SOA approach for integration of departmental systems

Koko: px
Aloita esitys sivulta:

Download "SOA approach for integration of departmental systems"

Transkriptio

1 Satakunnan sairaanhoitopiirin kuntayhtymä SOA approach for integration of departmental systems Case Satakunta

2 Agenda! Departmental applications, need for integration! Business processes and business services! Web services, identification and implementation! Enterprise service bus! Discussion! Add-On: Event Driven Architcture SOA 2

3 Satakunta health district, project! Satakunta Health District! Specialized care services! Owned by the municipalities! Area: inhabitants! SerAPI Tekes Finnwell research project! Oct Aug 2007! SOLEA Tekes research project

4 The application map 4

5 THE RESEARCH QUESTION Can we use Service Oriented Architecture (SOA) for integration of the departmental applications? Reusable solution? 5

6 Functions, processes and (departmental) applications Pkl Pkl Outpatient Clinic Vos Inpatient Vos ward Archive Lab Radiology Operating Maternity Pharmacy. theatre Care Patient Care Process Patient Admin: MUSTI, Seniori Patient Record: WebKert, Seniori Resourcing Process Scheduling Personnell Material Management, Planning and Control Process Reporting, BI Outpatients Inpatients Departmental applications YKert Departmental applications MLII WebLAb Samba QPAti Radu TOTI WinRadu HAIKARA Departmental applications Jne. 6

7 THE METHOD Can we use Service Oriented Architecture (SOA) for integration of the departmental applications? 7

8 The Method: Top-Down and Bottom-Up! Care Processes! Diagnostic services! Generic services! Enterprise service bus! Applications with interfaces 8

9 THE RESULTS SOA approach for integration of departmental systems 9

10 Business process of Endoscopy An example of a departmental application within a care process! Take and store images! Redord findings as notes! Print images and notes How to model a generic process? Potilas Patologi tutkii koepalat ja sanelee lausunnon Lausunto Patologian sihteeri kirjoittaa lausunnon Qpatiin (vai WebKertiin?) Patologian sihteeri Tilaaja tekee tutkimuspyynnön ja lähetteen Tekijä arvioi lähetteen Sihteeri varaa ajan potilaalle Sihteeri syöttää potilaat Endobaseen Lääkäri tekee tähystystutkimuksen ja ottaa koepalat Lääkäri kirjaa havainnot ja mahdolliset täsmennykset sekä sanelee koko lausunnon Sihteeri päivittää käyntitiedot Mustiin ja kirjoittaa lääkärin saneleman lausunnon potilaskertomukseen Tähystyksen Tilaaja Tähystyksen Tekijä Sihteeri Sihteeri Lääkäri Potilas Lääkäri Lausunto Sihteeri QPati Patologian Lausunto Lausunto potilaalle Musti tai tkjärjestelmä Tutkimuspyyntö Tähystystutkimuksia 60 % ulkopuolisille Lähete Musti Ajanvaraus Tutkimukseen tulevat potilaat Endobase - Käyttäjät - Perustiedot - Tutkimukset - Potilasrekisteri Endobase - Kuvat Endobase - Havainnot lomakkeella - Valitut kuvat - Lausunto Musti - käyntitiedot - laskutustiedot - tilastointi WebKert - Lausunto Lausunto tilaajalle EndoView? 10

11 The care process within specialized care Business Process Modeling Notation (BPMN)! Care process: tasks related to the care itself! A generic model: all different cases are covered! The model of the care process! Process consist of activities and their sequence! Process is triggered by an event! The customer of the process is the patient! The owner of the process: The doctor in charge! The instance of the care process: An episode of a patient 11

12 The care process and services! The care process plans, executes and assesses the care! The care process is a consumer of several services! Any activity can make request for a service 12

13 The care process and services! Service requests are made by the doctor! Lab tests, radiology tests, endoscopy tests etc...! Medication orders, therapies etc are requested services! Visit to outpatient clinic can be seen as a service which is requested by the receiving doctor himself! Inpatient episode can be seen as a service! A care process consists of multiple services 13

14 A care process, a service process and a task Orders: Referral, test orders Assesment: Results, Dictation Delivery of care Bookings, Work lists, Registration, Procedures, Recording the results, Transcription Tasks Capture an image, Record findings Example: Endoscopy 14

15 Task: An examination! Examinations:! Endoscopy! Capsule camera! Retinal image screening! Video and still imaging in operating theatre! Audiogram! Dermatology! EKG! etc... 15

16 An examination task: Endoscopy Care Process Referral for diagnosis Assesment: The doctor makes a request for an endoscopy examination Care Service Process Booking for the examination Registration at the reception Task Capture an image, Record findings Example: Endoscopy Endoscopy Examination Capture an image, Record findings 16

17 SERVICE ORIENTATION (SOA) Can we use SOA for integration of the departmental applications? 17

18 Identifying services Task outpatient visit service service capture image and record findings Thomas Erl: Service-Oriented Architecture Process Sub-process service a care process of a patient A service can be a task, a sub-process or a process 18

19 Modeling web services! A service consists of one or multiple operations! A Message Exchange Pattern (MEP) is related to an operation! Request-Response operation! A service receives a request message and sends a reply message! Solicit-Response operation! A service sends a request message and waits for a reply message! One-way operation! A service receives a message! Notification operation! A service sends a message! A fault message can be replied(fault)! Synchronous - Asynchronous 19

20 Identifying web services Service: RequestExamination Operation: SendRequestMessage Service: ExecuteExamination Operations: ReceiveRequestMessage SendEndoscopyRequestMessage ReceiveEndoscopyResultMessage SendExaminationResultMessage Service: ExecuteEndoscopyExamination Operations: ReceiveEndoscopyRequestMessge SendEndoscopyResultMessage Service: PatientRecord Operations: ReceiveExaminationResultMessage... 20

21 Description of web services WSDL Web Service Description Language! Data Types! Messages! Services (porttype) and their operations! Binding: Transmission! Location of services(endpoint) WSDL WSDL WSDL WSDL 21

22 Request Examination: WSDL Data Types Messages Services and operations Binding Location PartnerLink 22

23 Properties of web services! Loosely coupled - minimize dependencies! Autonomy - encapsulation! Abstraction - hide logic! Reusability - generic services! Composability - services are composed of services! Stateless - stateful! Synchronous - asynchronous! Service contract - service description! Service role: requestor or provider 23

24 Directory of examination services! What service is used for certain examination?! Directory of examinations is also a service! Execute Examination -service is using directory to find out the proper examination service! BPEL code has a service call for directory service 24

25 Implementing web services Notification Control Action Entity WSDL WSDL WSDL WSDL Patient Administration Orchestration Endoscopy PatientRecord BPEL 25 BPEL Engine

26 BPEL (Business Process Execution Language) BPEL orchestrates the services used by the process! BPEL Process Model! Partners and roles! Variables! Fault handlers! Process Execution Logic BPEL Process Engine 26

