2. ILLOQARFIUP NUNAQARFIILLU ILUINI PILERSAARUTIT

Transkriptio

1 2. LLOQARFUP NUNAQARFLLU LUN PLERSAARUTT Nunaminertanik atuisinnaatitsineq Nunaminertanik pilersaarutillu pillugit nalunaarummi 2 najoqqutaralugu kommunemut pilersaarutip kommunip illoqarfiata nunaqarfiillu iluisa killeqarfiinik killilersuisumik pilersaartummik imaqassaaq. Taakku killilersorneranni Qaanaap Kommuniata iluani nunaminertat kommunalbestyrelsep nunaminertanik atuisinnaatitsiffii aalajangiiffigineqarput. Kommunip sinnerani nunaminertat (nunaannaq) naalakkersuisut nunaminertanik atuisinnaatitsisuuvoq. Sakkutooqarfik (qupp. 1 0-mi figur 6 takuuk) kommunalbestyrelsep imaluunniit naalakkersuisut nunaminertanik atuisinnaatitsiffiinut attuumassuteqanngilaq. Tamannali Kalaallit Nunaata illersornissaa pillugu immikkut ittumik isumaqatigiissut tunngavigalugu aaqqissuussiffigineqarpoq. Qaanaap Kommuniata killeqarfia figur 1-imi takuneqarsinnaavoq. Qaanaap Kommunia Kommunep atitoqaa "Avanersuaq" isumaqarpoq "issittumi avannarpasinnerpaaq", tassalu Kalaallit Nunaanni Qaanaap Kommunia kommuneni avannarpasinnerpaavoq. Kommunimi nuna km2-it missaatut annertussuseqarpoq, taassuma 80%-iata missaa sermimit ulinneqarsimalluni, 8% sermitaqanngilaq 12%-ilu imaavoq. Kommuni inissisimanermigut inuit Canadamit nunatsinnut isaasarnerannut assigiinngitsunut aqqutaasimavoq, aammattaarlu ukiut untritillit kingulliit naanerini atukkattalu aallartinnerini issittumi ilisimasassarsiornerni aallaaviusarsimalluni. llisimaneqarnerpaat tassaapput Pearyp qalasersuarmut avannarlermut angalanera Knud Rasmussenillu ilisimasassarsiornera 5. Thuleekspeditionimik taasimasaa. Knud Rasmussenip ilisimasassarsiornini niuertoqarfiup Thulep ingerlanneratigut pingaarnerpaatillugu aningaasaliiffigisarsimavai. Oqaatsit tungaasigut ilaqutariissutsikkullu Canadamut attaveqarfiit pitsaasuupput. Uumasut timmissallu amerlaqisut piniartutut inuutissarsiuteqarnermut malugisassaaqisumut tunngaviupput, Qaanaap Kommunianilu nunap sinneranut naleqqiullugu piniartutut kultureqarnermik attassinerunermut tunngaviullutik. lnnuttaasut qaqortumik amilinnik 1818-imi naapitseqqaarput, aatsaalli ukiut untritillit 20-ssaanni attaveqaatit ataavartut Robert E. Pearyp tamaannga ilisimasassarsiortarnerisigut pilersinneqarput. Kalaallit Nunaata kujataani Hans Egedep ajoqersuiartortitsinermik suliaqarnerata aallartinneranit ukiut 200-ngajaallut qaangiuttut ajoqersuiartortitsineq 1909-mi Uummannamut annguppoq, tassanilu ajoqersuiartortitsisoqarfimmik pilersitsisoqarluni mi Knud Rasmussenip Kap Yorkimi niuertoqarfik Thule pilersippaa siunertaralugu innuttaasut nioqqutissanik Pearymik sivisuumik attaveqarsimanerminni sungiussimasaannik pilersorneqarnissaat mi Piniartut ataatsimiititaliaat 1963 tikillugu sulisut pilersinneqarput mi silasiorfik Pituffik pilersinneqarpoq imi illersorneqarnissamik isumaqatigiissutip kingorna tamanna ullumikkut Thule Air Basetut ilisimalikkatsinnut allineqarpoq. lmmikkoortoq qupp. 13-imiittoq innersuutigineqarpoq. 73

2 Qaanaap Kommunia 60-ikkut tikillugit niuertoqarfittut ingerlanneqarpoq, Piniartut Ataatsimiititaliaat 1963 tikillugu sulimmat, tamatumalu kingorna kommuni kitaani kommuninik ingerlatsinermut ilanngunneqarluni. Fig. 1 - Qaanaap Kommunia, 1 : /oqarfiup ilua llloqarfiup iluaniipput Qaanaami illuutigisat illoqarfimmut atasut pioreersut, siunissami illoqarfiup ineriartortinnissaanut nunaminertanik inniminniinerit aammalu illoqarfiup kitaani siunissami nunap immikkoortuani tamaani mittarfissaq, qulimiguullit mittarfeeraat aamma illoqarfiup kangiani mittarfik ujaraaqqanik natilik, kiisalu illoqarfiup eqqaani nunaminertat sukisaarsartarfittut atorneqartut aammalu angallannermut tunngatillugu ingerlatsiviit taaneqartut. llloqarfiup iluata avannamut killeqar- 74

3 fiata nunami qatsissuseq 1 00 meterimiittoq malittaraa figur 2-milu takutitatut kuuit arlallit akornanni marluk nalaanniilluni. Nunaminertanut tamakkununnga kommunalbestyrelse pisinnaatitaavoq - ilaatigullu pisussaatitaalluni - kommunemut pilersaarut tunngavigalugu immikkoortukkuutaanut pilersaarusiornissamut suliaqarnissaq naggataarutaasumik akuerineqartussaasunik. 11/oqarfiup iluani nunaminertanik atuinissamut malittarisassat llloqarfiup iluani nunaminertanik atuisinnaatitaaneq nunaminertanut, Qaanaap illoqarfianut pilersaarummut atasunut taamaallaat pingaarnerusutut ilusiliussap nunaminertanik inniminniineranut aammalu immikkoortukkuutaanut pilersaarutit imarisaannut killingititanut atatillugu pisinnaavoq. lmmikkortoq 3 innersuussutaavoq. llloqarfiup iluani nunaminertanut killeqarfeqartitanut nunaminertat tassunga qaqugukkulluunniit aalajangersakkanut akerliusunut atorneqaqqusaanngillat. llloqarfiup iluani nunaminertat sinnerisunut nunaminertat taamaallaat piniarnermut silamilu suliassarisatut siunertanut taamaallaat atorneqassapput, taamaallaallu telemut, sumiissusersiornermut aammalu ledninginik aqqusersuinernut nunaminertanik atuisinnaatitsisoqarsinnaavoq kiisalu ingerlatsivinnut minnerusunut siunertanut siulliutillugit taasanut tunngatitanik. Nunaqarfiit ilui Nunaqarfiit ilui killilersorneqarput Siorapaluup, Qeqertarsuup, Qeqertat, Moriusap aamma/u Savissiviup eqqaanni, taakkulu matuma kingunerisaani nunaqarfinnut pilersaarutini takuneqarsinnaapput, takukkit immikkoortut 4 (Siorapaluk), 5 (Qeqertat), 6 (Moriusaq) aamma 7 (Savissivik). Qeqertarsuarmut nunaqarfimmut pilersaaruteqanngilaq tamanna inueruttutut oqaatigineqarsinnaammat, tamaanilu sanaartornissamik pilersaaruteqanngimmat. Qeqertarsuarmulli nunaqarfiup iluatut nunaminertamik aalajangersaasoqarpoq figur 3-mi takuneqarsinnaasumik. Kommunemut pilersaarusiornermik suliaqarnerup ingerlateqqinnerani immikkoortortami illut siunissami atorneqarnissaat isummerfigineqarumaarpoq. Nunaminertat maannakkut nunaqarfimmi illuutigisanik imaqartut nunaqarfiit iluinut atapput, aammattaaq atallutik immikkoortut - nunaqarfiit sisamat siulliutillugit taaneqartunut atatillugu - ungasinnerusoq isigalugu nunaqarfiup ineriartornissaanut pisariaqartinneqartutut nalilerneqartut. llanngulluguttaaq nunaqarfiit iluiniipput nunaminertat illunut ataasiakkaanut pissusissamissut atasuusut piniarnermut silamilu suliarisani siunertanut atorneqartut. Siorapaluup nunaqarfittut ilua kuuit arlallit ilaasa marluk akornanni kangianiit kimmut sammiveqarpoq nunaannarmilu avannamut qatsissuseq 50 meterimiittoq najoqqutaralugu. Qeqertarsuup nunaqarfittut ilua kitaanit kujammut kuunnguaq nunallu pukiinnersaa malittaraa, kangiamullu killeqarfik erngup kuulerfiani ippoq. Qeqertat nunaqarfittut ilua kujammut kangisimmut nunap pukkinnersaa malittararaa avannamullu qatsinnersaq qanittuaniittoq killiffigaa. 75

4 /, Q) l ~..:" 1 -g l 2 g. ~ ~ \ ~ ~ ui ~. ', \ \ \ / ~~ \ ' ;z, ' ~ 0 <( <( z <( <( 0 ~ E 0 0 c > (\j..c.::::: ::::l Ol :Q "E Q).!:::: ci '<t Fig. 2-11/oqarfiup ilua, 1:

5 Moriusami nunaqarfiup ilua nunatamut naleqqersuullugu killilersorneqarsinnaasimanngilaq, nuna uuttortarneqarsimanngimmat. Taamaattumik nunaminertaq nunaqarfimmik kaajallaasoq 550 meter x 600 meterit missaannik isorartussusilik aalajangersaavigineqarpoq. Savissivimmi nunaqarfiup ilua kimmut kuummut killippoq avannamullu nunatami qatsissuseq 50 meterimiittoq malittarineqarpoq killiffigalugu naligiissitaq Tassanngaanniit nunaqarfiup ilua ima killilersorneqarpoq iliveqarfik nunaqarfiup iluanut ilanngunneqarluni taamaalillunilu kangimut initussutsimik pissarsisoqarluni. Nunaqarfiit iluini nunaminertanik atuinissamut malittarisassat Nunaqarfiit iluini nunaminertanik atuineq nunaminertanut nunaqarfinnut pilersaarutinut atasunut taamaallaat pissaaq. lmmikkoortut 4, 5, 6 aamma 7 innersuutaapput. Nunaqarfiit iluini nunaminertanut killeqarfeqartitanut nunaminertat tamaannga qaqugumulluunniit atuuttussatut aalajangersakkanut akerliusunut atorneqaqqusaanngillat. Nunaqarfiup iluani nunaminertat sinnerisunut nunaminertat taamaallaat piniarnermut silamilu suliassarisatut siunertanut taamaallaat atorneqassapput, taamaallaallu telemut, sumiissusersiornermut aammalu ledninginik aqqusersuinernut nunaminertanik atuisinnaatitsisoqarsinnaavoq kiisalu ingerlatsivinnut minnerusunut siunertanut siulliutillugit taasanut tunngatitanik. Nunaannarmi (nunaannaap iluani) soqutigisarisat Kommunimut immikkut ittumik soqutiginartitarisat nunaannarmi nunaminertat kommunalbestyrelsep tikkuarsinnaavai. Tassaapput nunaminertat itsarnitsanik eqqaassutissaqarfiit, nunaminertat immikkut ittumik takornariartitsinermut soqutiginaatillit, piniariartarfiit il.il. lmmikkoortut tamakku pillugit nunaannarmik pilersaarusiorneq toqqammavigalugu naalakkersuisut paarlaallugit kommunalbestyrelsep nunaminertanut akisussaaffigilersinnaavai. Kommunemut pilersaarusiornermik suliaqarnerup ingerlateqqinneranut atatillugu kommunalbestyrelsep kommunemut pilersaarut nunaannarmi soqutigisarisaasinnaasunik sukumiinerusumik nassuiaateqarnermik toqqartuinermillu ilassuteqarniarpoq. 77

