqassaaq pukkitsumi (>500 m-it) imaani miluumasut (nannut puisillu ilanngullugit) takuneqarsimagaangata imaluunnit timmissat ataatsimoortut ajornanngippat piaaraniluunniit qulaallugit uninngassanngitsut imaluunniit qanillillutik. Misissuinermi umiarsuit sukkassutsimik imaluunnit sammivimmik allangueriasaassanngillat imaani miluumasut eqqaani sulitillutik, taamaallaat pisariaqassappat aporsinaveersaarsinnaapput. Silaannarmik aallartitsissutip aallartitsinerani eqqaaniluunniit najoqqutassiat Kyhn et al. ( ) sukumiisumik allaaserineqarsimasut minnerpaamik malinneqassapput. MMSO t immikkut sissuissapput arfivinnik eqqaaniittoqarnera ilimanartillugu pinngitsoortitsiniartumillu pissusilersussapput uumasunik eqqaaniittoqarnera ilisimaneqarpat. Periarfissaappat misissuinerit arfiviit eqqaaniit illuartinneqassapput Nalunaajaat Najoqqutassiat atulersinneqassapput imaani miluumasunik timmissanillu nakkutilliisunit (MMSO) suleqatigiinnit sisamanit inuttalinnit najoqqutassat Johansen et al ( )-imit nalunaarutigineqarsimasut malillugit. Nipinik tusarnaaginnarluni nakkutilliineq (PAM) piffissaq tamaat atulersinneqassaaq (PAM) ingerlatitsisunik marlunnik paarlakaallutik sulisunit aamma (MMSO)-t marluk qaamanerani isiginnaarlutik nakkutilliineq ingerlattassavaat. Innarliinaveersaarneq tamanna suussuserneqarsimavoq pinngitsoortinniarlugu annertuumik sunniutaaratarsinnaasoq ukiuni siusinnerusukkut misissuinerni aamma ilanngunneqassalluni 2015-imi misissuinermi innarliinaveersaarnernut 3 Kyhn LA, Boertmann D, Tougaard J, Johansen K & Mosbech A (2011) Guidelines to environmental impact assessment of seismic activities in Greenland Waters, 3rd revised edition, Danish Center for Environment and Energy, Dec Johansen KL, Boertmann D, Mosbech A & Hansen TB (2012) Manual for seabird and marine mammal survey on seismic vessels in Greenland. 3rd revised edition, May Aarhus University, DCE Danish Centre for Environment and Energy, 74 pp. Scientific Report from DCE Danish Centre for Environment and Energy No. 38 CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 20

25 annikinnerpaamik 50 km-erisut ungasitsigisumut, misissuinerit sumiiffimmit pineqartumit ungasilliartuaartillugit. Aarrinut akornusersuineq Misissuinerup minnerpaamik 2.5 km-inik aarrit sumiiffii matoqqasut ungasitsigiuassavai. Tassannga qaninnerusumit aarrit sumiiffiinut matoqqasunut aallartitsisoqassanngilaq. Imartanik mingutsitsineq Akisuanermut tigooqqaasutip kabelii suikkaasuussapput, imerpalasumik imaqaratik. ilaareersunut. Innarliinaveersaarneq tamanna suussuserneqarsimavoq ingalassimaniarlugu annertuumik sunniutaaratarsinnaasoq ukiuni siusinnerusukkut misissuinerni aamma ilanngunneqassalluni 2015-imi misissuinermi innarliinaveersaarnernut ilaareersunut. 