Ukiumut nalunaarusiaq

Transkriptio

1 Ukiumut nalunaarusiaq 2016

2 Siulequt 2016-i sinneqartoorfiunerpaalluni 61,2 mio. koruuninik sinneqartoorfiuvoq kiisalu uninngasuutit 96,9 mio. koruuniullutik. Inernera akisussaassuseqarneruvoq qajannaatsuullunilu, ukiuni tulliuttuni pitsaasumik ineriartornermik ingerlatitseqqiinissamut kommunalbestyrelsimut nutaamut periarfissiisoq. Inernerup pitsaasup takutippaa, Qeqqata Kommunia pitsaasumik ingerlasoqartoq. Kommunitsinni saarulliit amerliartuinnarput. Maniitsumi aalisakkeriviit nutaat tunitsivigineqarput, Sisimiunilu aalisakkerivissaq nutaaq sanaartorneqaleruttorluni. Nunap sinnerani aatsitassarsiornerit unereersut, Qeqqata Kommuniani ingerlalluarput, Kangerlussuarmi Hudson Resources piiaavimmik nutaamik pilersitsinissaa qilanaarisinnaallutigu. Ullut ingerlalluarfiusut akileraartarnikkut annertunerusumik isertitaqarnermik kiisalu isumaginninnikkut aningaasartuutinik appasissunik kinguneqartitsipput. Qeqqata Kommuniata ilisarnaataasa ilagaat sanaartornermut annertuumik missingersuuteqarneq, 2016-imi sanaartornermut pilersaarut annerpaajusoq tamakkerlugu naammassinissaa angumerisinnaasimanngilarput. Inuiaqatigiit sinnerini annertuumik sanaartornermik ingerlatsisoqarneratigut, ilaatigut inuussutissarsiuteqartut malinnaasinnaannginnerisigut, kommunip sanaartornissamut pilersaarutaanik kinguartitsinermik kinguneqarpoq. Tamakku patsisaallutik annertuumik sinneqartooruteqartoqarpoq. Maniitsumi Sisimiunilu utoqqarnut inissiaq nutaat aqqaneq-marluk naammassineqarput, soorluttaaq illoqarfinni taakkunani marluusuni innarluutilinnut inissiat 16-it sanaartorneqaleruttortut. Utoqqarnut innarluutilinnullu najugaqarnermut pissutsit pitsaasuunissaat pingaartinneqarpoq. Soorluttaaq sunngiffimmi pissutsit aamma pitsaasuunissaat pingaartinneqartoq, uanilu Maniitsumi nipilersornermut ilinniarfik nutaaq pilersinneqarpoq. Immikkuullarissumik nuannaarutissaasoq tassaavoq, 2016-ip aallartinnerani qallunaanit A.P.Møller & Hustru Chastine Mc-Kinney Møllers Fond til almene Formaal-imit nalunaarfigineqaratta, Sisimiuni qaqqap iluani naluttarfiliornissamut suliniummut 50 mio. koruuninik aningaasaliiffigineqarluta. Qaqqap iluani naluttarfiliornissaq nunatsinni nutaajuvoq, taamaattumik unammillernartut arlaqarput. Naammassinissaanut qilanaalereerpugut. Kommunalbestyrelsip atuilluartuunissamut takorluugaani qaqqap iluani naluttarfik suliniutaavoq. Atuilluartuunermut suliniutit allat pissanganartut taaneqarsinnaasut tassaapput, Maniitsimi atuarfimmi, utoqqaat angerlarsimaffiani kommunillu allaffiani seqinisaatinik ikkussuineq. Nunaqarfinni eqqaavissuarni saviminikut torersarneqarput, meeqqat atuarfiini ilaqutariinnullu immikkoortortaqarfinni arlaqartunik sammisaqartitsinernik ingerlataqarpugut. Assersuutigalugu nunaqarfinni atuartut angajulliit siunissami ilinniagassaminnut toqqaanissaminnut piareersarlutik illoqarfinnut paasisassarsiorlutik angalatinneqarput. Ilaqutariinnut klassit aallartisarneqarput, taamaalillutik angajoqqaajusut meeqqamik atuarnerinut malinnaasinnaanerulerlutik, taamatullu atuartumut iluaqutaasumik atuarfiup angerlarsimaffiullu akornanni pitsaanerusumik suleqatigiinnermik pilersitsisoqarluni. Anguniagaqartumik suliniutit tamakku, politikkikkut ataatsimiititalianut, aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamut kommunalbestyrelsimullu aaqqissuussaasumik 2016-imi qaammammut aningaasaqarnermut nalunaarutit ilanngullugit, Qeqqata Kommunianut 2016-imi siunissamullu politikkikkut allaffissornikkullu akisussaassuseqarsimanermut patsisaasutut isigaakka. Ukiut siuliinut sanilliullugu 2016-imi ingerlatsivinni assigiinngitsuni ingerlatsinermut atuiffinnut atatillugu immikkut aningaasaliissutit amerlasimanngillat, illuatungaatigullu 2016-imut Qupperneq 2

3 ataatsimut aningaasaliissutinut sanilliullugu ingerlatsivinni aningaasartuutikinnerusimavoq, tamakkulu 2016-imut piviusorsiortumik missingersuusiorsimanertut kiisalu politikkikkut allaffissornikkullu aningaasaqarnikkut akisussaaffeqarsimanertut isigaakka imut inernerit naammaginartutut kiisalu kommunip pilersaarusiorluarnissamut suliniutaata nukittorsimaneratut - tamatumalu saniatigut siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu aningaasaqarnikkut politikkimi isumannaatsumik akisussaassuseqartumillu aningaasaqarnikkut pilersaarusiornertut, taamatullu isumannaatsumik inuussutissarsiornikkut atugarissaarnikkullu ineriartortitsinertut isigaara. Qeqqata Kommuniata ukioq 2016-imi ingerlasimanera kommunip quppersagaani, taamatullu 2016-imut naatsorsuutit pillugit nalunaarusiaq, siunissamilu Qeqqata Kommuniani ilinnut suli periarfissaajumaartoq pillugu 2016-imi ineriartorsimaneq pillugu atuakkit. Qupperneq 3

4 Imarisai TAKUSSUTISSIAQ... 5 KOMMUNALBESTYRELSI... 6 NUNAQARFINNI AQUTSISUT... 7 PAASISSUTISSAQQISSUT:... 8 KOMMUNIP ANINGAASAQARNERA... 9 KISITSISIT PINGAARNERIT SULIAQARFIIT ULLUUNERANI MEEQQANUT NEQEROORUTIT ATUARFIIT ILAQUTARIIT INNUTTAASULLU IMMIKKUT PISARIAQARTITSISUT SULIFFISSAQARTITSINIARNEQ INUUSSUTISSARSIUTIT TEKNIKKIKKUT SULIAQARFIIT SANAARTORNEQ IMI IMMIKKUT SAMMISAT IMUT NAATSORSUUTIT NAATSORSUUSERINERMI PERIUTSIT NAATSORSUUTIT INERNERAT QULARNAVEEQQUSIISSUTIT, PISINNAATITAASSUTSIT PISUSSAAFFINNGORSINNAASULLU INGERLATSINIKKUT ANINGAASALIISSUTIT ATUNNGITSUUKKAT NUUNNIARNEQARTUT AKUERSISSUTIGINERI KUKKUNERSIUISUNIILLU ATSIORNERIT Qupperneq 4

5 Takussutissiaq Qupperneq 5

6 Kommunalbestyrelsi Hermann Berthelsen (S) Borgmesteri Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliami siulittaasoq Bitten Heilmann (A) Gedion Lyberth (S) Borgmesterip tullia siulleq Aatsitassanut Attaveqaqatigiirnermullu Ataatsimiititaliami siulittaasoq Tønnes Kreutzmann (A) Siverth K. Heilmann (A) 2014-imi oktobarip 8-nit borgmesterip tulliata aappaa Marius Olsen (S) Pisuussutit uumassusillit pillugit ataatsimiititaliap siulittaasua. Karl Lyberth (S) 2014-imi juulip 22-anit Teknikkimut avatangiisinullu ataatsimiititaliami siulittaasoq Agathe Fontain(IA) 2016-imi oktobarip 27-anit sulinngiffeqarpoq. Sinniisoq Juliane Enoksen Evelyn Frederiksen (S) Ilinniartitaanermut, Kulturimut, Sunngiffimmullu ataatsimiititaliami siulittaasoq Malene Ingemann (PN) Alfred Olsen (S) 2016-imi novembarip aallaqqaataata tungaanut Ilaqutariinnermut ataatsimiititaliami siulittaasoq Aqqalu Skifte (S) Inuussutissarsiutinut Suliffissaqartitsiniarnermullu ataatsimiititaliami siulittaasoq Jakob Olsen (S) Jan Boller (S) Mette Sofie Lerch-imut 2015-imi januaarip 19-iani sinniisunngorpoq (sulinngiffeqartoq). Hans Frederik Olsen (S) 2016-imi novembarip aallaqqaataanit Ilaqutariinnermut ataatsimiititaliami siulittaasoq Qupperneq 6

7 Nunaqarfinni aqutsisut Kommunalbestyrelsi kommunimi tamarmi pisortatigoortumik oqartussaavoq. Nunaqarfinni aqutsisut qanimut suleqatigalugit, suliani nunaqarfinnut tunngasuni kommunalbestyrelsi aalajangiisarpoq. Nunaqarfinni aqutsisut ukuupput Itilleq / Sarfannguit ilaasortat tallimat Ludvig Sakæussen (S), Sarfannguit (2015-imi aggustip 12-ianit siulittaasuugallartoq) Tukannguaq Dahl (S), Itilleq, siulittaasup tullia Najaaraq Goliathsen (S), Sarfannguit (2015-imi aggustip aallaqqaataani Charlotte Filemonsen-imut sinniisunngorpoq). Hans Karl Olsen (S), Sarfannguit (2016-imi maajip arferngani Abel Enoksen-imut sinniisunngorpoq). Karen Sakæussen (S), Sarfannguit (2015-imi oktobarip aallaqqaataani Peter Karlsen-imut sinniisunngorpoq). Emilie Olsen (S), Itilleq (2013-imi juulip 31-ani tunuarpoq) Abel Enoksen (IA), Itilleq (2015-imi apriilip 15-iani tunuarpoq) Charlotte Filemonsen (S), Sarfannguit (2015-imi aggustip aallaqqaataanit sulinngiffeqarpoq) Peter Karlsen (S), Itilleq (2013-imi aggustip aallaqqaataanit 2015-imi oktobarip aallaqqaataata tungaanut Emilie Olsen-imut sinniisoq) Atammik / Napasoq ilaasortat tallimat Tippu-Bolethe Jakobsen Poulsen (S), Atammik, siulittaasoq Jens Kristiansen (S), Napasoq, siulittaasup tullia Erneeraq Poulsen (IA), Atammik (2013-imi decembarip qulingiluaani Elias Dahl- Niels Kristiansen (A), Atammik Anthon Poulsen (S), Atammik imut sinniisunngorpoq) Elias Dahl (2013-imi decembarip 31-anit sulinngiffeqarpoq) Kangaamiut ilaasortat pingasut Tønnes Kreutzmann (A), Barnabas Larsen (S), Albrichtine Lynge (A) siulittaasoq siulittaasup tullia (2014-imi juulip aallaqqaataanit Judithe Larsen-imut sinniisunngorpoq) Judithe Larsen (S), (2014-imi juulip aallaqqaataanit sulinngiffeqarpoq) Kangerlussuaq ilaasortat pingsut Knud Olsen (S), Nini Frydkjær Holstebro (KF), Astrid Bro (S) siulittaasoq siulittaasup tullia Qupperneq 7

8 Paasissutissaqqissut: Aaqqissuussaaneq Qullersaqarfik Paneeraq Olsen Kommunimi pisortaaneq Laust Løgstrup Kommunimi pisortaanerup tullia Qupperneq 8

9 Kommunip aningaasaqarnera Qupperneq 58-imi naatsorsuutit inernerisa takutippaat, kommuni 712,0 mio. koruuninik isertitaqarsimasoq, 604,8 mio. koruuninillu aningaasartuuteqarsimasoq. Tamanna ima paasineqassaaq, kommuni pingaarnertut ingerlatsinikkut 107,2 mio. koruuninik sinneqartooruteqartoq. Sinneqartoorutit taakku sanaartukkatigut pitsanngorsaanernut naleqqussaanernullu kiisalu nutaaliornernut atorneqarput imi kommunimi sanaartukkat annerit qupperneq 44-mi atuarsinnaavatit imi sanaartornikkut aningaasartuutit katillugit 46 mio. koruuniupput. Taamaalilluni sanaartornermi aningaasat atunngitsuukkat, suliffeqarfinnullu namminneq aquttunut aningaasaliissutit suli nuunneqannginnerini, kommuni katillugit 61,2 mio. koruuninik sinneqartooruteqarpoq. Missingersuutaaqqaartunut sanilliullugu naatsorsuutit 2016-imi isertitassatut 687,1 mio. koruunit missingersuusiarineqarsimapput, malitsigisaanillu immikkut tapiissutit ilanngukkaanni isertitassatut 688,0 mio. koruunit aningaasaliissutigineqarlutik. Naatsorsuutigisamit Isertitat 24,1 mio. koruuninik amerlanerullutik, procentinngorlugu 3,5 procentimik amerlanerullutik, 712,1 mio. koruunit isertinneqarput. Ingerlatsinermi aningaasartuutissatut 619,0 mio. koruunit missingersuusiarineqarsimapput, malitsigisaanillu immikkut tapiissutit ilanngukkaanni 623,6 mio. koruuninngorlutik. Naatsorsuutigisamit 18,8 mio. koruuninik aningaasartuutikinneruffiulluni, ingerlatsinermut ataatsimut aningaasaliissutaasunut sanilliullugu procentinngorlugu 3 procentiulluni, katillugit aningaasartuutit 604,8 mio. koruuniupput. Sanaartornissami aningaasartuutissat 52,4 mio. koruuninik missingersuusiorfigineqarsimapput, malitsigisaanillu 2015-imi sanaartortitsinissamut atunngitsuukkat 2016-imut nuunneqarneri ilanngukkaanni 103,5 mio. koruuninngorlutik. Sanaartornermut 57,5 mio. koruuninik, sanaartornermut aningaasaliissutaasunut sanilliullugu procentinngorlugu 55,5 procentimik atuinikinnerulluni 46 mio. koruunit atorneqarput. Aningaasaatit/akiligasuaatissat 2015-ip naanerani aningaasaatit 97,0 mio. koruuniupput, 2015-illu aallartinneranut sanilliullugu 68,4 mio. koruuninik qaffariaateqarlutik. Aningaasaatit nammineq pigisat 2016-ip naanerani aningaasaatit nammineq pigisat 273,2 mio. koruuniupput. Aningaasaatit nammineq pigisat tassaapput aningaasat pisassat akisussaaffigisallu tamakkerlugit matussusereernerisigut kommunimiittut pigisat naligisassaat. Tamanna pingaartumik karsimiittuutitigut, piffissamilu sivikitsumi akiitsut akilerneqartussani saqqummersarpoq. Inissiat/illuutit namminersortunngorsarneri ilutigalugu, kommunilu inissialiornissamut/illuliornissamut attartortitsisarnera orniginartuummat, pisassat sivisuumik akilersugassat amerliartuinnarnerisigut aningaasaatinut nammineq pigisanut sunniuteqartussaavoq. Qupperneq 9

10 Kisitsisit pingaarnerit Kommunimi kisitsisit pingaarnerutitat eqitsimmi takuneqarsinnaapput. Oqaaseqaatit 2016 Innuttaasut Sisimiut Maniitsoq Kangerlussuaq 493 Kangaamiut 318 Atammik 193 Sarfannguit 118 Itilleq 71 Napasoq 71 Ingerlatsinermi aningaasartuutit, mio. kr. 604,8 Isertitat, mio. kr. 712,1 Sanaartornermut aningaasartuutit 46,1 Pisinnaatitaassutsit, mio. kr. 2 41,1 Akiitsut amerliartornerat, mio. kr. 3 74,1 Karsimiittuutit, mio. kr. 4 96,7 Sulisut Meeqqerivinni inissat 928 Inatsit naapertorlugu atuartussaatitaasut Siusinaartumik pensionisiallit 329 Pensionisiallit 760 Suliffissaaleqisut Inissamik utaqqisut Kommunip illuutai 661 Namminersorlutik Oqartussat illuutai 544 Nalunaarsukkat: imi decembarip 31-ani innuttaasut 2. Qupperneq 51-imiittut napertorlugit qularnaveeqqusiissutit, pisinnaatitaassutsit pisussaaffiillu. 3. Ukiup naanerani kommunimut akiitsut imi decembarip 31-ani karsimiittuutit 5. Akissarsianut systemi, sulisullu amerlassusiligaanerat malillugit ukiumi suliffiit imi suliffissaaleqisutut nalunaarsukkat agguaqatigiissillugit. 7. Maniitsumut Sisimiunullu INI-p 2016-imi decembarip 31-ani nalunaarsugai Qupperneq 10

11 Innuttaasut amerliartornerat Inuit Illoqafinni innuttaasut amerlassusaat Sisimiut aamma Maniitsoq Sisimiut Maniitsoq Inuit Nunaqarfinni annerni pingasuni innuttaasut amerlassusaat Kangerlussuaq, Kangaamiut aamma Atammik Kangerlussuaq Kangaamiut Atammik Inuit Nunaqarfinni minnerni pingasuni innuttaasut amerlassusaat Sarfannguit, Itilleq aamma Napasoq Sarfannguit Itilleq Napasoq Qupperneq 11

