Aallarnisaasarnernut misissuineq 2018

Transkriptio

1 Aallarnisaasarnernut misissuineq 2018 Greenland Business Naalakkersuisut tapersiisarnermut aaqqissuussinerisa sunniuteqarnerinik nalilersuisussaavoq, tamatuma kingunerisaanik paasissutissanik katersisussaalluni aammalu taakkua misissoqqissaartussaallugit. Tapersiissutinnik tigusaqarsimasut (output studie) akornanni aammalu suliffeqarfiit nalinginnaasumik akornanni (input studie) katersisoqarpoq, tamatuma saniatigut suliffiup iluani sulianik ingerlatitsinerit ingerlaavartumik nalilersorneqarput. Input-imi aamma output-imi misissuinerit misissuinerni tulleriissaartuni ilaapput, inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aaqqissuussinernik aammalu GB-ip taakkuninnga allaffissornikkut aqutsinerata sunniuteqarnerannik nalilersuinermut atorneqartussat. Misissuinerit taakkua kingusinnerusukkut iluaqutaasumik innuttaasut aallarnisaasarnermut kulturiannik (aallarnisaanissamik siunertaqarneq) aammalu inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut sunniutaasunik misissuinernut ataqatigiissinneqarsinnaapput, taamaattoq misissuinerit marluk taakkua pisariunerujussuupput. Nalunaarusiaq manna input-imi misissuinermut studie, Greenland Business-ip 2018-imi upernaakkut ingerlataanut, tunngassuteqarpoq. Suliffeqarfinnit apersorneqartunit 635-init 99-it akissuteqarput. Tulliuttuni akissuteqartut taagorneqassapput aallarnisaasut. Aallarnisaanissamik siunertaqarneq Input Suliap ingerlanera Output Inuiaqatigiit aningaasaqarnerat Paasisat pingaarnerit Aallarnisaasut 70 %-ii isertitaqarput, 46 %-it aallarnisaanermik inuuniuteqarput Aallarnisaasut amerlanersaat kisimiillutik, imaluunniit alla ataaseq peqatigalugu suliffeqarfimmik ingerlatsipput Aallarnisaasut amerlanersaasa 2018,-imi siuariarnissaq naatsorsuutigaat, tapersiissutinik pissarsisimasut neriulluarnerupput Aallarnisaasut amerlanersaasa taamaallutik avammut nioqquteqalernissaq naatsorsuutigaat, tapersiissutinik pissarsisimasut amerlanerullutik Aallarnisaasut 45 %-iisa amerlanerusunik atorfinitsitsinissaq naatsorsuutigaat, tapersiissutinik pissarsisimasunut 67 %-iulluni Aallarnisaasut amerlanerpaartaat inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aningaasaliissutit ataaseq arlallilluunniit ilisimareerpaat Aallarnisaasut sullissivinni piumasaqaatinut killissaliussat aamma piginnaasaqarnerit aallarnisaanermut aporfiunerpaasartutut isigaat. Aallarnisaaneq pingaartumik inuup nammineerusunnermik kissaateqarneranit kajumissuseqarfigineqarpoq, taamatut kissaateqarneq arfinilissaannut ima annertutigivoq, taakkua tunngavigisatik pissutigalugit inuussutissarsiutinut tapersiissutinik qinnuteqarniaratik. Aningaaserivimmit taarsigassarsisinnaaneq, misilittakkat, ilinniarsimaneq siunnersuinerlu ilanngullugit, iluatsitsilluarnissamut pingaaruteqarpoq.