27 Execute Examination -service <?xml version="1.0" encoding="utf-8"?> <!-- edited with XMLSpy v2007 rel. 3 sp1 ( by timo itala (Conceptia Oy) --> <process name="teetutkimus" xmlns:tutkimus=" xmlns:tns=" targetnamespace=" satshp.namespace" xmlns=" xmlns:xsi=" xsi:schemalocation=" ws-bpel_executable.xsd" xmlns:xsd=" <partnerlinks> <partnerlink name="tutkimus" partnerlinktype="tns:teetutkimustype" myrole="teetutkimusserviceprovider"/> <partnerlink name="tahystystutkimus" partnerlinktype="tns:teetahystystutkimustype" partnerrole="teetahystystutkimusserviceprovider" myrole="teetutkimusserviceprovider"/> <partnerlink name="potilaskertomus" partnerlinktype="tns:potilaskertomustype" partnerrole="potilaskertomusserviceprovider"/> </partnerlinks> <variables> <variable name="input" messagetype="tns:tutkimuspyyntosanoma"/> <variable name="tahystystutkimuspyynto" messagetype="tns:tahystystutkimuspyyntosanoma"/> <variable name="tahystystutkimustulos" messagetype="tns:tahystystutkimustulossanoma"/> <variable name="output" messagetype="tns:tutkimustulossanoma"/> </variables> <faulthandlers> <catchall> <sequence> <exit/> </sequence> </catchall> </faulthandlers> <sequence name="main"> <receive xmlns=" name="receiveinput" partnerlink="tutkimus" porttype="tns:teetutkimus" operation="luetutkimuspyynto" variable="input" createinstance="yes"/> <sequence name="teetahystystutkimus"> <assign name="muodosta_tahystystutkimuspyynto"> <copy> <from variable="input" part="tutkimuspyyntosanoma"> </from> <to variable="tahystystutkimuspyynto" part="tahystystutkimustulossanoma"/> </copy> </assign> <invoke name="teetahystystutkimus" partnerlink="tahystystutkimus" porttype="tns:teetahystystutkimus" operation="luetahystystutkimuspyynto" inputvariable="tahystystutkimuspyynto"/> <receive name="vastaanotatahystystutkimustulos" partnerlink="tahystystutkimus" porttype="tns:teetahystystutkimus" operation="lahetatahystystutkimustulos" variable="tahystystutkimustulos"/> <assign name="muodosta_tahystystutkimuspyynto"> <copy> <from variable="tahystystutkimustulos" part="tutkimuspyyntosanoma"/> <to variable="output" part="tutkimustulossanoma"/> </copy> </assign> </sequence> <invoke name="lahetatutkimustulos" partnerlink="potilaskertomus" porttype="tns:potilaskertomus" operation="luetutkimustulos" inputvariable="tutkimustulos"/> </sequence> 27 </process>

28 ENTERPRISE SERVICE BUS (ESB) 28

29 Transport layer Message Broker! All departmental applications are connedted to LAN! Message broker (Ensemble) Patient Adminis tration Endobase Toti Aida WebKert EPR Documents Images ATJ 29

30 Enterprise Service Bus (ESB) Enterprise Service Bus Service Container Invocation and Management Framework WSDL Client Interface! ESB! Message Oriented Middleware! Web Services! Intelligent Routing based on Content! XML Data transformation! Endpoint = WSDL Port:Operation ESB Endpoint Application Managed Connection Resource Adapter Application Interface 30

31 FTP - potilaat FTP - henkilökunta STAKES AKTIV KAPITAL puhelinvaihde henkilöstöh. palkanmaksu FTP - palkat TERVEYSKESKUS VÄESTÖREKISTERI KESKUS FTP - sairaslomat TT2000+ Työterveysh. -Pyynnöt tehdääm ML2:een työpäytäintegraation kautta CD postitus - hilmotiedot FTP - perintä FTP - kyselyt FTP - viitesuor FTP - puh.maksut FTP - viitesuor FTP - todist.palkkiot - eml palkkiot SANOMAT HL7/OVT - M-gate - Datagate Peräkkäistiedostot Luettelo järjestelmistä johon on liittymät Muut liittymät CD postitus (OVT) - synt.lapset CD postitus - hilmotiedot FTP (OVT) - vastasyntyneen tiedot - kuolintiedot FTP (OVT) - henkilötiedot - potilasrekisteri - käynti- ja hoitotiedot (Mynla) - potilasmaksut - potilasmaksut LÄÄKITYS Lähete-Palaute Kuva-arkisto Anestesia Teho AROMI/ tilaukset - henkilötiedot - laskutustietoja sairaskertomukset - sairaskertomustekstit HL7 - tulos (veriryhmän sopivuus) HL7 - pyyntö HL7 - tulos HL7 - pyyntö HL7 - tulos - henkilötiedot HL7 - lausunto OVT - lähete OVT - lausunto - pyyntö (veriryhmän sopivuus) - Verituotteet - tilaukset - verikeskuksen sisäinen osuus FTP - veritilaukset / varaukset SPR / Vok - POTILASREKISTERI (kaikki käyttävät, paitsi Seniori) - KÄYNTITIEDOT (Mynla, Infekt., Maksuli, Haikara ) - lähetetiedot - ajanvaraus - käyntitiedot - rtg-upo rtg ajanvaraus - lähetteet, lausunnot - röntgenin sisäinen osuus - ilmoittautumiset ja käyntitiedot - ajanvaraus - kuljetuslista FTP - HETU, nimi, tutk KUVANTAMISLAITTEET - pyynnöt, tulokset - laboratorion sisäinen osuus - verikortisto HL7 - vastaus - RTG, KLF, KNF ajanvaraus - patologian laboratorion sisäinen osuus FTP - syöpäilmoitus SYÖPÄREKISTERI HL7 - tilaus - ilmoittautumiset HL7 Ajanvaraukset - vastasyntyneen tiedot FTP - tulokset - tulokset - tilaus - laboratorion sisäinen osuus FTP - tartuntatauti ilmoitus KANS.TERV.LAIT. - fysiatrian käynnit Sosiaalityöntekijät - sosiaalityöntekijöiden käynnit MEDREC Dialyysi OVT - vastaus NOS ksilp - esitiedot - raskaus - synnytys - vastasyntynyt - äidin tiedot - veriryhmä, vasta-aineet - tulokset - leikkaussalivaraukset - leikkauslistat - tehdyt leikkaukset - päivystysilmoitus - pkl toimenpiteet - toimenpiteet FTP - avohoito tiedot - hoitojaksotiedot -tuotepäätös nro:t - E-osto laskut - määrärahaseuranta - kuntoutuspäätökset - OSTOPALVELUT - päätökset - APUVÄLINEET - välineiden vuokraus - väl. luokitusrekisteri - lääketilaukset - materiaalitilaukset - infektioiden seuranta - SIJAINTITIEDOT (Radu, Upo,Juvo, - sairaskertomusten sijainnit (paperit) -hoitojakso - diagnoosit - SIJAINTITIEDOT (ML 2, Radu, Upo, Toti, Puh.kesk.) - HOITOJAKSOT (Hoit.luok.,Infekt.,Maksuli,Mama,Mynla) - sis./ulos kirj. - REIPAS jonot - HILMO hoitoilmoitukset - hoitojaksotiedot FTP - Potilaslista hoitojaksojen perusteella - Potilaslista ajanvarauste perusteella FTP Radu,ML2,Toti,Fysis,Vertti,Maksuli,My nla CD-postitus - E-ostot FTP - E-ostot - tilaukset - saldot -nimikkeet FTP Radu, ML2, Toti, Fysis, Upo, Juvo, Mama, Hoit.luok., Seniori, Fina Adapterit -UPO, JUVO, Webkert,ML2, Seniori, miten uudet tiedot? - luokitustiedot - hinnoittelu Taloushallinto - laskurivit HYS TYKS SAMPO varasto / apteekki Materiaalihallinto POWERPLAY Tilastot / Raportit ATJ (kaikki käyttävät) - yksikkö-, osasto-, erikoisala-, laitos- - kunta-, postinumerorekisterit - lääkäri-, diagnoosirekisterit-, toimenpiderekisteri... - käyttäjähallinta - käyttäjien valikot - TaskMan tausta-ajojen hallinta SoberIT Bottom-Up, Transport: Message broker SATSHP:n POTILASTIETOJÄRJESTELMIEN LIITTYMÄT JOISSA TIETO SIIRTYY FYYSISESTI /T Seppänen LII potilaspuhelut DNA SENIORI Psykiatria VRK SatSHP WEBKERT UPO Poliklinikat RADU Rtg, Klf, Knf FYSIS Fysiatria SOSIS TOTI Toimenpideyksiköt NordDRG JUVO Vuodeosastot Hoit.luokitus Kuntosoft Fysotools FINA Ensemble message broker CASH MANAGER PRIMA MD-TITANIA MAKSULI Maksuliikenne ML 2 Kliin.kemian lab. Haikara Äitiyshuolto AHA - KUNTOUTUS ORDER Tilaukset MYNLA Sovellukset Korvattavat Epäselvät Säilytettävät SELITYKSET Liittymät Toteutumattomat osajärjestelmät VERTTI Verikeskus QPATI Patologian lab. SAMBA Mikrobiologian lab. SAIRAALAINFEKTIOT YKERT Sairaskertomusten hallinta YLEISET REKISTERIT Kehitetään/ poistetaan Ulkopuoliste KERNEL WSDL HL7 HL7 Endoscopy 31