6 Fig. 3- Nunaqarfiup ilua, Qeqertarsuaq, 1:

7 3. QAANAAP LLOQARFANUT PLERSAARUT Qaanaap illoqarfianut pilersaarut illoqarfimmi sanaartukkanut pioreersunut siunissamilu sanaassanut pingaarnerusutut i/usi/iussamik aammalu nunaminertanut immikkoortukkuutaanut pilersaarutit pingaarnerusutut ilusiliussap iluaniittut imaannut kil/issarititanik imaqarpoq. 3.1 PNGAARNERUSUTUT LUSLUSSAQ Pingaarnerusutut ilusiliussami Qaanaap illoqarfittut ilusaa pingaarneq nunaminertat assigiinngitsut illoqarfimmut siunertanut inniminnertiternerisigut aammalu aqqusernit, angallannermut ingerlatsiviit allat aammalu killeqarfeqartitat sumiinnerinik aalajangersarnerisigut aalajangersarneqartarpoq. Suliffiit sumiinneri qitiusoqarfiullu ilusaa Qaanaap sullissiveqarfikkut qitiusoqarfia, illoqarfimmi suliffeqarfiit amerlanersaasa inissisimaffiat illoqarfiup kujammut kangiatungaaniippoq : immikkoortoq C1 (KN-p pisiniarfia, kommunip allaffia, timersortarfeeraq, katersortarfik il.il. tassaniillutik), immikkoortoq 81 (umiarsualiveqarfik tunisassiorfittalik il.il. tassaniilluni) aammalu tamaanngaanniit kiaterpiaaniittoq immikkoortoq E1 (illoqarfiup pilersorneqarneranut ingerlatsiviit tassaniillutik). lmmikkoortortattaaq taakku Qaanaami illoqarfiup ilarai pisoqaanersat, figur 1 ataaniittoq takuuk. 0 S1gnatur!Jn$(ilrY N Q gr~jt n.. JfcnrOVJ.f hvjtomr CJ m/dler{jdig 0 opfttrl m! opl r<j zpo, Jpo, ~oo 7()0 m<ter Fig. 1 - Qaanaaq, terrmnskitse fra 1953 (kilder: AG nr. 5, 1954 og "Thulefangerfolk og militmranlmg, Jens Brested og Mads Fmgteborg) 11/oqarfimmut pilersaarutaaqqaartoq Uummannami innuttat pinngitsaalisaallutik nuutsitaannginnerisa siuninnguatigut naalagaaffiup sinniisaasa Jess Qujaukitsoq, Piniartut Ataatsimiititaliaanni sinniisitut inissisimasoq qinnuigaat nunap ilaanik piniariartarfigissumik tikkuaaqqullugu. Qaanaaq tikkuagaraa ilisimatinneqannginnini pissutigalugu tamanna kingusinnerusukkut nuuffigineqartussaasoq ilisimanagu. 79

8 lmmikkoortumut tamaannga illoqarfimmut pilersaarut piaartumik suliarineqapallappoq pisortanillut akuerineqarluni. Soorlu figur 1-imi takuneqarsinnaasutut Qaanaaq kangimut issortaqarfiup kimmullu qaqqaqarfiup akornanni inissinneqarpoq. lssortaqarfik masarsuusoq illuliorfigissallugu piukkunnanngilaq, taamaattumillu illoqarfiup ineriartorfigisinnaasaa taamaallaat avannamut avannamut-kimmullu pisinnaavoq. Nunaminertaq qitiusoq innaallagissiorfittalik il.il. ukiut ingerlaneranni teknikkikkut pilersuivinnik nutaanik sanaartorfigineqarpoq (imeqarfik, kiassaateqarfik, ajutoornermi innaallagissiorfik, tankeqarfik assigisaallu) kingornatigullu illoqarfiup ineriartorneranit unguneqarluni, taamaalilluni immikkoortortap ullumikkut qitiusutut inissisimaffia ingerlatsinerup tungaatigut soorluttaarlu isikkumigut naleqquttuunngitsutut taaneqartariaqarl u ni. Kommunemut pilersaarutip nunaminertanik inniminniinera 1980-it kingorna illoqarfik ineriartornermini kuuk ikaarpaa, ullumikkullu illuliortiternerit tamarmik kuup kitaani sanaartornerupput. Kommunemut pilersaarutip illoqarfiup ilusaa pioreersoq - immikkoortoq kangilleq C1 qitiuffittut illoqarfiullu avannamut-kimmut sammisumik ineriartortuarnissaa (immikkoortuni A8-imit aamma A9-mi) - attatiinnarpaa. lnissiaqarfiit immikkoortuini nutaat qeqqini nunaminertat ataatsimut atugassatut siunertanut inniminnerneqarpoq, tassanilu ukioqatigiinngitsut akulerullugit meeqqanik paaqqinnittarfik inissinneqarsinnaavoq (immikkoortoq C6). Aammattaaq nunaqarfiup ilaa kangillerpaaq kusanartumik killeqarfilerniarlugu illuliorfissatut nunaminertat (immikkoortortaq A 7) inniminnerneqarput. Umiarsualiveqarfik (immikkoortoq B 1) tunisassiorfittalik, umiatsianut sannavittalik il.il. kangimut sanaartorfigineqarsinnaavoq. Ataatsimut atugassatut siunertanut nunaminertat suli immikkoortumi C1-imi inissinneqarsinnaapput. lmmikkoortumi C2-mi oqaluffiup eqqaani sanaartortoqarsinnaannginnera qulakkeerneqarnikuuvoq. lmmikkoortumi C3-mi kujammut atuarfiup allineqarnissaanut periarfissaq qulakkeerneqarpoq. lmmikkortumit C4-miippoq napparsimmavik utoqqaallu illuat nutaaq, utoqqaallu illutoqaanni meeqqanut najugaqarfiusinnaasumik aaqqissuussinissamik periarfissaqarpoq. lmmikkortoq C5 katersugaasivimmut aammalu katsersugaasiviup "silaannarmi katersugaasittut" ineriartortinnissaanut pilersaarutit piviusunngortinnissaanut inniminnerneqarpoq. llloqarfiup kangiani kitaanilu nunaminertat sukisaarsaartarfissanut il.il. inniminnerneqarput (immikkoortoq 01) aammalu qimmeqarfittut (immikkoortoq 01 A). lmmikkoortortat illoqarfiup killinganit illoqarfiup nunataata killeqarfianiipput. lliveqarfik immikkoortutut 02-tut inniminnerneqarpoq. lmmikkoortut immikkut ittumik atorneqartussaniipput suliffeqarfiit pioreersut nutaallu tassaasut tankeqarfik (E1 ), aatsitassarsiorneq (E2), imissamik pissarsiorfik (E3), saviup kajungerisaanik misissuisoqarfik (E4), telep ingerlatai (E5), qulimiguullip mittarfeeraa mittarfillu ujaraaqqanik natilik (E6), suliffeqarfiit inissaat nutaaq (E7), saviminikut, eqqaavik anaajaavillu (E8) aammalu immikkoortoq E9 siunissami nunami immikkoortuani mittarfissamut atorneqartussaq. Aqgusemit ilusaat Aqqusernit qangarnitsat sissaq sinerlugu kimmut illut taartisiat tungaannut ("Piniartut illoqarfiat"), "Qallunaat illoqarfiannut" teqeqqorissumik avannamut sangusumik 80

9 1980-ip missaata tungaanut sanaartorfiuvoq aqqusinermik sissamit teqeqqorissumik sangusumik qulimiguullit mittarfeeraata nutaap tungaanut. Tassanngaanniit aqqusineeqqat kitaatungaani inissianut immikkoortoqarfimut nutaamut (immikkoortoq A6) illoqarfiullu "immikkoortuanut teknikkeqarfimmut" (immikkoortoq E1) attaviliipput. Aqqusineq kimmut sammisoq nutaaq nunap immikkoortuani mittarfissap sanaartorneranut atatillugu sananeqassaaq. Aqqusernuttaaq inissianut immikkoortoqarfiit kippasissumiittut nutaat attavilissavai. Tassunga tunngatillugu aqqusernup kuummik ikaarsinerata pitsanngorsarnissaa pisariaqartinneqarpoq, tamaani upernaakkut kuuk supigaangat nuna katagartinneqartarmat. Eriagisariaqartut lllut taartisiatoqqat (ilaannik) eriaginninnissamut periarfissat nalilerneqartussanngorpoq. Kommunemut pilersaarutip suliarineqarnerani ingerlaqqittumi pissutsit sammineqaqqikkumaarput. Killeqa rfeqartita t Killeqarfeqartitat pisortanit aalajangerneqartarput ingerlatsiviit immikkut ittut teknikkimut tunngasut akornuserneqannginnissaat isumannaarniarlugit. Killeqarfeqartitaasut ataani skemami takuneqarsinnaapput, figur 2-mi. Nunaminertat pallitsaaliukkat imaluunniit isumannaakkat sanaartorfigineqassanngillat imaluunniit siunertanut allanut atorneqassanngillat. Pissutsit immikkut ittut tunngavigineqaraangata suliassani ataasiakkaani tamani immikkut akuersissut pisortamit akisussaasumit pissarsiarineqarsinnaavoq. Nunaminertat silaannakkut angallannermi ingerlatsiviit eqqaanni mikkiartulernermit tinginermillu attuumaffigineqartut sanaartorfigeqqusaanngillat imaluunniit siunertanut allanut akornuteqarani ingerlasarfinnik assiaqusiisunut atorneqassanngillat. Tamakkununngattaaq ilaapput pujoq, qaamaneq silaannakkullu angallannermut akornusersuutaasinnaasut allat. Nunaminertat immikkut soqutigisaqarfigisanut atasut taamaallaat pisortaqarfik immikkoortumik soqutigisaqarfigisaqartoq isumaqatiginninniarfigeqqaarlugu sanaartorfigineqarsinnaapput imaluunniit siunertanut allanut atorneqarsinnaapput. llloqarfiup kitaani nunap ilaani mittarfittaassamut killeqarfiit immikkut ittut kingusinnerusukkut kommunemut pilersaarummut ilassummut ilanngullugit suliarineqarumaarput. 81