2 Siunissamut periarfissaqarfiusut 1. januar 2018 Kalaallit Nunaanni GER-mit CVR-imi nalunaarsuiffimmut ikaarsaartoqarpoq. Tassannga tigusat takutippaat suliffeqarfiit 1800-it missaanniittut nunami aallaaveqartumik inuussutissarsiutini nalunaarsorsimasuusut. Suliffeqarfiit taakkua tamarmik sianerfigineqarput aammalu GB-mit attaveqarfigineqarsinnaanersut aperineqarlutik (nutaarsiassat aamma apeqqutinut akisassanut immersugassat), tamatumunnga 635-it aappimik akipput. Taakkunannga taamaallaat 99-it akissuteqarneranni akissuteqartut 16 %-ullutik akissuteqartut ikittuinnaapput, minnerunngitsumillu akissuteqartut amerlassusaat pissutaalluni naatsorsueqqissaarnikkut paasissutissat taakkua tutsuiginarnerat naammaginartutut isigineqarpoq. 83-it danskisut akissuteqarput aammalu 16-it kalaallisut akissuteqarlutik. Suliffeqarfinnit 30-it allapput Greenland Business-imit tapersissuteqarfigineqarsimallutik. Akissuteqaatit ilai kinaassutsimik isertuussiviummata, nalunaarsuiffigut ataatsimoortissinnaanngilagut.

3 Aallarnisaasut killiffiat 2017 Suliffeqarfiit 2017-imi isertitaqarpa? Naamik, kisianni kingusinnerusukk ut taamaattoqassaa q 23% Naamik, aamma taamaannavianng ilat 7% Aap, kisianni akissarsiaqarlung a sulinera isertitaqarfiginer uara 24% Aapi, suliffeqarfik pingaarnertut isertitaqarfigaara 46% Aallarnisaasut 70%-ii suliffeqarfimminni isertitaqarsimapput, aammalu marluuppata ataaseq aamma tassanngaaniit pingaarnertut isertitaqartarluni imi aningaasarsiaqartinneqartunik qassinik sulisoqarpit? Sulisut % 10 imaluunniit amerlanerusut 5% Sulisut 10-it tikillugit 11% Aningaasarsiaqart oqanngilaq imaluunniit pissarsiassanik pissarsisoqarani 41% Suliffeqarfiit 16 %-ii marlunnit amerlanerusunik sulisoqarput, kisianni suliffeqarfiit amerlanersaat suliffeqarfiaraapput ataatsimik marlunnilluunniit sulisoqartut (piginnittoq ilanngullugu). 41 %-ii aningaasarsianik imaluunniit pissarsiassanik (suli) tunniussisimanngillat.

4 Aallarnisaasut takorluugaat 2018-imi isertitassatut naatsorsuutigineqartut 2017-imit annertuneruvoq 55% Soqanngilaq, suliffeqarfik ingerlajunnaarsim avoq 5% Soqanngilaq, 2018 kingorna aatsaat isertitaqarnissaq naatsorsuutigine qarpoq 3% 2017-imit annikinneruvoq 12% 2017-imisut innangajappoq 25% Aallarnisaasut 55 %-iisa 2018-imi siuariarnissaq naatsorsuutigaat, 25 %-it taamaaginnartoqarnissaa naatsorsuutigaat, 12 %-it kinguariarnissaq naatsorsuutigalugu. tapersiissutinik pissarsisimasut neriulluarnerat annertuneruvoq. 60 %-it siuariarnissaq naatsorsuutigaat, 30 %-it taamaaginnartoqarnissaa naatsorsuutigaat, taamaallaalli 3 %-it kinguariarnissaq naatsorsuutigaat. Suliffeqarfiit ingerlajunnaarsimasut amerlassusaat annertunerpaatigut taamaaginnarpoq. Avammut nioqquteqarnissaq naatsorsuutigaajuk? Naamik, taamaannavianng ilaq 48% Aap, avammut nioqquteqartareerp unga Immaqa kingusinnerusukk ut 28% Aap, ukiup ataatsip ingerlanerani avammut nioqquteqalissaa nga 8%