32 Satakunta ESB! Enterprise Service Bus will connect all applications together and hide the technical details! Orchestration service will execute the processes ESB ESB Endpoint Application Interface Application Application Application Application Application Application Patient Adminis tration Orchestration Depart mental app Depart mental app Depart mental app Patient Record Public services WSDL BPEL WSDL WSDL WSDL WSDL WSDL 32

33 DISCUSSION SOA approach for integration of departmental systems 33

34 Generic integration of departmental applications! Service Oriented Architecture: Integrating a departmental application! Departmental applications are integrated using their native interfaces! Departmental applications are described as web services using WSDL descriptions! Directory of examination services is updated! BPEL code is updated and tested! GoLive! Benefits! Standardization of the integration of departmental applications! Reusable processes are created! Standardization of processes 34

35 Future research! Data model! ESB confirmed data, unique identifiers! Service Directories! How to build, use and maintain?! Naming standards! Services, operations, messages, data items! Testing procedures! Services and processes! Faults, exeptions and recovery routines! Load and stress testing! Versioning! Version control! Environment control! Agreements, SLAs 35

36 ADD ON Event Driven SOA, EDA Publish-Subscribe Model 36

37 Case Emergency Clinic! Problem: Patients wait too long! Why do they have to wait?! What could be done about that?! First model the process so that you understand the problem 37

38 Process and services execute in parallel Yes Care Process Patient Assesment Care planning Care execution Care assesment Continue? Discharge Request for service Results of service Many services can be ordered at the same time! Laboratory tests! Radiology examinations! Consultations! Operations! etc Service Process Service Delivery But how to know that the result is available? 38

39 Solution: Notification of the result Yes Care Process Patient Assesment Care planning Care execution Care assesment Continue? Discharge Request for service Results of service BPMN notation: The Service sends signal Service Process Service Delivery But how to model receiving the signal? 39

40 Receiving the signal of the results Yes Care Process Patient Assesment Care planning Care execution Receiving results Care assesment Continue? Discharge Request for service Results of service BPMN notation: "Non-Interrupting event subprocess". Subprocess can receive results while main process is active Service Process Service Delivery 40

41 Other interested recipients of the signal Yes Care Process Patient Assesment Care planning Care execution Receiving results Care assesment Continue? Discharge Request for service Results of service Service Process Service Delivery Lab tests ready Radiology examination ready Second opinion ready Updating room display Web Service: Updating room display! One event can be of interest to many subprocesses! One subprocess can be interested of many different events Process data Collecting process data DW 41

42 How to distribute signals! How to solve many-to-many messaging? 42

43 Event Driven Architecture (EDA) Publish-Subscribe Model Receiving results Service Process Service Delivery Lab tests ready Radiology examination ready Second opinion ready Updating room display Web Service: Updating room display Process data Collecting process data DW Notation: ArchiMate 43

44 Event Driven Architecture (EDA) Publish-Subscribe Model WSDL Receiving results Service Process Service Delivery WSDL WSDL WSDL WSDL WSDL Lab tests ready Radiology examination ready Second opinion ready Updating room display Web Service: Updating room display WSDL Process data Collecting process data DW Notation: ArchiMate 44

45 ESB can implement EDA ESB can implement distribution service Web Services described by WSDL documents Publishers Distribution Service Subscriber Registry Subscribers 45

46 DATA MODEL 46

47 Data Model to follow the care? Yes Care Process Patient Assesment Care planning Care execution Care assesment Continue? Discharge Request for service Results of service Service Process Care Process Instance Service Delivery Care Process Type Analogy: Product Data Management! Type = Kind of Bike (Product code)! Instance = Individual Bike (serial number) Care Service Instance Care Service Type Process data Collecting process data DW Process Data Management! Type = Kind of Process (Process Type Code)! Instance = Individual execution of Process (Process Instance ID) 47

48 QUESTIONS? 48

SOA approach for integration of departmental systems

SOA approach for integration of departmental systems Satakunnan sairaanhoitopiirin kuntayhtymä SOA approach for integration of departmental systems Case Satakunta Agenda Departmental applications, need for integration Business processes and business services

Lisätiedot

CASE SATAKUNTA PÄIVYSTYSOSASTON TOIMINNAN TEHOSTAMINEN TAPAHTUMALÄHTÖISELLÄ PALVELUARKKITEHTUURILLA (EVENT DRIVEN SOA) Timo Itälä

CASE SATAKUNTA PÄIVYSTYSOSASTON TOIMINNAN TEHOSTAMINEN TAPAHTUMALÄHTÖISELLÄ PALVELUARKKITEHTUURILLA (EVENT DRIVEN SOA) Timo Itälä CASE SATAKUNTA PÄIVYSTYSOSASTON TOIMINNAN TEHOSTAMINEN TAPAHTUMALÄHTÖISELLÄ PALVELUARKKITEHTUURILLA (EVENT DRIVEN SOA) Timo Itälä SOA-seminaari 17.3.2011 Aiheita! Päivystyksen hoitoprosessin ja palveluiden

Lisätiedot

Prosessi- ja palvelulähtöisesti määritelty yhteiskäyttöinen potilaskertomus

Prosessi- ja palvelulähtöisesti määritelty yhteiskäyttöinen potilaskertomus Satakunnan sairaanhoitopiirin kuntayhtymä Prosessi- ja palvelulähtöisesti määritelty yhteiskäyttöinen potilaskertomus Aino Virtanen Satakunnan sairaanhoitopiirin kuntayhtymä Terveydenhuollon ATK-päivät

Lisätiedot

Ydinprosessit ja ydinpalvelut

Ydinprosessit ja ydinpalvelut Satakunnan sairaanhoitopiirin kuntayhtymä Ydinprosessit ja ydinpalvelut Hoitoprosessit sujuviksi osastojärjestelmien SOA-integraatiolla Timo Itälä, Aino Virtanen, Jari Ukkola Ohjelmistotekniikka 24.9.2007

Lisätiedot

Kokonaisarkkitehtuurin ja projektin vaatimusten yhteensovittaminen. SOLEA loppuseminaari Timo Itälä

Kokonaisarkkitehtuurin ja projektin vaatimusten yhteensovittaminen. SOLEA loppuseminaari Timo Itälä Kokonaisarkkitehtuurin ja projektin vaatimusten yhteensovittaminen SOLEA loppuseminaari 25.11.2011 Timo Itälä Aiheita! Case Satakunta päivystys Selvityksen taustaa! SOLEA-tutkimusprojekti: Itä-Suomen yliopisto,

Lisätiedot

Enterprise Architectures

Enterprise Architectures Enterprise Architectures, Paavo Kotinurmi, Matti Hämäläinen 1 In the early days... Input Output Automation of manual tasks Payroll Bookkeeping Order entry Invoicing Statistics Data Program Computer 2 The

Lisätiedot

TIEKE Verkottaja Service Tools for electronic data interchange utilizers. Heikki Laaksamo

TIEKE Verkottaja Service Tools for electronic data interchange utilizers. Heikki Laaksamo TIEKE Verkottaja Service Tools for electronic data interchange utilizers Heikki Laaksamo TIEKE Finnish Information Society Development Centre (TIEKE Tietoyhteiskunnan kehittämiskeskus ry) TIEKE is a neutral,

Lisätiedot

Enterprise Architectures

Enterprise Architectures Enterprise Architectures, Paavo Kotinurmi, Matti Hämäläinen 1 Enterprise Architectures Outline Presenter Introduction Why do we use computers in enterprises? Why do we need an enterprise architecture?