12 Suliaqarfiit Qupperneq 12

13 Ulluunerani meeqqanut neqeroorutit Suliniutit Meeqqanit arfinilinnik qaammatilinnit atualernissaasa tungaanut meeqqerivinniittartut kiisalu sunngiffimmi ornitakkamiittartut imi immikkut sammisat Meeqqerivinni sullivimmi avatangiisit pitsanngorsarneqarnissaa anguniarlugu, suliffimmi avatangiisit pillugit ilinniarnermi sapinngisamik amerlanerpaat peqataatinneqarnissaat 2016-imi immikkut sammineqarsimavoq. Tamatuma saniatigut meeqqerivinni pisortat, pisortallu tullersortaat 14-it tunngaviusumik aqutsisutut ilinniarsimapput. Meeqqerivinni perorsaanermut atatillugu ipads-it atorneqartarnerinut atasumik, sulinermut atasunik filmiliorsinnaanissaminut misiligummik suliniutaasumut sulisut ilaat peqataapput. "Meeqqerivitsialak" aamma "angajoqqaat akisussaaqataanerat/angajoqqaanik suleqateqarneq", atuilluartuunissamik suliniutinut agguaassassanit kingumut aningaasaliiffigineqaqqipput. Naatitanik naatitsineq pillugu meeqqeriviit unammisinneqarnikuupput. Meeqqat peqataatillugit kikkummita amerlanerpaanik naatsiianik naatitsisinnaasimappat. Assitigut uppernarsaasoqareersoq, ajugaasut pingasut akissarsitinneqarput. Tamanna iluatsilluarpoq. Meeqqeriviit Småbørns CHIPS atulernikuuaat. Meeqqanut sisamanit arfineq-marluk tikillugit ukiulinnut naleqqussagaq. CHIPS-i atorlugu meeraq qanoq eqqarsarnersoq misissorneqarsinnaavoq, tassanngaannillu meeqqamut ineriartornikkut ajornartorsiuteqartup perorsaanikkut sulinissaq aaqqissuunneqarsinnaasarluni. Tamatuma saniatigut meeqqap pingatsiinerani tallimmiineranilu ingerlanneqartussaasumik, Meeqqap Ineriartornermini killiffia pillugu pinngitsoorani misissuutissamik Ilinniartitaanermut Aqutsisoqarfik pilersitsinikuuvoq. Namminersorlutik Oqartussat ataanniittoq IPIS-i, Innarluuteqarneq pillugu Ilisimasaqarfiullunilu Siunnersuisarfiusoq, Maniitsormiunut 27-usunut, taakkunannga meeqqeriveqarfinni sulisunut 13-iusunut, modul-ini arfineq-marlunni ilinniartitsinikuuvoq. Matumani ersinngitsumik innarluutit soorlu Autisme imaluunniit ADHD siusissumik iliuuseqarfigisarnissaat anguniagaavoq. Nunaqarfinniit Sulisut nunaqarfinni meeraateqarfinnukarlutik, IPIS pillugu ilinniarneq nassuiaassutiginikuuaat. Ilinniartitaanermut Aqutsisoqarfiup ataani "Meeqqerivitsialak"-laap ataani Kivitseqatigiit pillugit ilinniarneq pillugu ataavartumik paasissutissiisarput. Nunaqarfinni tamani paarsisitsinissamut periarfissat tamarmik pillugit paasissutissanik kommunip nittartagaani nassaarisinnaavatit. Qupperneq 13

14 Suliat meeqqanut attuumassuteqartut Ilinniartitaanermut, Kulturimut Sunngiffimmilu ataatsimiititaliamut saqqummiunneqarsimasut Ilisarititsineq Inissat amerlassusii 10 Politikikkut ataatsimiititaliaq Ilinniartitaanermut, kulturimut sunngiffimmullu ataatsimiititaliaq Evelyn Frederiksen (S), siulittaasoq Alfred Olsen (S), siulittaasup tullia Hans Frederik Olsen (S) Jan Boller (A) Tønnes Kreutzmann (A) Meeraaqqeriviit, ukioqanngitsuniit marluk tikillugit ukiullit 48 Meeqqeriviit, pingasunit arfinillit tikillugit ukiullit 114 Akuleriissitsilluni meeqqeriviit, ukioqanngitsunit arfinillit tikillugit ukiullit Nunaqarfinni ukioqanngitsunit arfinillit tikillugit meeraateqarfiit Angerlarsimaffinni paarsisartut, ukioqanngitsunit arfinillit tikillugit ukiullit 9 Sunngiffimmi sammisassaqartitsiviit, arfinilinnit qulit tikillugit ukiullit Katillugit Allaffissorneq Kommunimi pisortaanerup tullia Laust Løgstrup Oqa.: laul@qeqqata.gl Ingerlatsineq Mio kr Missingersuutaaqqaartut 66,1 Missingersuutit iluarsisat 66,1 Atukkat 67,0 Sippuilluni atuineq (+) / Atuinikinneruneq (-) 0,9 Qupperneq 14

15 Atuarfiit Sammisaq Ilaatigut meeqqat atuarfii, immikkut atuartitsiviit, atuareernerup kingorna paaqqinnittarfiit, sunngiffimmi ornittakkat klubbillu pineqarput. Meeqqat tallimanit ukiullit inuusuttuaqqallu pineqarput imi immikkut sammisat Atuartunut immikkut pisariaqartitsisinut pinaveersaatitut illoqarfinni atuarfiit ilaqutariinnut klassinik 2016-imi pilersitsipput, atuartullu sapaatip akunneranut marloriarlutik angajoqqaatit peqatigalugit ullaap tungaani klassimeeqatigisarlugit. Ukiumi suliniut Atuilluartuunissamik suliniutit ilaat Nunaqarfinni atuartut akuutinneqarnerannut atatillugu nunaqarfinni atuartut, ukioqatitik atuartinneqartut malinnaaffigalugit sapaatip akunnera illoqarfinni atuarfinniipput. Ilinniartitsisut alaatsinaapput, taamaalillutillu isumassarsiorfigisimallugu. Suliniut taanna, Maniitsumi Sisimiuniulu Ilinniartitaanermi pisortanit aqunneqartoq, 2016-imi "ukiup suliniutaatut" toqqarneqarpoq. Suliniutip ingerlateqqinneqarnissaanut, atuilluartuunissamik suliniutinut agguaassassanit suliniut katillugit koruuninik aningaasaliiffigineqarpoq. Nunaqarfinni atuartut akuutinneqarnissaat pillugu suliniummik aqutsisut taakku marluk suleqatigiipput, matumanilu nunaqarfinni illoqarfinnilu atuarfiit pitsaanerusumik ataqatigiilernissaat kiisalu atuarfiit atuartitsinikkut kivinneqarnissaat anguniagaalluni. Angajoqqaat, nunaqarfinni atuarfinni ilinniartitsisut, ilaqutariinnermullu immikkoortortami sulisut sapaatip akunnerata naanerani Maniitsumi ataatsimoortinneqarnissaat aamma suliniutigineqarsimasoq. Matumani angajoqqaat qitornami atuartut angerlarsimaffiini najugaqarnerini, minnerunngitsumillu atuarnerat pillugu ilisimasaasa annertusarneqarnissaat siunertaasimavoq. Atuartut angerlarsimaffiani atuarfimmilu pissutsinut malittarisassanullu angajoqqaat ilisimasaqarnerulernerisa kingunerisaanik, qitornami meeqqat atuarfiani ukiut kingulliit marluk atuarnerini perorsaasut sulisullu suliaannut tapersersuinerulerput. Atuilluartuunissamik suliniummut atatillugu Kangerlussuarmi atuarfik nunaqarfimmi ilitsersuisarnini annertusinikuuaa imatut, 10. klassimi atualersussat ulluni arfineqpingasuni Sisimiuniitsittalernikuullugit. Tassani atuartut ullut marluk GUX-imi atuaqataasarput, soorluttaaq illoqarfimmi ilinniarfiit kiisalu suliffeqarfiit pulaartaraat. Sisimiuni Minngortuunnguup Atuarfia Atuartut amerlassusaat 415-ip aamma 450-ip akornanni nikerarusaarnikuuvoq, upernaakkulli inissat tamakkerneqarlutik. Inissat tamakkerneqarnerisigut, atuarfik tikeraartunik atuartuuteqarsinnaajunnaarpoq. Nalinginnaasumik klassit katillugit 21- upput, immikkullu atuartitsiviit arfineq-pingasuullutik. Ilinniartitsisut 42-pput, paarlattaasartullu arfiniliullutik. Aqutsisut, allaffimmiut, pedel-eq, paaqqinnittarfimmi, taquassiorfimmi eqqiaasullu 15-iupput. Atuarfittaami pequtit qarasaasiatigullu atortut ataavartumik taarsersorneqarput. Sisimiuni Nalunnguarfiup Atuarfia Nalunnguarfiup Atuarfiani atuartut klassinut 30-nut, taakkunannga immikkut atuartitsivinnut arfineq-pingasunut agguataagaallutik 384-inik atuartoqarpoq. Meeqqat atuarfiani atuarunnaartussanut inuutissarsiutinut tunnganerusumik Qupperneq 15

16 immikkut atuartitsinermik atuarfik aallartitsinikuuvoq. Illoqarfimmi meeqqat atuarfiini atuartut ataatsimoortinneqarput, suliffimmilli misiliivinnut takkuttartut nikerartarnerisa kingunerisaanik iluatsittarnera nikerarsinnaasarluni. Atuartitsiviit nutarterneqaleruttorput, soorluttaaq blok 1-i allaffeqarfittut immikkut atuartitsinernullu atugassanngorlugu allanngortiterneqartoq. Tamatuma kingunerisaanik klassit, toqqorsiviit il.il. nussorneqarput. Atuarfik 2017-imi oktobarimi nutarterlugu naammassissangatinneqarpoq. Atuarfik Kilaaseeraq, Maniitsoq Ukiup atuarfiusup aallartinnerani atuartut klassinut 19-inut, taakkunannga immikkut atuartitsivinnut tallimanut kiisalu erhvervsklassimut ataatsimut agguataagaallutik 345-nik atuartoqarpoq. Atuartut 350-init 360-it tungaannut nikerarsimapput. Ilinniartitsisut ilinniarsimasut 30-upput, arfineq-marluk atualerlaani ilinniartitsisuupput, akunnermusiaqarlutik ilinniartitsisut arfineq-pingasuupput, taartaasartullu tallimaallutik. "Ileqqut pitsaasut arfineq-marluk" eqqunniarneqarnerini ilinniartitsisut atuartullu suliniuteqareersut, atuarfiullu oqaatsitut najoqqutassaanik (motto) toqqaareernikkut, nikerarfinni tamani atuarfik WIGs = Wildly important goals-imik pilersitsivoq. Imaappoq, ukiut pingasut ingerlanerini piviusunngortitassanik/atuutsilersitassanik nikeriarfinni tamani anguniagaqarput. Nikeriarfik 1-imi iluatsilluartumik misilitsinnermi angusaqarput, Kalaallit Nunaannilu angusarinnerpaallutik. Angusat suli pitsaanerulersinniarlugit anguniagaqarput. Eqqortumik akisat 74 procentimit 85 procentinut pitsanngoriartinnissaat anguniagaavoq. Atuartut amerlassusaat aallaavigalugit atuartut ilinniakkerisarnerat 75 procentimut qaffatsinneqarnissaa Nikeriarfik 2-mi anguniarneqarpoq. Atuartut amerlassusaat aallaavigalugu atuartut ilinniakkerisarnerat minnerpaamik 50 procentimik qaffassasoq Nikeriarfik 3-mi aamma anguniarneqarpoq. Anguniakkat anguneqarnissaannut nikeriarfinni tamani anguniagalersuisoqarpoq. Kangerlussuarmi Qinnguata Atuarfia Atualertut nutaat 22-upput, 32-llu atuarunnaarlutik. Ukiup naanerani atuartut 73- iupput. Atuartup atugarisai, atuanngitsoortarnera, ilinniakkerisarneralu pillugu angajoqqaanik suleqateqarnissamik iliuusissatut pilersaarusiaq tigulluarneqarpoq. Atuartut amerlanerusut ilinniagaqalernissaat efterskolernissaalluunniit anguniarlugu, atuartup atuagarsornikkut piginnaasaasa qaffassarneqarnissaannut atuarfik anguniagaqarpoq. Meeqqat atualertussat apriilip aallaqqaataani paaqqinnittarfimmiittalerlutik, ukiumi tassani Atualertussat nutaarsiassaavoq. Atualertussani pinnguarneq, atuartinneqarneq timimillu atuisinnaanermik ineriartortitsineq sammineqartarpoq. Angajoqqaat tassunga isumaqataapput, nuannersunillu oqariartuuteqartarlutik. Atualertussat atualernissaminut piumassuseqarluarnerat piareersimanerallu malunnarsimavoq. Atualeramik pissutsit ilisimaaraat, kammalaatitaartorsimallutillu. Paaqqinnittarfik ukiumi tassani angusaqarluaqaaq. Isumaginninnermi ikiortimik aqutsisumillu ilinniarsimasuusunik atorfinitsitsisoqarpoq. Pinnguarneq, ataqatigiinneq, pilersitsiviusumillu sammisaqartarneq paarlakaallugit sammineqartarput. 1. klassimit 3. klassi tikillugu atuartut tamangajammik ullut tamaasa takkuttarput. Qupperneq 16

17 Kangaamiut Atuarfiat Ukiup atuarfiusup aallartinnerani atuartut klassinut tallimanut, taakkunannga immikkut atuartitsivinnut marlunnut agguataagaallutik 43-nik atuartoqarpoq. Ilinniartitsisut tallimaapput, akunnermusiaqarlutillu ilinniartitsisut marluullutik. Atuarfiup illutaa Kangaamiormiu ukiup naanerani ingutserneqarpoq. Atuartut angusaat pitsaanerulersikkumallugit, angajoqqaanik suleqateqarluarnerunissaq atuarfiup immikkut sammisimavaa. Angajoqqaanik ataatsimeeqateqartarneq suli ingerlanneqarpoq, qaammammullu ataasiarluni Qanoq isumaqarpit?/hvad mener du? ingerlanneqartarluni. Angajoqqaanik ataatsimiisitsinerni atuartitsineq kisimi sammineqarneq ajorluni aliikkusersuisoqartarpoq, ataatsimiinnerit toqqissisimasumik nuannersumillu ingerlanneqartarput. Ukioq naalersoq akullerni atuartut atugassiaq "Aana aallartippaat, taannalu atuartunut, angajoqqaanut nunaqqatinullu atuagassiaalluni. Tuluttut oqaasilinnik ilinniartitsisoqarluni Skype-kkut Granny Cloud-ikkut atuartitsisarneq, attaviit pitsaavallaanngimmata 2016-imi unitsikkallarneqarpoq. Maniitsumi immap naqqatigut kabelitaartoqarpat aallartinneqaqqissaaq. Atammiup Atuarfia Ukiup atuarfiusup aallartinnerani atuartut klassinut sisamanut agguataagaallutik 21-nik atuartoqarpoq. Ukioq atuarfiusoq aallartimmat ilinniartitsisut ilinniarsimasut marluupput, akunnermusiaqarlutillu ilinniartitisut pingasuullutik. Akunnermusiaqarluni ilinniartitsisoq 2016-imi maajimi atorfimminit tunuarpoq. Perorsaasutut ilinniarsimasoq 2016-imi oktobarip aallaqqaataani atualerlaani ilinniartitsisussatut atorfinitsinneqarpoq, taamaalillunilu ukiup naanerani ilinniartitsisut marluullutik, akunnermusiaqarlutillu ilinniartitsisut pingasunngoqqillutik. Oqaatsitigut atuartitsineq immikkut sammineqarpoq. Sarfannguup Atuarfiat Atuaqatigiinnut pingasunut, immikkullu atuartinneqartartunut ataatsinut agguataagaallutik 16-inik atuartoqarpoq. Ukiup atuarfiusup aallartinnerani ilinniartitsisut marluupput, akunnermusiaqarlutillu ilinniartitsisut marluullutik. Atuarfik annertuumik allanngortiterneqarlunilu allilerneqarpoq. Tamatuma kingunerisaanik ukiup affaani siullermi ilaatigut katersortarfik atuartitsivittut atorneqarpoq. Ukiup naanerani atuarfik atuleqqippaat. Itillip Atuarfia Hold-inut marlunnuk agguataagaasunik 5-7-inik atuartoqarpoq. Ukiup atuarfiusup aallartinnerani ilinniartitsisut marluk atorfeqartinneqarput. Aggustip naanerani atuartut, ilinniartitsisut, paaqqinnittarfimmilu sulisut ulluni pingasuni piniariarlutillu nuniagiarput. Atuartut, ilinniartitsisut, angajoqqaallu tamanna nuannarisorujussuuaat. Napasup Atuarfia Ukiup atuarfiusup aallartinnerani atuartut klassimut ataatsimut agguataagaallutik arfineq-marlunnik atuartoqarpoq. Ukiup naanerani atuartut arfiniliupput. Ilinniartitsisoq ataasiuvoq. Sisimiut Friskole Ilimmarfiaraq. Ilimmarfiaraq 2016-ip qiteqqunnerani matuvoq. Ilimmarfiaqqami atuartut illoqarfimmi atuarfinnut marluusunut agguataarneqarput. Qupperneq 17