5 Suliffeqarfiit 52 %-ii avammut nioqquteqartareerput imaluunniit siunissami taamaaliornissaq naatsorsuutigalugu. Tapersiissutinik pissarsisartunut 60 %-it avammut nioqquteqartareerput imaluunniit taamaaliornissaq naatsorsuutigalugu. Tapersiissutinik pissarsisartut ukiup ataatsip iluani avammut nioqquteqartalernissamik naatsorsuutigisaqartut 17 %-iupput. Ukiut 5-it qaangiuppata sulisorisassatut naatsorsuutigineqartut Ullumikkornit 6- init amerlanerusut imaluunniit amerlanerusut 13% Soqanngilaq, suliffeqarfik ingerlajunnaarsim avoq 7% 1-5-init ullumikkornit amerlanerusut 32% Ullumikkutut amerlassusillit, imaluunniit ikinnerusut 48% Suliffeqarfiit 45 %-iisa ukiut tulliuttut tallimat ingerlaneranni amerlanerusunik sulisoqalernissaq naatsorsuutigaat. Ukiut tallimat qaangiuppata suli allanik 6-inik, imaluunniit amerlanerusunik sulisoqalerneq, taaneqarpoq qaffasissumik suliffissanik pilersitsineq, tamanna suliffeqarfiit 13 %-iisa naatsorsuutigaat. Tapersiissutinik pissarsisartut 67 %-iisa ukiut 5-it tulliuttut ingerlaneranni amerlanerusunik sulisoqalernissaq naatsorsuutigaat, aammalu tapersiissutinik pissarsisartut 23 %-ii qaffasissumik suliffissanik pilersitsinissaq naatsorsuutigaat. Global Entrepreneurship Monitor qaffasissumik suliffissanik pilersitsinissaq pillugu naatsorsuutigisaqarnermut uuttortaavoq, aammalu 2017-imi nunanut amerlasoorpassuarnut uuttortaasimalluni. Nunanut taakkununnga sanilliullugu Kalaallit Nunaat tamakkiisutut (bar qorsuk) affaanni appasinnerusuniittuniippoq, tapersiissutinik pissarsisartut (bar tungujortoq) affaanni qaffasinnerusuniittuniillutik. Inuussutissarsiutinik siuarsaanermut tapersiissutit aallarnisaasut anguniagaqarnerannut naatsorsuutigisaqarnerannillu siuarsaarpasittut malunnarpoq.

6 Najoqqutarisaq: Global Entrepreneurship Monitor, Namminersorlutik Oqartussat inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aningaasaliissutaannut ilisimasaqarneq Naalakkersuisut inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aningaasaliissutaat qassit aallarnisaasut ilisimavaat Kender til 1 pulje = Aningaasaliissutit 1 ilisimavai Kender ikke til puljerne = aningaasaliissutit ilisimanngilai Kender alle pujerne =Aningaasaliissuti tamaasa ilisimavai Kender til 3 puljer = Aningaasaliissutit 3 ilisimavai Kender til 2 puljer = Aningaasaliissutit 2 ilisimavai Kender til 5 puljer = Aningaasaliissutit 5 ilisimavai

7 Kender til 4 puljer = Aningaasaliissutit 4 ilisimavai 18 %-it allapput aningaasaliissutit sumilluunniit ilisimasaqarfiginagit, ukioq kingulleq 36 %-it taamatut allapput. Peqatigisaanik aamma 18 %-it aningaasaliissutit tamaasa ilisimareerpaat, ukioq kingulleq taakkua 29 %-iupput, tamatumalu tungaanut aningaasaliissutit nutaat ilanngussimapput Taarsigassarsiarititaaqqat. Naalakkersuisut inuussutissarsiutinik siuarsaarnermut aningaasaliissutaannut ilisimanninneq KLIPPEKORT PRODUKTUDVIKLING EKSPORTFREMME FØDEVARER, IS OG VAND TURISMEPROJEKTER MIKROLÅN Jeg har modtaget denne type støtte Jeg har hørt om det Jeg har søgt, men jeg har fået afslag Det har jeg ikke hørt om før Klippekort = Kittaartagaq Produktudvikling = Tunisassianik ineriartortitsineq Eksportfremme = Avammut nioqquteqarnernik siuarsaaneq Fødevarer, Is og vand = Inuussutissat, Sermeq imerlu Turismeprojekter = Takornarianut suliniutit Mikrolån = Taarsigassarsiarititaaqqa Jeg har modtaget denne type støtte = Taamaatut ilusilimmik tapersiivigineqarpunga Jeg har søgt, men har fået afslag = Qinnuteqarpunga, kisianni itigartitaallunga Jeg har hørt om det = Tusarnikuuara Det har jeg ikke hørt om før = Siornatigut tusarnikuunngilaara