4.2 Sunniutaaratarsinnaasut suussuserneri Sunnerneqarsinnaasut misissuinermit sunnerneqarsimassangatsinneqartut pillugit nalunaarsuutaagallartoq ilanngunneqarpoq Nalunaarsuiffik 6-imi, ataani. Sunniutaasinnaasunik nalilersuinerit ingerlanneqassapput innarliinaveersaarnerit ilaareersut naatsorsuutigalugit (Nalunaarsuiffik 5) piareersimaneri. Innarliinaveersaataasinnaasut allat pisariaqartut suussuserneqassapput nalilersuinerit annertuut naammassereernerisigut. Maannakkut ilisimaneqanngilaq sajuppillatsitsisarluni misissuinissat allat taamaalinerani ingerlanneqartussatut pilersaarutigineqarnersut. -ip utaqqiniarpaa Kalaallit Nunaanni oqartussanit siunersorneqarnissani (MLSA aqqutigalugu) aamma pisariaqassappat piareersaaniarpoq sakkortusiartortunik nalilersuinermik innarliinarveersaarnernik naleqquttunik ilalinnik. Sakkortusiartortunik nalilersuineq aamma ingerlanneqassaaq ukiut arlallit sajuppillatsitsisarluni misissuinerit Kalaallit Nunaata Avannaata Kangiata avataani sunnerneqarsinnaasut ataatsimoortunut sunniutai ilanngunniarlugit, ingammik imaani miluumasunut taakku suussusersineqarsimasut immap iluani nipiliorluni akornusersuinermut malussarinnerpaatut. Nalilersuinerit tamarmik immap iluani nipiliornermut attuumassuteqartut tunngavilersorneqassapput sukumiisumik immap iluani nipiliornermik siulittuinernik i sinnerlugu NIRAS-imit suliarineqarsimasunit. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 21

26 Nalunaarsuiffik 6. Maannaagallartoq sunniutaasinnaasunut allattuiffik. Sunnerneqarsinnaasut Aalisakkat Sunniutit ilimagineqartut aamma Innarliinaveersaarnerit Pingaarnertut sunniutaaratarsiinnasoq tassaavoq immap iluani nipiliorneq aamma aalisakkat malussarinneri nalilersuiffigineqassapput akornusersuinernut ilisimaneqartunut sanilliullugit, ilagalugit ukiup ilaatigut pisartut isumaliutigineqarneri suffinermut attuumassuteqartut. Immap iluani nipiliornermik ilusilersuinerup nalilersuineq tunngavilersussavaa. Aalisakkanut siunertarineqanngitsumik kuuttoornernit, s.i. uulia / ikummatissat aarlerinartoq, nalilersuiffigineqassaaq. Innarliinaveersaarneq aarlerinartunut suussuserneqarsimasunut naleqquttoq pisariaqassappat ineriartortinneqassaaq. Imaani timmissat Miluumasut Malussarissutaasinnaasunik misissueqqissaarneq Avatangiisinut Innarliinarveersarnernik Nalilersuinermut/Avatangiisinut Sunniutaasinnaasunik Nalilersuinermut ilanngullugu ingerlanneqassaaq. Misissuineq sumiluunniit minnerpaamik 25 km-it missaanni sinerissamut qaninnerulissanngilaq aamma annerusumik tassannga avasinnerujussuussalluni. Sunniutit ilimagineqarput minnerussasut annerusumik aarlerinartuussalluni uuliamik kuuttoornerit sinerissamut apuussinnaasut. Timmisat sineriak qimallugu neriniartut sunnerneqarsinnaanerat, ilagalugit immap iluani nipiliorneq aqqutigalugu aamma umiarsuit qulliisa sunniuteqarsinnaanerat, isumaliutigineqarumaarput. Imaani miluumasut ingammik ernumassutaapput sajuppillatsitsisarluni misissuinermi sunniutit eqqarsaatigalugit. Ingasattumik, immap iluani silaannarmik aallartitsissutinit nipiliorneq qanitsillugu timikkut ajoqusiisinnaapput aamma tusaasinnaassusermik ajoqusiisinnaapput, aamma ungasinnerusumi akornusersuineq aammalu nikittoorallarneq. Sunniutaasinnaasut uumasunut imarmiittunut aamma sikumiittuunut isumaliutigineqarumaarput. Misissuinerup eqqaa peqqissaartumik imaani miluumasut malussariffiinut