Lisätiedot

SOA SIG SOA Tuotetoimittajan näkökulma

SOA SIG SOA Tuotetoimittajan näkökulma SOA SIG SOA Tuotetoimittajan näkökulma 12.11.2007 Kimmo Kaskikallio IT Architect Sisältö IBM SOA Palveluiden elinkaarimalli IBM Tuotteet elinkaarimallin tukena Palvelukeskeinen arkkitehtuuri (SOA) Eri

Lisätiedot

BPEL4WS Business Process Execution Language for Web Services. ITK E54 kevät 2005 Ville Seppänen

BPEL4WS Business Process Execution Language for Web Services. ITK E54 kevät 2005 Ville Seppänen BPEL4WS Business Process Execution Language for Web Services ITK E54 kevät 2005 Ville Seppänen Palveluarkkitehtuuri Palvelu: standardimuotoisen ja julkisen rajapinnan läpi käytettävä

Lisätiedot

7.4 Variability management

7.4 Variability management 7.4 Variability management time... space software product-line should support variability in space (different products) support variability in time (maintenance, evolution) 1 Product variation Product

Lisätiedot

Enterprise Architecture TJTSE Yrityksen kokonaisarkkitehtuuri

Enterprise Architecture TJTSE Yrityksen kokonaisarkkitehtuuri Enterprise Architecture TJTSE25 2009 Yrityksen kokonaisarkkitehtuuri Jukka (Jups) Heikkilä Professor, IS (ebusiness) Faculty of Information Technology University of Jyväskylä e-mail: jups@cc.jyu.fi tel:

Lisätiedot

Business Processes and Business Services

Business Processes and Business Services Satakunnan sairaanhoitopiirin kuntayhtymä Business Processes and Business Services Case Satakunta Timo Itälä Agenda Departmental applications, need for integration Business processes and business services

Lisätiedot

Network to Get Work. Tehtäviä opiskelijoille Assignments for students. www.laurea.fi

Network to Get Work. Tehtäviä opiskelijoille Assignments for students. www.laurea.fi Network to Get Work Tehtäviä opiskelijoille Assignments for students www.laurea.fi Ohje henkilöstölle Instructions for Staff Seuraavassa on esitetty joukko tehtäviä, joista voit valita opiskelijaryhmällesi

Lisätiedot

On instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31)

On instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31) On instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31) Juha Kahkonen Click here if your download doesn"t start automatically On instrument costs

Lisätiedot

Capacity Utilization

Capacity Utilization Capacity Utilization Tim Schöneberg 28th November Agenda Introduction Fixed and variable input ressources Technical capacity utilization Price based capacity utilization measure Long run and short run

Lisätiedot

Asiakaspalautteen merkitys laboratoriovirheiden paljastamisessa. Taustaa

Asiakaspalautteen merkitys laboratoriovirheiden paljastamisessa. Taustaa Asiakaspalautteen merkitys laboratoriovirheiden paljastamisessa Paula Oja, TtT Laboratorio, Oulun yliopistollinen sairaala Potilasturvallisuustutkimuksen päivät 26. 27.1.2011 1 Taustaa Laboratorion tulee

Lisätiedot

7. Product-line architectures

7. Product-line architectures 7. Product-line architectures 7.1 Introduction 7.2 Product-line basics 7.3 Layered style for product-lines 7.4 Variability management 7.5 Benefits and problems with product-lines 1 Short history of software

Lisätiedot

Automaatiojärjestelmän hankinnassa huomioitavat tietoturva-asiat

Automaatiojärjestelmän hankinnassa huomioitavat tietoturva-asiat Automaatiojärjestelmän hankinnassa huomioitavat tietoturva-asiat Teollisuusautomaation tietoturvaseminaari Purchasing Manager, Hydro Lead Buyer, Industrial Control Systems 1 Agenda / esityksen tavoite

Lisätiedot

A Service-Oriented Architecture (SOA) View of IHE Profiles

A Service-Oriented Architecture (SOA) View of IHE Profiles A Service-Oriented Architecture (SOA) View of IHE Profiles HL7 IHE meeting 20.8.2009 Timo Itälä SoberIT, TKK Juha Mykkänen, KuY 2 SoberIT IHE ja SOA (palveluarkkitehtuuri) SOA (service-oriented architecture)

Lisätiedot

Efficiency change over time

Efficiency change over time Efficiency change over time Heikki Tikanmäki Optimointiopin seminaari 14.11.2007 Contents Introduction (11.1) Window analysis (11.2) Example, application, analysis Malmquist index (11.3) Dealing with panel

Lisätiedot

Information on preparing Presentation

Information on preparing Presentation Information on preparing Presentation Seminar on big data management Lecturer: Spring 2017 20.1.2017 1 Agenda Hints and tips on giving a good presentation Watch two videos and discussion 22.1.2017 2 Goals

Lisätiedot

Yhteentoimivuuden ja standardisoinnin merkitys terveydenhuollon tuottavuudelle. Sinikka Ripatti Kehittämispäällikkö HUS 14.11.2008

Yhteentoimivuuden ja standardisoinnin merkitys terveydenhuollon tuottavuudelle. Sinikka Ripatti Kehittämispäällikkö HUS 14.11.2008 Yhteentoimivuuden ja standardisoinnin merkitys terveydenhuollon tuottavuudelle Sinikka Ripatti Kehittämispäällikkö HUS 14.11.2008 Sisältöä Muuttuva terveydenhuollon toimintaympäristö Yhteentoimivuus ja

Lisätiedot

HITSAUKSEN TUOTTAVUUSRATKAISUT

HITSAUKSEN TUOTTAVUUSRATKAISUT Kemppi ARC YOU GET WHAT YOU MEASURE OR BE CAREFUL WHAT YOU WISH FOR HITSAUKSEN TUOTTAVUUSRATKAISUT Puolitetaan hitsauskustannukset seminaari 9.4.2008 Mikko Veikkolainen, Ratkaisuliiketoimintapäällikkö

Lisätiedot

Choose Finland-Helsinki Valitse Finland-Helsinki

Choose Finland-Helsinki Valitse Finland-Helsinki Write down the Temporary Application ID. If you do not manage to complete the form you can continue where you stopped with this ID no. Muista Temporary Application ID. Jos et onnistu täyttää lomake loppuun

Lisätiedot

Atostek. KanTa-konseptin tuotteistaminen ja vienti ulkomaille

Atostek. KanTa-konseptin tuotteistaminen ja vienti ulkomaille Atostek KanTa-konseptin tuotteistaminen ja vienti ulkomaille 10.3.2017 Atostek CONFIDENTIAL Atostek - Company Facts Atostek Ltd. founded in 1999 56 employees mainly at Master level AAA credit rating since

Lisätiedot

KODAK EIM & RIM VIParchive Ratkaisut

KODAK EIM & RIM VIParchive Ratkaisut ATK Päivät 2006 Mikkeli KODAK EIM & RIM VIParchive Ratkaisut 29.-30.5. 2006 Stefan Lindqvist HCIS Sales Specialist Health Care Information Systems Kodak Health Group 3/24/2013 1 Arkistoinnin haasteita

Lisätiedot

LYTH-CONS CONSISTENCY TRANSMITTER

LYTH-CONS CONSISTENCY TRANSMITTER LYTH-CONS CONSISTENCY TRANSMITTER LYTH-INSTRUMENT OY has generate new consistency transmitter with blade-system to meet high technical requirements in Pulp&Paper industries. Insurmountable advantages are

Lisätiedot

On instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31)

On instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31) On instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31) Juha Kahkonen Click here if your download doesn"t start automatically On instrument costs

Lisätiedot

Stormwater filtration unit

Stormwater filtration unit Stormwater filtration unit Background, concept and applied design work Olli Hakala 2018 WSP Finland Aalto university Kyttä ym. 2014. Veden äärellä kysely, ENTJUSTESS-hanke. Aalto yliopisto. STORMWATER

Lisätiedot

The CCR Model and Production Correspondence

The CCR Model and Production Correspondence The CCR Model and Production Correspondence Tim Schöneberg The 19th of September Agenda Introduction Definitions Production Possiblity Set CCR Model and the Dual Problem Input excesses and output shortfalls

Lisätiedot

Collaborative & Co-Creative Design in the Semogen -projects

Collaborative & Co-Creative Design in the Semogen -projects 1 Collaborative & Co-Creative Design in the Semogen -projects Pekka Ranta Project Manager -research group, Intelligent Information Systems Laboratory 2 Semogen -project Supporting design of a machine system