10 Nr. & Type lngerlatsivik Killilersuut Pisinnaatitsissut 81 - lmissaqarfiup Pallitsaaliugaq pisarnertut nuna- Avatangiisit illersornissaat pillugu Pallitsaaliugaq nunataa tap avataani 30 m-nik ungasis- inatsisartut peqqussutaat nr. 12, susilimmik kaajallaasarpoq imeersoq inats. peqq. nr. 7-imit, imeersumit allanngortinneqartoq lsumannaalli- Tankeqarfik Tankeqarfiup avatani killeqarfi- lmerpalasut ikuallajasut pillugit sagaq anit 50 m-it, tassa tankit ataasi- teknikkikkut najoqqutassat, lmerakkaanit tamanit 50 m-it. palasut ikuallajasut pillugit nalunaarut nr. 9, imeersoq najoqqutaralugu suliat, ikuallannermik pinaveersaartitsinermik qamisaanermillu inats. peqq. nr. 6, imeersoq najoqqutaralugu aalajanqersarneqartoq. 83- lsumannaalli- Qulimiguulinnut lsumannaallisagaq aallartarfiup Naalagaaffiup Timmisartortitsinersagaq mittarfik mittarfiullu avataani 10 m-inik mut Qullersaqarfiata inunnik timungaluivoq. misartukkut angallassineranut peqqussutit timmisartortitsiner-mut inatsimmut tunngatillugu aalajangerneqartarput, inatsimmut nalunaarut nr imeersoq innersuussutigineqarpoq, allanngortinneqartoq inatsimmik nr mit imeersu-mit: BL 3-25: Savalimiuni Kalaallit Nunaannilu qulimiguullit mittarfii-nik sanaartuinermut peqqussutit, nalinqinnaat Mikkiartortar- Qulimiguulinnut Mikkiartortarfiullunilu aallariartor- Assingaa fiit aallariartortar- mittarfik tarfik tassaavoq nunami mikkifillu artortarfiup aallariartortarfiullu assingisaa, isumannaallisaanermut killeqarfimmit 800 m-imik nalerimasumik takissusilik 12,5 %-imik qaffariartuaartoq. Toqqissutsip sinaa ilorleq isumannaallisaanermut killeqarfiup sinaanik avallermut attuumavoq, sinaakkutillu tamarmik 10%-imik mikkiartortarfiup aallariartortarfiullu tunqaanit avissaariartorput lmmikkoortoq Qulimiguulinnut lmmikkoortoq ikaarsaariarfik Assingaa ikaarsaariafik mittarfik tassaavoq nunami ikaarsaariarfiup assingisaa, illugiinnut tamanut isumannaallisaavimmit aamrna mikkiartortarfimmit aallariartortarfimmillu 100%-imik avissaariartorluni qaffariartortoq. 8inaakkut qalleq isumannaalisaanermut killingititaq naligaa mittarfiup qulaani 45 m-imi tassanngaanniillu mikkiartortarfiup aallariartortarfiullu isuinut lmmikkut so- Tele Pingaarnerusutut ilusiliussap Radiumik naalaarniarnermi ajornarqutigisaqarfigisaq nunap assitaani takutitatut torsiutit aaqqiivigineqarnis-saannut iliuusissanut inatsisartut inatsisaat nr.11, imeersoq lmmikkut so- (DM) 8aviup DM-p Qaanaap Kommuniata-lu qutigisaqarfigisaq kajungerisaanik akornanni isumaqatigiissut. misissuiffik Fig. 2 - Qaanaap illoqarfianut immikkut ittunik killeqarfeqartitat 82

11 Fig. 3 - Qaanaap il/oqarfiata kitaani nunap immikkoortuani mittarfimmut nutaamut immikkoortoq E9 QUPPERNERT TULLN NUNAP ASSNG : Fig. 4- Pingaarnerusutut i/usiliussaq aamma immikkoortuaqqat, Qaanaap il/oqarfia, 1 : Fig. 5 - Pingaarnerusutut ilusiliussaq aamma immikkoortuaqqat E6, E7, EB aamma 02, Qaanaa illoqarfia Fig. 6 - lngerlatsiviit pioreersut, Qaanaap i/loqarfia, 1 :

12 OAANAAP KOMMUNA Pingaarnerusutut ilusiliussaq aamma immikkoortukkuutaat d B [ill] g m 22-[5]., CJ B t llloqarfiup iluata killinga lnissiaqarfik Umiarsualiveqarfik aamma inuutissarsiuteqarfik Ataatsimut atugassatut siunertat Sanaartorfigeqqusaanngitsoq lmmikkut siunertaqartunut atugassat Aqqusineq pingaarnerusoq Killeqarfeqartitaq ~-L------

13 .... / Di

14 QAANAAP LLOQARFA, PSSUTST ATUUTTUT 1 lllut taartisiat (B-145-mit B-157 -imut) 2 lmerrnut tanki (B-259) 3 Umiatsianut sannavik (B-308) 4 Tankeqarfik (uulia) 5 Qatserisarfik (B-204) 6 RG-ip tunisassiorfia (B-280) 7 RG-ip qullukkerivia (B-281) 8 Amrnerivik (B-190) 9 KN-p allaffeqarfia, allakkerivik aamrna aningaaserivik (B-218) 10 KN-p pisiniarfia toqqorsivialu (B-11 0) 11 N-p allaffeqarfia (B-105) 12 Kommunip allaffia (B-44A) 13 KN-p pisiniarfia toqqorsivialu (B-99) 14 Katersortarfik nammineq pigisaq (B-122) 15 Qulimiguullip mittarfeeratoqaa 16 Katersugaasivik (B-252, Knud Rasmussenip illua) 17 Utoqqaat illuat nutaaq utoqqaallu illut najugaat 18 Atuarfik angerlarsimaffittalik (B-527, kollegiat) 19 Atuarfik (B-117) 20 Oqaluffik (B-129) toqusullu inaat (B-354) 21 lnnaallagissiorfik (B-114) Ajutoornermi innaallagissiorfik (B-242) Kiassaateqartik imeqartillu (B-127) Nukissiorfiit allaffeqarfiat (B-325) 22 Meeraaqqerivik (B-90) 23 Eqqartuussivik (B-448) 24 lonosfreremik misissuivik (B-74) 25 Timersortarteeraq (B-336) 26 Hotel Qaanaaq (B-306) 27 Meeqqerivik (B-363) 28 Ujaqqerivik 29 Sapusiaq imermillu isaatitsivik 3 0 Saviup kajungerisaanik misissuivik (B-123) 31 Sanalukkiorfik (B-245) 32 Telestationi (B-227) 33 Napparsimmavik (B-120) Nunap assingata avataani illoqartiup kangiani: - Mittarfik ujaraaqqanik natilik - Qulimiguullip mittarteeraa - lliveqarfik Nunap assingata avataani illoqartiup kitaani: - Eqqakkanut annanullu eqqaavik - Saviminikunut ilioqqaavik - lkuallaavissamut nunaminertaq Uuttuut 1 : 4.000

15 3.2 SUMFFUP LUAN PLERSAARUSORNERMUT KLLSSARTTAT lmmikkoortukkuutaap agguataarnera Pingaarnerusutut ilusiliussaq immikkoortuaqqanut agguataarneqarput immikkoortut pingaarnerusumik atorneqarfii aallaavigalugit : A : inissianut siunertat, B : umiarsualiveqarnermut aamma inuutissarsiutinut siuneratt, C : ataatsimoorussassatut siunertat, D : sanaartorfigeqqusaanngitsut, aamma E : immikkut ittunut atorneqartussat. Ataani immikkoortunut tamanut nunaminertat sunut atorneqarnissaat erseqqissaavigineqarput, aammalu immikkoortumi sanaartugassat suut sanaartorneqarsinnaaneri. lmmikkoortukkuutaanut sukumiinerusumik pilersaarusiornermut aalajangersakkat toqqammaviupput. lmmikkoortunut inissiaqarfinnut killigititassatut aa/ajangersakkat nalinginnaat (immikkoortut A-t) lmmikkoortut inissiaqarfiit tassaapput inissiaqarfiit pioreersut nutaallu. Pingaarnerusutut ilusiliussami ammasumik/pukkitsumik illunik ataasiakkaanik affarleriinnillu annertunerpaaffimmikkut 1,5-inik quleriittunik nunaminertat atugassatut inniminnerneqarput (immikkoortuaqqanut ataasiakkaanut alia taaneqanngikkaangat). lmmikkoortunut pilersaarutini nunaminertanut taakkununnga peqqussutinik aalajangersaasoqassaaq makkunannga qulakkeerisunik : - nunaminertat sanaartorfigineqanngitsut pissutsiminnik attassiinnarnissaat, - nunap ilusaanik allannguinerit taamaallaat illuliortiternerup teknikkikkut aningaasatigullu tutsuiginartumik naammassineqarnissaa tunaartaralugu taamaallaat suliarineqarnissaat, - nunaminertat sanaartorfigineqanngitsut eqqakkanut atorneqannginnissaat, - imikup eqqarneranut atatillugu akornutaasut pinaveersaarnissaannut sulissutigisassat aalajangernissaat, - suliffeqarfiit minnerit ataasiakkaat ingerlanneqarsinnaasut illumi najugallip suliffeqarfimmik ingerlatsisuuppat, avatangiisinilu illuni najugaqartunik akornusersuinngippat, aamma - immikkoortuni inissiaqarfinni meeqqanik paaqqinnittarfinnik inissiisoqarsinnaanera imaluunniit aaqqissuussisoqarsinnaanera. Umiarsualiveqarfinnut aamma inuutissarsiomemut immikkoortunut (imm. 8-t) killigititassatut aalajangersakkat nalinginnaat Umiarsualiveqarfinnut inuutissarsiornernullu immikkoortuniipput nunaminertat toqqorsivinnut, aalisakkanik tunisassiornernut, assassorluni sannavinnut, nioqqutissiornernut aammalu umiarsualiveqarnermut siunertanut kiisalu allaffissornermut atugassanngortitat. Suliffeqarfiit annertuumik mingutitsisuusutut oqaatigisassaapput, avatangiisinut peqqussutip kapitalianit 5-imi aalajangersagaanut attuumasut. lmmikkoortukkuutaani pilersaarutinut nunaminertanut tamakkununnga peqqussutit aalajangersaavigineqassapput makkuninnga qulakkeerisut : Suliffeqarfinnik annertuumik mingutsitsisunik aallartitsinermut atatillugu avatangiisit sunniivigineqarnissaannut pinaveersaartitsinissamik sulissutiginnittoqarnissaa, tamatumunnga ilanngullugu imikup eqqarnera, 91