nalilersuiffigineqarumaarpoq Avatangiisinut Sunniutaasinnaasunik Nalilersuinerup /Avatangiisinut Innarliinarveersarnernik Nalilersuinerup nalaani. Ilimagineqarpoq innarliinaveersaarnerit ilaareersutigut imaani miluumasut timikkut akornusernissaannut aarlerinartoq minnerussasoq kisianni tamanna peqqissaartumik nalilersuiffigineqarumaarpoq aamma innarliinaveersaarnernut ilassutit pisariaqarpat suussuserneqarumaarput. Nalilersuinerup aamma ilanngutissavai ungasissumut akornusersuinermi sunniutit ilippanartut kiisalu siunertarineqanngitsumik uuliamik kuuttornernit aamma umiarsuarnit apuinernit sunniutit. Nalilersuineq tamanna immap iluani nipiliorluni ilusileruisnermik tunngavilersorneqarumaarpoq. Inuit suliaat Aningaasanik iluanaarniutigalugu aalisartunut (s.i. kilisaatersortunut) sunniutaasinnaasut nalilersuiffigineqassapput aalisakkanut nalilersuineq qulaani taaneqartoq tunngavigalugu kiisalu misissuilluni umiarsuit aalisariutillu akornanni imarmik ataatsimik atuinermi akerleriiffiusinnaasut. Minnerusumik inuuniutigalugu aalisartunut (umiatsiaararsortunut) aamma piniarnermut sunniutaasinnaasut isumaliutigineqassapput. Takornariaqarnermut sunniut ilimagineqarpoq pingaaruteqanngitsuussasoq kisianni tamanna nalilersuinerup iluani sukumiinerusumik isumaliutigineqassaaq. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Qupperneq 22

27 ILANNGUSSAQ 1. MISISSUINERMI PAASISSUTISSANUT NALUNAARSUIFFIIT A. Misissuinermi paasissutissanut nalunaarsuiffik (Ataatsimut isiginninneq) Nassuiaat Allaaserinninneq Ilanngunneqarpoq Misissuinerup suunera (2D, qaffasissumik ersarissusilik (3D), uuliassaqarfinnik misiliinerit, allat) Sumiiffimmi immap assinga misissuilluni titarnernik tamanik ersersitsisoq Misissuinerup ulloq aallartiffia aamma ulloq naaffia 2D Sajuppillatsitsisarluni Nunap sananeqaatai (itissusersiut arlalinnik qinngornilik aamma immap naqqata ataanik suussusersiut) Takussutissiaq 1 Aallartiffia 01/07/2015 Naaffia 31/10/2015 Naatsorsuutigisatut sivisussusaa Qaammatit sisamat tikillugit Ingerlatsinermi piffissat akuerisaasut (ulloq unnuarlu/akunnerit 24-t) Akunerit 24-t ingerlanerani taarsiornerup akunnikkaarlugit sivisussusaa Sikunik aserorterutinik atuinissamik siunertaqarneq Misissuineq sikumi ingerlanneqassava? Akunnerit 24-t ingerlatsineq 15/08/2013= akunnerit 8 taarsiorfik 15/10/2013= akunnerit 15 taarsiorfik Siku misissuiffissap ilarujussuani ilimagineqarpoq. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Ilanngussaq 1, qupperneq 1

28 B. Aallartitsissutit ataatsimoortut immikkoortitaarneri Nassuiaat Allaaserinninneq Ilanngunneqarpoq Umiarsuit silaannaarmik aallartitsissutinik ataatsimoortunik kalittut amerlassusaat taaguutaallu Umiarsuit immikkut tamarmik silaannarmik aallartitsissutit ataatsimoortut ataasiakkaarlutik imartussusaat aalajangersimasumik geometriimik iluseqarput (PSIngorlugu silaannarmik aallartitsissut ataasiugaangat aamma tormit 3 aallartitsissut ataasiugaangat) Ataaseq (maannaagallartoq Akademik Shatskiy) Takuuk Takussutissiaq 4 aamma Takussutissiaq 5. Silaannarmik aallartitsissutit ataatsimut annertussusaat (Tormit 3 aamma PSI ataatsimoortut tamakkerlugit) Aallartitsinerup akulikissusaa aallartitsinerit/sekundi Ataatsimoortut alliit aallartitsisassappat ataatsikkut imaluunniit kingoraartaallutik? Umiarsuup ingerlatsinermi sukkassusaa km/akunnerit imaluunniit knobit. 