Lisätiedot

WP3 Decision Support Technologies

WP3 Decision Support Technologies WP3 Decision Support Technologies 1 WP3 Decision Support Technologies WP Leader: Jarmo Laitinen Proposed budget: 185 000, VTT 100 000, TUT 85 000. WP3 focuses in utilizing decision support technologies

Lisätiedot

Use of spatial data in the new production environment and in a data warehouse

Use of spatial data in the new production environment and in a data warehouse Use of spatial data in the new production environment and in a data warehouse Nordic Forum for Geostatistics 2007 Session 3, GI infrastructure and use of spatial database Statistics Finland, Population

Lisätiedot

<Insert Picture Here> SOA-rakentajan ensimmäiset askeleet avoimien standardien hyödyntämiseen

<Insert Picture Here> SOA-rakentajan ensimmäiset askeleet avoimien standardien hyödyntämiseen SOA-rakentajan ensimmäiset askeleet avoimien standardien hyödyntämiseen Heikki Mattsson Konsultointipäällikkö Agenda Prosessien elinkaari (BPM) SOA palvelukeskeinen sovelluskehitys

Lisätiedot

DYNAMIC CARE PLANNING (DCP) JA DYNAMIC CARE TEAM MANAGEMENT (DCTM) IHE-PROFIILIT. Konstantin Hyppönen IHE-Finland

DYNAMIC CARE PLANNING (DCP) JA DYNAMIC CARE TEAM MANAGEMENT (DCTM) IHE-PROFIILIT. Konstantin Hyppönen IHE-Finland DYNAMIC CARE PLANNING (DCP) JA DYNAMIC CARE TEAM MANAGEMENT (DCTM) IHE-PROFIILIT Konstantin Hyppönen IHE-Finland DCP ja DCTM DCP = Dynamic Care Planning http://ihe.net/uploadedfiles/docum ents/pcc/ihe_pcc_suppl_dcp.pdf

Lisätiedot

ALUEARKKITEHTUURI WEB PALVELUITA KÄYTTÄEN. Niilo Saranummi VTT Tietotekniikka niilo.saranummi@vtt.fi

ALUEARKKITEHTUURI WEB PALVELUITA KÄYTTÄEN. Niilo Saranummi VTT Tietotekniikka niilo.saranummi@vtt.fi ALUEARKKITEHTUURI WEB PALVELUITA KÄYTTÄEN Niilo Saranummi VTT Tietotekniikka niilo.saranummi@vtt.fi MISTÄ ALUETIETOJÄRJESTELMÄSSÄ ON KYSYMYS? Asiakkaan tietojen tulisi olla saatavissa vain niiden käyttöön,

Lisätiedot

LUONNOS RT 80260 EN AGREEMENT ON BUILDING WORKS 1 THE PARTIES. May 1998 1 (10)

LUONNOS RT 80260 EN AGREEMENT ON BUILDING WORKS 1 THE PARTIES. May 1998 1 (10) RT 80260 EN May 1998 1 (10) AGREEMENT ON BUILDING WORKS This agreement template is based on the General Terms and Conditions of Building Contracts YSE 1998 RT 16-10660, LVI 03-10277, Ratu 417-7, KH X4-00241.

Lisätiedot

BDD (behavior-driven development) suunnittelumenetelmän käyttö open source projektissa, case: SpecFlow/.NET.

BDD (behavior-driven development) suunnittelumenetelmän käyttö open source projektissa, case: SpecFlow/.NET. BDD (behavior-driven development) suunnittelumenetelmän käyttö open source projektissa, case: SpecFlow/.NET. Pekka Ollikainen Open Source Microsoft CodePlex bio Verkkosivustovastaava Suomen Sarjakuvaseura

Lisätiedot

RAIN RAKENTAMISEN INTEGRAATIOKYVYKKYYS

RAIN RAKENTAMISEN INTEGRAATIOKYVYKKYYS RAIN RAKENTAMISEN INTEGRAATIOKYVYKKYYS Loppuseminaari 11.12.2018 YIT:n pääkonttori, Helsinki RAIN hankkeen loppuseminaari 11.12.2018 Käyttäjälähtöinen tiedonhallinta (WP 4) Professori Harri Haapasalo OY

Lisätiedot

Windows Phone. Module Descriptions. Opiframe Oy puh. +358 44 7220800 eero.huusko@opiframe.com. 02600 Espoo

Windows Phone. Module Descriptions. Opiframe Oy puh. +358 44 7220800 eero.huusko@opiframe.com. 02600 Espoo Windows Phone Module Descriptions Mikä on RekryKoulutus? Harvassa ovat ne työnantajat, jotka löytävät juuri heidän alansa hallitsevat ammatti-ihmiset valmiina. Fiksuinta on tunnustaa tosiasiat ja hankkia

Lisätiedot

Hankkeiden vaikuttavuus: Työkaluja hankesuunnittelun tueksi

Hankkeiden vaikuttavuus: Työkaluja hankesuunnittelun tueksi Ideasta projektiksi - kumppanuushankkeen suunnittelun lähtökohdat Hankkeiden vaikuttavuus: Työkaluja hankesuunnittelun tueksi Erasmus+ -ohjelman hakuneuvonta ammatillisen koulutuksen kumppanuushanketta

Lisätiedot

FinFamily PostgreSQL installation ( ) FinFamily PostgreSQL

FinFamily PostgreSQL installation ( ) FinFamily PostgreSQL FinFamily PostgreSQL 1 Sisällys / Contents FinFamily PostgreSQL... 1 1. Asenna PostgreSQL tietokanta / Install PostgreSQL database... 3 1.1. PostgreSQL tietokannasta / About the PostgreSQL database...

Lisätiedot

Uusi Ajatus Löytyy Luonnosta 4 (käsikirja) (Finnish Edition)

Uusi Ajatus Löytyy Luonnosta 4 (käsikirja) (Finnish Edition) Uusi Ajatus Löytyy Luonnosta 4 (käsikirja) (Finnish Edition) Esko Jalkanen Click here if your download doesn"t start automatically Uusi Ajatus Löytyy Luonnosta 4 (käsikirja) (Finnish Edition) Esko Jalkanen

Lisätiedot

21~--~--~r--1~~--~--~~r--1~

21~--~--~r--1~~--~--~~r--1~ - K.Loberg FYSE420 DIGITAL ELECTRONICS 13.05.2011 1. Toteuta alla esitetyn sekvenssin tuottava asynkroninen pun. Anna heratefunktiot, siirtotaulukko ja kokonaistilataulukko ( exitation functions, transition

Lisätiedot

Innovative and responsible public procurement Urban Agenda kumppanuusryhmä. public-procurement

Innovative and responsible public procurement Urban Agenda kumppanuusryhmä.   public-procurement Innovative and responsible public procurement Urban Agenda kumppanuusryhmä https://ec.europa.eu/futurium/en/ public-procurement Julkiset hankinnat liittyvät moneen Konsortio Lähtökohdat ja tavoitteet Every

Lisätiedot

812336A C++ -kielen perusteet, 21.8.2010

812336A C++ -kielen perusteet, 21.8.2010 812336A C++ -kielen perusteet, 21.8.2010 1. Vastaa lyhyesti seuraaviin kysymyksiin (1p kaikista): a) Mitä tarkoittaa funktion ylikuormittaminen (overloading)? b) Mitä tarkoittaa jäsenfunktion ylimääritys

Lisätiedot

Green Growth Sessio - Millaisilla kansainvälistymismalleilla kasvumarkkinoille?