8 Ilusiliami matumani aningaasaliissutit ataasiakkaat ilisimaneqarnerat takutinneqarpoq. Ersarissumik takuneqarsinnaavoq Kittaartagaq aningaasaliissutinit ilisimaneqarnerpaajusoq aamma taanna sivisunerpaamik atuussimavoq. Aningaasaliissutit ilisimaneqannginnerpaat peqatigisaanik marluupput nutaajunerpaat Inuussutissat, sermeq imerlu aamma Taarsigassarsiarititaaqqat, aamma naammattumik qinnuteqarfigineqartanngitsut. Takornariartitsinermut tapersiissutit eqqaassanngikkaanni aaqqissuussat immmikkuullarissut ilisimaneqarpallaanngillat, tamatumunnga pissutaasimasinnaavoq inuussutissarsiutini allani aallarnisaasut nittarsaassinermut siunnerfigineqarsimannginnerat. Visit Greenland Takornariartitsinermut tapersiissutit nittarsaannissaannut suliniuteqarnermut peqataasimavoq, tamanna aningaasaliissutit taakkua annertuumik ilisimaneqarnerannut nassuiaatissaasinnaavoq. Inuussutissat, sermeq imerlu aamma Avammut nioqquteqarnermut tapersiissutit ilisimaneqarnerat ukioq kingullermut sanilliullugu ajornerulaarpoq. Aaqqissuussinernut allanut (Taarsigassarsiarititaaqqat ilaanatik) ilisimanninneq ukioq kingullerniit pitsaanerulersimavoq. Taarsigassarsiarititaaqqat 1. januar 2018 aallartipput, aammalu 2017-imut sanilliunneqarsinnaanatik. Kittaartagaq ilisimanngilaa: 35 % (2017) 25 % (2018) Tunisassiornermik ineriartortitsineq ilisimanngilaa: 48 % (2017) 42 % (2018) Avammut nioqquteqartarnermik siuarsaaneq ilisimanngilaa: 47 % (2017) 52 % (2018) Inuussutissat, Sermeq aamma Imeq ilisimanngilai: 57 % (2017) 59 % (2018) Takornariartitsinermut suliniutit ilisimanngilai: 57 % (2017) 43 % (2018)

9 Inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aningaasaliissutinik qinnuteqarnissamut isummat Aaqqissuussinerit ilisimasatit aningaasalersuinissamut pisariaqartitsinernut qanoq pitsaatigisumik matussusiisinnaappat? Nalunara /Akissuteqarnissa q kissaatigineqanng ilaq 24% Tunngaviusumik isumaqarnera pissutigalugu pisortanit tapersiivigineqar nissamik qinnuteqarnianng ilanga 16% Aaqqissuussinerit pisariaqartitannut naleqqulluarput, aammalu siunissami tapersiivigineqarnissami Pisortanit qinnuteqarusukkalluarpun ga, kisianni aaqqissuussinerit pisariaqartitannut Aallarnisaasut apeqqummut qanoq akissuteqarnerat aallaavigalugu, Naluara / akissuteqarnissaq kissaatiginngilara akisimasut kisiisa pinnagit, malitseqartitsisunik tamaginnut apeqquteqartoqarpoq. Tapersiivigineqarnissamik qinnuteqarnissaq akerleralugu tunngaviusumik isumaqarneq Tapersiivigineqarnissamut qinnuteqarniannginnermut tunngavigineqartut Tapersiivigineqarsima sunga ilisimaneqalersikkusun ngilara Piumasaqaatit annertuallaarput 5% Pisortat inuussutissarsiornerm ut siunnersortit ilanngullugit Nanertuinianngilanga 0% Nammineersinna avunga /nammineerusup punga 79%