18 Qeqqani Misi / PPR Meeqqanut inuusuttunullu (ukioqanngitsunit 18-it tikillugit ukiullit) attuumassusillit tamarmik Misi/PPR-imut saaffiginnissinnaapput. Siunnersuisoqassanersoq / oqaloqatiginnittoqartassanersoq imaluunniit meeqqap / inuusuttup ersarinnerusumik misissortinneqarnissaanut innersuussisoqassanersoq tassani nalilersorneqartarpoq. Ukiumi atuarfiusumi 2015/16-imi 2016-imi apriilip aallaqqaataani tarnit pissusiinik ilisimasalimmik atorfinitsitsisoqarneratigut Misi/PPR-imit sulisussarititaasut tamakkerlugit sulisorineqalerput. Misi / PPR-ip Qeqqata Kommunia tamakkerlugu sullitaraa, ukiumullu marloriarlutik kommunimi atuarfiit meeqqeriviillu tamakkerlugit pulaarneqartarlutik. Tamatuma saniatigut pisariaqartitsineq naapertorlugu oqarasuaat Skype-luunniit aqqutigalugit ataatsimeeqateqartarlutik. Ukiumi atuarfiusumi imi immikkut atuartitanut akunnerit agguataarneri takussutissami tullinnguuttumi takussusiorneqarput. Atuarfik Nalunnguarfiup Atuarfia Minngortuunnguup Atuarfia VSP-timit VSP-timit akuerisat Meeqq.aggua.amerl. akuerisat Meeqq.aggua.amerl Qilalugaq Kangerlussuarmi Qinnguata Atuarfia Sarfannguit Atuarfia Atuarfik Kilaaseeraq, Maniitsoq Kangaamiut Atuarfia Politikikkut ataatsimiititaliaq Atammiup Atuarfia Katillugit Ilinniartitaanermut, kulturimut sunngiffimmullu ataatsimiititaliaq Evelyn Frederiksen (S), siulittaasoq Alfred Olsen (S), siulittaasup tullia Hans Frederik Olsen (S) Jan Boller (A) Tønnes Kreutzmann (A) Killiffik 2015 Suliat atuarfinnut attuumassuteqartut Ilinniartitaanermut, Kulturimut Sunngiffimmilu ataatsimiititaliamut saqqummiunneqarsimasut 18 Qupperneq 18

19 Qinnguata Atuarfia, Kangerlussuaq Kangaamiut atuarfiat Atammiup atuarfia Sarfannguup Atuarfia Itillip Atuarfia Napasup atuarfia Inuit imiit 15-inut ukiullit innuttaasut amerlassusaat Qeqqata Kommunia Meeqqat inuusuttuaqqallu atuarsinnaasut ukiuni 10-ni kingullerni ikiliartuinnarput imi taama ukiullit it missaanniipput, ukiunilu kingullerni it missaannaannut ikilisimallutik. Illoqarfinni meeqqat atuartut Qeqqata Kommunia Nalunnguarfiup Atuarfia, Sisimiut Minngortunnguup Atuarfia, Sisimiut Atuarfik Kilaaseeraq, Maniitsoq Nunaqarfinni meeqqat atuartut Qeqqata Kommunia Qupperneq 19

20 Allaffissorneq Kommunimi pisortaanerup tullia Laust Løgstrup Oqa.: Drift Mio. kr Oprindelig budget 126,1 Korrigeret budget 125,0 Forbrug 126,2 Merforbrug (+) / Mindreforbrug (-) 1,2 Kontoområde 51 Qupperneq 20

21 Ilaqutariit innuttaasullu immikkut pisariaqartitsisut Suliniutit Meeqqanut inuusuttunullu ulloq unnuarlu paaqqinninneq aamma ulloq unnuarlu angerlarsimaffiit. Pinaveersaartitsinerit. Ineqarnermut tapiissutit Ineriartornermikkut kingusissut innarluutillillu imi immikkut sammisat Meeqqat inuusuttullu Ilaqutariit immikkut pisariaqartitsillutik perorsaanermikkut ikiorserneqartariaqartut sullissisut 2016-imi immikkut sammivaat. Akisussaaneq suliniutini suli pingaaruteqarpoq, taannalu immikkoortortap 2017-imi immikkut sammisassatut ingerlateqqinniarpaa. Qeqqata Kommunia nalunaarutiginninnernik tigusaqartilluni, qitiusumut nalunaarsuillunilu akunnerit 24-t qaangiutsinnagit meeqqamut inuusuttumulluunniit pilertortumik ikiorsiissutinik aallartitsisoqarnissamut pisariaqartitsisoqarneranik kommuni naliliissaaq. Immikkut suliniuteqartoqarnissaa pisariaqartinneqassappat, ullut suliffiit tallimat iluini aallarnisarneqassapput. Sullissisut marluk ilinniarnerminnik 2016-imi qaffassaapput, taakkulu marluk siunnersortinngorniarnerminnik 2017-imi naammassinninnissaannut "Meeqqanut inuusuttunullu immikkoortortami" qilanaarput. Ilaqutariinnermut Immikkoortortami "Meeqqanut Inuusuttunullu" sullissisut tulliuttuni pikkorissarput: Meeqqanik oqaloqatiginnittariaatsimut sakkussat Meeqqanik isumaalunnermut uuttuut, nalunaarutiginnittarnerlu Kinguaassiutitigut atornerlugaasimasumik sullissisinnaanerit Susassareqatigiitut akimut suleqatigiinnittariaatsit Nunaqarfinni allaffimmi sulisut kiisalu ilaqutariit immikkut pisariaqartitsisunik meerartallit inuusuttallillu suliatigut inuttullu tapersersorneqarnissaminnik pisariaqartitsisut tapersersorneqarnissaat siunertaralugu, "Meeqqanut inuusuttunullu immikkoortortaq" 2015-imi angalasartoqatigiinnik pilersitsivoq imi Atammik, Napasoq aamma Kangaamiut tikeraarneqarput. Politikikkut ataatsimiititaliaq Ilaqutariinnermut ataatsimiititaliaq Alfred Olsen (S), siulittaasoq Evelyn Frederiksen Gedion Lyberth (S) Bitten Heilmann (A) Tønnes Kreutzmann (A Killiffik 2016 Ilaqutariinnut innuttaasunullu immikkut pisariaqartitsisunut tunngatillugu suliat Ilaqutariinnermut 68 ataatsimiititaliamut saqqummiunneqartut Meeqqat angerlarsimaffiup avataani ilaqutariinnut inissinneqartut 33 Namminersorlutik Oqartussat ulloq unnuarlu angerlarsimaffiutaannut inissinneqartut 11 Namminersortut ulloq unnuarlu angerlarsimaffiutaannut inissinneqartut 10 Inuttut perorsaanikkullu aallaaveqartumik inuusuttut atuartut 2 Ilaqutariinnik Sullissiviit Qupperneq 21

22 Maniitsoq Ilaqutariit 28-t katillugit 60-inik meerartallit 2016-imi sullinneqarput. Ammasumik siunnersortikkusullutik saaffiginnittut 113-iupput, amerlanerillu arnaallutik. Saaffiginninnerit assersuutigalugu perorsaaniarnikkut ajornartorsiuteqarnernut, aappariinnerliornernut, nalaassinerlunnernut kingunerlutsitsinernullu, meeqqanut atugarliortunut, angajoqqaatullu nukissaalatsinernut tunngassuteqarsimapput. Ilaqutariinnut Inerisaavimmut taamak amerlatigisut saaffiginnissimanerat ima paasineqarpoq, ilaqutariit ilaqutariittut inuttullu ajornartorsiutitik pillugit ilisimasalinnit ikiortissarsiortariaqarnertik nassuerutigisimagaat. Tamatuma ilaatigut kingunerisaanik saaffiginnissuterpaaluit, ataasiakkaanut tunngallutik pikkorissarnissamik neqeroorutaasunik tigulluaasimapput. Ikiaroornartumik imigassamillu atornerluisut aamma angajoqqaatut annertunerusumik ilisimasaqarnerorusuttut misilittagaqarnerorusuttullu ilaatigut pineqarput. Ilaqutariinni ingerlalluartuni meeqqat toqqissisimanissaat Ilaqutariinnut Inerisaavimmut annertuumik pingaartinneqarsimavoq. Aappariit meerartallit arlaqartut ulluinnarni ajunngitsumik isumaqartumillu inuuneqalernissaminnut ilisimasalinnit ikiortissarsiorlutillu sakkussaminnik ujartuisimapput. Maniitsumi suliniutit pilersaarutit malillugit ingerlanneqarsimapput. Inuusuttunut 18-it sinnerlugit ukiulinnut, angerlarsimaffiullu avataani inissinneqarsimasuullutik suli ikiorserneqarnissaminnik pisariaqartitsisinut najugaqatigiiffimmik pilersitsisoqarpoq. Inuusuttut angajoqqaaminnut angerlartinneqarnissaminnut periarfissaqanngitsut kiisalu inuusuttut namminiilernissaminnut suli annertuumik ajornartorsiuteqartut, inuusuttuunermiillu inersimasunngornissaminnut tapersersorneqarnissaminnik pisariaqartitsisut. Sisimiut Sullitat pisariaqartitaat aallaavigalugit oqaloqatiginninnerit ingerlanneqartarput. Ukiup ingerlanerani sullitat qitiutillugit sammisarpaaluit, matumani ilaatigut angajoqqaanut qatanngutaasunullu aliikkusersuinertalimmik nereqatigiissitsisarnerit, imigassartaqanngitsumillu ataatsimoortitsisarnerit iluatsilluartumik ingerlanneqarput. Meeqqanut silami sammisassaqartitsiniutaasimasuni sisorariartitsinerit, aasaanerani sikkilertitsinerit, qaqqanullu pisuttuartitsinerit taaneqarsinnaapput. Ilaqutariinnut Sullissivik siammasissumik suleqateqarpoq, matumani politiit, napparsimmavik, PPR aamma Ilaqutariinnermut Immikkoortortaq ilanngullugit suleqatigineqarput. Pisortanit ikiorsiissutit Pisortanit ikiorsiissutinik pisartagaqarlutik suliffissarsiortut 2016-imi 450-iupput. Arlaqartut ukiup ingerlanerani ataasiaannaratik suliffissarsiortutut nalunaarsortittarput. Aalisakkeriviit ingerlatsineq pillugu matugallarneqarnerini sulisut angerlartitaagallartartut aamma suliffissaaleqisutut nalunaarsortittarneri, suliffissaaleqisut amerlassusaannut sunniuteqarsinnaapput. Innuttaasut 18-ileereersut suliffissarsiortigatik ilinnialeqqitsigatilluunniit Qupperneq 22

23 eqqarsarfeqarnerminni suliffissaaleqisutut aamma nalunaarsortittarput. Allaffissorneq Kommunimi pisortaaneq Paneeraq Olsen Oqa Ingerlatsineq Mio kr Missingersuutaaqqaartut 74,8 Missingersuutit iluarsisat 84,7 Atukkat 79,8 Sippuilluni atuineq (+) / Atuinikinneruneq (-) -4,9 Atuiffeqarfiit 40, 41, 43, 44, 45, 46 aamma 49 Qupperneq 23

24 Innuttaasut innarluutillit Suliniutit Ineriartornermikkut kingusissut innarluutillillu. Danmark-imi Nunatsinnilu ulloq unnuarlu angerlarsimaffinni najugallit. Meeqqanut inersimasunullu innarluutilinnut illoqarfinni suliniutit 2016-imi immikkut sammisat Innarluuteqarneq pillugu Ilisimasaqarfik Siunnersuisarfillu IPIS, Innuttaasut innarluutillit atoqatigiittarnerlu pillugit innarluutilinnut immikkoortortami sulisunut tapersersortinullu 2016-imi januaarimi pikkorissartitsivoq. Isumaginninnermut, Ilaqutariinnermut, Naligiissitaanermut Inatsisinillu atuutsitsinermut Naalakkersuisoqarfik 2016-imi aggustimi Nuuk-mi isumasioqatigiissitsivoq, matumanilu Danmark-imi inissinneqarsimasut eqqartorneqarnissaat kiisalu Kalaallit Nunaata Sinniisoqarfiata København-imit Nuuk-mut nuunneqarnissaa pillugu ilisimatitsinissaq siunertaasimalluni. Isumaginninnermut, Ilaqutariinnermut, Inatsisinillu atuutsitsinermut Naalakkersuisoqarfimmi immikkoortortami aqutsisut, Innarluutilinnut centerissaq pillugu 2016-ip naanerani ataatsimiipput. Tamatuma saniatigut innarluutilinnut inissiassat nutaat pillugit killiffimmik Ilaqutariinnermut Immikkoortortaq ilisimatinneqarpoq. Sisimiuni innarluutilinnut inissiassanut nutaanut aqqaneq-marluusunut kikkut nuussanersut pillugit pilersaarutissaq 2017-imi upernaap ingerlanerani suliarineqassaaq. Pisoq/Sannavik Illersugaq: Ukiup ingerlanerani, ilaatigut piniarneq aalisarnerlu sammillugit ingerlatat iluatsittumik ingerlapput. Pinaveersaatitut peqatigiinneq annertusarniarlugu, unnukkut ataatsimoortarnerit nutaatut suliniutitut aallartinneqarput. Unnunni taakkunani ilaatigut kalattoorneq, peqqinnerlu pillugu oqalugiarnerit ingerlanneqarsimapput. Sulisunut nutaanut akunnerni 40-ni perorsaanermut tunngasunik pikkorissaasoqarpoq. Tamatuma saniatigut "Issittumi ikiueqqaarneq" pillugit pikkorissaasoqarpoq. Innarluutillit sapaatip akunnerani (sapaatip akunnera 41) ilaatigut timersorsarfimmi timersortitsisoqarlunilu, namminneq sanaanik tuniniaasoqarpoq. Innarluutilinni sullissisut pingasut ukiut marluk ingerlatereerlugu ilitsersuisartutut naammassipput, allagartartaarlutillu. Maniitsoq / Sisimiut Killiffik 2016 Ilaqutariinnut innuttaasunullu immikkut pisariaqartitsisunut 37 tunngatillugu suliat Ilaqutariinnermut ataatsimiititaliamut saqqummiunneqartut Danmark-imi ulloq unnuarlu angerlarsimaffinni najugaqartitat 22 Nunatsinni ulloq unnuarlu angerlarsimaffinni najugaqartitat 19 Illoqarfinni najugaqatigiiffinni najugallit 22 Najugaqatigiiffinni najugaqartut amerlassusaat 40 Nammineq inillit 23 Meeqqat tapersersortillit amerlassusaat 13 Qupperneq 24

25 Allaffissorneq Kommunimi pisortaaneq Paneeraq Olsen Oqa Ingerlatsineq Mio kr Missingersuutaaqqaartut 89,3 Missingersuutit iluarsisat 80,1 Atukkat 78,4 Sippuilluni atuineq (+) / Atuinikinneruneq (-) -1,7 Qupperneq 25

26 Suliniutit Inissiat immikkut ittut, suliffeqarfiit, utoqqarnillu paaqqutarinninneq Ikiorsiiniutit paaqqinninnerlu. Ineqarnermut tapiissutit, pensionit, allatigullu aningaasatigut ikiorsiissutit. Pinaveersaartitsineq, peqqinnissaq utoqqarnillu sammisassaqartitsineq. Utoqqaat Utoqqarnut Immikkoortortaq Maniitsoq. Napparsimalluni sulinngitsoortarnerit immikkut isigalugit, Neriusaaq-mi sulisut tamarmik "Sulisut peqqissut" suliniummut peqataapput. Innuttaasunik sullissinerup qaffassarneqarnissaa siunertaavoq, "sulisut peqqissut"-mi nerisaqarneq, pujortartarneq, imigassaq hash-ilu oqaluuserisassatut sammineqarput. Nariusaaq-mi najugaqartut nunaqarfimmit nuunnerusut, aasaq Atammimmut Napasumullu angalaartinneqarput. Tamatuma saniatigut Neriusaaq-mi utoqqaat nammineernerusinnaalersikkusullugit, Peqatigiiffik Neriusaap ikinngutai Maniitsup eqqaanut angalaartitsivoq. Utoqqarnut Immikkoortortaq Sisimiut. Pensionit pillugit Inatsisartut inatsisaat 2016-imi januaarip aallaqqaataani atuutilerpoq. Pensionisiaqalersinnaatitaaneq 2017-imi januaarip aallaqqaataanit ukioq ataatsimik qaffanneqarluni 66-inut qaffanneqarpoq. Pensionisiaqalersinnaatitaaneq ukiumik ataatsimik qaffanneqaqqilluni, 2021-mi januaarip aallaqqaataani 67-inut qaffanneqassaaq. Qiviarfik-mi utoqqarnut inissiat nutaat aqqaneq-marluk naammassipput, najugaqartullu nutaat naammagisimaarilluarlutik. Ukiut siulii assigalugit Utoqqaat Angerlarsimaffiani inissanik amigaateqarneq imi annertusimaqaaq. Utoqqaat Angerlarsimaffiani init arfineq-marlunnik ilaneqarnerat iluaqutaasimaqaaq, ininillu amigaateqarnermut iluaqutaangaatsiarsimallutik. Ukiup nikinnerani Utoqqaat Angerlarsimaffianut, utoqqaallu pisinnaanerusut inaanni inissamik utaqqisut 90-iupput. Utoqqarnut, siusinaartumik pensionisialinnut, innarluutilinnullu juullerpalaartitsineq SIsimiut Timersortarfiani, 350-it missaanni peqataasoqarluni ingerlanneqarpoq imi decembarip 31-ani Sisimiuni, nunaqarfittai ilanngullugit siusinaartumik utoqqalillutillu pensionisiallit katillugit 187-iupput. Siusinaartumik pensionisiaqalernissamik qinnuteqaatit nutaat 22-t 2016-imi akuersissutigineqarput. Utoqqarnut Immikkoortortaq Maniitsoq. Napparsimalluni sulinngitsoortarnerit immikkut isigalugit, Neriusaaq-mi sulisut tamarmik "Sulisut peqqissut" suliniummut peqataapput. Innuttaasunik sullissinerup qaffassarneqarnissaa siunertaavoq, "sulisut peqqissut"-mi nerisassat, pujortartarneq, imigassaq hash-ilu oqaluuserisassatut sammineqarput. Nariusaaq-mi najugaqartut nunaqarfimmit nuunnerusut, aasaq Atammimmut Napasumullu angalaartinneqarput. Tamatuma saniatigut Neriusaaq-mi utoqqaat nammineernerusinnaalersikkusullugit, Peqatigiiffik Neriusaap ikinngutai Maniitsup eqqaanut angalaartitsivoq. Killiffik Suliat utoqqarnut tunngasut ilaqutariinnermut ataatsimiititaliamut saq Qupperneq 26