Green Growth Sessio - Millaisilla kansainvälistymismalleilla kasvumarkkinoille? Green Growth Sessio - Millaisilla kansainvälistymismalleilla kasvumarkkinoille? 10.10.01 Tuomo Suortti Ohjelman päällikkö Riina Antikainen Ohjelman koordinaattori 10/11/01 Tilaisuuden teema Kansainvälistymiseen

Lisätiedot

CASE POSTI: KEHITYKSEN KÄRJESSÄ TALOUDEN SUUNNITTELUSSA KETTERÄSTI PALA KERRALLAAN

CASE POSTI: KEHITYKSEN KÄRJESSÄ TALOUDEN SUUNNITTELUSSA KETTERÄSTI PALA KERRALLAAN POSTI GROUP CASE POSTI: KEHITYKSEN KÄRJESSÄ TALOUDEN SUUNNITTELUSSA KETTERÄSTI PALA KERRALLAAN TIINA KATTILAKOSKI POSTIN TALOUDEN SUUNNITTELU Mistä lähdettiin liikkeelle? Ennustaminen painottui vuosisuunnitteluun

Lisätiedot

Making use of BIM in energy management

Making use of BIM in energy management BuildingEQ-Symposium in Berlin, October 1, 2009 Making use of BIM in energy management Tuomas Laine Olof Granlund Oy www.buildingeq.net Content BIM based tools for energy performance analysis and thermal

Lisätiedot

LANSEERAUS LÄHESTYY AIKATAULU OMINAISUUDET. Sähköinen jäsenkortti. Yksinkertainen tapa lähettää viestejä jäsenille

LANSEERAUS LÄHESTYY AIKATAULU OMINAISUUDET. Sähköinen jäsenkortti. Yksinkertainen tapa lähettää viestejä jäsenille tiedote 2 / 9.3.2017 LANSEERAUS LÄHESTYY AIKATAULU 4.3. ebirdie-jäsenkortti esiteltiin Golfliiton 60-vuotisjuhlaseminaarissa 17.3. ebirdie tulee kaikkien ladattavaksi Golfmessuilla 17.3. klo 12:00 alkaen

Lisätiedot

Power BI 29.5.2015. Tech Conference 28.-29.5.2015. Power BI. Pekka.Korhonen@sovelto.fi. #TechConfFI. Johdanto

Power BI 29.5.2015. Tech Conference 28.-29.5.2015. Power BI. Pekka.Korhonen@sovelto.fi. #TechConfFI. Johdanto Tech Conference 28.-29.5.2015 Power BI Pekka.Korhonen@sovelto.fi #TechConfFI Johdanto 2 1 Microsoft BI komponentit Azure Machine Learning Stream Analytics HDInsight DocumentDB Blob/table storage VM SQL

Lisätiedot

CIO muutosjohtajana yli organisaatiorajojen

CIO muutosjohtajana yli organisaatiorajojen CIO muutosjohtajana yli organisaatiorajojen 03.06.2009 Antti Koskelin CIO Konecranes Group 2009 Konecranes Plc. All rights Konecranes overview Business Agenda CIO Agenda Mindset for modern CIO Konecranes

Lisätiedot

Supplies

Supplies Supplies - 239236-2018 05/06/2018 S105 - - Supplies - Contract notice - Open procedure I. II. III. IV. VI. Finland-Seinäjoki: Wheelchairs 2018/S 105-239236 Contract notice Supplies Directive 2014/24/EU

Lisätiedot

2 Description of Software Architectures

2 Description of Software Architectures 2 Description of Software Architectures 2.1 Significance of architectural descriptions 2.2 Context of architectural descriptions 2.3 Levels of architectural descriptions 2.4 Viewpoints and types in architecture

Lisätiedot

Land-Use Model for the Helsinki Metropolitan Area

Land-Use Model for the Helsinki Metropolitan Area Land-Use Model for the Helsinki Metropolitan Area Paavo Moilanen Introduction & Background Metropolitan Area Council asked 2005: What is good land use for the transport systems plan? At first a literature

Lisätiedot

Hankintailmoitus: Pohjois-Savon sairaanhoitopiirin kuntayhtymä/kiinteistöyksikkö : Puijon sairaalan Pääaula-alueen uudistus, Sähköurakka

Hankintailmoitus: Pohjois-Savon sairaanhoitopiirin kuntayhtymä/kiinteistöyksikkö : Puijon sairaalan Pääaula-alueen uudistus, Sähköurakka Finland Tender Hankintailmoitus: Pohjois-Savon sairaanhoitopiirin kuntayhtymä/kiinteistöyksikkö : Puijon sairaalan Pääaula-alueen uudistus, Sähköurakka Tarjoukset 6.5.2011 klo 15.00 mennessä osoitteeseen:

Lisätiedot

Skene. Games Refueled. Muokkaa perustyyl. napsautt. @Games for Health, Kuopio. 2013 kari.korhonen@tekes.fi. www.tekes.fi/skene

Skene. Games Refueled. Muokkaa perustyyl. napsautt. @Games for Health, Kuopio. 2013 kari.korhonen@tekes.fi. www.tekes.fi/skene Skene Muokkaa perustyyl. Games Refueled napsautt. @Games for Health, Kuopio Muokkaa alaotsikon perustyyliä napsautt. 2013 kari.korhonen@tekes.fi www.tekes.fi/skene 10.9.201 3 Muokkaa Skene boosts perustyyl.

Lisätiedot

Capacity utilization

Capacity utilization Mat-2.4142 Seminar on optimization Capacity utilization 12.12.2007 Contents Summary of chapter 14 Related DEA-solver models Illustrative examples Measure of technical capacity utilization Price-based measure

Lisätiedot

Rakentamisen 3D-mallit hyötykäyttöön

Rakentamisen 3D-mallit hyötykäyttöön Rakentamisen 3D-mallit hyötykäyttöön 1 BIM mallien tutkimuksen suunnat JAO, Jyväskylä, 22.05.2013 Prof. Jarmo Laitinen, TTY rakentamisen tietotekniikka Jarmo Laitinen 23.5.2013 Jarmo Laitinen 23.5.2013

Lisätiedot

Tietorakenteet ja algoritmit

Tietorakenteet ja algoritmit Tietorakenteet ja algoritmit Taulukon edut Taulukon haitat Taulukon haittojen välttäminen Dynaamisesti linkattu lista Linkatun listan solmun määrittelytavat Lineaarisen listan toteutus dynaamisesti linkattuna

Lisätiedot

Voice Over LTE (VoLTE) By Miikka Poikselkä;Harri Holma;Jukka Hongisto

Voice Over LTE (VoLTE) By Miikka Poikselkä;Harri Holma;Jukka Hongisto Voice Over LTE (VoLTE) By Miikka Poikselkä;Harri Holma;Jukka Hongisto If you are searched for a book by Miikka Poikselkä;Harri Holma;Jukka Hongisto Voice over LTE (VoLTE) in pdf form, then you have come

Lisätiedot

A new model of regional development work in habilitation of children - Good habilitation in functional networks

A new model of regional development work in habilitation of children - Good habilitation in functional networks A new model of regional development work in habilitation of children - Good habilitation in functional networks Salla Sipari, PhD, Principal Lecturer Helena Launiainen, M.Ed, Manager Helsinki Metropolia

Lisätiedot

On instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31)

On instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31) On instrument costs in decentralized macroeconomic decision making (Helsingin Kauppakorkeakoulun julkaisuja ; D-31) Juha Kahkonen Click here if your download doesn"t start automatically On instrument costs

Lisätiedot

Julkaisun laji Opinnäytetyö. Sivumäärä 43

Julkaisun laji Opinnäytetyö. Sivumäärä 43 OPINNÄYTETYÖN KUVAILULEHTI Tekijä(t) SUKUNIMI, Etunimi ISOVIITA, Ilari LEHTONEN, Joni PELTOKANGAS, Johanna Työn nimi Julkaisun laji Opinnäytetyö Sivumäärä 43 Luottamuksellisuus ( ) saakka Päivämäärä 12.08.2010

Lisätiedot

Infrastruktuurin asemoituminen kansalliseen ja kansainväliseen kenttään Outi Ala-Honkola Tiedeasiantuntija

Infrastruktuurin asemoituminen kansalliseen ja kansainväliseen kenttään Outi Ala-Honkola Tiedeasiantuntija Infrastruktuurin asemoituminen kansalliseen ja kansainväliseen kenttään Outi Ala-Honkola Tiedeasiantuntija 1 Asemoitumisen kuvaus Hakemukset parantuneet viime vuodesta, mutta paneeli toivoi edelleen asemoitumisen

Lisätiedot

Arkkitehtuuritietoisku. eli mitä aina olet halunnut tietää arkkitehtuureista, muttet ole uskaltanut kysyä

Arkkitehtuuritietoisku. eli mitä aina olet halunnut tietää arkkitehtuureista, muttet ole uskaltanut kysyä Arkkitehtuuritietoisku eli mitä aina olet halunnut tietää arkkitehtuureista, muttet ole uskaltanut kysyä Esikysymys Kuinka moni aikoo suunnitella projektityönsä arkkitehtuurin? Onko tämä arkkitehtuuria?