10 Aallarnisasasut (16 %) tunngaviusumik isumaqarnertik pissutigalugu tapersiivigineqarnissamik qinnuteqarnianngitsut, sooq qinnuteqarniannginnersut aperineqarput. Pissutaasut marluk tikillugit toqqarsinnaavaat. Pissutaasoq ersarinnerpaaq tassaavoq nammineerusunneq. Aaqqissuussinerit pisariaqartitannut naleqqutinngillat Aaqqissuussinerni amigaataasutut misigineqartut Inuussutissarsiorf imma iluani qinnuteqartoqars innaanngilaq 48% Aningaasartai pissarsiarineqarsi nnaasut annikippallaarput 17% Ukiuni pingasuni marloriaannarluni tapersiivigineqar nissamik qinnuteqartoqars innaavoq 11% Allaffissorneq annertuallaarpoq 24% Tassaniittuni amerlanerit akissuteqarput inuussutissarsiutimik iluanni qinnuteqartoqarsinnaanngitsoq. Aperineqartut inuussutissarsiutinut sioqqutsisumik immikkoortiterneqarput, taamaalillutik aperineqartut aalajangersimasumik annertussuseqartumik tapersiivigineqarnissamik qinnuteqarsinnaallutik. Nassuiaatissatut ilimanaateqarnerpaasoq tassaavoq, qinnuteqarsinnaallutik imaluunniit sunut qinnuteqarsinnaanerlutik ilisimasimanngikkaat.

11 Siunissami tapersiivigineqarnissamik qinnuteqarnissaq ilimanarpoq Aaqqissuussinerit suut qinnuteqarfiginissaat isumaliutersuutigineqarpa Ingerlatat avammut nioqquteqarnissami k siuarsaasut Taarsigassarsiariti taaqqat 13% Inuussutissat, Sermeq imerlu 2% Tunisassianik ineriartortitsiner mut tapersiissutit 32% Takornariartitsine rmi suliniutit 19% Inuussutissarsiuti galugu siunnersuisartunu t kittaartagaq 25% Akissuteqaatit aningaasaliissutinut ilisimanninnermut naapertuupput. Tapersiissutit sunniutissaattut naatsorsuutigineqartut Suliffeqarfiga angisoorsuanngor luni allisinnaavoq nalituunngorsinn aallunilu 24% Tunisassiamik pitsaalluinnartum ik pilersitsisinnaavu nga 22% Immikkoortortaqarfik/ pisiniarfik/immikkoorto rtaq nutaaq Sulisunik amerlanerusunik atorfinitsitsisinna avunga 16% Suliffeqarfinga inuuniutigilersinn aavara 27%

12 Aallarnisaasut aporfittut misigisartagaat Aporfeqartoq oqaatigineqarluni oqariartuutini 15-ini assigiinngitsuni qanoq annertutigisumik isumaqataanersut, aallarnisaasut aperineqarput. Aporfiit 15-it taakkua nutaaliornermut tunngaviusussanut tallimanut immikkoortiterneqarput 1 : Ilisimasaqarneq, Pisinnaasaqarneq, Ujartuineq, Aningaasalersuineq aamma Sullissivinni piumasaqaatinut killissaliussat. Inuussutissarsiornermut aporfiit annersaat sumiippat? RAMME- BETINGELSER KOMPETENCE VIDEN FINANSIERING EFTERSPØRGSEL Meget uenig Uenig Hverken eller enig Meget enig Rammebetingelser = Piumasaqaatinut killissaliussat Kompetence = Piginnaasaqarnerit Viden = Ilisimasat Finansiering = Aningaasalersuineq Efterspørgsel = Ujartuineq Meget uenig = Isumaqataanngitsorujussuuvoq Uenig = Isumaqataanngilaq Hverken eller = Isumaqanngilaq Enig = Isumaqataavoq Meget enig = Isumaqataasorujussuuvoq 1 Fagerberg, Jan (2015). Innovation policy, national innovation systems and economic performance: In search of a useful theoretical framework. Working paper, version 23 October 2015, Aalborg University.

