H4G1 PA. IMPF.FUT. PRIM. ALEF (luonnos)

Transkriptio

1 H4G1 PA. IMPF.FUT. PRIM. ALEF (luonnos) 4 HEPREA, KIELIOPPI, (genfibeta.weebly.com/ muuttuu myöhemmin gen.fi/-osoitteeksi) H4G VERBIT, H4G1 PA'AL, H4G1 Pa. impf.fut. prim. alef, SISÄLLYSLUETTELO 0. Johdanto 1. Aina heikosti taipuvaa 5 verbiä 2. Yleensä vahvasti, joskus heikosti taipuvat verbiä 3. Prim. alef 4. Prim. alef + tert. he 5. Erityistapauksia 5.1 Rinnakkainen taivutus o-impf. prim. alef pref. e I + med. lar. ahad, pitää jostakin, tuntea myötätuntoa אהד achaz, tarttua, pitää kiinni אחז 5.2 Rinnakkainen taivutus a-impf. prim. alef. pref. e I + med. he ahav, rakastaa אהב IHT 14 s. 129, MA s. 425, Verbitaul. 6, 7, 47, CBH 16: JOHDANTO Suurin osa alef-alkuisista verbeistä taipuu pa'alin imperfektissä (NH futuuri) vahvasti laryngaalikaavojen mukaan (kaavat 5 ja 6). Ne kuuluvat siis primae laryngalis -taivutukseen. גרונית פ Katso H4G1 Pa. impf.fut. vahva & lar., Lähes kaikilla näillä laryngaalikaavojen mukaisesti taipuvilla alef-alkuisilla verbeillä on o-impf. (kaava 5): י א ג ר > varastoon korjata satoa, kerätä א ג ר 1

2 י א ס ף > koota א ס ף י א ס ר] י א ס ר > kieltää vangita, sitoa, א ס ר Vain muutamalla verbillä on a-impf. (kaava 6): י א ז ל > pois loppua, mennä א ז ל י א ר ך > kestää jatkua, א ר ך Viidellä alef-alkuisella verbillä on kuitenkin heikko taivutus: Alef menettää konsonanttisen ääntämyksen ja etuliitteen vokaaliksi tulee (pitkä) o, joskus (pitkä) e. Yksikön ensimmäisessä persoonassa kirjoitetaan tässä heikossa taivutuksessa vain yksi alef. Seitsemällä Raamatun hepreassa yleensä vahvasti taipuvalla alef-alkuisella verbillä esiintyy myös heikkoja muotoja. Lisäksi nykyhepreassa on Eliezer ben Jehudan sepittämä uudisjuuri myötätuntoa) ahad (pitää jostakin, tuntea אהד jota yleensä taivutetaan heikosti, mutta josta esiintyy myös vahvoja muotoja. Tätä 5 ( ) verbin taivutusryhmää ז ר ה) (ג kutsutaan nimellä primae alef.(פ א) 1. AINA HEIKOSTI TAIPUVAA 5 VERBIÄ Aina heikosti taipuvat 5 verbiä: (185x, H0004) tuhoutua, harhailla, kadota, hukkua, to perish א ב ד he) tertiae ל ה (+ haluta (53x, H0010) tahtoa, א ב ה (820x, H0386) syödä, kuluttaa א כ ל (5.316x, H0546) sanoa, to say א מ ר he) tertiae ל ה (+ leipää (13x, H0620) leipoa, paistaa א פ ה 2

3 2. YLEENSÄ VAHVASTI, JOSKUS HEIKOSTI TAIPUVAT VERBIÄ Yleensä vahvasti, mutta joskus myös heikosti taipuvat 7 +1 verbiä: (208x, H0151) rakastaa, NH pitää א ה ב NH yleensä heikko prim. alef + med. lar. mennä pois, hävitä, loppua א ז ל (68x, H0265, H0266) tarttua, pitää kiinni א ח ז NH yleensä heikko prim. alef + med. lar. jäädä, viipyä א ח ר koota א ס ף ottaa pois א צ ל tulla א ת ה א ת הBA Herramme on tullut! (aram.) מ ר ן א ת ה! NH EBJ pitää jostakin, tuntea myötätuntoa א ה ד + yleensä heikko prim. alef + med. lar. 3. PRIM. ALEF פ א (185x) tuhoutua, harhailla, kadota, hukkua, to perish א ב ד ה וא י אב ד ה יא ת אב ד א ת ה ת אב ד 3