16 - nunaminertat sanaartorfigineqanngitsut atorneqarnerisa tulluarsarnissaat, tamatumunnga ilanngullugit ilioqqaanerit ungalulersuinerillu, - imikup eqqarneranut atatillugu akornutaasut pinaveersaarnissaannut sulissutigisassat aalajangernissaat, aamma - qimmeqarfiit akuersaarneqassanngitsut qimmit illunit pioreersunit pigineqanngippata. Ataatsimoorussassatut siunertanut (immikkoortut C-t) killigititassatut aalajangersakkat nalinginnaat Ataatsimoorussassatut siunertaniipput pisiniarfiit, suliffeqarfiit, allaffeqarfik sullissiviillu. lmmikkoortukkuutaani pilersaarutinut nunaminertanut tamakkununnga peqqussutit aalajangersaavigineqassapput makkuninnga qulakkeerisut : - nunaminertat sanaartorfigineqanngitsut aammalu nunaminertat sanaartorfigeqqusaanngitsut ataatsimoorussassat ilioqqaavigineqannginnissaat eqqaavigineqannginnissaallu, immikkoortullu inissisimaneranut naleqquttumik ilusilersorneqarnissaat, aamma - imikup eqqarneranut atatillugu akornutaasut pinaveersaarnissaannut sulissutigisassat aalajangernissaat. Sanaartorfigeqqusaanngitsunut (immikkoortut 0-t) killigititassatut aalajangersakkat nalinginnaat lmmikkoortuni sanaartorfigeqqusaanngitsuni ipput illoqarfiup eqqaani nunap immikkoortui, qimminut immikkoortoqarfiit aammalu iliveqarfik. lmmikkoortukkuutaani pilersaarutinut nunaminertanut tamakkununnga peqqussutit aalajangersaavigineqassapput makkuninnga qulakkeerisut : - nunaminertani sanaartorfigeqqusaanngitsuni sapinngisamik nunap pissuserisaata attatiinnarneqarnissaa, - qimminut nunaminertat immikkut ittut inniminnerneqarsinnaanissaat, aamma - immikkoortut sanaartorfigineqannginnissaat, taamaallaat nunaminertanik atuisinnaatsitsineq ingerlatsivinnik aalajangersimasunik makkunannga pisinnaammat : tele, sumiissusersiutit, teknikkikkut nakkutilliinermut aammalu ledninginik attaveqaatinut ingerlatitsiviit, kiisalu ingerlatsivinnut mikinerusunut immikkoortut piniarnermut silamilu suliassanik siunertanut atorneqarnissaannut pisariaqartitanut. lmmikkoortunut immikkut atugassanut (immikkoortut E-t) killigititassatut aalajangersakkat nalinginnaat lmmikkut atugassanut ilaapput angallannermut aamma pilersuinermut ingerlatsiviit anginerusut, eqqaaviit aamma ujaqqerivik. Amerlanerpaani pineqartut tassaapput ingerlatsiviit annertuumik mingutsitsinermut avatangiisit pillugit peqqussusiap kapitaliata 5-ip iluanut atasut aamma imaluunniit ingerlatsiviit avatangiisinut qaninnerpaanut isumannaallisaanikkut ulorianartorsiortitsisinnaasut. lmmikkoortukkuutaani pilersaarutinut nunaminertanut tamakkununnga peqqussutit aalajangersaavigineqassapput makkuninnga qulakkeerisut : - avatangiisinik sunniinerit pinaveersaarneqarnissaat, aamma - angallannermut ingerlatsiviit aqqusinernut pingaarnerusunut attavilernissaat. 92

17 MMKK. ATUGAANERA SANAARTUKKAT AALAJANG ERSAKKAT A1 lneqarnermut Ammasunik!pukkitsunik sanaar- lmmikkoortumi nutaamik sanasoqartinnagu siunertat. tukkat. Tamarmi sanaartorfioreer- immikkoortumi eriagisariaqartunik (illut taartisiat) poq. naliliisoqassaaq. lmmikkoortoq tankeqarfimmut isumannaallisaanermut killinganut attuumavoq. A2 neqarnermut Ammasunik!pukkitsunik sanaar- lmmikkoortumi illut nammineq sanaassat siunertat. tukkat. Tamarmi sanaartorfioreer- nalinginnaat taamaallaat sananeqarsinnaapput. poq. A3 lneqarnermut Ammasunik!pukkitsunik sanaar- lmmikkoortup avannaani taamaallaat illut affarleriit siunertat. tukkat aamma utoqqaat illuit (af- sananeqarsinnaapput. llluliat sinneri taamaallaat farleriit). Tamarmi sanaartorfio- nammineq sanaassaassapput. reerpoq. A4 lneqarnermut Ammasunik!pukkitsunik sanaar- Sanaartukkat nutaat ilusermut aalajangersiunertat. tukkat. Tamarmi sanaartorfioreer- simareersumut naleqqussarneqassapput. poq. AS lneqarnermut Ammasuniklpukkitsunik sanaar- Sanaartukkat nutaat ilusermut aalajangersimasiunertat. tukkat illullu affarleriit. Tamarmi reersumut naleqqussarneqassapput. lmmikkoorsanaartorfioreerpoq. toq antenneqarfimmut soqutigisaqarfimmit atuumavoq. A6 lneqarnermut Ammasunik!pukkitsunik sanaar- lmmikkoortoq saviup kaj. misissuiffiup sasiunertat. tukkat illullu tulleriissaartut. naartorfissaata killinganut attuumavoq. Tamarmi sanaartorfioreerpoq. Qimmit tamaaniissanngillat. lmmikkoortumi nu- A7 lneqarnermut lmmikkoortoq nutaaq. Ammasunik taamik aqqusinniunnginnermi immikkoortumut siunertat. pukkitsunik sanaartukkat. llluli- pilersaarusiortoqassaaq sanaartorfiit aqquse-rnillu ortiternermi etape siulleq Qaanaap nalunaarsorneqarlutik. lmmikkoortortaq Kangia. lnitussuseqarpoq illut 25-it antenneqarfiup immikkoortortaqarfianut missaannut. [indsigtszone]-mit attuumaneqarpoq. A8 neqarnermut Ammasunik!pukkitsunik sanaar- lmmikkoortumi nutaanik sanaartorneq - aqqusersiunertat. tukkat. llluliortiternermi etape si- nup ping. kujataani - eqimattakkuutaatut inissinulleq, Qaanaap Kitaa imi neqassapput qeqqanni pinnguartarfinnut uninineqassutsip sinneraniissinnaapput ngavinnullu nunaminertaqassalluni. Qimmit taillut 100-t missaat. lmmikkoor- maaniissanngillat. lmmikkoortumi nutaamik aqtumiippoq meeqqanut paaqqinnit- qusinniunnginnermi immikkoortumut pilersaarutarfik. siortoqassaaq sanaartorfiit aqqusernillu nalunaarsorneqarlutik. A9 lneqarnermut Ammasunik!pukkitsunik sanaar- lmmikkoortup atorneqalinnginnerani immiksiunertat. tukkat. llluliortiternermi etapit koortumut pilersaarummi sanaartorfissat aappaat imi ineqassutsip aqqusinniorfissallu nalunaarsorneqassapput. sinneraniissinnaapput illut 50-t missaat. 81 Umiarsuali- Umiarsualiveqarfimmi aamma lmmikkoortumi talittarfiliortoqarsinnaavoq umiatveqarnermut inuutissarsiutinik ingerlatsiviit. sianullu taliffissiortoqarsinnaalluni. Sanaartukkat & inuutissar- Kangimut initussuseq allineqar- nutaat inissiatut atorneqassanngillat quleriillu siutinut im- sinnaavoq illut pioreersut piiar- marluk sinnerlugit portussuseqassanatik. lmmikmikkoortoq. nerisigut. koortoq tankeqarfimmut isumannaallisaanermut killeqarfimmut attuumavoq. Pisiniarfiit, paaqqinnittarfiit, sullis- C1 ll. qeqqani siviit, allaffeqarfik, timersortarfik Sanaartukkat nutaat quleriit marluk sinnissiunertat. ass. lnitussuseq nunaminertap sanngilaat. Sanaartorfiunngitsut eqqiluitkujataanut kangianullu allineqar- suutin neqassapput. sinnaavoq. C2 Oqaluffik. Oqaluffik toqusullu inaat. lmmikkoortumi nutaanik sanaartortoqarsinlmmikkoortoq tamarmi sanaartorfi- naanngilaq. Sanaartorfiunngitsut eqqiluitsuuoreerpoq. tinneqassapput. C3 Atuarfik. Atuarfeqarfimmi sanaartukkat. lm- Sanaartukkat nutaat pioreersunut naleqqussarmikkoortup kujataani atuarfik alii- neqassapput. neqarsinnaavoq, 93

18 MMKK. ATUGAANERA SANAARTUKKAT AALAJANGERSAKKAT C4 Sullissiviit. Napparsimmavik utoqqaallu illuat. Utoqqaat illutoqaanni meeqqanut najugaqarfilmmikkoortoq tamarmi sanaartor- usinnaasumik aaqqissuussisoqarsinnaavoq. fioreerpoq. lmmikkoortoq antenneqarfimmik soqutigisaqarfimmut attuumavoq. C5 Katersugaasi- Katersugaasiviup illuutaa Katersugaasiviup illua B-252, Knud Rasmussen-ip vik. silaannarmilu katersugaasivik. illua eriagisassaavoq piiaqqusaanngilarlu. lllup aaqqissuuteqqinnera, iluarsarnera aserfallatlmmikkoortoq katersugaasiviup saaliorneralu illup sanaqqaarneranik ataqqinnilluni ingerlataasa allineqarnissaannut inniminnerneqarpoq. pissaaq. lmmikkoortumi ingerlatat nutaat pilersinnginnerini immikkoortumut pilersaarummi immikkoortup ilusilersornissaanut malittarisassat aalajangersarneqassapput. lmkoortoq antenneqarfimmik soqutigisaqarfimmut attuumavoq. C6 Ataatsimoo- lmmikkoortumiippoq Hotel Qaa- Sanaartukkat nutaat quleriit 1,5-it sinnissanrussassatut naaq. lmmikkoortumi inissaqas- ngilaat. Sanaartorfiginngisat eqqiluitsuutinnesiunertat. sutsip sinnera sullissinernut siu- qassapput. nertanut, tassunga ilanngullugu hotelip allineqarsinnaanera aammalu meeqqerivik nutaaq. 01 lmm. sanaar- ngerlatsiviit ataasiakkaat eq- lmmikkoortoq killeqarfeqartitanit arlalinnit attuutorfigeqqusaa qaassanngikkaanni immikkoortoq maneqarpoq. Tamaani mittarfimmut nutaamut aqnng. ll. eq- sanaartorfigineqanngilaq. qusinniortoqarsinnaavoq nunap immikkoortuani qaani imm. mittarfissamik sanaartornissamut siunnersuummi aqqusinissamut nalunaaqutsersuineq najoq- qutaralugu. Qulimiguullip mittarfeeraanut aqqusinermi containeri B 113 inissinneqarsimavoq. Taanna KN-mit pigineqarpoq aallaasinullu imassaasiviuvoq. silami sammisaqarfik. lmmikkoortortaq 01-imut atatillugu 01A lmm. sanaar- nunaminertat immikkoortut pingasut lmmikkoortut qimmeqarfigeqqusaanngillat. torfigeqqu- qimmeqarfissatut inniminnersaannq. neqarput. Taamaallaat iliveqarfeqarnermut 02 lliveqarfik siunertanut tunngatillugu sanaartortoqarsinnaavoq. nitussutsip sinnera naammaqaaq. E1 Teknikkikkut Uuliamut aamma imermut tankit, in- lmmikkoortumi illut najugassat sanaartorneqaqpilersuiffittut naallagissiorfik, ajutoornermi in- qusaanngillat, taamaallaalli immikkoortumi ingeringerlatsiviit naalagissiorfik, imeqarfik aamma latsiviit atuuttut ingerlannissaannut pisariaqartiil.il. kiassaateqarfik, sannaviit, biilinut tanik illunik ingerlatsivinnillu sanasoqarsinnaainissiisarfiit, qatserisarfik Nukis- voq. lmermut tankip eqqumiitsuliamik kusassarsiorfiillu allaffeqarfiat. nitussutsip nissaa eqqarsaatigineqartariaqarpoq. Uuliap sinnera killeqarpoq immikkoortu- kuussimanera misissortariaqarpoq. lmmikkoortoq tankeqarfimmut isumannaallisaanikkut kille- qarfianut attuumavoq. lmmikkoortumi kapitel 5-inik sullivinnik peqarlunilu alliliisoqarsinnaavoq. milu ingerlatsiviit allineqarnissaannut inniminni-gaavoq. lmmikkoortumi ujaqqerivimmut E2 Aatsitassar- atatillugu taamaallaat sanaartorto- lmmikkoortoq E2 nunap imissaqarfiup pallitsaa- E2A siorfiit. qarsinnaavoq. lnitussutsip sinnera liukkatut killeqarfianut attuumavoq. lmmikingerlatsiviit atuuttut allineqarnis- koortumi kapitel 5-inik sullivinnik peqarlunilu saannut inniminnerneqaf'q_o g. alliliisoqarsinnaavqg_. E3 Sapusiorfik & Sanaartorneq taamaallaat immik- lmmikkoortoq nunap imissamaateqarfiup erngup koortumi imermik pissarsiniarner- pallitsaalisatut killeqarfianut attuumavoq. isaaffia. mut atatillugu.lnitussutsip sinnera taamaallaat ingerlatsiviit atuuttut allinerinut inniminnerneqarput. 94