27 Innuttaasut 65-it sinnerlugit ukiullit amerlassusaat Qeqqata Kommunia Inuit Allaffissorneq Kommunimi pisortaaneq Paneeraq Olsen Oqa Ingerlatsineq mio. kr.-inut 2016 Missingersuutaaqqaartut 59,0 Missingersuutit iluarsisat 63,4 Atukkat 62,3 Sippuilluni atuineq (+) / Atuinikinneruneq (-) -1,1 Atuiffeqarfik 47 Qupperneq 27

28 Suliniutit Innuttaasut suliffeqarniarnerinut attuumassuteqartunut aningaasartuutit matumani aningaasat tunniussat, napparsimanersiutit, ilinniakkanik qaffassaanerit ilinniarnerillu Suliffissaqartitsiniarneq 2016-imi immikkut sammisat Maniitsoq Majoriaq Maniitsumi (Kangamiut minillugu) AEU-mik ingerlatsinissamut qinnuteqaatit katillugit 50-it tiguneqarput. 32-t atualerput, "atuartutoqqallu" 16-it atuarnerup aappaa aallartillugu ip naalernerani ilinniartut 33-t suli ingerlapput. Inuussutissarsiutini suliatigut tunngaviusumik ilinniarnermik 2016-imi aallartittunut ilisarititsineq ingerlanneqanngilaq. Inuutissarsiorsinnaanngorluni ilinniarfinni 2016-imi ilinniarlutik aallartittut 35-upput. Nunaqarfinni Piareersarfik Kangaamiuni Piareersarfik 2016-imi matussasoq aalajangerneqarpoq. Atammimmi atuartut 15-it aallartipput, sulilu taakkuullutik ukiup naanerani atuarlutik. Pilersitsivik Atuarnerup aallartinnerani atuartut 14-it Pilersitsivik Sannavik aamma Igaffik-mi aallartipput, ukiullu naanerani 19-inut amerleriarlutik. Suliffissarsiuussisarfik Maniitsumi suliffissaaleqisut pikkorissarnernut assigiinngitsunut peqataanissaannik neqeroorfigineqarput, soorlu ilaatigut Surface Mining aamma Sanaartornermik Ilinniarfimmi qillerussuarnik qillerisinnaanermik pikkorissarneq, "INUILI"-mi sassaalliisinnaaneq pillugu pikkorissarneq aamma oqaatsit pillugit pikkorissarneq. Tamatuma saniatigut Inuussutissarsiornermut, Suliffeqarnermut Niuernermullu Naalakkersuisoqarfik ilaatigut aalisartunut piniartunullu kiisalu aallartitsinianut pikkorissaanissamut aningaasaliipput. Pikkorissartitsinerit kinguneraa, suliffissaaleqisut 33-t suliffimmi sungiusarnermik ingerlataqalernerat imi Maniitsumi piginnaanngorsartut 15-iupput, ilaalli piginnaanngorsarnerminnik unitsitsiinnarlutik. Ilisarititsineq Maniitsumi Piareersarfimmi atuartut amerlassusaat 33 Pilersitsivik Sannavik & Igaffimmi atuartut 19 NUIKI-mi ilinniartut amerlassusaat, Atammik 15 Maniitsumi ilinniartut inaasa amerlassusaat 26 Sisimiut Qupperneq 28

29 Piareersarfik - Majoriaq Sisimiuni Majoriaq-p ingerlanneqarnera 2016-imi decembarip 16-iata tungaanut, sullissinissamik isumaqatigiissuteqarnikkut Qeqqata Akademi-mit ingerlanneqarpoq imi decembari qiteqquttoq selskabi akiliisarnermik unitsitsinissamik qinnuteqarpoq, malitsigisaanillu akiliisinnaajunnaartutut nalunaarumalluni qinnuteqarluni. Ulluinnarni ingerlatsineq kommunip kingumut tiguaa. Ukiup atuarfiusup aallartinnerani FA-mi (Meeqqat atuarfiani inaarutaasumik misilitsinneq) 19-it, AEU-mi 26-t, taakkunannga marluk atuartitsissutini ataasiakkaani atualerput. Ukiut siulii assigalugit ukiap ingerlanerani atuartut sisamat Danmark-imi højskolerput. Nutaaliorfeeraq aamma kajumilersitsineq Atuartut 20-t marsip qiteqqunnerata tungaanut atuagarsornerunngitsumik Nutaaliorfeeqqami ingerlaqqipput. Alla atuagarsorfiunngitsoq multimedie aallaavigalugu aallartinneqarpoq, neqeroorummullu aqqaneq-marluk akuersillutik. Ukiap ingerlanerani inuit 30-t Knud Rasmussenip Højskoliani piukkunnarsarnerup ingerlaneranik piginnaasallu ineriartortinnerinik, matumani naqinninnernik ilisarinnissinnaanngitsunut pikkorissarnernut peqataapput. Ilinniarnermi siunnersuineq. Majoriaq-mi ilinniarnermi siunnersuisut marluupput. Innuttaasut Kalaallit Nunaanniuppat Danmark-imiuppalluunniit ilinniarfissaminnik ujartuisunut siunnersuissallutik ilitsersuissallutillu suliassaraat. Marsip aallaqqaataani qinnuteqarfissap qaangiunnerani, qinnuteqaatit 300-t missaanniittut tiguneqarput ip naanerani Sisimiuni EUD-mik ingerlatsisut 150-it missaanniipput. Suliffissarsiuussisarfik Piginnaanngorsaaqqinneq 60-it ataallugit ukiullit siusinaartumik pensionisiallit naliliiffigineqaqqinnissaat pillugu 2016-imi juulip aallaqqaataani inatsisat nutaaq atuutilerpoq. Piginnaanngorsaanissani suliffeqarfinni inissanik pissarsiornissaq Majoriaq-p suliassaraa, soorluttaaq piginnaasatigut qaffassaanissami periarfissaqarnissaq ilitsersuinissarlu qulakkiigassarigaat. Ukiup naanerani piginnaanngorsartut 22-upput, piginnaanngorsarneqarnissaminnillu utaqqisoqarani. Pikkorissarnerit Suliffissaaleqisunut pikkorissaanerit arlaqartut ingerlanneqarput. Siunissami sulisussat tungaatigut suliffeqarfiit piumasaat kissaataallu naapertorlugit suliffissaaleqisut piginnaasatigut qaffassarneqarnissaat pikkorssarnerit taakku siunertaraat. Suliffissaaleqineq Ukiup siulianut sanilliullugu ukiup ingerlanerani suliffissaaleqisut ikinnerungaatsiarput. Tamanna ilaatigut 2016-imi Royal Greenland-i piffissami sivisuumi sulisunik angerlartitsiinnarsimannginneranik, amerlanerillu sanaartornerup iluani suliffissarsisimanerinik patsiseqarpoq. Qupperneq 29

30 0, imi suliffissaaleqisut procentinngorlugu 0,1 0,08 0,06 0,04 0,02 0 Qeqqata 2014 Qeqqata 2015 Qeqqata 2016 Politikkikkut ataatsimiititaliaq Inuutissarsiornermut Suliffissaqartitsiniarnermullu ataatsimiititaliaq Aqqalu Skifte (S), siulittaasoq Jakob Olsen (S) Alfred Olsen (S) Siverth K. Heilmann (A) Malene Ingemann (PN) Killiffik 2016 Suliat suliffeqarnermut attuummassuteqartut Inuutissarsiutinut Suliffissaqartitsiniarnermullu ataatsimiititaliamut saqqumiunneqarsimasut. Sisimiuni ilinniartut inaasa amerlassusaat 78 Maniitsumi ilinniartut inaasa amerlassusaat 26 Qupperneq 30

31 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Suliffeqanngitsut ukiumut procentinngorlugu Qeqqata Kommunia Kommunip kattunneqarnerata kingorna suliffissaaleqisut procentinngorlugit qaffakkiartorsimapput, 2014-milu arriitsunnguamik appariartulersimallutik. Inuussutissarsiornermut, Suliffeqarnermut Niuernermullu Naalakkersuisoqarfik suleqatigalugu, suliffissaaleqisunut amerlanerusunik pikkorissaasoqartarnissaanik kommuni sulissuteqarsimanera ilaatigut patsisaaqataasinnaavoq. Taamaalilluni suliffissaaleqineq ajunngitsumik sunnerneqarpoq. 10% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 2016-mi qaammammut suliffeqanngitsut procentinngorlugu Qeqqata Kommunia Ataatsimut isigalugu 2015-mi suliffissaaleqisut appariartorsimapput, pingaartumilli aasaanerani appariarnerpaasimallutik. Tamatuma kingorna ukiakkut suliffissaaleqisut arriitsunnguamik amerliartorsimapput, ukiullu qaammataani pingasuni kingullerni appariartoqqilluni. Qupperneq 31

32 Innuttaasut 16-iniit 64-inut ukiullit amerlassusaat Qeqqata Kommunia Inuit Innuttaasut sulisinnaasutut taaneqartartut (16-64-nik ukiullit), ukiut arfineq-marluk ingerlanerini qaffakkiartorsimapput miit 200-it missaannik appariarsimasut takuneqarsinnaavoq. Allaffissorneq Kommunimi pisortaaneq Paneeraq Olsen Oqa Ingerlatsineq Mio kr Missingersuutaaqqaartut 25,5 Missingersuutit iluarsisat 25,2 Atukkat 21,3 Sippuilluni atuineq (+) / Atuinikinneruneq (-) -3,9 Atuiffeqarfiit 34, 35 aamma 38 Qupperneq 32

33 Suliniutit Assigiinngitsutigut suliniutit, sumiiffinni inuutissaiuteqarnerm ut sammisut. Kommunimi suliniutit toqqaanartumik toqqaannanngikkalu amillu kommunimi inuutissarsiuteqarnik kut pitsaasumik atugassaqartitseqata asinnaasut. Inuussutissarsiutit 2016-imi immikkut sammisat Aalisarneq Royal Greenland A/S aamma Maniitsoq Fish ApS aalisakkerivii 2016-imi aalisakkanik, raajanik, assagiarsunnillu tigooraalluarput. Assinganik Lilleholm Food ApS nunatsinni nioqqutissanik neqileriffeqarpoq, avammullu nioqqutissanik aalisakkerisarluni. Ukiup siulianut sanilliukkaanni, Qeqqata Kommuniani aalisarneq ilorraap tungaanut suli siuariaateqarsimavoq. Assersuutigalugu aalisakkerivinnit kisitsisit takutippaat, 2016-imi raajat, aalisakkat assagiarsuillu tonsit missaanniissimasut, 2015-imilu tonsit missaanniissimallutik. Raajalerinerup saniatigut pingaartumik saarullinniarneq qaleralinniarnerlu, taakkunanngalu tunisassiorneq malunnartumik suli ineriartorpoq. Qeqqata Kommuniani aalisakkerivinni raajanik, aalisakkanik assagiarsunnillu tunisassiornerup saniatigut nunami immamilu uumasut, soorlu umimmaap, tikaagulliup, tikaagulliusaap, qipoqqaap, puisillu neqaanik, mattannillu 2016-imi tunisassiorsimapput. Politikerinit, nunaqarfinni aqutsisunit, Aalisarnermut Piniarnermullu Naalakkersuisoqarfimmit, aalisartut piniartullu peqatigiiffiinit, piniarnermik nakkutilliisunit kiisalu pinngortitaleriffimmit peqataatitaqarluni, Qeqqata Kommuniata aaqqissugaa inuutissarsiutit pillugit isumasioqatigiissitsineq 2016-imi oktobarip qaammataani Kangerlussuarmi ingerlanneqarpoq. Takornariaqarneq Takornarialerinerup iluani 2016-imi suliniutit arlaqartut, ilaat nutaat aallartinneqarput, ilaallu ilaannakortumik naammassineqarlutik ingerlanneqarput. Suliniutit ilaatigut pineqarput; Palasip qaqqaanut majuartunut isumannaallisaaneq annertusiniarlugu, ACB Teknikkimut Avatangiisinullu Immikkoortortaq suleqatigalugu pisuffimmi pituffilersuillutillu allunaasaliipput. Arctic Circle Trail-imi pisuttunut isumannaallisaaneq immikkut sammineqarluni, "aqqummi isumannaallisaaneq politiit qatserisartullu suleqatigalugit ingerlanneqarpoq. FAM TRIP TOUR 2016, tuniniaasartut aqqanillit, tusagassiortoq, Air Icelandimiillu sinniisoq Sisimiuni Kangerlussuarmilu sammisassanut assigiinngitsunut aggersarneqarput. UNESCO Aasivissuit - Maligiaq Nipisat nunarsuarmioqatigiit kulturikkut eriagisassaasa allattorsimaffiannut ilanngutsinneqarnissaat suli sulissutigineqarput. Vestnorden Travel Mart Reykjavik-imi ingerlanneqarpoq. Destination Arctic Circle-p pilerisaarutigineqarnera kiisalu tuniniaasunik soqutiginnittunillu assigiinngitsunik B2B-p ataatsimeeqateqarnera. Greenland Cruise Workshop , umiarsuarnik takornariartaatilerisut akornanni toqqakkanik peqataatitaqarluni ukiumoortumik workshopertitsineq. Kangerlussuarmi ingerlanneqarpoq. Location Greenland, Kangerlussuup assitigut/isiginnaagassiatigut pilersaarutigineqarnera. Kangerlussuaemi workshop. Qupperneq 33

34 Politikkikkut ataatsimiititaliaq Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliaq Hermann Berthelsen (S), siulittaasoq Gedion Lyberth (S) Marius Olsen (S) Siverth K. Heilmann (A) Bitten Heilmann (A) Aatsitassanut Attaveqaqatigiinnermullu ataatsimiititaliaq Gedion Lyberth (S), siulittaasoq Marius Olsen (S) siulittaasup tullia Bitten Heilmann (A) Jan Boller (A) Agathe Fontain (IA) Aatsitassat Ukiuni makkunani selskabit aatsitassarsiortartut arlaqartut Qeqqata Kommuniani ingerlatsipput. Selskabit tulliuttut misissuileruttunngikkunik, misissuinissaminnut qinnuteqarput, taakkunanngalu selskabi ataaseq piiaanissaminut akuersissummik tunineqarsimalluni. Hudson Ressources Inc, Kangerlussuup avannamut sammiviani Sarfartuullu eqqaani Anorthosit-imik piiaanissaminut akuersissummik 2015-ip ukiaani tunineqartoq, piiaavissaq aallartereerpaa, 2016-illu ukiaani suliatik nangeqqillugit. Hudson Ressources neriuutigaa, piiaavissaq 2017-ip ukiaani naammassineqassasoq, 2017-illu ukiaata ingerlanerani ammarneqarsinnaassaasoq. North American Nickel Inc., 2016-imi juunip qaammataani Qeqqata Kommuniani paasisitsiniaalluni angalavoq imi Napasup eqqaani qillerinermik annertuumik ingerlatsivoq, selskabilu suliniummut isumalluarluni. North American Nickel Inc. Nikkel-inik, kanngussanik kiisalu kopolt-inik ujaasisarpoq. Tamatuma saniatigut suliffeqarfik Atammiup eqqaani Niaqornami, Minelco A/S-i olivin-imik piiaaffeqarfigisimasaanut soqutiginnippoq. Aatsitassarsiornermi suliniutit marluk siunissami Qeqqata Kommunianut pitsaasumik kinguneqartitsisinnaapput. Tassaallutik Kangerlussuarmi Hudson Ressources-ip Anorthosit-imik piiaanissaminik suliniutaa aammalu Napasup eqqaani North American Nickel-ip nikkel-inik ujaasinissaminik suliniutaa. Suliffippaalunnik pilersitsiviusussamik, taamaalilluni Qeqqata Kommunianut akileraarutitigut isertitatigut iluaqutaasussamik, Hudson Resources kommunimi ukiorpaalunni piiaaveqarnissaanik Qeqqata Kommunia naatsorsuuteqarpoq. Allaffissorneq Kommunimi pisortaaneq Paneeraq Olsen Tlf Kommunimi pisortaanerup tullia Laust Løgstrup Tlf Ingerlatsineq Mio kr Missingersuutaaqqaartut 6 Missingersuutit iluarsisat 6 Atukkat 4,1 Sippuilluni atuineq (+) / Atuinikinneruneq (-) -1,9 Atuiffeqarfik 37 Qupperneq 34