2 x 8 aallartitsissutit ataatsimoortut, kubik tormit. Teoriimi annerpaaffia 3 x 8 aallartitsissutit, kubikc tormit PSI Ataaseq (1) sekundit 10 tamaasa, 25 m aallartitsinerit tamaasa Ataasiakkaarlutik ilimanarnerpaavoq 5 knobit kalinnermi sukkasuseq CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Ilanngussaq 1, qupperneq 2

29 C. Silaannarmik aallartitsissutit ataatsimoortut nipiliornermi pissusaat Nassuiaat Allaaserinninneq Ilanngunneqarpoq Silaannarmik aallartitsissutit tamakkerlutik aallartitaasa ungasissumi naqitsinerup isikkua (takussutissiaq ilanngunneqarpoq) Ungasissumi silaannarmik aallartitsissutit maligaasat assigiinngisitaarnerata isikkua (annertuumik nassiussiffik) (takussutissiaq ilanngunneqarpoq) Aallartiffimmi (aallartiffimmi pissut) silaannarmik aallartitsissutit ataatsimoortut killiffii nipimi titarnermi qeqqatigoortumi ataasimoortut ataani, tamarmik ersersinneqartut uuttuutini tulliuttuni: db re 1 µpa nuuanit-nuuanut (annertuumik nassiussiffik) Takussutissiaq 6: Ungasissumi naqitsinerit assigiinngisitaarneri Takussutissiaq 7: Maligaasat assigiinngisitaarnerat 264 (5.025 kubik tormit) 259 (3.350 kubik tormit) db re 1 µpa rms (Tillernerup sivissususaa 90%* qaangerlugu) (sivisussut ilanngunneqarpoq rms-imik naatsorsuinermi) *soorlu Malme et al., 1986; Blackwell et al., 2004-mi nassuiarneqarsimasoq 229 (3.350 kubik tormit) 241 (5.025 kubik tormit) RMS-imik naatsorsuinerup sivissussusaa 280ms-iuvoq ataatsimoortunut marluusunut db re: 1 µpa 2 s. tilleriarnerit tamaasa 235 (ataatsimoortunut kubik torminut) Tilleriarnerup takissusigaa 280ms (takuuk qulaaniittoq) Nukik, joule/m 2 silaannarmik aallartitsissutit ataasiakkarlugit Nipip sivisussusaa (Qanoq uuttorneqarnera nassuiaaserli) Takuuk Takussutissiaq ms (nuuani akinera 30ms minneruvoq) (Takussutissiaq 6- imit uuttorneqartoq) NB 90% tillernerup sivisussaa 280ms (takuuk qulaaniittoq) (takuuk Takussutissiaq 6) CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Ilanngussaq 1, qupperneq 3

30 Takussutissami ersersinneqarpoq nipiliornermik siulittuinermi naqitsinerit killinga (rms*), nuuanitnuuanut aamma nipiliorfigitinnerup killinga (µpa 2 s) misissuiffimmi aamma eqqaani (killiffinnut ilimanartumik imaani miluumasunut imaluunniit nunamut qaninnermut sunniisussat) * rms naatsorneqarpoq nukiup 90%- ia atorlugu sivisussutsimut nagguittut (Malme et al., 1986; Blackwell et al., 2004). Nipiliornerup siaruarneranut siulittuinermik ilanngusisoqassaaq, ilagalugit nipip sukkassusaata isikkuisa tunngavii. Siunnersuutigineqarpoq nipiliorluni siulittuinerit NEG12, NEG13 aamma NEG14 misissuinerit tapersersorniarlugit suliaasimasut atorneqassasut. Nipiliornerup siaruarneranik ilusilersuinermut atorneqartut, tassaapput Bellhop aamma RAM. Bellhop qinngorneruvoq