19 MMKK. ATUGAANERA SANAARTUKKAT AALAJANGERSAKKAT E4 Saviup ka- Sanaartorneq taamaallaat immik- lmmikkoortoq misissuiffiup eqqaani sajungerisaanik koortumi teknikkikkut misissuiffim- naartorfissatut killeqarfianut ilaavoq. misissuiffik. milerinermut atatillugu. lnitussutsip sinnera taamaallaat ingerlatsiviit atuuttut allinerinut inniminnigaapput. lmmikkoortoq Telep ingerlataanut lmmikkoortoq antenneqarfimmik soqutigi- E5 Telestation. atugassiaavoq (antenne, telesta- saqarfimmut attuumavoq. tioni, illu motooriisivik kiisalu illumi sullissivigisamut atatillugu inissiat). Telep isumaqatigiissuteqarfigineratigut lnitussutsip sinnera taamaallaat sillimmataasumik innaallagissiorfik taassumalu ingerlatsiviit atuuttut allinerinut atortorisassai immikkoortortap avannaatungaani inniminnigaapput. Tamatuma sania- (sumiiffik 62,5 x 27,9-mi) inissiisoqarsinnaavoq. tigut immikkoortami sillimmataasumik innaallagissiorfik inissinneqarsinnaavoq. Sanaartorneq taamaallaat immik- lmmikkoortumiipput qulimiguullit mittarfeeraanni E6 Qulimiguullit koortup qulimiguullit mittarfeeraanik nunaminertaq aallariartortarfik mikkiartortarfillu, mittarfeeraat aamnia mittarfimmik atuinermut kiisalu isumannaallisaanermut killeqarfik, qulimi- & mittarfik uja- atatillugu. lnitussutsip sinnera guulimmullu mittarfimmut mikkiartortarfimmut raaqqanik taamaallaat ingerlatsiviit atuuttut aallariartortarfimmullu aammalu ikaarsaariarfimmut natilik. allinerinut inniminnigaapput. attuumavoq. Nunaminertat sanaartorfiunngitsut, pallitsaalisaanngitsut iluarsaanneqanngitsullu pissusertik atuinnassavaat. lmmikkoortumi suliffeqarfinnik kapitel 5-inik peqarlunilu alliliisoqarsinnaavoq. Sanaartorneq taamaallaat immik- lmmikkoortumi suliffeqarfimmik kapitel 5-imik E7 llioqqaavik. koortup ilioqqaavittut atorneranut pilersitsisoqarsinnaavoq. tunngatillugu. lmmikkoortoq nunap pissusaatut ippoq. lmmikk. saviminikunut, eqqakkanut Eqqakkanik ikuallaavit tamaani E8 Eqqaavik. annanullu eqqakkanut ilioqqaaviu- inissinneqarsinnaavoq. lmmikkoortumi voq. Sanaartukkat ingerlatsiviillun- suliffeqarfinnik kapitel 5-inik peqarlunilu taammaallaat immikkoortup eqqaa- alliliisoqarsinnaavoq. vittut atorneranut tunngatigillugu. Naalagaaffiup Timmisartuussisarnermik Qullersa- E9 Nunap immikk. lmmikkoortoq nunap pissusaatut qarfiata suliamik akuersineranut atatillugu mittarmittarfissa- ippoq. lmmikkoortoq mittarfimmut fimmut killeqarfeqartitat aalajangersarneqarumut immik- nutaamut inniminnerneqarpoq, maarput. Killeqarfeqartitat aalajangersarneqaskoortortas- tassaniissallutik mittarfik, qulliit, sapput NMQ-ta inunnik timmisartukkut angallassaq. radiukkut naaralaartitsissut, sinermut peqqussutai N.O. ataanni Mittarfeqarsaavani inissamaat, aqqusineq finnit oqartussaaffigineqartut najoqqutaralugit. attaviliisoq, utaqqisarfik, biilinut Killeqarfeqartitat, taakkunani ilaallutik najoqqutatimmisartunullu inissiisarfiit kiisalu qarfik, isumannaallisagaq, ikaarsaariarfik, immikk. Mittarfeqarfimmit illut mittarfimmi ikaarsaariarfiit, mikkiartortarfiit, toqqissutsimut atorneqartussat akuerisat. nalerimaffik toqqissorlu ulamertoq kommunemut pilersaarummut ilassummut suliarineqarumaarput, tassanissaaq illoqarfimmi killeqarfiit immikkoortunik allanik attuumanerat ilanngunneqarlutik. Killeqarfeqartitat iluanni sanaartukkanik ingerlatsivinnilluunniit sanasoqassanngilaq, allatulluunniit nunaminertanik killeqarfeqartitani ataasiakkaani aalajangersakkanut akerliusunik atuisoqassannqilaq. E10 lmmikkoortortaq nunaannaavoq. Timmisartunut lmmikkoortortamiissinnaapput tan- Tankeqarfiup ingerlannissaanut pisariaqarorsussamut keqarfittaq orsussamaasivinnik 100 titsinerinnarnut ingerlatsiviliortoqarsinnaavoq. tankeqarfimm m3-inik imaqarsinnaasunik marlun- lmmikkoortortami kapitel 5-imik suliaut nutaamut nik, maqitsisarfimmik, immersuiffim- qartoqarsinnaavoq. Tankeqarfimmut taq nunaminertas mik aammalu kaajallaavimmik, kii- kommunemut pilersaarummut ilassummi saq. salu ingerlatsiviit taakku allineqar- aalajangiunneqarumaarpoq. fissaat. lmmikkoortortami E1-imi tankeqarfimmit maqitsitsivimmik ledningilersuinissamut periarfissaqarpoq. 95

20 4. SORAPALUUMMUT NUNAQARFMMUT PLERSAARUT Siorapaluk Qaanaap avannamut kitaani 50 km-it missaannik toqqaannartumik ungasissuseqarpoq. Nunaqarfimmut pilersaarut figur 1-imi takuneqarsinnaavoq. Nunaqarfimmut pilersaarut nunaqarfimmi sanaartukkanut pioreersunut sananeqartussanullu pingaarnerusutut ilusiliussamik, kiisalu pingaarnerusutut ilusiliussamut atasumi immikkoortumi nunaminertanut atuinissamut malittarisassanik imaqarpoq. 4.1 PNGAARNERUSUTUT LUSLUSSAQ Siorapaluk sivinganermi, arlalinnik kuuttaqartumi kujammut aamma kujammut-kangisimmut sammisumiippoq. Qulimiguullip mittarfeeraa (immikkoortoq E1) sanaartukkanut ungasissumi avannaatungaani inissisimavoq nunaqarfiup qeqqanut aqqusineqarluni. lmmikkoortumi imi siulianiittumi piiagassanut pissutsit, pissutsit atuuttuusut nutaanillu sanaartornissanik pisariaqartitsinerit erseqqinnerusumik nassuiarneqarpoq. Qupp. 59-imi figur 5 innersuussutigineqarpoq. Tamakku tunuliaqutaralugit aqqusineq nutaaq kangiatungaani illumik sullissivimmik immikkoortoq C1-imi ataatsimoorussassanik aammalu A 1 aamma A2-mi inissiaqarfinnik attaviliisoq aalajangersaavigineqarpoq. Aqqusineq nunaminertamut nutaamut eqqaaveqarfimmut eqqakkanillu ikuallaavimmut (immikkoortoq E2-mut) attaviliivoq. Aqqusineq qullilersorneqassaaq. lmmikkoortumi 01-imi iliveqarfiup pioreersup allineqarnissaanut periarfissaa qulakkeerneqarpoq. lnissianut initussuseq ingerlatsiviillu nutaat lmmikkoortumi inissiaqarfimmi A 1-imi illunut sisamanut suli inissaqarpoq, immikkoortumilu A2-mi illunut 15-inut suli inissaqarluni. lmmikkoortoq C1-imi taamaallaat illunut nutaanut utoqqarnut aamma/imaluunniit innarluutilinnut inissiinissamut periarfissiisoqarpoq, immikkoortumi inissaqassutsip sinnera ataatsimoorussassatut siunertanut atorneqartussaammata (taassuma ataani KN-p quersua nutaaq nunaqarfimmilu nakorsiartarfik nutaaq). lmmikkoortumili illunik piiaanermut atatillugu nutaanik illuliortoqarsinnaavoq. lnnuttaasut ineriartornissaannut naatsorsuutigisamut atatillugu - qupp. 12-imi figur 7 innersuussutigineqarpoq - illunut inissianut inissaqassuseq naammappoq. lmermut tanki nutaaq tunisassiorfiullu sananeqarnera immikkoortumi C1-imi inissinneqarsinnaapput. 4.2 NUNAMNERTANK ATUNSSAMUT MALTTARSASSAT Siorapalummut nunaqarfimmut pilersaarummi nunaminertat siunertanut nunaqarfimmut pilersaarutip nunaminertanik inniminniineranut akerliusunik nunaminertanillu atuinissamut malittarisassanut akerliusunut atorneqaqqusaanngillat. Nunaminertat taamaallaat kommunalbestyrelsep nunaminertanik atuinissamut malittarisassai najoqqutaralugit akuersissuteqarnikkut atorneqarsinnaapput. Allaassuteqarnerit annikinnerusunik malunnaateqartut akuersissutigineqarsinnaapput. Allaassuteqarnerit annertunerusumik malunnaateqartunut kommunemut pilersaarummut ilassummik pissarsinissamik piumasaqarfiupput. lnatsisit najoqqutaralugit atuineq pioreersoq pissusimisut ingerlateqqinneqarsinnaavoq. 96