35 Kulturi Sunngiffillu Suliniutit Atuakkanik atorniartarfiit, innuttaasunik paasititsiniaaneq, kiisalu kulturi timersornermullu tunngasut imi immikkut sammisat Sisimiut Meeqqanut inuusuttunullu sunngiffimmi ornittagaq Sukorsit, 200-t tikillugit atuisoqarsinnaalluni atuareernerup kingorna ornittagaavoq. Sulisut katillutik arfineq-marluupput. Sulisut ukiumoortumik pikkorissaqatigiittarnissaat imminnut anguniagaavoq, ukioq mannalu inuttut ineriartorneq suleqatigiinnerlu pikkorissaassutigineqarluni. Ukiup affaanut suleqatigiit sullitanut anguniagassaliortarput. Kingullermik qulequtarineqarpoq Sukorsit tqqissisimanartumik ineriartorfiusumik suleqatigiiffiulluartorlu ( Sukorsit er et betryggende, udviklende og samarbejdsorienteret fritidstilbud. Januaarimit maajip tungaanut sunngiffimmi ornittagaq inuusuttunut aalajangersimasumik sammisassaqartinneqartarput, soorlu pujortartarneq, imigassaq, ikiaroornartoq, kinguaassiutitigut nappaatit, naartuliaartarnerlu sammineqartarlutik. Tamatuma saniatigut aggustip qaammataanit decembarip qaammataata tungaanut pitsaaliuinermi siunnersortit suleqatigalugit paasisitsiniaanerit ingerlanneqartarput. Ukioq manna illoqarfimmi innuttaasut peqataatillugit "Imminortarneq" sammineqarpoq. Qooqa Kangerlussuaq Kangerlussuarmi "Qooqa", pingasunik sulisulik sunngiffimmi ornittagaavoq. Ullukkut meeqqat inuusuttullu tallimanit-qulit atuisarput, unnukkullu takkuttartut t akornanniillutik. Qooqa -p torersuutinneqarnissaa, atuisullu eqqissillutik isersimaarsinnaanissaat anguniagarivaat. Ukiumut pingasoriarluni-sisamariarluni tupersimaariartarnissaq anguniagaavoq. Qaammammut ataasiarlutik nereqatigiinnermik aaqqissuussisarput. Nipilersornermik ilinniarfik qerisooqqillunilu imermik ajoquserpoq, taamaattumillu atuartut ilinniartitsisullu ininut allanut innersuunneqarallarsimallutik. Ilimmarfiaraq nipilersornermik ilinniarfittut atorneqarallarpoq. Kulturikkut illorsuaq "Taseralik" allilerlugu, nipilersornermik ilinniarfissamik atuakkanillu atorniartarfissamik ilaneqassasoq kommunalbestyrelsip aalajangernikuuaa. Ilinniarfimmi unammillernartorpassuaqaraluartoq sammisat, ilaatigut pitsaaliuisut suleqatigalugit workshop-ertitsinermi peqataatitaqarluni attatiinnarniarneqarsimapput. Meeqqanut sunngiffimmi atuartitsineq Minngortuunnguup Atuarfiani aamma Nalunnguarfiup Atuarfiani atualerlaanit 10. klassit tikillugit atuartut sunngiffimmi atuartinneqartarnissaannik neqerooruteqarpoq. Katillugit toqqagassat 23-t neqeroorutigineqarput, hold-illu 19-it pilersinneqarsimallutik. Atuartunut sunngiffimmi atuartitsinissaq 2016-imi septembarimit 2017-imi maajip tungaanut ingerlanneqartussatut pilersaarutigineqarput. Qupperneq 35

36 Inersimasunut sunngiffimmi atuartitsineq Inersimasunut atuartitsineq 19-ileereersunut tamanut neqeroorutaavoq. Toqqagassat 23-upput, hold-illu 14-it pilersinneqarsimallutik. Minnerpaamik arfineqpingasut peqataasussatut nalunaarsimatillugit hold-it aatsaat aallartissinnaasarput. Imaappoq, hold-it ilaat aatsaat kingusinnerusukkut aallartissinnaasarput. Inersimasunut sunngiffimmi atuartitsineq 2016-imi novembarip qaammataanit 2017-imi maajip tungaanut ingerlanneqarput. Maniitsoq Akeqanngitsumik bussinik ingerlatsilluni Unnuk Kulturisiorfik kingumut iluatsittumik ingerlanneqarpoq. Illoqarfimmi suliffeqarfiit 15-it peqataapput. Februaarip aallartisimalernerani Nipilersornermik Ilinniarfik pisortatigoortumik ammaanersiorneqarpoq, neqeroorummullu innuttaasut tigusilluarnerat malunnarluni. Nipilersornermik Ilinniarfimmi aallartinniarlutik utaqqisut arlaqarput. Peqatigiiffiinnik arlalinnik suleqateqarluni Inuiattut ullorsiorneq ingerlanneqarpoq. Pilersitsivimmi umialiat qulingiluat atorlugit, umiat atorlugit iporsuunnermik unammisitsisoqarpoq. Meeqqanut inersimasunullu aamma arsaatsitsisoqarpoq, meeqqanullu pinnguaatinik assigiinngitsunik Annertusoq-mi ivigaaraasaaqqanik arsaattarfimmi aaqqissuussaqarluni. Nipilersornermik Ilinniarfik siullermeertumik Inuiattut ullorsiornermi innuttaasunut nuannarineqarluartumik tusarnaartitsivoq. Ukiut siulii assigalugit Maniitsumi katersugaasiviup immikkut saqqummersitsinerit aaqqissuussinerillu allat takusarneqarluartut isumagisarsimavai. B-25-p qaliaani inimi immikkut saqqummersitsivimmi ukiup ingerlanerani ilaatigut saqqummersitsisoqarpoq ima qulequtserlugu Den Polarrejsendes Galleri, tassani amerikarmiup paasisassarsiorluni angalasarsimasup Robert Edwin Peary-p assinga saqqaliunneqarsimalluni. Septembarip naanerani saqqummersitsinermut tassunga eqqumiitsuliortuusoq Stannes Schwarz, Maniitsumut tikeraarpoq. Stannes Schwarz nipilersornermut ilinniarfimmi atuartut peqatigalugit nutaanik pilersitsisinnaaneq pillugu saqqummersitseqatigivai, taakkualu Maniitsup Katersugaasiviani saqqummersitai pillugit takornariartinneqarlutik. Kangaamiut katersugaasiviani tulliuttut saqqummersinneqarput: Juni-juli:Th N Krabbe-p assilisai Aug/sept: Kalaallit Nunaat eqqarsaatitsitut nunarsuaq ippoq, (Linda Riber). November-december: Isabelle Vasseur-ip eqqumiitsuliaanik saqqummersitsineq. Inersimasunut sunngiffimmi atuartitsineq, pingasunik hold-ilerlugu aallartinneqarpoq. Tamatuma saniatigut Kangaamiuni Atammimmilu sunngiffimmi atuartitsinerit aamma ingerlanneqarput. Atuakkanik atorniartarfik 2016-imi atuakkanik atortitsingaatsiarsimallunilu isertoqarluarsimavoq. Kulturi timersornerlu Atuilluarluni timersornermut atatillugu Maniitsumi Sisimiunilu ivigaasaaqqanik arsaattarfissanut kommunalbestyrelsi aningaasanik immikkoortitsivoq. Arsaattarfiit ivigaaraasalersorneqarnerat 2017-imi aggustimi naammassissangatinneqarpoq. Qupperneq 36

37 Qeqqata Kommunia qaqqap iluani naluttarfiliortitsinissaminut A.P. Møllerfondeniminngaannit aningaasaliiffigineqarnissaminik neriorsorneqarpoq. Nalunnguarfiup Atuarfiata eqqaaniittoq minihaali nutaamik natilersorneqassaaq imi aasaanerani atuanngiffeqarnerup nalaani suliarissangatinneqarpoq. Kommunalbestyrelsip 2016-imi aalajangerpaa, nunaqarfinni illoqarfinnilu silami sunngiffimmi sammisassaqartitsiniutissanut ukiut tamaasa 1 mio. koruuninik agguaassisoqartassasoq. Politikkikkut ataatsimiititaliaq Ilinniartitaanermut-, kulturimut sunngiffimmullu ataatsimiititaliaq Evelyn Frederiksen (S), siulittaasoq Alfred Olsen (S), siulittaasup tullia Hans Frederik Olsen (S) Jan Boller (A) Tønnes Kreutzmann (A) Killiffik 2016 Sisimiut Maniitsoq Suliat kulturimut sunngiffimmullu attuumassuteqartut Ilinniartitaanermut, kulturimut sunngiffimmullu ataatsimiittaliamut saqqummiunneqarsimasut Atuakkanik atorniartarfimmiissimasut Atuakkat attartortitat Atuakkanik atorniartarfimmi internetsimik atuisut (maskinat pingasut) Katersugaasivimmi saqqummersitat 2 5 Katersugaasivimmut pulaartut Allaffissorneq Kommunimi pisortaanerup tullia Laust Løgstrup Tlf laul@qeqqata.gl Ingerlatsineq Mio kr Missingersuutaaqqaartut 32,8 Missingersuutit iluarsisat 35,4 Atukkat 34,8 Sippuilluni atuineq (+) / Atuinikinneruneq (-) -0,6 Atuiffeqarfiit 53, 55, 56, aamma 59 Qupperneq 37

38 Suliniutit Kuuffissuit eqqaaveqarnerlu pilersaarusiorneri Aqquserngit teknikkikkullu suliat allat. Sanaartornermi aqutsineq. Sisorartarfik sisorartafiliornerillu. Namminersortunngor sakkanik nakkutiginninneq. Pisortat angallassinerat. Teknikkikkut suliaqarfiit 2016-imi immikkut sammisat "2014-imit 2018 tikillugu Pilersaarusiornermi periusissat", 2015-imi tamanut saqqummiunneqartoq naammassineqarnissaa immikkut sammineqarsimavoq. Atuilluartuunissamik pilersaarut pilersaarusiornermi periusissanut ilanngunneqarpoq, pilersaarusiornermilu periusissat Qeqqata Kommuniani ineriartortitsinissap annersaanut suli tunngaviupput. Suliniutini annerni taaneqarsinnaapput Kangerlussuarmi talittarfittaassaq nutaaq o Sanaartornissamut atatillugu avatangiisinut sunniuteqaataasinnaasunik nalilersuineq ukiup ingerlanerani naammassineqarpoq. Avatangiisinut sunniuteqaataasinnaasunik nalilersuineq Namminersorlutik Oqartussanit akuersissutigineqareerpat, tamanit oqallisissianngorlugu 2017-ip ingerlanerani saqqummiunneqassaaq. Sisimiut Kangerlussuullu akornanni aqqusineq o Suliniummut tassunga atatillugu avatangiisinut mianernarsinnaasut 2016-imi aamma misissuiffigineqarput, aqquserngullu Sisimiuni imeqarfiup killeqarfiatigoornissaanut tunngatillugu aaqqiissutaasinnaasut eqqartorneqarlutik. Unesco Nipisat Maligiaq Aasivissuit. o Matumani ilaatigut siunissami atorneqarnissaanut, UNESCO-millu illersuisussamik ingerlatsivigineqarnissaanut tunngavissiisussamik, ilanngutsinniarneqarneranut atatillugu atortussat annertuut suliarineqarput. o Ilanngutsinneqarnissaanut atortussat 2017-imi januaarip 30-ani Unescomut tunniunneqarput. Namminersorlutik Oqartussani Inuussutissarsiornermut Naalakkersuisoqarfik suleqatigalugu, takornarialerinissamut immikkut akuersissuteqarfissat, taakkulu neqeroorutigineqarnissaat 2016-imi suliarineqarput. Kommunip pilersaarusiorfigineqarneranut tapiliussat 2016-imi kommunip pilersaarusiorfigineqarneranut tapiliussat tullinnguuttut suliarineqarput: Kangerlussuarmi tammajuitsussarsititsiniarluni piniartitsiviit pillugit kommunip pilersaarusiorfigineqarneranut tapiliussaq nr. 7. Kangerlussuarmi umiarsualivik nutaaq pillugu kommunip pilersaarusiorfigineqarneranut tapiliussaq nr. 20 Sisimiut Kangerlussuullu akornanni nunaannakkut aqqut pillugu kommunip pilersaarusiorfigineqarneranut tapiliussaq nr. 22 Sisimiuni Tech College-p allilerneqarnissaanut kommunip pilersaarusiorfigineqarneranut tapiliussaq nr. 23 Eqalunniarnissamut akuersissutit pillugit kommunip pilersaarusiorfigineqarneranut tapiliussaq nr. 27 Inuilaami takornariaqartitsinissamut akuersissutit pillugit kommunip pilersaarusiorfigineqarneranut tapiliussaq nr. 28 Maniitsup avannaatungaani sisorartitsilluni akuersissutit pillugit Kommunip pilersaarusiorfigineqarneranut tapiliussaq 30 Qupperneq 38

39 Tullinnguuttunut piareersarlugit suliarineqarput: Kangerlussuarmi inissiaqarfik Mittarfikumi inuutissarsiorfittaamut, Kangerluaarsunnguamilu inuutissarsiorfimmut (B8)-mut kommunip pileraarusiorfigineqarneranut tapiliussassaq nutaaq. Pilersaarusiornermut tunngassuteqartut suliat allat. Kangerlussuarmi mittarfiup pigiinnarneqarnissaa anguniarlugu, takornariartartut eqqornerusumik kisitsisaatigineqalernissaat qulakkeerniarlugu, Visit Greenland aamma Arctic Circle Business nalinginnaasumik suleqatigalugit ingerlanneqarpoq. Ilutigalugu takornarissanut atugassarititaasut annertusarneqarnissaat pitsanngorsaavigineqarnissaallu annertuumik immikkut sulissutigineqarpoq. Sisimiuni eriagisassanut siunnersuisooqatigiinnik pilersitsineq, qimmeqarfissatullu immikkoortunik immikkoortitsineq, pingaarnertut Sisimiut kangiatungaani inuussutissarsiutinut nunaminertanik annertusaanissaq sulissutigineqarpoq. Ukioq manna kingumut umiatsianik, biilinik allanillu maangaannaq inissitanik annertuumik suliniuteqartoqarpoq, pingaartumillu umiarsualivimmut tunngatillugu nutaanik pilersaarusiortoqarneranut atatillugu annertuumik torersaassinissamik aallartitsisoqartariaqarsimalluni. Nunaminertanut tunngatillugu suliat eqaannerusumik suliarisalernissaat sulissutigineqarpoq. Qeqqata Kommuniani illoqarfinni nunaqarfinnilu imeq mingunnikoq pillugu pilersaarut. Qatserisartoqarneq Annaassiniarnissamut upalungaarsimasut qatserutaasivii arfineq-marluk, Kangerlussuarmilu Mittarfeqarfiit sullissinissamik isumaqatigiissusiorfigineqarsimasut ukiup ingerlanerani 79-eriarlutik ikiuiartorsimapput, taakkunannga ilaatigut pingasut annertuumik ikuallattuusimapput, annaassiniarnerit arfineq-pingasut, sisamallu avatangiisinut tunngassuteqarlutik. Sisimiut eqqaani pinngortitami ikuallattut marluusimapput, ullullu arlallit qatserneqarsimallutik. Tamatuma saniatigut sisamariarlutik sungiusarsimapput - ilaat siumut ilisimatitsinikkut, ilaalli siumut ilisimatitsinertaqanngitsumik. Inatsit naapertorlugu ilinniarnissat arlallit 2016-imi ingerlanneqarput, soorlu ikiueqqaarneq, holdlederit, imaani annaassiniarneq aamma mittarfinni indsatslederit. Kangaamiuni qatserutinik nutaanik biilitaarput qatserisartullu peqatigiiffiat (SiQaPe) illoqarfimmi inuutissarsiutilimmit umiatsiamik RHIB-mik tunineqarluni. Umiatsiaq taanna Sisimiuni qatserutaasivimmit atugassanngortinneqarpoq. Sulisut tungaatigut upalungaarsimanermi pisortap tullersortaanik nutaamik atorfinitsitsisoqarpoq, annaassiniartartutullu sulisut arlallit tunuarniuteqarsimallutik. Sisimiuni qatserutaasivimmi upalungaarsimanermi inspektørimik nutaamik atorfinitsitsisoqarpoq. Ukiuni 25-ni sulisimanermigut qatsersisartoq nersornaaserneqarpoq, soorluttaaq annaassiniartartut marluk ukiuni qulini sulisimanerminnut nersornaaserneqartut. Qupperneq 39