Lisätiedot

VBE2 Työpaketit Jiri Hietanen / TTY

VBE2 Työpaketit Jiri Hietanen / TTY VBE2 Työpaketit Jiri Hietanen / TTY 1 WP2.1 Technology review and VBE platform 2 Tavoitteet In In charge: charge: Method: Method: Jiri Jiri Hietanen, Hietanen, TUT TUT Analysis Analysis of of existing

Lisätiedot

Perinteisesti käytettävät tiedon (datan) tyypit

Perinteisesti käytettävät tiedon (datan) tyypit Perinteisesti käytettävät tiedon (datan) tyypit Relaatiot Dokumentit Nämä muodostavat yhdessä vain 20% kaikesta käyttökelposesta datasta LAITEDATA Datallasi on kerrottavaa sinulle. Kuunteletko sitä? Mitä

Lisätiedot

WAMS 2010,Ylivieska Monitoring service of energy efficiency in housing. 13.10.2010 Jan Nyman, jan.nyman@posintra.fi

WAMS 2010,Ylivieska Monitoring service of energy efficiency in housing. 13.10.2010 Jan Nyman, jan.nyman@posintra.fi WAMS 2010,Ylivieska Monitoring service of energy efficiency in housing 13.10.2010 Jan Nyman, jan.nyman@posintra.fi Background info STOK: development center for technology related to building automation

Lisätiedot

Älykkäät yhteydet satamatoimijoiden välillä. Älyliikenne 26.3.2013, Markku Koskinen

Älykkäät yhteydet satamatoimijoiden välillä. Älyliikenne 26.3.2013, Markku Koskinen Älykkäät yhteydet satamatoimijoiden välillä Älyliikenne 26.3.2013, Markku Koskinen Port Community System PUBLICATIONS FROM THE CENTRE FOR MARITIME STUDIES UNIVERSITY OF TURKU A 58 2012 E-PORT Improving

Lisätiedot

PYÖRÄILY OSANA HELSINGIN SEUDUN KESTÄVÄÄ KAUPUNKILIIKENNETTÄ

PYÖRÄILY OSANA HELSINGIN SEUDUN KESTÄVÄÄ KAUPUNKILIIKENNETTÄ PYÖRÄILY OSANA HELSINGIN SEUDUN KESTÄVÄÄ KAUPUNKILIIKENNETTÄ UUDET AINEISTOT SUUNNITTELUN TUKENA Henrikki Tenkanen Digital Geography Lab Helsingin yliopisto 29.1.2018 DIGITAL GEOGRAPHY LAB Tuuli Toivonen

Lisätiedot

IoT-platformien vertailu ja valinta erilaisiin sovelluksiin / Jarkko Paavola

IoT-platformien vertailu ja valinta erilaisiin sovelluksiin / Jarkko Paavola IoT-platformien vertailu ja valinta erilaisiin sovelluksiin 10.3.2017 / Jarkko Paavola Prosessi state-of-the-art -tilan määrittelemiseksi Vaatimusmäärittely platformille Arkkitehtuuri Valittiin IIC:n (http://www.iiconsortium.org/)

Lisätiedot

ProAgria. Opportunities For Success

ProAgria. Opportunities For Success ProAgria Opportunities For Success Association of ProAgria Centres and ProAgria Centres 11 regional Finnish ProAgria Centres offer their members Leadership-, planning-, monitoring-, development- and consulting

Lisätiedot

Gap-filling methods for CH 4 data

Gap-filling methods for CH 4 data Gap-filling methods for CH 4 data Sigrid Dengel University of Helsinki Outline - Ecosystems known for CH 4 emissions; - Why is gap-filling of CH 4 data not as easy and straight forward as CO 2 ; - Gap-filling

Lisätiedot

DIGITALISAATIOSTA KILPAILUKYKYÄ MERIKULJETUKSILLE

DIGITALISAATIOSTA KILPAILUKYKYÄ MERIKULJETUKSILLE DIGITALISAATIOSTA KILPAILUKYKYÄ MERIKULJETUKSILLE MERIT 17.11.2015 Rauma Reijo Krook 2 Lähimerenkulun kilpailukyky Lähimerenkulun linjaliikenteen vahvuudet Sujuva palvelu yhtenäisille isoille tavaravirroille

Lisätiedot

Other approaches to restrict multipliers

Other approaches to restrict multipliers Other approaches to restrict multipliers Heikki Tikanmäki Optimointiopin seminaari 10.10.2007 Contents Short revision (6.2) Another Assurance Region Model (6.3) Cone-Ratio Method (6.4) An Application of

Lisätiedot

TietoEnator Pilot. Ari Hirvonen. TietoEnator Oyj. Senior Consultant, Ph. D. (Economics) presentation TietoEnator 2003 Page 1

TietoEnator Pilot. Ari Hirvonen. TietoEnator Oyj. Senior Consultant, Ph. D. (Economics) presentation TietoEnator 2003 Page 1 TietoEnator Pilot Ari Hirvonen Senior Consultant, Ph. D. (Economics) TietoEnator Oyj presentation TietoEnator 2003 Page 1 Sallikaa minun kysyä, mitä tietä minun tulee kulkea? kysyi Liisa. Se riippuu suureksi

Lisätiedot

BLOCKCHAINS AND ODR: SMART CONTRACTS AS AN ALTERNATIVE TO ENFORCEMENT

BLOCKCHAINS AND ODR: SMART CONTRACTS AS AN ALTERNATIVE TO ENFORCEMENT UNCITRAL EMERGENCE CONFERENCE 13.12.2016 Session I: Emerging Legal Issues in the Commercial Exploitation of Deep Seabed, Space and AI BLOCKCHAINS AND ODR: SMART CONTRACTS AS AN ALTERNATIVE TO ENFORCEMENT

Lisätiedot

Internet of Things. Ideasta palveluksi IoT:n hyödyntäminen teollisuudessa. Palvelujen digitalisoinnista 4. teolliseen vallankumoukseen

Internet of Things. Ideasta palveluksi IoT:n hyödyntäminen teollisuudessa. Palvelujen digitalisoinnista 4. teolliseen vallankumoukseen Internet of Things Ideasta palveluksi 17.4.2015 IoT:n hyödyntäminen teollisuudessa Palvelujen digitalisoinnista 4. teolliseen vallankumoukseen We are where our clients are CGI in Finland and globally Close

Lisätiedot

make and make and make ThinkMath 2017

make and make and make ThinkMath 2017 Adding quantities Lukumäärienup yhdistäminen. Laske yhteensä?. Countkuinka howmonta manypalloja ballson there are altogether. and ja make and make and ja make on and ja make ThinkMath 7 on ja on on Vaihdannaisuus

Lisätiedot

MUSEOT KULTTUURIPALVELUINA

MUSEOT KULTTUURIPALVELUINA Elina Arola MUSEOT KULTTUURIPALVELUINA Tutkimuskohteena Mikkelin museot Opinnäytetyö Kulttuuripalvelujen koulutusohjelma Marraskuu 2005 KUVAILULEHTI Opinnäytetyön päivämäärä 25.11.2005 Tekijä(t) Elina

Lisätiedot

Results on the new polydrug use questions in the Finnish TDI data

Results on the new polydrug use questions in the Finnish TDI data Results on the new polydrug use questions in the Finnish TDI data Multi-drug use, polydrug use and problematic polydrug use Martta Forsell, Finnish Focal Point 28/09/2015 Martta Forsell 1 28/09/2015 Esityksen