21 :: C" C" Q) O>C" - 0 't:(/).g.t: 1"130> 1"13 c: c: c: 1"13 1"13 Cf)l}l

22 Siorapalummut nunaqarfimmut pilersaarutip nunaminertanik atuinissat makku aalajangersaavigai: /mmikkoottut inissiaqarfiit A 1 aamma A2 lmmikkoortuni inissiaqarfinniipput illut pioreersut nunaminertallu siunissami inissialiornernut atugassat illut ammasut/pukkitsut sananeqarsinnaallutik (illut ataasiakkaat, affarleriit nunaqar-fimmilu illu ataatsimik 1,5-imilluunniit qaleriittut). Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - illut ataasiakkaat nunaqarfimmut pilersaarut najoqqutaralugu aqqusinermut attavilerneri, - imikoq ima eqqarneqassasoq avatangiisinut akornusersuinani, aamma - nunaminertat sanaartorfiunngitsut eqqaavigineqannginneri. lmmikkoortoq A 1 aamma A2 qulimiguulinnik timmisartuussinermi mikkiartortarfimmit aallariartortarfimmillu attuumaneqarpoq. Ataatsimoorussassatut siunet1anut imm. C 1 lmmikkoortumi C1-imipput ataatsimoorussat arlallit. lmmikkoortoq ataatsimoorussassanut inniminnigaavoq ataatimoorussassallu pioreersut allineqarnissaannut. lllut nutaat tamaani inissinneqarsinnaanngillat (piiaanermut atatillugu n u taanik illuliorneq eqqaassanngikkaanni), utoqqaalli illui, innarluutillit illui il.il. sananeqarsinnaallutik, tassani ataatsimoorussanut pisariitsumik attaveqarsinnaaneq pingaaruteqarmat. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassapput : - nunaqarfimmut pilersaarummi takutitatut attaveqarnissamut pissutsit pilersinneri, - imikoq ima eqqarneqassasoq avatangiisinut akornusersuinani, - nunaminertat sanaartorfiunngitsut eqqaavigineqannginneri, aamma suliffeqarfinnut immikkut ittumik mingutsitsisu-nut atatillugu avatangiisit mingutsinneqanngin-nissaannut iliuuseqartoqarnissaa. lmm. C1-imi imermut tanki nutaaq tunisassiorfillu sananeqarsinnaapput. lmm. C1 qulimiguulimmik timmisartuussinermi mikkiartortarfimmit aallariartortarfimmillu attuumaneqarpoq. /mmikkoottoq 01 lmmikkoortoq 01-imiipput iliveqarfik pioreersoq allineqarnissaanut nunaminertalik. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - taamaallaat immikkoortumi illut assigisaallu immikkoortup iliveqarfittut atorneranut siunertanut pisariaqartinneqartuinnaat sananeqarneri. /mmikkoottut E1 aamma E2 Qulimiguullip mittarfeeraanut nunaminertaq E 1 eqqaavimmullu eqqakkanullu ikuallaavimmut nutaamut nunaminertaq E2 taamaallaat im-mikkoortuni siunertanut taasanut pisariaqartinneqartunik sanaartorfigineqarsinnaapput. lmmikkoortumi E1-imiipput qulimiguullip mittarfeeraanut nunaminertaq isumannaallisaavillu. lmmikkoortut E1 aamma E2 qulimiguulinnik timmisartuussinermi mikkiartortarfimmit aallariartortarfimmillu attuumaneqarpoq. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - avatangiisit mingutsinneqannginnissaannut ii u useqartoqarn issaa. Pingaarnerutitatut aqqusineq Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi nunaqarfimmut pilersaarummi takutinneqartutlit aqqusernit allineqarnissaannut periarfissat qulakkeerneqassapput. lmmikkoot1ut sinneri Nunaqarfiup iluani nunaminertanik atuisinnaatitsinerit taaneqartut saniatigut immikkoortut sinneri sanaartorfigineqassanngillat nunallu pissusaa taamaaginnassaaq. Taamaallaat telemut, sumiissusersiorfinnut ledningillu aqqutaannik ingerlatsivinnut, kiisalu immikkoortut piniarnermut silamilu sulianut siunertanut pisariaqartinneqartunut nunaminertanik atuisinnaatitsisoqarsinnaavoq. Ki/leqarfeqat1itat Nunaqarfimmut pilersaarummi killeqarfeqartitat takutinneqartut saniatigut nunaminertat killeqarfeqartitanut tamakkununnga qaqugumulluunniit atuuttussatut maleruagassat unioqqutillugit atorneqaqqusaanngillat. Qulimiguullip mittarfeeraa : Qulimiguullip mittarfeeraanut isumannaall. killeqarfik aalajangersarneqarpoq Naalagaaffiup Timmisartuussinikkut Qullersaqarfiata inunnik timmisartuussinermut maleruaqqusaliaa BL 3-25 Savalimmiunut Kal. Nunaannullu qulimiguulinnut mittarfiliorneq najoqqutaralugu. lsumannaalliersaanermut killeqarfik avallerpaaq aammalu mikkiartortarfiit allariartortarfiillu kiisalu ikaarsaariarfiit nunaqarfimmut pilersaarummi takutinneqarput. Ta.nkeqarfik : Tankeqarfimmut isumannaallisaanermut killeqarfiit "lmerpalasut ikuallajasut pillugit nalunaarut nr. 9, 6. marts imeersoq" najoqqutaralugu aalajangersaavigineqarput. lsumannaallisaanermut killeqarfimmi, tankeqarfiup killinginit avallernit uuttortarneqartuni immikkut akuersissummik peqqaarani illut ilioqqaaviillu sanaartoqqusaanngillat. lsumannaallisaanermut killingititaq 20 meterinik ungasissuseqartumik kaajallaavoq. lsumannaallisaanermut killeqarfik nunaqarfimmut pilersaarummi takutinneqarpoq. 98

23 5. QEQERTANUT NUNAQARFMMUT PLERSAARUT Qaanaap kangiani Kangerlussuup iluani Qeqertat toqqaannartumik 65 km-it missaannik ungasissuseqartumi inissisimapput. Nunaqarfimmut pilersaarut figur 1-imi takuneqarsinnaavoq. Nunaqarfimmut pilersaarut nunaqarfimmi sanaartukkanut pioreersunut sananeqartussanullu pingaarnerusutut ilusiliussamik, kiisalu pingaarnerusutut ilusiliussamut atasumi immikkoortumi nunaminertanut atuinissamut malittarisassanik imaqarpoq. 5.1 PNGAARNERUSUTUT LUSLUSSAQ Kangerlussuup qinnguani qeqertaaqqap kangimut sineriaani kangerliumaneeqqamiippoq Qeqertat. lmmikkoortumi mi piiaanissamut pissutsit, pissutsit atuuttuusut nutaanillu sanaartornissanik pisariaqartitsineq sukumiisumik eqqartorneqarput. Quppernermi 63-imi figur 3 innersuussutigineqarpoq. Tamanna tunulequtaralugu aqqut nutaaq, kangerliumanermi immikkoortumik eqqaavimmut eqqakkanillu ikuallaavimmut nutaamut siunnersuutigisamut attaviliisoq (immikkoortumut E2-mut) aalajangersaavigineqarpoq. lmmikkoortumi 01-imi nunaqarfiup avannamut-kangiani iliveqarfik pioreersoq allineqarnissaanut periarfissaa qulakkeerneqarpoq. Kujammut-kangisimmut qulimiguullip mittarfeerarisinnaasaanut nunaminertamik inniminniisoqarpoq. lnissianut initussuseq ingerlatsiviillu nutaat lneqarfittut immikkoortoq (immikkoortoq A 1) ima killilersorneqarpoq eqqaavimmut nutaamut ungasissuseqartillugu aalajangersimasumik pilersaarusiorfiullu nalaani naammattumik initussuseqarluni. Nunaqarfiup qeqqani immikkoortoq ataatsimoorussassatut siunertanut (immikkoortoq C1) killiliiftigineqarpoq. Tamaaniipput atuarfik KN-u pisiniarfeeraa, tunitsiviusinnaasumillu nutaamik aammalu innaallagissiorfiliarineqarsinnaasumik nutaamik inissiinissamut periarfissaqarpoq. 5.2 NUNAMNERTANK ATUNSSAMUT MALLTTARSASSAT Qeqertanut nunaqarfimmut pilersaarummi nunaminertat siunertanut nunaqarfimmut pilersaarutip nunaminertanik inniminniineranut akerliusunik nunaminertanillu atuinissamut malittarisassanut akerliusunut atorneqaqqusaanngillat. Nunaminertat taamaallaat kommunalbestyrelsep nunaminertanik atuinissamut malittarisassai najoqqutaralugit akuersissuteqarnikkut atorneqarsinnaapput. Allaassuteqarnerit annikinnerusunik malunnaateqartut akuersissutigineqarsinnaapput. Allaassuteqarnerit annertunerusumik malunnaateqartunut kommunemut pilersaarummut ilassummik pissarsinissamik piumasaqarfiupput. lnatsisit najoqqutaralugit atuineq pioreersoq pissusimisut ingerlateqqinneqarsinnaavoq. 99

24 Nunaqarriup ilua []] lnissiaqarfik ~ Sa_naartorfiun- r lmmikkut ~ ng1tsoq ~ atugassiaq Fig 1- Qeqertanut nunaqarfimmut pilersaarut 1:4.000 m 1 ~~ ~:~;~~~~ c==:j lmmikkut ittumik ~ killilersugaq 100