4 א ת ת אב ד י א נ י א ב ד ה ם י אב ד ו ה ן ת אב ד נ ה א ת ם ת אב ד ו א ת ן ת אב ד נ ה א נ ח נ ו נ אב ד (208x, H0151) rakastaa, NH pitää א ה ב (voi taipua myös vahvasti, NH yleensä heikko) ה וא י אה ב ה יא ת אה ב א ת ה ת אה ב א ת ת א הב י א נ י א ה ב ה ם י א הב ו ] ה ן ת אה ב נ ה א ת ם ת א הב ו ] א ת ן ת אה ב נ ה א נ ח נ ו נ אה ב 4

5 (5.316x, 546) sanoa, to say א מ ר ה וא י אמ ר ה יא ת אמ ר א ת ה ת אמ ר א ת ת אמ ר י א נ י א מ ר ה ם י אמ ר ו ה ן ת אמ ר נ ה א ת ם ת אמ ר ו א ת ן ת אמ ר נ ה א נ ח נ ו נ אמ ר 4. PRIM. ALEF + TERT. HE + ל ה פ א Tähän ryhmään kuuluu 2 (+1) verbiä: (53x) tahtoa, haluta א ב ה (13x) leipoa, paistaa leipää א פ ה vahvasti) (21x) tulla, saapua (voi taipua myös א ת ה haluta, tahtoa א ב ה 5

6 ה וא י אב ה ה יא ת אב ה א ת ה ת אב ה א ת ת אב י א נ י א ב ה ה ם י אב ו ה ן ת אב ינ ה א ת ם ת אב ו א ת ן ת אב ינ ה א נ ח נ ו נ אב ה (13x) leipoa, paistaa leipää א פ ה ה וא י אפ ה ה יא ת אפ ה א ת ה ת אפ ה א ת ת אפ י א נ י א פ ה ה ם י אפ ו ה ן ת אפ ינ ה א ת ם ת אפ ו 6

7 א ת ן ת אפ ינ ה א נ ח נ ו נ אפ ה 5. ERITYISTAPAUKSIA 5.1 RINNAKKAINEN TAIVUTUS O-IMPF. PRIM. ALEF E I + MED. LAR. Kahdella nykyhepreassa yleensä heikosti taipuvalla prim. alef -verbillä pitää jostakin, tuntea myötätuntoa אהד א הד tarttua, pitää kiinni אחז א חז on rinnakkainen o-impf. taivutus. o-impf. (פ א) alef. prim. pref. segol + segolin sieppaus vokaalipäätteiden edellä segol + segol + mykkä shva {rinn. segol + segol + patachin sieppaus} {rinn. patach + patach + patachin sieppaus} NH EBJ pitää jostakin, tuntea myötätuntoa אהד א ה ד ה וא ה יא א ת ה א ת י א ה ד ת א ה ד ת א ה ד ת א ה די {ת א ה ד י} {ת א ה ד י} יאהוד תאהוד תאהוד תאהדי 7

8 א נ י ה ם ה ן א ת ם א ת ן א נ ח נ ו א א ה ד י א ה ד ו {י א ה ד ו} {י א ה ד ו} ת א ה ד נ ה ת א ה ד ו {ת א ה ד ו} {ת א ה ד ו} ת א ה ד נ ה נ א ה ד אאהוד יאהדו תאהודנה] תאהדו תאהודנה] נאהוד 5.2 RINNAKKAINEN TAIVUTUS A-IMPF. PRIM. ALEF PREF. E I + MED. HE ahav (rakastaa) taipuu yleensä heikosti. Sillä on kuitenkin myös אהב rinnakkainen vahva taivutus. BH:ssa esiintyy lisäksi epäsäännöllisiä muotoja. Nykyhepreassa käytetään yleensä vain heikkoa taivutusta. a-impf. (ע ה) + med. he (פ א) prim. alef pref. segol + segolin sieppaus vokaalipäätteiden edellä segol + segol + patachin sieppaus {rinn. patach + patach + patachin sieppaus) rakastaa, pitää, to love, like אהב א ה ב ה וא י א ה ב יאהב 8

9 ה יא א ת ה א ת א נ י ה ם ה ן א ת ם א ת ן א נ ח נ ו ת א ה ב ת א ה ב ת א ה ב י {ת א ה ב י} א א ה ב י א ה ב ו {י א ה ב ו} ת א ה ב נ ה ת א ה ב ו {ת א ה ב ו} ת א ה ב נ ה נ א ה ב תאהב תאהב תאהבי אאהב יאהבו תאהבנה] תאהבו תאהבנה] נאהבנה 9