Lisätiedot

Rekisteriseloste. Rekisterinpitäjä. Yhteyshenkilö rekisteriä koskevissa asioissa. Rekisterin nimi. Henkilötietojen käsittelyn tarkoitus

Rekisteriseloste. Rekisterinpitäjä. Yhteyshenkilö rekisteriä koskevissa asioissa. Rekisterin nimi. Henkilötietojen käsittelyn tarkoitus Rekisteriseloste Henkilötietolaki (523/1999) 10. Rekisterinpitäjä Anders Manager Oy Aurakatu 12 B 20100 Turku Y-tunnus: 1024785-9 Yhteyshenkilö rekisteriä koskevissa asioissa Matias Mäenpää +358 (0)45

Lisätiedot

Organisaation kokonaissuorituskyvyn arviointi

Organisaation kokonaissuorituskyvyn arviointi Organisaation kokonaissuorituskyvyn arviointi Aila Järveläinen, 13.3.2018 aila.jarvelainen@trafi.fi Responsible traffic. Courage and co-operation. Hallintojärjestelmä CMS + SMS CMS SMS 29.3.2018 Finnish

Lisätiedot

Constructive Alignment in Specialisation Studies in Industrial Pharmacy in Finland

Constructive Alignment in Specialisation Studies in Industrial Pharmacy in Finland Constructive Alignment in Specialisation Studies in Industrial Pharmacy in Finland Anne Mari Juppo, Nina Katajavuori University of Helsinki Faculty of Pharmacy 23.7.2012 1 Background Pedagogic research

Lisätiedot

Travel Getting Around

Travel Getting Around - Location Olen eksyksissä. Not knowing where you are Voisitko näyttää kartalta missä sen on? Asking for a specific location on a map Mistä täällä on? Asking for a specific...wc?...pankki / rahanvaihtopiste?...hotelli?...huoltoasema?...sairaala?...apteekki?...tavaratalo?...ruokakauppa?...bussipysäkki?

Lisätiedot

Kuvailulehti. Korkotuki, kannattavuus. Päivämäärä 03.08.2015. Tekijä(t) Rautiainen, Joonas. Julkaisun laji Opinnäytetyö. Julkaisun kieli Suomi

Kuvailulehti. Korkotuki, kannattavuus. Päivämäärä 03.08.2015. Tekijä(t) Rautiainen, Joonas. Julkaisun laji Opinnäytetyö. Julkaisun kieli Suomi Kuvailulehti Tekijä(t) Rautiainen, Joonas Työn nimi Korkotuetun vuokratalon kannattavuus Ammattilaisten mietteitä Julkaisun laji Opinnäytetyö Sivumäärä 52 Päivämäärä 03.08.2015 Julkaisun kieli Suomi Verkkojulkaisulupa

Lisätiedot

Supplies

Supplies Supplies - 239150-2018 05/06/2018 S105 - - Supplies - Contract notice - Open procedure I. II. III. IV. VI. Finland-Oulu: Medical equipments 2018/S 105-239150 Contract notice Supplies Directive 2014/24/EU

Lisätiedot

Tork Paperipyyhe. etu. tuotteen ominaisuudet. kuvaus. Väri: Valkoinen Malli: Vetopyyhe

Tork Paperipyyhe. etu. tuotteen ominaisuudet. kuvaus. Väri: Valkoinen Malli: Vetopyyhe etu Monikäyttöpaperi hoitaa useimmat pyyhintätehtävät Sopiva lasipintojen pyyhintään Sopii käsien kuivaamiseen Elintarvikekäyttöön hyväksytty Tork Easy Handling, pakkaus, jota on helppo kantaa mukana,

Lisätiedot

AYYE 9/ HOUSING POLICY

AYYE 9/ HOUSING POLICY AYYE 9/12 2.10.2012 HOUSING POLICY Mission for AYY Housing? What do we want to achieve by renting apartments? 1) How many apartments do we need? 2) What kind of apartments do we need? 3) To whom do we

Lisätiedot

Business Opening. Arvoisa Herra Presidentti Very formal, recipient has a special title that must be used in place of their name

Business Opening. Arvoisa Herra Presidentti Very formal, recipient has a special title that must be used in place of their name - Opening Finnish Norwegian Arvoisa Herra Presidentti Very formal, recipient has a special title that must be used in place of their name Hyvä Herra, Formal, male recipient, name unknown Hyvä Rouva Formal,

Lisätiedot

AKKREDITOITU TESTAUSLABORATORIO ACCREDITED TESTING LABORATORY WE CERTIFICATION OY OPERATOR LABORATORY

AKKREDITOITU TESTAUSLABORATORIO ACCREDITED TESTING LABORATORY WE CERTIFICATION OY OPERATOR LABORATORY T304/A01/2017 Liite 1 / Appendix 1 Sivu / Page 1(5) AKKREDITOITU TESTAUSLABORATORIO ACCREDITED TESTING LABORATORY WE CERTIFICATION OY OPERATOR LABORATORY Tunnus Code Laboratorio Laboratory Osoite Address

Lisätiedot

ATLAS-kartan esittely - Peli palveluiden yhteiskehittämisen menetelmistä Päivi Pöyry-Lassila, Aalto-yliopisto

ATLAS-kartan esittely - Peli palveluiden yhteiskehittämisen menetelmistä Päivi Pöyry-Lassila, Aalto-yliopisto ATLAS-kartan esittely - Peli palveluiden yhteiskehittämisen menetelmistä Päivi Pöyry-Lassila, Aalto-yliopisto Serve Research Brunch 24.10.2013 Esityksen sisältö ATLAS-hanke lyhyesti ATLAS-kartan kehittäminen:

Lisätiedot

Kysymys 5 Compared to the workload, the number of credits awarded was (1 credits equals 27 working hours): (4)

Kysymys 5 Compared to the workload, the number of credits awarded was (1 credits equals 27 working hours): (4) Tilasto T1106120-s2012palaute Kyselyn T1106120+T1106120-s2012palaute yhteenveto: vastauksia (4) Kysymys 1 Degree programme: (4) TIK: TIK 1 25% ************** INF: INF 0 0% EST: EST 0 0% TLT: TLT 0 0% BIO:

Lisätiedot

2_1----~--~r--1.~--~--~--,.~~

2_1----~--~r--1.~--~--~--,.~~ K.Loberg FYSE420 DIGITAL ELECTRONICS 3.06.2011 1. Toteuta alia esitetyn sekvenssin tuottava asynkroninen pun. Anna heditefunktiot, siirtotaulukko ja kokonaistilataulukko ( exitation functions, transition

Lisätiedot

2017/S Contract notice. Supplies

2017/S Contract notice. Supplies Supplies 153936 2017 25/04/2017 S80 - - Supplies - Contract notice - Open procedure I. II. III. IV. VI. -: Medical equipments, pharmaceuticals and personal care products 2017/S 080-153936 Contract notice

Lisätiedot

Teollinen Internet & Digitalisaatio 2015

Teollinen Internet & Digitalisaatio 2015 VTT TECHNICAL RESEARCH CENTRE OF FINLAND LTD Teollinen Internet & Digitalisaatio 2015 Jukka Kääriäinen 18.11.2015 VTT, Kaitoväylä 1, Oulu Teollinen Internet & Digitalisaatio 2015 - seminaari Teollinen

Lisätiedot

1. SIT. The handler and dog stop with the dog sitting at heel. When the dog is sitting, the handler cues the dog to heel forward.

1. SIT. The handler and dog stop with the dog sitting at heel. When the dog is sitting, the handler cues the dog to heel forward. START START SIT 1. SIT. The handler and dog stop with the dog sitting at heel. When the dog is sitting, the handler cues the dog to heel forward. This is a static exercise. SIT STAND 2. SIT STAND. The

Lisätiedot

Sisällysluettelo Table of contents

Sisällysluettelo Table of contents Sisällysluettelo Table of contents OTC:n Moodlen käyttöohje suomeksi... 1 Kirjautuminen Moodleen... 2 Ensimmäinen kirjautuminen Moodleen... 2 Salasanan vaihto... 2 Oma käyttäjäprofiili... 3 Työskentely

Lisätiedot