25 Qeqertanut nunaqarfimmut pilersaarutip nunaminertanik atuinissat makku aalajangersaavigai /mmikkoortog inissiagarfiik A 1 lmmikkoortumi inissiaqarfimmiipput illut pioreersut nunaminertallu siunissami inissialiornernut atugassat illut ammasut/pukkitsut sananeqarsinnaallutik (illut ataasiakkaat, affarleriit nunaqar-fimmilu illu ataatsimik 1,5-imilluunniit qaleriittut). Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - imikoq ima eqqarneqassasoq avatangiisinut akornusersuinani, aamma - nunaminertat sanaartorfiunngitsut eqqaavigineqannginneri. lmmikkoortoq qulimiguulinnik timmisartuussinermi mikkiartortarfimmit aallariartortarfimmillu attuumaneqarpoq. Ataatsimoorussassatut siunertanut imm. C1 lmmikkoortoq C1-imiipput atuarfik KN-u pisiniarfeeraa. lmmikkoortoq ataatsimoorussassanut aammalu ataatsimoorussatut ingerlatat pioreersut allineqarnissaannut inniminnigaavoq. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassapput : - - imikoq ima eqqarneqassasoq avatangiisinut akornusersuinani, - nunaminertat sanaartorfiunngitsut eqqaavigineqannginneri, aamma suliffeqarfinnut immikkut ittumik mingutsitsisu-nut atatillugu avatangiisit mingutsinneqanngin-nissaannut iliuuseqartoqarnissaa. lmmikkoortumi C1-imi innaallagissiorfik nutaaq tunisassiorfillu nutaaq sananeqarsinnaapput. lmmikkoortoq C1 qulimiguulimmik timmisartuussinermi mikkiartortarfimmit aallariartortarfimmillu attuumaneqarpoq. lmmikkoortog 0 1 lmmikkoortoq 01-imiipput iliveqarfik pioreersoq allineqarnissaanut nunaminertalik. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - taamaallaat immikkoortumi illut assigisaallu immikkoortup iliveqarfittut atorneranut siunertanut pisariaqartinneqartuinnaat sananeqarneri. lmmikkoortut E1 aamma E2 Qulimiguullip mittarfeeraanut nunaminertaq E 1 eqqaavimmullu eqqakkanullu ikuallaavimmut nutaamut nunaminertaq E2 taamaallaat im-mikkoortuni siunertanut taasanut pisariaqartinneqartunik sanaartorfigineqarsinnaapput. lmmikkoortumi E1-imiipput qulimiguullip mittarfeeraanut nunaminertaq isumannaallisaavillu. lmmikkoortoq E1 qulimiguulinnik timmisartuussinermi mikkiartortarfimmit aallariartortarfimmillu attuumaneqarpoq. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - avatangiisit mingutsinneqannginnissaannut ii u useqartoqarn issaa. Pingaarnerutitatut aggusineg Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi nunaqarfimmut pilersaarummi takutinneqartutut aqqusernit allineqarnissaannut periarfissat qulakkeerneqassapput. lmmikkoortut sinneri Nunaqarfiup iluani nunaminertanik atuisinnaatitsinerit taaneqartut saniatigut immikkoortut sinneri sanaartorfigineqassanngillat nunallu pissusaa taamaaginnassaaq. Taamaallaat telemut, sumiissusersiorfinnut ledningillu aqqutaannik ingerlatsivinnut, kiisalu immikkoortut piniarnermut silamilu sulianut siunertanut pisariaqartinneqartunut nunaminertanik atuisinnaatitsisoqarsinnaavoq. Killegarfegartitat Nunaqarfimmut pilersaarummi killeqarfeqartitat takutinneqartut saniatigut nunaminertat killeqarfeqartitanut tamakkununnga qaqugumulluunniit atuuttussatut maleruagassat unioqqutillugit atorneqaqqusaanngillat. Qu/imiguullip mittarfeeraa : Qulimiguullip mittarfeeraanut isumannaallisaanermut killeqarfik aalajangersarneqarpoq Naalagaaffiup Timmisartuussinikkut Qullersaqarfiata inunnik timmisartuussinermut maleruaqqusaliaa, BL 3-25, Savalimmiunut aamma Kalaallit Nunaannut qulimiguulinnut mittarfiliorneq najoqqutaralugu. 1- sumannaalliersaanermut killeqarfik avallerpaaq aammalu mikkiartortarfiit aallariartortarfiillu kiisalu ikaarsaariarfiit nunaqarfimmut pilersaarummi takutinneqarput. 101

26 6. MORUSAMUT NUNAQARFMMUT PLERSAARUT Qaanaap kujataani Moriusoq ippoq toqqaannartumik 85 km-it missaanni ungasissusilimmi. Nunaqarfimmut pilersaarut figur 1-imi takuneqarsinnaavoq. Nunaqarfimmut pilersaarut nunaqarfimmi sanaartukkanut pioreersunut sananeqartussanullu pingaarnerusutut ilusiliussamik, kiisalu pingaarnerusutut ilusiliussamut atasumi immikkoortumi nunaminertanut atuinissamut malittarisassanik imaqarpoq. 6.1 PNGAARNERUTTATUT LUSLUSSAQ Moriusap eqqaa suli uuttortarneqanngilaq. Taamaattumik nunaqarfiup ineriartornissaa pillugu pingaarnerutitatut ilusiliussamik aalajangersaasoqanngilaq, taamaallaalli nunaqarfimmi nunaminertanik atuinissamut malittarisassat aalajangersarneqarlutik. lmmikkoortumut nunap assingi tamakkiisut pissarsiarineqarpata nunaqarfimmut pilersaarutip matuma aaqqissuuteqqinnera suliarineqarumaarpoq. lmmikkoortumi mi piiaanissamut pissutsit, pissutsit atuuttuusut nutaanillu sanaartornissanik pisariaqartitsineq sukumiisumik eqqartorneqarput. Quppernermi 67-imi figur 5-t innersuussutigineqarput. 6.2 NUNAMNERTANK ATUNSSAMUT MALTTARSASSAT Moriusamut nunaqarfimmut pilersaarummi nunaminertat siunertanut nunaqarfimmut pilersaarutip nunaminertanik inniminniineranut akerliusunik nunaminertanillu atuinissamut malittarisassanut akerliusunut atorneqaqqusaanngillat. Nunaminertat taamaallaat kommunalbestyrelsep nunaminertanik atuinissamut malittarisassai najoqqutaralugit akuersissuteqarnikkut atorneqarsinnaapput. Allaassuteqarnerit annikinnerusunik malunnaateqartut akuersissutigineqarsinnaapput. Allaassuteqarnerit annertunerusumik malunnaateqartunut kommunemut pilersaarummut ilassummik pissarsinissamik piumasaqarfiupput. lnatsisit najoqqutaralugit atuineq pioreersoq pissusimisut ingerlateqqinneqarsinnaavoq. 102

27 SOJBJ: 2J,O e: t" ~ Nunaqarfiup ilua Fig 1 - Moriusamut nunaqarfimmut pilersaarut 1 : J....!.. ~ lmmikkut ittumik killilersugaq 103

28 Moriusamut nunaqarfimmut pilersaarutip nunaminertanik atuinissat nalinginnaasut makku aalajangersaavigai: lmmikkoortut inissiaqarfiit Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - illut ataasiakkaat aqqusinermut attavilerneri, - imikoq ima eqqarneqassasoq avatangiisinut akornusersuinani, aamma - nunaminertat sanaartorfiunngitsut eqqaavigineqannginneri. Ataatsimoorussassatut siunertanut imm. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassapput : - aqqusinermut attaviliisumik sanaartornissaq, - imikoq ima eqqarneqassasoq avatangiisinut akornusersuinani, - nunaminertat sanaartorfiunngitsut eqqaavigineqannginneri, aamma suliffeqarfinnut immikkut ittumik mingutsitsisu-nut atatillugu avatangiisit mingutsinneqanngin-nissaannut iliu useqartoqarn issaa. 1/iveqarfik Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - taamaallaat immikkoortumi illut assigisaallu immikkoortup iliveqarfittut atorneranut siunertanut pisariaqartinneqartuinnaat sananeqarneri. Qulimiguulimmut mittarfeeraq Qulimiguulimmut mittarfeeqqamut immikkoortumi taamaallaat immikkoortuni siunertanut qulimiguulimmut mittarfeeqqamut pisariaqartin neqartut saniatigut allanut nunaminertamik atuisinnaanermik akuerissuteqartoqarsinnaanngilaq. lmmikkoortoq qulimiguulinnik timmisartuussinermi mikkiartortarfimmit aallariartortarfimmillu attuumaneqarpoq. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - avatangiisit mingutsinneqannginnissaannut iliuuseqartoqarnissaa. Eqqaavik Eqqaavimmut immikkoortortami siunertanut allanut nunaminertanik atuinissamut akuersissuteqartoqarsinnaanngilaq immikkoortup eqqaavittut atorneqarneranut pisariaqartitaanngitsunut. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - avatangiisit mingutsinneqannginnissaannut iliuuseqartoqarnissaa. lmmikkoortut sinneri Nunaqarfiup iluani nunaminertanik atuisinnaatitsinerit taaneqartut saniatigut immikkoortut sinneri sanaartorfigineqassanngillat nunallu pissusaa taamaaginnassaaq. Taamaallaat telemut, sumiissusersiorfinnut ledningillu aqqutaannik ingerlatsivinnut, kiisalu immikkoortut piniarnermut silamilu sulianut siunertanut pisariaqartinneqartunut nunaminertanik atuisinnaatitsisoqarsinnaavoq. Killeqarfeqartitat Nunaqarfimmut pilersaarummi killeqarfeqartitat takutinneqartut saniatigut nunaminertat killeqarfeqartitanut tamakkununnga qaqugumulluunniit atuuttussatut maleruagassat unioqqutillugit atorneqaqqusaanngillat. Qulimiguullip mittarfeeraa : Qulimiguullip mittarfeeraanut isumannaallisaanermut killeqarfik aalajangersarneqarpoq Naalagaaffiup Timmisartuussinikkut Qullersaqarfiata inunnik timmisartuussinermut maleruaqqusaliaa, BL 3-25, Savalimmiunut aamma Kalaallit Nunaannut qulimiguulinnut mittarfiliorneq najoqqutaralugu. 1- sumannaalliersaanermut killeqarfik avallerpaaq aammalu mikkiartortarfiit aallariartortarfiillu kiisalu ikaarsaariarfiit nunaqarfimmut pilersaarummi takutinneqarput. Tankeqarfik: Tankeqarfimmut isumannaallisaa nermut killeqarfiit "lmerpalasut ikuallajasut pillugit nalunaarut nr. 9, 6. marts 1987-imeersoq" najoqqutaralugu aalajangersaavigineqarput. lsumannaallisaanermut killeqarfimmi, tankeqarfiup killinginit avallernit uuttortarneqartuni immikkut akuersissummik peqqaarani illut ilioqqaaviillu sanaartoqqusaanngillat. lsumannaallisaanermut killingititaq 20 meterinik ungasissuseqartumik kaajallaavoq. lsumannaallisaanermut killeqarfik nunaqarfimmut pilersaarummi takutin neqarpoq. 104