40 Sisimiut Aqquserngit Kangerluarsunnguami asfalterineq Kangerluarsunnguaq sinerlugu aqqusineq 2016-imi asfalterneqarpoq. Aqqusineq inuutissarsorfissami B8-miippoq, aqqusinerlu asfaltigaalluni meterisut takitigisoq inuutissarsiutinik ineriartortitsinissamut tunngaviliisussatut nalilerneqarluni. Glahnip aqqusernga annertuumik iluarsartuunneqarnera 2016-imi naammassineqarpoq. Glahnip aqqutaani naqqani aallartinnera pisariaqavissumik nutaamik toqqavilersorneqarpoq. Iliveqarfik nutaaq Akiani immikkoortoq B3-mi "Nuliata nuua"-ni nutaamik iliveqarfittaarnissamut aningaasaliisoqarpoq. Sanaartornissaq immikkoortunut tallimanut agguarneqarpoq, iliveqarfittaassarlu ukiuni tulliuttuni 70-ni atorneqarsinnaasussatut nalilerneqarluni. Immikkoortortamut tassunga tunngatillugu kommunip pilersaarusiorfigineqarneranut tapiliussap tamanut tusarniutigineqarnera maajip qiteqqunnerani qaangiutereeriarpat, aasap ingerlanerani sanaartornissaq aallartinneqassasoq naatsorsuutigineqarpoq. Kuuffissuit Kuuffissuit annertunngitsunik unammillernarput, ataatsimullu isigalugu ajunngitsumik ingerlallutik. Kuuffissuit ilaat milikartoornissaat pinngitsoortinniarlugu, naqitsineq atorlugu imermik minguiarneqartarput. Saligaatsuutitsineq aputaajaanerlu 2015/2016-imi apinikinnera, upernajaarnera patsisaallutik annertuumik aputaajaasoqanngilaq. Taamaattumik naatsorsuutigisamit aputaajaasitsinermut aningaasartuutit appasinnerupput. Teknikkimut Avatangiisinullu Immikkoortortaq namminersortunut sullissinissamik isumaqatigiissusiornikuupput. Taamatuttaaq 2016/2017-imi namminersortut marluk isumaqatigiissusiorfigineqarput - taakku Sisimiut illoqarfiani immikkoortortanit sisamaasunit pingasut isumagisarivaat. Piginnittussarsiuussisarfik Sisimiuni Qimmeqarfimmi ungalusamik piginnittussarsiuussisarfittaarnikuuvoq. Taanna pingaartumik umiatsiaaqqat, umiatsiat, biilit allallu pigisat unioqqutitsisumik uninngatinneqarsimasut kommunip paasigaangamiuk, taakku inissiivimmut tassunga inissinneqarallartarput. Pigisat tamakku avatangiisinut mingutsitsisinnaappata, avatangiisinut ajornartorsiutaasinnaappata, angallannikkut ajornartorsiutaasinnaappata Qupperneq 40

41 imaluunniit illoqarfimmi kusanaallisaataappata kommunip nalunaarsoriarlugit piginnittussarsiuussisarfimmut inissittassavai. Pigisat qaammatini pingasuni piginnittussarsiuunneqartarput. Aaneqarsimanngikkaangata akisunerpaamik neqerooruteqartumut tunineqanngikkunik iginneqartassapput. Qimmiqarfik-mi piginnittussarsiuussisarfik Umiatsianut qaqitsiviit Sisimiuni umiatsinut qaqitsiviit sisamat kommunimut tunniunneqarnikuupput. Umiatsimut qaqitsivissamik kissaateqartoqaruni, normulerneqarsimasuni inissiivissamik kommuni innersuussissaaq. Tassunga atatillugu umiatsianut qaqitsiviit takujuminarsarneqarsimallutik, torersuullutillu aaqqissugaapput. Højskolip kitaatungaani umiatsinut qaqitsivik torersarneqarsimasoq assimi takuneqarsinnaavoq. Umiatsianut qaqitsiviit sinneri 2017-imi torersarneqassapput. Højskolip eqqaani umiatsianut qaqitsivik Pisuussutit uumassusillit Matumani qimminik nakkutilliisussaatitaaneq, akiuussutissanillu kapuuisarneq pineqarpoq. Qaammatit pingasukkaarlugit qimmit qimuttut kisinneqartarput. Kingullermik kisitsinermi paasinarsivoq, qimmit qimuttut katillugit iusut; Sisimiuni 974-it, Kangerlussuarmi 52-it, Itillimi 34-t Sarfannguanilu 21-t. Naatsorsuinermi paasinarsivoq, ukiuni kingullerni pingasuni-sisamani qimmit qimuttut amerliartulersimasut. Kommunip suliffeqarfii assigiinngitsut Qimatulivik: Qimatuliviup illutaata nutarterneqarnerani paasineqarpoq, qisummut nungusaataasumik oqoqalersimasoq. Nutaamik kalaalimineerniarfittaarnissamut kommunalbestyrelsi aningaasanik immikkoortitsivoq. Kalaalimineerniarfittaassap inissisimaffissaa pilersaarusiorneqarneralu aallartinneqareerpoq. Qupperneq 41

42 Teknikkikkut ingerlatat allat Asfaltiliorfik: asfalterinissamik kissaatigisamut kinguarsaataalluni asfaltiliorfik 2016-imi ajutooqattaarpoq. Asfaltiliorfiup nutaanngililluni nungujartulernera patsisaalluni, 2017-imi pilersaarutaasumik asfalterinissamut periarfissanik Teknikkimut Avatangiisinullu Immikkoortortaq ujartuivoq. Aasaanerani aallaarsimaartarfik: Aasaanerani aallaarsimaartarfimmik ingerlatsineq suli namminersortunit isumagineqarpoq. Isumaqatigiissummut piffissaliussap qaangiunnerani, namminersortumik allamik isumaqatigiissusiortoqarpoq. Toqusut biilii: Toqusut biilii 1982-rnisaasut taarsertariaqartut nalilerneqarpoq. Nutaanik pisinissamut Teknikkimut Avatangiisinullu Immikkoortortaq aningaasanik immikkoortitsereerpoq. Nutaat 2017-imi apriilip qaammataani tikissangatinneqarput. Bussit nutaat: Illoqarfiup bussiinik ingerlatsineq, bussitoqqat nutaanik taarserneqarnissaannik piumasaqaatitalerlugu nutarsarneqarpoq. Tamannalu 2016-mi pivoq. Ikuallaavik Ungasiaaniit kissaaneq pillugu Nukissiorfiit-nik isumaqatigiissusiorneq. Ikuallaavimmit kissamik pilersuinissaq pillugu suleqatigiinnissamik isumaqatigiissummik Qeqqata Kommunia Nukissiorfiit-llu isumaqatigiissusiorput. Uuliakumut ikuallaavimmik ikkussisoqaraluarpat annertuumik iluaqusiissasoq Teknikkimut Avatangiisinullu Immikkoortortap nalilernikuuaa, ikuallaavimmi salinneqartillugu ajutoorsimatilluguluunniit unittoortillugu kissamik pilersuisinnaanissarput qulakkeersinnaanngussagipput. Isumaqatigiissusiornikkut ilaatigut nalinginnaasumik uulia atornagu eqqakkanik/uuliakumik ikuallaanikkut kissamik pilersuisoqartassaaq. Uuliakumik ikuallaavimmik ikkussisoqarnissaanut akuersissut pigineqalereerpoq. Uuliakumut ikuallaat 2017-ip upernaani atulissangatinneqarpoq, taamaalilluni uuliakoq avatangiisit eqqarsaatigalugit illersorneqarsinnaanerusumik suliarineqarsinnaanngussalluni, soorluttaaq pilersuinermi isumannaallisaaneq pillugu Nukissiorfiit aamma kommunip akornanni isumaqatigiissut pitsaanerulersinnaalissasoq. Nerisassanik eqqakkanik issunngortitsinissamut suliniut 2014-imili ingerlavoq. Misiligummik suliniutip siunertaraa, Namminersorlutik Oqartussat avatangiisinut kontoanit aningaasanik atuilluni Kalaallit Nunaanni issunngortitsisoqarsinnaassanersoq misissuiffigineqarnissaa kiisalu issunngortitsisarneq malunnaatilimmik eqqakkanut ikuallaavimmi ikuallanneqartussanut annikillisaataasinnaanersoq misissussallugu. Issunngortitsisoqarsinnaasoq paasineqarpoq, issunngortitsinissamillu nerisanik katersineq eqqakkanik ikuallatassanik malunnaatilimmik annikillisaataanngilaq. Peqataasut akornanni eqqakkanik katersisarnermi aningaasartuutit annertuallaaqimmata, eqqakkanullu ikuallatassanut malunnaateqarpallaanngillat, suliniut 2016-imi decembarip 31-ani unitsinneqassasoq aalajangerneqarpoq. Ikuallaavimmit kissamik pilersuinissaq pillugu Nukissiorfiit-nik isumaqatigiissusiorneq eqqarsaatigalugu nalilerneqarpoq, nerisassanik ikuallaasarneq, taamaalillunilu kissamik pilersuinermi Qupperneq 42

43 iluaqutaaqataanera aningaasatigut avatangiisitugullu inuiaqatigiinnut iluaqutaanerpaassasoq. Eqqaavilerineq anartarfilerinerlu Eqqagassalerineq anartarfilerinerlu suliffeqarfimmit namminersortumit suli isumagineqarpoq. Isumaqatigiissut 2021-p tungaanut atuutissaaq. Sarfannguani Itillimilu eqqagassalerineq anartarfilerinerlu kommunip suli isumagaa. Maniitsoq Aqquserngit Maniitsumi aqquserngit nalinginnaasumik naqqagipput, taamaattumillu annerusumik iluarsartugassaaneq ajorlutillu qeriuaannartoq ajornartorsiutigineqanngilaq. Taamaattumik aqquserngit nungullariartornerinut nalinginnaasumik aserfallatsaaliinernik taamaallaat pisariaqartitsillutik Bussitaarnerisa kingunerisaanik asfaltip qalliutaa nalinginnaasumit nungujartulertornerulernikuuvoq imi asfalterisoqanngilaq, 2017-imili juunip qaammataani asfalterisoqarnissaa pilersaarutigineqarluni. Kuuffissuit Umiarsualivik sinerlugu kuuffissuarmut nappaqqut nutarterneqarpoq. Kuuffissuarmut maqitsiveqarfik ataasiinnaavoq. Taassuma nakkutigineqarnera ingerlanneqarneralu suliariumannittussarsiuunneqarnikuuvoq. Saligaatsuutitsineq aputaajaanerlu Aputaajaanermut saligaatsuutitsinermullu aqquserngit quasattut siorarterneqarnissaat aammalu aqqusinerni, pisuinnaat aqqutaanni, majuartarfeqarfinnilu ujaraaqqanik eqqakkanillu piiaaneq ilaavoq imisulli 2016-imi annertuumik apivoq, taamaattumillu aputaajaasitsinermut aningaasaliissutit sippuilluni atuiffiusimallutik. Upernalernerani takujuminarsaaneq kommunip sulisuinit ingerlanneqarsimavoq. Pisuussutit uumassusillit Qimminik qitsunnillu angalaaginnartunik toqoraaneq ilaavoq. Immikkoortumut aningaasaliissutit immikkoortinneqartut annikitsuararsuupput, soorluttaaq Maniitsumi qimmilerisoqanngitsoq. Kommunip suliffeqarfii assigiinngitsut Matumani nunaqarfinnilu tamanut atugassiaallutik Sullissiviit kiisalu illoqarfinni nunaqarfinnilu sannaviit ataatsimoorussat umiatsianik iluarsaassiffiusinnaasut pineqarput imi Maniitsumi aaqqiineq malillugu kalaalimineerniarfiup ingerlanneqarnissaanut aallartinneqarneraniilli, ukiumut kaaviiaartitat 2 mio. koruunit missaaniittuartarput. Teknikkikkut ingerlatat allat Kommunip sannavianik ingerlatsineq, tassani kommunip atortui qamutaalu aserfallatsaalineqartarput. Taakku saniatigut sisorarfinnik piareersaanerit aammalu bussinik ingerlatsineq isumagineqarlutik. Suliariumannittussarsiuussinikkut bussinik ingerlatsineq namminersortunit nutaamit 2016-imi tiguneqarpoq, tamatumalu kingunerisaanik bussit angalasarnerat ilorraap tungaanut saassimalluni. Qupperneq 43

44 Eqqaavilerineq anartarfilerinerlu Maniitsumi Kangaamiunilu eqqagassalerineq anartarfilerinerlu ukiorpassuanngortuni namminersortunit isumagineqarput. Kangaamiuni eqqagassalerineq 2016-ip naalernerani kommunip isumagisarileqqippaa. Napasumi Atammimmilu kommunimi sulisut eqqagassalerisarput. Maniitsumi Kangaamiunilu majuartarfippassuit patsisaallutik, sullivimmi atugassarititaasut patsisaallutik anartarfiit sapaatip akunneranut pingasoriarlugit taarserneqartarput. Kommunip sinnerani marloriaannarluni taarsiisoqartarpoq. Pilersuiviit allat Puttasut, ikuallaavik, tigooraavik eqqaavissuarlu. Ikuallaaviup uunnaaviata iigaani qarmaq taarsersorneqarnera patsisaalluni, ikuallaavik 2016-imi qaammatini marlunni uninngavoq. Taamaattumik naatsorsuutigisamit kissamik tunisinermit isertitat annikinnerupput. Eqqaavissuarmik saviminikunullu eqqaavimmik torersaaneq 2015-imi aallartinneqartoq 2016-imi naammassineqarpoq. Savimikut tamarmik naqiterneqarlutillu umiarsuarmik nassiunneqareerput, qisuillu eqqakkat annertuut Air Burner, siunertamut pisiarineqartoq atorlugu ikuallanneqareerlutik. Politikkikkut ataatsimiititaliaq Teknikkimut avatangiisinullu ataatsimii-titaliaq Karl Lyberth (S), siulittaasoq Aqqalu Skifte (S) siulittaasup tullia Marius Olsen (S) Tønnes Kreutzmann (A) Jan Boller (A) Killiffik 2016 Suliat Teknikkimut avatangiisinullu ataatsimiititaliamut 91 saqqumiunneqarsimasut Ilisarititsineq Sisimiut Maniitsoq Nunaminertanik atugassiinermut akuersissutit Sanaartornissamik akuersissutit Allaffissorneq Kommunimi pisortaanerup tullia Laust Løgstrup Tlf Ingerlatsineq Mio kr Missingersuutaaqqaartut 39,3 Missingersuutit iluarsisat 40,4 Atukkat 39,7 Sippuilluni atuineq (+) / Atuinikinneruneq (-) -0,7 Atuiffeqarfiit 2 aamma 6 Qupperneq 44

45 Suliniutit Matumani kommunip akisussaaffiinik sanaartortitsinerani suliniutit pineqarput. Sanaartorneq Sisimiut Nikkorsuarmi utoqqarnut pisinnaanerusunut inissiat aqqaneq-marluk naammassineqareerlutik najorneqalereerput. Biilinut inissiisarfik aasamut asfalterneqassaaq. Deichmanip Aqq.-ni innarluutilinnut inissiat 16-it sanaartorneqaleruttorput kuuffissuarnik nutarterineq, uani KTI-mi. Utoqqaat Angerlarsimaffiata allilerneqarnera Utoqqaat Angerlarsimaffiata allilerneqarnera naammassineqarluni atulereerpoq. Kangiata- Tungaani elevaatorilerlugu aamma iggavik allilerneqarpoq, soorluttaaq kimmut allilerneqarluni Ininik arfineq-marlunnik ataatsimoortarfimmillu sanaartortoqarnikuusoq. Qupperneq 45

46 Minngortuunnguup Atuarfiata illutai nutaannginnerit suli ingutserneqarput, anitsiartarfimmillu pilersitsisoqarluni. Ingutserineq, anitsiartarfillu 2016-ip ukiariartulernerani naammassineqarput. Pinnguartarfissat, pinnguartarfiup ungalusalerneqarnissaa, pedel-illu allaffiata tungaanut majuartarfissat 2017-imi nanginneqassapput. Nalunnguarfiup Atuarfiata nutarsarneqarnerani etape 3-mi ilaatigut isaarissat nutaat suliarineqarlutillu qalipagassat qalipanneqarput. Etape 4-mi init allanngortinneqarnissaat, lift-iliinissarlu pilersaarusiorfigineqareerput, 2017-illu ukiaani naammassissangatinneqarlutik. NUKA qaliartaartoq. Meeqqerivik Ungaannguaq -mut majuartarfiit sinaakkutaalu nutarsarneqarput. Qupperneq 46

47 Akiani sanaartorfigissaaneq nanginneqarluni immikkoortoq A22 sanaartorfigissarneqarpoq, matumanilu innaallagiaq kuuffissuillu illunit siullernit atorneqalereerlutik. Pisuinnaat aqqutissaannut qaartiterineq ukiuunerani nanginneqaqqissaaq. Kangerlussuaq Illorput 2100-t marluk sanaartugassat Namminersorlutik Oqartussanit tiguneqarput, toqqavissaallu 2016-imi ukiaanerani suliarineqarlutik. Illussat 2017-ip ukiaani naammassineqarnissaasa tungaanut sanaartorneqassapput. Illorput allat pingasut naammassineqarput, 2016-illu ingerlanerani iserterfigineqariaannanngorlutik. Sarfannguit Atuarfiup kujammut 170 m2-inik alliliissutaa, atuarfiullu iluata nutarterneqarnera naammassineqarluni 2016-ip naalernerani atuleqqinneqarpoq ip aasaani atuarfik qalipanneqarlunilu qalissialersorneqassaaq. Qupperneq 47

48 Illorput 2100 Sarfannguani sanaartorneqartussaq napparneqarlunilu matuneqarpoq, iluatalu ruujorilersorneqarnissaa innaallagissallu aqqusersorneqarnissaa 2017-ip ukiaani suliarineqassallutik. Itilleq Itillimi Illorput 2100-liassaq ataaseq Namminersorlutik Oqartussanit tunniunneqarpoq ip aasaanerani qalipaanissami qalipaatissat qerinnginnerussammata, Illu Sullissivimmiisinneqarput. Maniitsoq Annertusoq-mi utoqqarnut inissiat aqqaneq-marluk quleriinngorlugit sanaartorneqartussat 2014-imi aallartinneqarput. Inissiaq 2016-imi apriilip qaammataani naammassineqarpoq. Ole Petersenip Aqqutaani innarluutilinnut inissiassat 16-it 2015-ip naalernerani sanaartorlugit aallartinneqarput. Qupperneq 48