13 Piumasaqaatinut killissaliussat aamma piginnaasaqarnerit annertussusaat aporfiit annerpaartarigaat, aallarnisaasut misigisarpaat. Aningaasalersuineq aamma ujartuineq aporfiit annikinnerpaartarigaat, misigisarpaat. Takussutissiami takutinneqarpoq oqariartuut aporfiusutut qassit misigisarneraat: Ungasissumut politikkikkut anguniagaqarneq amigaataavoq. Piumasaqaatinut 59 % killissaliussat Aalajaalluartunik sulisussaaleqisoqarpoq. Piginnaasaqarneq 54 % Pisortat ingerlatsiviini naleqquttunik piginnaasaqartut amigaataapput. Piginnaasaqarneq 49 % Aallarnisaasut akornanni ilisimasanik avitseqatigiittarneq amigaataavoq. Ilisimasat 49 % Inatsisitigut akimmiffippassuupput. Piumasaqaatinut 46 % killissaliussat Aallarnisaasarneq inuiaqatigiinni akuersaarneqartuunngilaq. Piumasaqaatinut 42 % killissaliussat Namminersortunik aningaasalersuisussaqarnissaq amigaataavoq Aningaasalersuineq 39 % (aningaasaliisartut, business angels il.il.). Pisortani aningaasalersuisussaqarneq amigaataavoq. Aningaasalersuineq 39 % Isumassarsiat allanut oqaluttuarinissaat mianersuunneqassaaq. Piginnaasaqarneq 39 % Sullitat, pilersuisut, unammillertit, il.il. ilisimalernissaat amigaataavoq. Ilisimasat 38 % Ilisimatusarfinnit, ilisimatusarnernit assigisaannillu immikkuullarissunik Ilisimasat 34 % ilisimasaqalernissaq amigaataavoq. Pisortat aamma suliffeqarfiit anginerusut najukkaniittunik ujartuisanngillat. Ujartuisarneq 32 % Kalaallit Nunaanni tunisassiat nunani allani periarfissanut allanut akikitsunut Ujartuisarneq 32 % unammillersinnaanngillat. Aningaaserivimmi aningaasalersuisussarsinissaq amigaataavoq. Aningaasalersuineq 30 % Suliffeqqarfiup ingerlannissaannut sullitassat naammanngillat. Ujartuisarneq 14 % Aallarnisaasut misilittagaasa annertussusaannut (ukiut 3-it sinnerlugit misilittagaqarnersut), Nuumminngaaneernersut aammalu imminnut inuit -tut isiginersut sanilliullugu akissuteqaatit misissorpagut. Misissuinermi apeqqutit annertoorsuarnik allaassuteqarnernik malitseqanngillat. Allaassutaasut annertunersaat 4 %-point-imiippoq. Aallarnissaasut Kommuneqarfik Sermersuumi najugallit politikkikkut anguniagaqannginneq agguaqatigiissillugu amerlassutsinit ajornartorsiutaanerusutut misigisaraat, aammalu aallarnisaasut inuit tunuliaqutallit oplever aallarnisaasut akornanni ilisimasanik avitseqatigiittarneq agguaqatigiissillugu amerlassutsinit ajornartorsiutaanerusutut misigisaraat malunnartoq ilimanarpoq. Kisianni tamanna annertuunik nalorninartortaqarpoq, akissuteqartut ikittuinnaanerat pissutigalugu. Aallarnisaasunngornissamut kajumissuseqalersitsisut Nunanit allanit misissuinerpassuit takutippaat aallarnisaasutut, aningaasarsiaqarluni sulinissamit isertitakinnerunissaq, annertuumik aarlerinaateqartartoq. Taamaattumik aallarnisaasarneq nalinginnaasumik aningaasaqarnermut tunngatillugu nassuiaruminaappoq, aammalu malunnarpoq aallarnisaasartut aningaasarsiornissaq pingaarnertut eqqarsaatigalugu kajumissuseqalertanngitsut. Ilisimatuut Aalborg universitet-imersut Kalaallit Nunaata Avannaani aamma Kujataani aallarnisaasunik apersuinerminni maluginiarpaat ilaquttat, sumiiffik aammalu najukkami inuiaqatigiit aallarnisaasutut