geometriimik atuutsitsisoq, aamma annermik atorneqartarluni imarmi akunnattumititisuumut. Angusinnasanuttunaartatut killigititanik tapersiivoq, tassani immap naqqani qinnguait utserneri, immap itissusaa, immap qaavani qinnguait utserneri, nipip sukkassusaata isikkua, nipitussutsip annikillinera. Killigititat taakku tamarmik pissarsiarineqarput databasenit WOA09, GEBCO, CRUST, tamarmik sumiiffimmi sajuppillatsitsisarluni misissuiffiup nalaani eqqaanilu paasissutissanik eqqorluartunik ilanngussisut. RAM tassaavoq parabelinik ligningi (PE) ilusilersuineq annermillu atorneqartarpoq ikattuni. Bellhop-imi immiussanut killitigititat assinganik tapersiivoq kiisalu immap naqqani sunniivigeqatigiinnerit katitigaasut sammisani immap naqqani qaleriiarnerit siumorneqartillugit. (takuuk siulittuinermit assersuutitut inernera Takussutissiaq 9) Takussutissaq nipiliornermik siulittuinermi nipiliorfigitinnerup qaffasissusaanik (SEL) assilisaq: qulleq, aallartitsissutip ataatsip aallartitsinera, tassani nipiliorfigitinnerup qaffasissusaa ersersinneqarpoq qalipaatit atorlugit, qalipaatit kissartut tassaapput SEL qaffasissoq; alleq, nipiliorfigitinnermik siulittuineq sakkortusiartortoq (puisinut aarrinullu (seqqulinnut) imaaniittunut nipiliorfigitinnerup qaffasissusaa). CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Ilanngussaq 1, qupperneq 4

31 D. PAM-systemip immikkoortitaarneri Nassuiaat Allaaserinninneq Ilanngunneqarpoq Akisuanermut tigooqqaassutit amerlassusaat Immiussissutip killigisitatut nalinga Immiussissutip misiliinermut sukkassusaa Akisuanermut tigooqqaassutit sumi inissinneqassappat? Immiussinerit ingerlaartuassappat? Taamaattoqarpat taava qaqugu PAMsystemi atorneqassava? Ataatsimoortuni sisamat (4) 201 dbv re 1 upa nipimut Ni-mullu kortit tunngavigalugit 500 KS/s tikillugu NI kortimi, 96 KS/s tusaasat killeqarfiat 200 meterit missaani umiarsuup aquani aallartitsissutit ataatsimoortut qanittuanut Immiussisoqartassaaq ilimasuttoqarpat takunnittoqassasoq sullissalluunniit piumasarippassuk PAM-systemi atorneqassaaq tamaani najoqqutassat malillugit s.i. 60 minutsit titarnerup aallartiffianit sakkortusiartornera sioqqullugu imaluunnit taartillugu isikkivilutsillugulu. Qarasaasiami programmip taaguutaa PAMGuard Artit pineqartut Akisuanermut tigooqqassutit annertuumik tigooraaffillit artinik tamanik ilanngussisut (0-150 KHz qisuariartut) Missingiunneqartoq angusinnaasap eqqorluarsinnaanera, m. Tassani allanngorartut amerlasuut apeqqutaapput s.i. maligaasat, nipimik atuinerup sammivia aamma nipimik atuinerup peqqaartup sakkortussusaa. Nalinginnaasumik arluarsuit artit 5000m, arferit 10000m, niisa 200m. Angusinnaasap eqqorluarsinnaanera 5-10%, sammivik <5 gradi saamiatungaanut/talerpiatungaanut ersernerlulluni Nipimik atuinerit maligaasat appasissorujussuit aamma qaffasissorujussuit atorlugit eqqorluarnernik millisitsivoq pissutigalugu ataatsimoortut geometriiat aamma nikerarnerit allanngorarnerisa sukkassusaat taama tulleriillutik. CMACS: J3269 (NEG15 Suliniummik killiliineq) v2 Ilanngussaq 1, qupperneq 5