49 Umiarsualivimmi kraanip taliusartaa 2016-imi tallineqarpoq. Umiarsualiviup qinngua sinerlugu pingaarnernut kuuffissuarmut qarmaq nutarsarneqarpoq. Iliveqarfiup allilerneqarnissaa 2016-imi Nunaqarfinni saviminikut eqqakkat aallartinneqarpoq. Ilaatigut sioralersui- imi torersarneqarput, katillugillu 85 tonsit soqareerpoq imi naammassine- umiarsuarmik nassiunneqarlutik. qassaaq. Maniitsumi eqqaavissuup torersarneqarnissaanut Namminersorlutik Oqartussat 2 mio koruuninik qaavatigut 2014-imi aningaasaleeqqipput. Aningaasaliissutit ilaat atorlugit, sanaartorfinni ikuallatassanik, eqqakkanillu angisuunik ikuallaassutissamik, ikuallaavimmik angallattakkamik pisisoqarpoq imi 2016-imilu qisuppaaluit, sanaartorfinniillu eqqagarpaaluit Air Burner-imik ikuallanneqarput. Qupperneq 49

50 Atuilluartuunissamik suliniummut atatillugu, Namminersorlutik Oqartussat VEKpulje-aanik atuilluni Neriusaaq-p eqqaani qaarsummi seqinisaasersuisoqarpoq. Inuusuttunut suliuniut Pilersitsivik innuttaasut suleqatigiit isumassarsinerisigut 2016-imi Annersuaq-mi ikaartarfiliivoq. Kangaamiut Kangaamiut qatserutinik nutaanik biilitaarput. Atammik Atammik-mi Illorput 2100-liassaq Namminersorlutik Oqartussat tunniuppaat. Sanaartorneq 2017-imi upernaakkut aallartinneqassaaq. Atammik-mi meeqqeriviliassaq suliariumannittussarsiuunneqarpoq. Sanaartorneq 2017-imi aallartissasoq naatsorsuutigineqarpoq. Qupperneq 50

51 Napasoq Politikkikkut ataatsimiititaliaq Teknikkimut avatangiisinullu ataatsimiititaliaq Karl Lyberth (S), siulittaasoq Aqqalu Skifte (S) siulittaasup tullia Marius Olsen (S) Tønnes Kreutzmann (A) Jan Boller (A) Napasumi Illorput 2100-mik sanaartorneq 2014-imi aallartinneqarpoq, 2016-imilu naammassineqarluni. Illu ilinniartitsisut inaattut atorneqassaaq. Allaffissorneq Laust Løgstrup Kommunimi pisortaanerup tullia (+299) Ingerlatsineq Mio. kr Missingersuutaaqqaartut 52,6 Missingersuutit iluarsisat 103,5 Atukkat 46 Sippuilluni atuineq (+) / Atuinikinneruneq (-) -57,5 Atuiffeqarfik 7 Qupperneq 51

52 Allaffissorneq 2016-imi immikkut sammisat Suliniutit Sammisaqarfimmi politikkikkut suleqatgiiffiit attuumassuteqarfigivai, imaappoq kommunalbestyrelsi, nunaqarfimmi aqutsisut, qinersinermi siulersuisut, ataatsimiittaliat, taamatullu kommunimi allaffissorneq, matumani illuutit ilanngullugit sulisullu. Aaqqissuussaaneq Kommunalbestyrelsi 15-inik ilaasortaqartoq, kommunimi politikkikkut aqutsisuuneruvoq, Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliarlu tallimanik ilaasortaqartoq aningaasaqarnikkut allaffissornikkullu nalinginnaasumik suliassanik isumaginnittuussalluni. Qeqqata Kommuniata aaqqissuussaanera 2016-imi allanngortinneqanngilaq. Aaqqissuussaaneq takussutissiaralugu qullersaqarfeqarpoq, tassanilu borgmesteri, kommunimi pisortaaneq, kommunimi pisortaanerup tullersortaanik kiisalu Sisimiuni Maniitsumilu immikkoortortani pisortanit inuttaqarluni pisortaqatigiinnik inuttaqarpoq. Immikkoortortat tassaapput aningaasaqarneq, teknikki avatangiisillu, ilaqutariinnermut kiisalu ilinniartitaanermut immikkoortut. Sisimiuni Maniitsumilu pisortap sulisuinut pisortat aamma pisortaqatigiinnut ilaasortaapput. UNESCO nunarsuarmioqatigiinnut kingornussassanngortitsinissamik qinnuteqaat Ukiuni arlalinni piareersaasiortoqareerluni, Qeqqata Kommunia Namminersorlutillu Oqartussat suliamut ilisimasalinnik suleqateqarlutik UNESCO-p Nunarsuarmioqatigiinut kingornussassaannut qinnuteqaammik nassiussipput. Qinnuteqaat kulturimut aamma pinngortitamut qinnuteqaataalluni uunga tunngassuteqarpoq Aasivissuit Nipisat, Sermersuup imallu akornani Inuit Piniariartarfiat. Nunaminertaq UNESCO-p Nunarsuarmioqatigiinnut kingornussassaattut ilanngutsinneqarnissaanik qinnuteqaataasoq kulturikkut nunataavoq asseqanngitsoq, nunap timaani aavartarfissuit aqqusaarlugit sermersuarmit kangerlunnut tassanngaanniillu qeqertanut amerlasuunut qanga inoqarfiusimasunut. Nunaminertaq ukiut ingerlaneranni Kalaallit Nunaata kitaani inuit oqaluttuarisaanerannit kulturikkut eqqaassutissanik imaqarpoq. Aage V Jensen Charity Foundation suliniummut 1,8 mio. koruuninik aningaasaliivoq. Innuttaasunut attaveqarneq Qeqqata Kommuniani innuttaasunut pitsaasumik attaveqarnissarput pimoorullugu anguniagaraarput, tamannalu tunuliaqutaralugu Facebook-imi qupperneqalernikuulluta Qeqqata Kommuniata naatsorsuutigaa, tamanna innuttaasut kommunimut saaffiginnittarnerinut attaveqartarnerinullu annertusaaqataallunilu ajornannginnerulersitsissasoq. Atuilluartuunissakkut suliniut Kalaallit Nunaata atuilluartumik ineriartornissaanut Qeqqata Kommunia siuttoorusuppoq, taamaattumillu 2020-mi Issittumi atuilluartuunermut maligassiuerusuppoq/inuiaqatigiinni siuttoorusuppoq. Takorluugaq taanna ilinniartitaanerup, isumaginninnermut tunngasut imaluunniit avatangiisinut tunngasut iluini atuilluartuunissaq pillugu aallussanit tamanit suliniuterpassuarnit siumukartinneqarpoq. Kommunip "allanik suleqateqarluni", Sisimiuni qaqqap iluani Qupperneq 52

53 naluttarfiliornissaq suliniutaasa ilaagaat, kommunilu 2016-imi A.P. Møllers Fond til almene Formaal-iminngaanniit 50 mio. koruuninik aningaasaliiffigineqarluni. Atuilluartuunissamik takorluugaqarluni suliniutigineqarnera suli annerusumik nukittorsarumallugu, pisortaqatigiit tamarmiusut, suliniutinullu aqutsisut 2016-imi suliniutinut aqutsineq pillugu pikkorissarput. Atuilluartuunissami ukiup suliniutitsialaa kommunip iluani toqqarneqarpoq, ukioq mannalu suliniut Nunaqarfinni atuartut akuutinneqarnerat toqqarneqarluni. Atuilluartumik ineriartortitsilluni suliniutit kommunalbestyrelsip pingaarnerutinnikuuvai, suliniutillu tamarmik akimortumik, innuttaasunik akuutitsinermik kajumissuserlugu atorlugu sulinermik ukkataqarnissaat pimoorullugu sulissutigineqarluni. Innuttaasut nutaaliorlutik sulinissaannut, aaqqiissutissanillu atuilluartunik ineriartortitsinissaannut kajuminnerulersinniarlugit, kommunalbestyrelsi atuilluartuunissamut aningaasaateqarfimmik pilersitsinikuuvoq. Atuilluartuunissamut aningaasat immikkoortitat atorlugit innuttaasut, peqatigiiffiit kattuffiillu namminneq kajumissutsiminnik inuiaqatigiinnik atuilluartunik pilersitsinissamut suleqataarusuttut tapersersorneqarnissaat matumani siunertaavoq. Politikkikkut ataatsimiititaliaq Økonomiudvalget Hermann Berthelsen (S), siulittaasoq Gedion Lyberth (S) Marius Olsen (S) Siverth K. Heilmann (A) Bitten Heilmann (A) Digitaliseriineq Sullissivik -mi innuttaasunik sullissinerup digitaliserinngorsarneqarnissaa pillugu kommunit sinneri pingasut Namminersorlutillu Oqartussallu suleqatigiinnerat imi ingerlaqqippoq. Paasissutissat amerliartuinnartut maannakkut qarasaasiatigut takuneqarsinnaalerput, NEM-ID-lu atorlugu kommunimi innuttaasut internetsi aqqutigalugu imminnut sullissinnaalernikuullutik, soorlu tulliuttunik aallernikkut Najugakkamut uppernarsaat piniarnermut allagartamik qinnuteqarneq, pisanillu nalunaarsuineq, eqqagassalerinermi anartarfilerinermilu sullinneqalernissaq, sullinneqarunnaarnissarlu, meeqqerivimmiilersitsinissamut, meeqqerivimmiikkunnaarsitsinissamullu, il.il. Nittartakkami imminut sullinnissamut aqqutissat nassaarineqarsinnaapput, taamaalillunilu aamma aqqutigalugit innuttaasut imminnut sullissinnaalernikuullutik. Kommunit sinnerisa Namminersorltik Oqartussallu isumasiorneqarnerisigut, Qeqqata Kommuniata suleqatigiinnissamik isumaqatigiissuteqarnermigut piniarnermut aalisarnermullu akuersissutit tigunikuuai, (umiatsiaaqqat 6 meteri tikillugu takissusilinnut umiatsiaararsorsinnaanermut/aalisarsinnaanermut akuersissutit imaappoq, umiatsiaaqqat 6 meterit sinnerlugit takissusillit suli Namminersorlutik Oqartussat qinnuteqartassapput). Illoqarfinni nunaqarfinnilu Innuttaasunut Sullissiviit qarasaasiatigut sunngiffimmi piniartut, inuutissarsiutigalugulu piniartut piniarnermut allagartassaannik tunisinnaavaat. Piniarnermut aalisarnermullu akuersissutinik tunniussisarnerup tunniunneqarnera innuttaasunik sullissinermut pitsanngorsaanissamut aqqutissaavoq, Kommunillu Namminersorlutik Oqartussaniit suliaqarfinnik tigusinissamut kissaateqarnerinut naapertuuttuulluni. Taamaalilluni suliaqarfiit aaqqissuuteqqinneqarnerani innersuussutit, tassa innuttaasut sumiiffimmit ataasiinnarmit sullinneqarnissaat immikkoortortanut allanut ingerlateqattaarnagit malinneqalissalluni. Qupperneq 53

54 Killiffik 2016 Suliat Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamut saqqumiunneqarsimasut 201 Suliat Kommunalbestyrelsimut saqqumiunneqarsimasut 158 Ilisarititsineq Allaffissornikkut atorfillit amerlassuii 147 Allaffissorneq Kommunimi pisortaaneq Paneeraq Olsen Tlf Kommunimi pisortaanerup tullia Laust Løgstrup Tlf Ingerlatsineq Mio kr Missingersuutaaqqaartut 99,3 Missingersuutit iluarsisat 99,3 Atukkat 94,3 Sippuilluni atuineq (+) / Atuinikinneruneq (-) -5,0 Atuiffeqarfik 1 Aningaasaliissutinut sanilliullugu 5 mio. koruuniniik minnerusunit kommunip allaffeqarfia 2016-imi atuisimavoq. Qupperneq 54

55 Politikkikkut ataatsimiititaliaq Økonomiudvalget Hermann Berthelsen (S), siulittaasoq Gedion Lyberth (S) Marius Olsen (S) Siverth K. Heilmann (A) Bitten Heilmann (A) Kommunip isertitai Kommunip karsiani pingaarnertut isertinneqartartut tassaapput Namminersorlutik Oqartussanit ukiumut ataatsimoortumik tapiissutit, Akileraartarnermut Aqutsisoqarfillu aqqutigalugu akileraarutitigut akiliutit. Ataatsimut tapiissutit qaammatikkaartumik kommunimut tunniunneqartartut, immikkoortortanut aningaasanik atuiffiusartunut aalajangersimasunut agguataarneqartarput, assersuutigalugu innarluutilinnut imikkoortortat, kuuffissuarnik nutarterineq kiisalu nunaqarfinni, nunaqarfinnilu isorliunerusuni illuliortitsinissamut kiisalu akileraarutinut nalimmassaarinissamut. Akileraartarnermut Aqutsisoqarfimmit akileraarutinut akiliutit pineqartillugit, siullermik inuit isertitaannit akileraarutit pineqarput. Qeqqata Kommuniani akileraarut ukiuni kingullerni 26 procentimiippoq - imaappoq, nunamut tamarmut akileraarut aamma kommuninut ataatsimut akileraarut ilanngukkaanni, inuit isertitaannit akileraarut tamakkiisoq 42 procentimiittarpoq. Tamatuma saniatigut selskabit kommunimi angerlarsimaffeqartutut nalunaarsorsimasut akileraarutaat kommunimut nakkartinneqartarput taamaakkaluartoq Namminersorlutik Oqartussat selskabii kommunimi angerlarsimaffeqaraluartut, akileraarutaat kommunimut nakkarneq ajorput. Isertitat allat ilaatigut tassaapput Aningaasaliissutinit iluanaarutit kommunip illuutinik attartortitakkanik piginnittutut pissarsiarisartagai, sanaartorfigissaasitsinermut akiliutit, ikuallaanermit eqqagassalerinermiillu. Kommunip ukiuni kingullerni tallimani isertitaasa agguataarneqarnerat ima isikkoqarpoq: Aningaasat 1000 kr.-nngorlugit Atuiffeqarfik 8 ISERTITAT N2012 N2013 N2014 N2015 N Inuit aningaasarsiaannit akileraarutit Selskabit akileraarutaat Nalinginnaasumik tapiissutit naligiissaarinerlu Erniat, aningaasaliissutinit pissarsiat, aningaasat nalinginit annaasat iluanaarutillu Isertitat allat isumakkeerinnissutit / nalikilliliinerit Katillugit Inuit akileraarutaannit isertitani takuneqarsinnaavoq, 2012-imi 292,9 mio. koruunit isertinneqarsimallutik, 2016-imi 323,0 mio. koruuninut qaffariaateqarsimasut. Tamanna pingaartumik aalisarlualernermik, suliffissaqartitsilluarlunilu sanaartornermik patsiseqarpoq. Inuit isertitaannit akileraarutinut ukiumut missingersuutaasartut, Akileraartarnermut Aqutsisoqarfiup suleqatiginerisigut ukiumut missingersuusiornermi aalajangerneqartarpoq. Qupperneq 55

56 Selskabit akileraarutaat 2012-imi 7 mio. koruunit missaanneeriarlutik, imi 20 mio. koruuninut qaffariarput. Nalinginnaasumik tapiissutit/ataatsimut tapiissutit 2012-imi 296,9 mio. koruuniupput, 2016-imilu 353,2 mio. koruuniullutik. Isumaqatigiissutissatut tunngavigisat malillugit nalinginnaasumik tapiissutit Namminersorlutik Oqartussanit KANUKOKA-miillu aalajangersarneqartarput, Aningaasanut Inatsisillu akuersissutigineqarnerinut atatillugu tusarliunneqartartut malillugit aalajangersarneqartarlutik. Qupperneq 56