14 kajumissuseqalertarnerannut pingaaruteqartorujussuusut. Aallarnisaasut suleqatigalugit Greenland Business-ip aallarnisaasut kajumissuseqalertarnerat misissorpaa. Aallarnisaasunngornissamut kajumissuseqalersitsisut MULIGHED FOR AT BESTEMME SELV AT SKABE UDVIKLING I MIN HJEMBY AT SKABE NYE PRODUKTER AT VIDEREGIVE SÆRLIG VÆRDIER TIL MINE BØRN AT KUNNE BLIVE BOENDE HVOR JEG BOR EN STOR SUCCESFULD VIRKSOMHED FREMME GRØNLANDSKE PRODUKTER GENNEM EKSPORT FAKTOR FOR ET SELVSTÆNDIGT GRØNLAND ANDERKENDELSE FRA ANDRE BO TÆT PÅ FAMILIE OG VENNER AT TJENE MERE END VED LØNARBEJDE 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Pingaaruteqartorujussuuvoq Pingaaruteqarpoq Naammaannarpoq Pingaaruteqanngilaq Pingaaruteqanngitsorujussuuvoq NAMMINEQ AALAJANGIINISSAMUT PERIARFISSAQARNEQ ILLOQARFIMMI ANGERLARSIMAFFIGISANNI INERIARTORTITSINISSAQ TUNISASSIANIK NUTAANIK PILERSITSINISSAQ MEEQQANNUT NALEQARTITANIK IMMIKKUULLARISSUNIK INGERLATITSEQQIINISSAQ NAJUGAQARFINNI NAJUGAQAANNARSINNAANISSAQ SULIFFEQARFIK ANNERTUUMIK ILUATSITSILLUARFIUSOQ AVAMMUT NIOQQUTEQARNIKKUT KALAALLIT TUNISASSIAANNIK SIUARSAANEQ KALAALLIT NUNAATA NAMMINIILIVINNISSAANUT TUNNGAVIUSUSSAQ ALLANIIT AKUERSAARNEQARNEQ ILAQUTTAT IKINNGUTILLU QANITAANNI NAJUGAQARNEQ ANINGAASARSIAQARLUNI SULINISSAMIT ISERTITAQARNERUNISSAQ Ilusiliami kajumissuseqalernissamut tunngaviusut assigiinngitsut tulleriiaarneqarput, taamaalilluni kajumissuseqalernissamut tunngaviusoq pingaarneq qulliulluni. Nammineerluni aalajangernissamut periarfissaqarneq pingaarnerpaajummat, aammalu aningaasarsiaqarluni sulinermit isertitaqarnerunissaq pingaaruteqannginnerpaajulluni, aallarnisaasut inuttut nammineernissaq anguniarlugu aningaasaqarnikkut atugarissaarnissaq pilliutigisaraat, malunnarpoq.

15 Iluatsitsilluarnermut pissutaasut Aallarnisaasutut iluatsitsilluarnissamut suut tunngaviusartutut pingaarnerutinneraat, aallarnisaasut aperineqarput. Tunngaviusunit 14-init sisamat tamarmik immikkut pingaarnerpaatut isigisatik toqqartussaavaat. Periaaseq Danmark-imi 2017-imi misissuinermit, taaneqartumik Aallarnisaasunut isumasiuut, assilisaavoq. ( Kalaallit Nunaanni aallarnisaasut ANINGAASERIVIMMIT TAARSIGASSARSINISSAMUT / SIUSINNERUSUKKUT SULIFFIGISAMIT MISILITTAGAQARNEQ ILINNIARSIMANEQ NAMMINEQ ILEQQAAGAQARNEQ SIUNNERSORTINIT AVATAANEERSUNIT ILAQUTTANIT IKINNGUTINILLU IKIORNEQARNEQ ATTAVEQAQATIGIINNEQ INGERLALLUARTOQ DIGITALINNGORSAANEQ (NITTARTAGAQ, INUIT NUNAMI SUMIIFFINNI INISSISIMAFFIK AVAMMUT NIOQQUTEQARTARFINNUT ISERSINNAANEQ NASSAAT, PATENT-IT AAMMA NIOQQUTISSAT MEQQII ILUATSITSILLUARNEQ AVATAANEERSUT ANINGAASALIISUT (BUSINESS ANGELS, ILAQUTARIINNIT AALLARNISAASARTUNEERSUUNEQ Danmarkimi aallarnissaasut ERFARING FRA TIDLIGERE JOBS UDDANNELSE HJÆLP FRA FAMILIE OG VENNER PERSONLIG OPSPARING DIGITALISERING (HJEMMESIDE, SOCIALE MEDIER, MM) RÅD OG VEJLEDNING FRA EKSTERNE KONSULENTER HELD GEOGRAFISK PLACERING MULIGHED FOR BANKLÅN / KASSEKREDIT VELFUNGERENDE INFRASTRUKTUR OPFINDELSER, PATENTER OG VAREMÆRKER AT KOMME FRA EN IVÆRKSÆTTER-FAMILIE EKSTERNE INVESTORER (BUSINESS ANGELS, KAPITAL ADGANG TIL EKSPORTMARKED