57 2016-imut Naatsorsuutit Qupperneq 57

58 Naatsorsuuserinermi periutsit Kommunalbestyrelsit, nunaqarfinni aqutsisullu pillugit Inatsisartut inatsisaat kiisalu nalunaarutit peqqussutillu atuuttut naapertorlugit kommunimi naatsorsuutit saqqummiunneqartarput. Aningaasartuuteqartarneq tunngavigalugu naatsorsuutit ilusilersorneqarput. Qeqqata Kommuniani aningaasaliissutinik aqutsineq qitiusumik ingerlanneqarpoq. Imaappoq, kommunalbestyrelsip atuiffinnut ataasiakkaanut aningaasaliissutaasut nalunaarutigisarpai, aningaasartuutaanngitsumillu atuiffimmiit atuiffimmut nuutsinerit aatsaat Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliami aalajangiisoqarneratigut pisinnaasarlutik. Immikkut aningaasaliissutinik karsimiittuutinik ilorraap tungaanut illuatungaanullu nikisitsisoqassatillugu, taakku Kommunalbestyrelsimut saqqummiunneqartussaapput. Suliffeqarfiit marluk namminersornerusumik missingersuutitigut akisussaaffeqarput. Tamatuma kingunerisaanik missingersuutitigut killiliussat iluini ingerlatsinermut atuiffiit namminneq isumagisinnaavaat. Suliffeqarfiit taakku marluk killiliussatigut aqunneqartut ukuupput Sisimiut Katersugaasiviat Fritidshjemmet Naasoq Tamakkiisumik naatsorsuutit Qeqqata kommuniata naatsorsuutai tamakkiisuupput. Tamanna ima paasineqassaaq, naatsorsuutini ingerlatsineq, sanaartorneq aningaasaliissuteqarfiillu tamarmik ilaatinneqartut. Naatsorsuutit takussutissianik nalunaarusianillu arlalinnik ilaqarput, taakkulu tulliuttunut tunngavilersuutaasarlutik. Naatsorsuutit missingersuutinut sanilliullugit nalilersorneqarnerini, Naatsorsuuserinermi nukinnik atuinermik nalunaarsuusiornermi, Oqimaaqatigiissitsinermi kiisalu Kommunip aningaasaqarnikkut inissisimaneranik nalilersuinermi. Isertitatigut aningaasartuutitigullu piffissaliussat Isertitat aningaasartuutillu akilerneqarnerat apeqqutaatinnagu, ukiumi atuiffiusumi naatsorsuusiorfiusumut tunngatinneqartarput. Taamaattumik aningaasartuutit ukiumi pisiap tiguneranut kiffartuussinerulluunniit pineranut tunngatinneqartarpoq. Isertitat ukiumut aningaasatigut atuisinnaanermik pisinnaatitaaffinngortumut tunngatinneqartarput. Qupperneq 58

59 Naatsorsuutit inernerat Atuiffik Atuiffeqarfik Missing ersuut Tapiutit Akuers. Atukkat 1 Allaffissornermut tunngasut Teknikki Suliffissaqartitsiniarnermut Inuutissarsiornermullu tunngasut Ilaqutariinnermut tunngasut Ilinniartitaaneq kulturilu Pilersuiviit Ingerlatsinermi aningaasartuutit katillugit Allat suliassaataat pillugit sanaartornermut tunngasut Allat suliassaataat pillugit sanaartornermut tunngasut Suliffissaqartitsiniarnermut inuutissarsiutinullu siunnersuisooqatigiinnut tunngatillugu sanaartorneq 74 Ilaqutariinnermut tunngatillugu sanaartorneq Ilinniartitaanermut kulturimullu tunngatillugu sanaartorneq Pilersuivinnut tunngatillugu sanaartorneq Allat sullissinerinut tunngatillugu sanaartorneq Sanaartornermut tunngasut Sanaartornermut tunngasut ilanngullugit ingerlatsinermi aningaasartuutit katillugit Inuit isertitaannit akileraarutit Selskabit akileraarutaat Nalinginnaasumik tapiissutit Erniat, aningaasaatinit iluanaarutit kiisalu aningaasat naliinut annaasat iluanaarutillu 86 Isertitat allat Isumakkeerinnissutit/nalikilliliinerit Isertitat katillugit Angusat katillugit Aningaasat koruuninngorlugit. Kisitsisit (-) tallit isertitaapput / Kisitsisit (+) tallit aningaasartuutaapput. Oqaaseqaatit: 1) Qinikkanut aningaasartuutit (1.000 kr) Ukioq 2016 Aningaasartuut ) Pilersuinermut tunngasut aningaasartaat tullinnguuttutut katitigaapput (1.000 kr). ukioq 2016 Ingerlatsinermut aningaasartuutit Tunisinermi isertitat, akiliutit, utertitat il.il. Ingerlatsinermi aningaasartuutit ilanngaatissat peereerlugit Naatsorsuutit allattorsimaffiat aningaasaliissuteqarnermi naatsorsuutit inernerinik takussutissiivoq. Inaarutaasumik naatsorsuutit ukiumut missingersuutini aningaasaliiffiusunik, ukiullu ingerlanerani tapiissutigineqartunik allattorsimaffiit ataqatigiisitsinissamik periarfissiipput. Aningaasalersuutit Qupperneq 59

60 (kr 1.000) Aningaasaatit atoriaannaat ineriartornerat Ukiup aallartinnerani Ukiup naanerani Nikingassut 89 Angusat katillugit Attartukkat 0 Katillugit Ukiup Aningaasaatinik atoriaannarnik atuinerit allartinnerani Ukiup naanerani Nikingassut Piffissap sivikitsup iluani tigusassaallutik kommunimut 91 akiitsut Piffissap sivisuup iluani tigusassaallutik kommunimut akiitsut /98 Pigisat nalillit/akiligassat kaaviiaartinneqarsinnaanngitsut Akiitsut piffissami sivikitsumi akilersugassat Akiitsut sivisuumik akilersugassat Katillugit Aningaasaatit tigoriaannaat kursitigut iluarsiiffiginerat Aningaasaatit tigoriaannaat allanngornerat Aningaasatigut killiffik 90 Aningaasaatit tigoriaannaat Piffissap sivikitsup iluani tigusassaallutik kommunimut akiitsut Pigisat nalillit/akiligassat 94/98 kaaviiaartinneqarsinnaanngitsut Akiitsut piffissami sivikitsumi 96 akilersugassat Piffissap sivikitsup iluani tigusassaallutik pigisat/akiitsut Piffissap sivisuup iluani tigusassaallutik 93 kommunimut akiitsut Akiitsut sivisuumik akilersugassat Piffissap sivisuup iluani akiligassaallutik akiitsut Aningaasaatit nammineq pigisat Aningaasaatit tigooriaannarnik allanngortitserinerit katinnerinik nalunaarsuinikkut, aningaasaatit tigooriaannaat ukiup ingerlanerani ineriatornerat Aningaasalersuutit - tigut takutinneqarpoq. Nammineq aningaasaatit qanoq pissarsiarineqarsimaneri Aningaasatigut killiffik -tigut takutinneqarpoq. Oqaaseqaatit: Aningaasaatit tigoriaannaat tullinnguuttunik imaqarput: Aningaasaatit tigoriaannaat (kontantit) koruuniupput. Aningaaserivimmiittuutitat 96,6 mio koruuniupput, GrønlandsBankimilu aktiaatit koruuniullutik. Aningaasaatit tigoriaannaat 2016-imi 60,4 mio koruuninik appariaateqarput. Piffissap sivikitsup iluani tigusassaallutik kommunimut akiitsut: Qupperneq 60

61 Innuttaasut, selskabit pisortaqarfiillu allat akiligassaat 30,9 mio koruuninik qaffapput. Piffissap sivikitsup iluani akiligassaallutik akiitsut Namminersorlutik Oqartussanut, illullu avataani immikkoortortanut teknikkikkut akiliussigallarnerit 2016-imi 27,1 mio koruuninik qaffapput. Piffissap sivisuup iluani tigusassaallutik kommunimut akiitsut: aqqutigalugu sanaartornermut aamma piginneqatigiilluni inissialioqatigiinnianut attartortitsinerit 2016-imi 7,7 mio koruuninik qaffapput. Piffissap sivisuup iluani akiligassaallutik akiitsut: Qeqqata Kommunia piffissami sivisuumi akilersugassaminik akiitsoqanngilaq. Aningaasaatit nammineq pigisat Ilaatigut ukiumi 61,2 mio koruuninik angusaqarnikkut, kommunip aningaasaatai 60,5 mio. koruuninik qaffariarput. Qupperneq 61

62 Qularnaveeqqusiissutit, pisinnaatitaassutsit pisussaaffinngorsinnaasullu Qularnaveeqqusiissutitigut pisussaaffiit Ukiup aallartinner ani Ukiup naanerani Sisimiut TV Sisimiut TV BankNordik-imut attartorpoq, tassanilu Qeqqata Kommunia akiitsunut akiliussisussamaataalluni Sisimiuni timersortarfik Ingerlatsinermut sanaartornermullu akiitsut Sisimiut Katersortarfiat Allanngortiterinermut alliliinermullu akiliussisussamaataaneq 2011-mi naammassineqarpoq. Grønlandsbanken-imut akiliussisussamaataaneq 1,9 mio. koruunimiippoq Arctic Circle Race Peqatigiiffiup ingerlatsinerminut Grønlandsbankenimut attartornera 2017-imi naammassisaaq Katillugit Pisinnaatitaassutsit Piginneqatigiilluni inissialiorneq, Manitsoq Piginneqatigiilluni inissialiorneq, Sisimiut Sisimiut Katersortarfiat Ernialerneqanngitsumik akilersuutitaqanngitsumillu taarsigassarsisitsinerit. Akit nikerarnerinut qularnaveeqqusiussaqarluni taarsigassarsinermi allagartaq Katillugit Ukioq naatsorsuuseriffiup aallartinneranik naaneranillu nalunaaqqutsiilluni, qularnaveeqqutit kommunimit tunniunneqartut allattorsimaffimmi annertussusaat, taamatullu kikkut attartortitsisuunersut kinalu qularnaveeqqusiivigineqarsimasoq takutinneqarput. Inissialiornernut qularnaveeqqutit sinneruttut takutinneqarput. Isumaginninnermi inatsit, najugaqarnermut inatsit il.il. naapertorlugit inunnut ataasiakkaanut qularnaveeqqusiinermi, qularnaveeqqutit allattorsimaffianni inuit kikkuuneri takutinneqarsinnaanngillat. Pisinnaatitaassutsinit tassaapput, ingerlatsinermi imaluunniit sanaartornermi tapiissutit, tassanili kommuni qularnaveeqqusiussaqarluni taarsigassarsinermi allagartaq assigisaanilluunniit qularnaveeqqummik tigummiartuulluni, siunertamut aningaasaliissutit piffissaliunneqartumi taamaatinneqarpata, kommuni tapiissutimik utertitsisoqarnissaanik pisinnaatitaaffeqartoq. Ingerlatsinikkut aningaasaliissutit atunngitsuukkat nuunniarneqartut Sullivinni siammarsaaffiusuniit nuutassat. Ingerlatsineq akissarsiat aserfallatsaaliinerlu ilanngunnagit Aningaasartai Sisimiut katersugaasiviat Atuiffik Sunngiffimmi sammissassaqartitsivik Naasoq Atuiffik Katillugit Ingerlatsinikkut aningaasaliissutit ukiup tullissaanut (2017) aningaasaliissutigeqqinneqarnissaanut qinnutigineqartut takussutissiami takutinneqarput. Aqutsinermi inatsimmi aningaasaliissuteqarnissami maleruagassani allassimavoq, ingerlatsinermut aningaasaliissutit ukiumut ataasiartumik aningaasaliissutaasartut, ukiullu naatsorsuuteqarfiusup naanerani atorunnaartarlutik. Suliffeqarfiit missingersuutiminnik namminneq aqutsisunut isumaqatigiissut naapertorlugu, ukiumi naatsorsuuteqarfiusumi sinneqartoorutinik imaluunniit amigartoorutinik nuussisarneq ingerlanneqartarpoq. Qupperneq 62

63 Sanaartornermut pilersaarutit ukiumoortumik nalunaarusiorneqarnerat Atuiffik nr. Atuiffiup taagutaa Sisimiut 2016-imut aningaasaliissutit 2016-imut Naatsorsuutit M2017-mut nuutassat Inissianik nutarterineq Qiviarfik-mi utoqqarnut inissiat (2017-imi biilinut inissiisarfiliassaq) Innarl. inissiat Deichmann Aqq. 16-t Pinnguartarfiit miit 2019 tikillugu kuuffissuarnik nutarterineq Kalaalimineerniarfimmi pitsanngorsaaneq Misissueqq. Kangerlussuarmut aqqusineq Sisimiuni puttasut Imeqarfiup killeqarfia pillugu avatangiisinut -554 sunniutaasinnaasunik misissuineq Utoqqaat Angerlarsimaffiata bussitaavinut aningaasat utertitassat utaqqineqarput "Ungaanguaq" Naalu, silataata 2017-imi qalipanneqarnissaa Ivigaasanik arsaattarfik Sisimiuni naluttarfik, siunnersortinut akiliutissat Atuarfiup iluars, Minngortuunnguup Atuarfia Atuarfiup iluars, Skole2 Nalunnguarfiup Nuka, illup qaavata nutarternera Uuliakunut ikuallaat, ikuallaavik Akia C14/c A22/23 Akia pingaarnertut sanaartorfigissaneq Kollegiaqar. Eqqavimmut aqq. sanaartorfigiss Sissami aqquserngup allanngortinnera Maniitsoq Innarluutilinnut inissiat 16-it miit 2019 tikillugu kuuffissuarnik nutarterineq Iliveqarfiup allineqarnera Kollegie B Meeqqerivik B Majuartaateeraq Suliffeqar. Immikkoort. Sanaartorfigissaaneq Kangerlussuaq Illut sanariaannaat, 4-t Kangerl Illut sanariaannaat, 3-t Kangerl Illut sanariaannaat, 3-t Kangerl Kangerlussuup Pingu-llu akornanni ATV-nut aqqut Qinnguata Atuarfia (qalipaaneq) Qupperneq 63

64 Timersortarfik Timigissartarfik, silami Najugaqarfissiami sanaartorfigissaaneq Sarfannguit Illuliassaq ataaseq Silami meeqqanut atugassiat Atuarfiup nutarsarnera (kommuni) Itilleq Illuliassaq ataaseq Kangaamiut Atuarfik Timigissaatit Napasoq Illuliassaq ataaseq Atammik Illuliassaq ataaseq Timigissaatit Meeqqerivik Ataatsimut Illuutit nutarterneqarnissaanut immikkoortitat Silami atortussanut immikkoortitat Avatangiisit pitsanngorsarneqarnissaannut immikkoortitat eqqagassat Katillugit Qeqqata Kommunia Takussutissaq Teknikkimut Avatangiisinullu Immikkoortortap siunnersuusiaraa, tassanilu ukiut ingerlanerini sanaartukkat killiffii takuneqarsinnaallutik. Sanaartukkani tamani missingersuutaasunut sanilliullugit atukkat kiisalu sanaartornerup naammassineqarnissaanut aningaasaliissutit sinneruttut nuunneqartut takutinneqarput. Teknikkimut Avatangiisinullu ataatsimiititaliaq Aningaasaqarnermut ataatsimiititaliamut, malitsigisaanillu kommunalbestyrelsimut saqqummiussinermini, allaffeqarfiup innersuussutaanik suli saqqummiussinngilaq. Tamanna ataatsimiititaliap 2016-imi maajip qiteqqunnerata missaani pissaaq. Qupperneq 64

65 Sulisoqarnikkut takussutissiaq Atuiffik Immikkoortortaq Missingersuutit Naatsorsuutit Missingersuutit Naatsorsuutit Missingersuutit Naatsorsuutit Missingersuutit Naatsorsuutit Sulisut amerlassusiligaaner at Sulisut amerlassusiligaaner at Sulisut amerlassusiligaaner at Sulisut amerlassusiligaaner at Sulisut amerlassusiligaaner at Sulisut amerlassusiligaaner at Sulisut amerlassusiligaaner at Sulisut amerlassusiligaaner at 1 Allaffissornermut tunngasut Teknikkimut Avatangiisinullu tunngasut Suliffissaqartitsiniarnermut Inuutissarsiornermullu tunngasut Ilaqutariinnermut tunngasut Ilinniartitaanermut kulturimullu tunngasut Pilersuinermut tunngasut Sanaartornermut tunngasut Katillugit Qupperneq 65

66 Atuiffinni tamani atukkani ataasiakkaani ukiumi ingerlatsinermut sanaartornermullu Atuiffik nalinginnaasoq (Aningaasat kr.-nngorlugit) Atuiffinnut nalinginnaasunut takussutissiaq N-2010 N-2011 N-2012 N-2013 N-2014 N-2015 N Aningaasarsiat Suliassat agguataarneqarnerat Sulisunut aningaasartuutit Inissiigallarnernut aningaasartuutit Atorfimmut atatillugu angalanerit 7 il.il Allaffissornikkut aningaasartuutit Qarasaasiaqarneq Allanit sullinneqarneq Nioqqutissanik pisinerit Nerisaqartitsinermut 16 aningaasartuutit Atortussanik il.il. pisiniarnerit Ingerlatsinermut il.il. aningaasat Iluarsaanerit aserfallatsaaliuinerillu Ineqarnermut akiliutit il.il Inunnut nuussinerit 30 akileraarutaasussat Inunnut nuussinerit akileraarutaasussaanngitsut Peqatigiiffinnut suliffeqarfinnullu namminersortunut tapiissutit Namm. Oqart. kommuninullu allanut/dk-mi akiliutit Ernianut aningaasartuutit Akiitsunik 48 isumakkeerinninneq/naleerutsitsineq Sanaartornermut aningaasartuutit Aningaasartuutit katillugit Akiliutit Attartortitsinermi isertitat Isertitat allat Namminersorlutik Oqartussanit 82 akiliutit Ernianit isertitat Aningaasat nikeraataat Isertitat katillugit Angusat aningaasartuutit kiisalu isertitat qanoq agguataarsimaneri, atuiffinnit tamanit atukkat allattorsimaffiani takutinneqarput. Qupperneq 66

67 Akuersissutigineri kukkunersiuisuniillu atsiornerit Akuersissutigalugit atsiorneq KUKKUNERSIUISUT ARLAANNAANNULLUUNNIIT ATTUUMASSUTEQANNGITSUT ATSIORNERAT Naatsorsuutit kommunalbestyrelsimit 2016-imi apriilip 26-ani akuerineqarput Hermann Berthelsen Borgmesteri Paneeraq Olsen Kommunimi pisortaaneq Qupperneq 67

68 Qupperneq 68