16 SIUSINNERUSUKKUT SULIFFIGISANIT MISILITTAKKAT ILINNIARSIMANEQ ILAQUTTANIT IKINNGUTINILLU IKIORNEQARNEQ NAMMINEQ ILEQQAAGAQARNEQ DIGITALINNGORSAANEQ (NITTARTAGAQ, INUIT AKORNANNI ATTAVEQAQATIGIITTARFIIT IL.IL.) AVATAANEERSUNIT SIUNNERSORTINIT SIUNNERSORNEQARNEQ ILUATTITAARINEQ NUNAMI SUMIIFFINNI INISSISIMANEQ ANINGAASERIVIMMIT TAARSIGASSARSINISSAMUT /KASSEKREDIT-IMUT PERIARFISSAQARNEQ ATTAVEQAQATIGIINNEQ INGERLALLUARTOQ NASSAAT, PATENT-IT AAMMA NIOQQUTISSAT MEQQII ILAQUTARIINNIT AALLARNISAASARTUNEERSUUNEQ ANINGAASALIISARTUT AVATAANEERSUT (BUSINESS ANGELS,..) AVAMMUT NIOQQUTEQARTARFINNUT PERIARFISSAQARNEQ Tamatuma takutippaa aallarnisaasut isaanni piginnaasaqarnerit (misilittagaqarnikkut, ilinniarsimanikkut siunnersuinikkullu anguneqartut) iluatsitsilluarnissamut tunngavigisat pingaarnerpaat ersarilluinnartumik ilaanniittoq. Kalaallit Nunaanni aallarnisaasut aningaaserivimmit taarsigassarsinissamut aamma kassekredit-imut pisariaqartitsineq, attaveqaqatigiinneq ingerlalluartoq aammalu danskit saniatigut avammut nioqquteqartarfinnut periarfissaqarneq pingaartippaat, ilaquttat ikinngutillu Kalaallit Nunaanni iluatsitsilluartarnermi pingaaruteqannginnerullutik. Misissuinermi apeqqutit Akissuteqaatit misissorpavut makkununnga sanilliullugit: Ilinniarsimanerup qaffasissusaa Aallarnisaanermi sungiusarsimanersoq Aallarnisaanermi ukiut misilittagaqarfiusut amerlassusaat Suiaassuseq Kommuni najugaaqarfiusoq Inuit-tut kinaassuseqarneq Misissuinermi apeqqutinut tunngatillugu oqaatigineqartut amerlanersaat pingaaruteqanngillat. Appasissumik ilinniagaqarsimaneq, meeqqaminut naleqartitanik immikkuullarissunik ingerlatitseqqinnissap kajumissaataaneranut ataqatigiissoq malunnarpoq, qaffasissumik ilinniagaqarsimaneq tunisassianik nutaanik pilersitsisarnissamik kissaateqarnermut ataqatigiilluni. Taamaattoq assigiinnginnerat malunnarpianngilaq.

17 Aallarnisaasut Nuup (Kommuneqarfik Sermersooq) avataaniittut aamma aallarnisaasut appasissumik ilinniarsimasuusut, Kalaallit Nunaata namminiilivinnissaanut tunngaviusussaaneq kajumissaatiginerugaat, ersarilluinnartumik malunnarpoq. Aallarnisaasut Nuummeersut (Kommuneqarfik Sermersooq) inuttut nammineersinnaaneq pingaartinneruaat, aammalu går relativt mere op i personlig autonomi, og er i mindre grad motiveret af hhv. illoqarfimmi angerlarsimaffigisami ineriartortitsinissaq aamma najugaqarfimminni najugaqaannarsinnaanissaq. Aallarnisaanermi sungiusarneq, aallarnisaanermik misilittagaqarneq, suiaassuseq aammalu inuit tunuliaqutaralugu kinaassuseqarneq, aallarnisaasut kajumissuseqalernermut tunngaviusutut pingaarnerpaatut aamma pingaaruteqannginnerpaatut isigineraat allaanerulersitsinngillat.