29 7. SAVSSVMMUT NUNAQARFMMUT PLERSAARUT Qaanaamit kujammut kangisimmi Savissivik toqqaannartumik 200 km-it missaannik ungasissuseqartumi inissisimavoq. Nunaqarfimmut pilersaarut figur 1-imi takuneqarsinnaavoq. Nunaqarfimmut pilersaarut nunaqarfimmi sanaartukkanut pioreersunut sananeqartussanullu pingaarnerusutut ilusiliussamik, kiisalu pingaarnerusutut ilusiliussamut atasumi immikkoortumi nunaminertanut atuinissamut malittarisassanik imaqarpoq. 7.1 PNGAARNERUSUTUT LUSLUSSAQ Savissivik naqerlumi kujammut aamma kujammut-kippasimmut sammisumiippoq. lmmikkoortoq imi siulianiittumi piiagassanut pissutsit, pissutsit atuuttuusut nutaanillu sanaartornissanik pisariaqartitsinerit erseqqinnerusumik nassuiarneqarpoq. Quppernerni imi figur 5 aamma 6 takukkit. Tamanna tunulequtaralugu aqqusineq nutaaq nunaqarfiup eqimattaqarnerpaaffianik (immikkoortoq C1) immikkoortorlu inissiaqarfik kitaa-tungaaniittoq (immikkoortoq A 1) nunaqarfinni immikkoortoqarfiit sinneri!1ik (inissiaqarfik A2, ataatsimoorussassatut siunertanut immikkoortoq C2, inuutissarsiuteqarfik 81 aammalu eqqaavimmut eqqakkanillu ikuallaasarfissamut nutaamut immikkoortoq E2) attaviliisoq aalajangersaavigineqarpoq. Aqqusineq qullilersorneqassaaq. Tamatuma saniatigut immikkoortuni 01-imi 02-milu iliveqarfimmut iliveqarfiullu allineqarfissaanut nunaminertat inniminnerneqarput. lnissianut initussuseq ingerlatsiviillu nutaat lmmikkoortumi inissiaqarfimmi A 1-imi illunut tallimanut suli inissaqarpoq, immikkoortoq A2-missaaq illunut arfineq-pingasunut suli inissaqarluni. lmmikkoortumi C 1-imi utoqqarnut aamma/imaluunniit innarluutilinnut nutaanik illuliat inissinnissaannut periarfissiisoqarpoq, initussutsip sinnera immikkoortortami ataatsimoorussassatut siunertanut atorneqartussaallutik. lmmikkoortumili illunik piiaanernut atatillugu nutaanik illuliortoqarsinnaavoq. lnnuttaasut ineriartornissaannik naatsorsuutigisamut naleqqiullugu - qupperneq 12-imi figur 7 innersuussutigineqarpoq - inissialiornissamut inittussuseq naammappoq. lmermut tanki nutaaq immikkoortumi C1-imi inissinneqarsinnaavoq. 7.2 NUNAMNERTANK ATUNSSAMUT MALTTARSASSAT Savissivimmut nunaqarfimmut pilersaarummi nunaminertat siunertanut nunaqarfimmut pilersaarutip nunaminertanik inniminniineranut akerliusunik nunaminertanillu atuinissamut malittarisassanut akerliusunut atorneqaqqusaanngillat. Nunaminertat taamaallaat kommunalbestyrelsep nunaminertanik atuinissamut malittarisassai najoqqutaralugit akuersissuteqarnikkut atorneqarsinnaapput. Allaassuteqarnerit annikinnerusunik malunnaateqartut akuersissutigineqarsinnaapput. Allaassuteqarnerit annertunerusumik malunnaateqartunut kommunemut pilersaarummut ilassummik pissarsinissamik piumasaqarfiupput. lnatsisit najoqqutaralugit atuineq pioreersoq pissusimisut ingerlateqqinneqarsinnaavoq. 105

30 t--3 ::~artiup lnissiaqartik [J J. tj Sanaartortigeqqu- r lmmikkut r-=-==:j saanngitsoq ~ atugassaq ~ Killeqarteqartitaq N -r- -r lJ h _..~.- L J.-.\..- _.~..- Fig 1 - Nunaqarfimmut pilersaarut Savissivik 1 : _1..- _.- _.1..- _..- _..-.J- _.l..- 1 _.l.- _.- _J-

31 Savissivimmut nunaqarfimmut pilersaarutip nunaminertanik atuinissat makku aalajangersaavigai: /mmikkoot1ut inissiagariiit A 1 aamma A2 lmmikkoortuni inissiaqarfinniipput illut pioreersut nunaminertallu siunissami inissialiornernut atugassat illut ammasut/pukkitsut sananeqarsinnaallutik (illut ataasiakkaat, affarleriit nunaqar-fimmilu illu ataatsimik 1,5-imilluunniit qaleriittut). Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - illut ataasiakkaat nunaqarfimmut pilersaarut najoqqutaralugu aqqusinermut attavilerneri, - imikoq ima eqqarneqassasoq avatangiisinut akornusersuinani, aamma - nunaminertat sanaartorfiunngitsut eqqaavigineqannginneri. lnuutissarsiornermut immikkoot1og 81 lnuutissarsiornermut immikkoortumiippoq tunisassiorfik qerititsivittalik. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: suliffeqarfinnut immikkut ittumik mingutsitsisu-nut atatillugu avatangiisit mingutsinneqanngin-nissaannut iliuuseqartoqarnissaa, tamatumani imikup eqqarneranut eqqakkallu inissinneran-nut peqqussutit aqqutigalugit. Ataatsimoorussassatut siunet1anut immikkoortut C1 aamma C2 lmmikkoortuni C1-imi C2-milu ipput ataatsimoorussat arlallit. lmmikkoortut ataatsimoorussassanut inniminnigaavoq ataatimoorussassallu pioreersut allineqarnissaannut. lllut nutaat tamaani inissinneqarnissaannut periarfissaqanngilaq (piiaanermut atatillugu nutaanik illuliorneq eqqaassanngikkaanni), utoqqaalli illui, innarluutillit illui il.il. sananeqarsinnaallutik, tassani ataatsimoorussanut pisariitsumik attaveqarsinnaaneq pingaaruteqarmat. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassapput : - nunaqarfimmut pilersaarummi takutitatut attaveqarnissamut pissutsit pilersinneri, - - imikoq ima eqqarneqassasoq avatangiisinut akornusersuinani, - nunaminertat sanaartorfiunngitsut eqqaavigineqannginneri, aamma suliffeqarfinnut immikkut ittumik mingutsitsisu-nut atatillugu avatangiisit mingutsinneqanngin-nissaannut iliuuseqartoqarnissaa. lmmikkoortumi C1-imi imaluunniit C2-mi imermut tanki nutaaq sananeqarsinnaavoq. lmmikkoot1ut 01 aamma 02 lmmikkoortuni 01-imi aamma 02-miipput iliveqarfiit pioreersut allineqarnissaannut nunaminertallit. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - taamaallaat immikkoortumi illut assigisaallu immikkoortup iliveqarfittut atorneranut siunertanut pisariaqartinneqartuinnaat sananeqarneri. lmmikkoot1ut E1 aamma E2 Qulimiguullip mittarfeeraanut nunaminertaq E 1 eqqaavimmullu eqqakkanullu ikuallaavimmut nutaamut nunaminertaq E2 taamaallaat im-mikkoortuni siunertanut taasanut pisariaqartinneqartunik sanaartorfigineqarsinnaapput. lmmikkoortumi E1-imiipput qulimiguullip mittarfeeraanut nunaminertaq isumannaallisaavillu. lmmikkoortut E1 aamma E2 qulimiguulinnik timmisartuussinermi mikkiartortarfimmit aallariartortarfimmillu attuumaneqarpoq. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi qulakkeerneqassaaq: - avatangiisit mingutsinneqannginnissaannut iliuuseqartoqarnissaa. Pingaarnerutitatut agqusineg Nunaminertanik atuisinnaatitsinermi nunaqarfimmut pilersaarummi takutinneqartutut aqqusernit allineqarnissaannut periarfissat qulakkeerneqassapput. lmmikkoot1ut sinneri Nunaqarfiup iluani nunaminertanik atuisinnaatitsinerit taaneqartut saniatigut immikkoortut sinneri sanaartorfigineqassanngillat nunallu pissusaa taamaaginnassaaq. Taamaallaat telemut, sumiissusersiorfinnut ledningillu aqqutaannik ingerlatsivinnut, kiisalu immikkoortut piniarnermut silamilu sulianut siunertanut pisariaqartinneqartunut nunaminertanik atuisinnaatitsisoqarsinnaavoq. Killeqarfegat1itat Nunaqarfimmut pilersaarummi killeqarfeqartitat takutinneqartut saniatigut nunaminertat killeqarfeqartitanut tamakkununnga qaqugumulluunniit atuuttussatut maleruagassat unioqqutillugit atorneqaqqusaanngillat. 107

32 Qulimiguullip mittarfeeraa : Qulimiguullip mittarfeeraanut isumannaallisaanermut killeqarfik aalajangersarneqarpoq Naalagaaffiup Timmisartuussinikkut Qullersaqarfiata inunnik timmisartuussinermut maleruaqqusaliaa, BL 3-25, Savalimmiunut aamma Kalaallit Nunaannut qulimiguulinnut mittarfiliorneq najoqqutaralugu. 1- sumannaalliersaanermut killeqarfik avallerpaaq aammalu mikkiartortarfiit aallariartortarfiillu kiisalu ikaarsaariarfiit nunaqarfimmut pilersaarummi takutinneqarput. Tankeqarfik : Tankeqarfimmut isumannaallisaanermut killeqarfiit "lmerpalasut ikuallajasut pillugit nalunaarut nr. 9, 6. marts 1987-imeersoq" najoqqutaralugu aalajangersaavigineqarput. lsumannaallisaanermut killeqarfimmi, tankeqarfiup killinginit avallernit uuttortarneqartuni immikkut akuersissummik peqqaarani illut ilioqqaaviillu sanaartoqqusaanngillat. lsumannaallisaanermut killingititaq 20 meterinik ungasissuseqartumik kaajallaavoq. lsumannaallisaanermut killeqarfik nunaqarfimmut pilersaarummi takutinneqarpoq. 108

33 8. NUNAMNERTANK ATUNSSAMUT MALTTARSASSAT 8.1 KOMMUNEMUT PLERSAARUTP NATSSTGUT SUNNUTA Naalakkersuisut kommunemut pilersaarummik akuersinerannut tunngatillugu illoqarfiup nunaqarfiillu iluini nunaminertat kommunalbestyrelsep nunaminertanik atuisinnaatitsinissamut akisussaaffigisai killilersorneqassapput. llloqarfiup nunaqarfiullu iluini nunaminertat avataanni (nunaannarmi) naalakkersuisut nunaminertanik atuisinnaatitsineq akisussaaffigaat. Naalakkersuisut kommunalbestyrelsep inassutigisai najoqqutaralugit atuisinnaatitsisarput. Namminersornerullutik Oqartussat nunaminertanik atuisinnaatitsinermut pilersaarusiornermullu nalunaarusiaanni kingusinnerusukkut allannguuteqarfiusuni nr. 23- mi, imeersumi aalajangersakkat najoqqutaralugit kommunalbestyrelse: - Kommunemut pilersaarutip suliarineqarnissaa, tamatuma ataani nunaminertanik atuisinnaatitsinikkut ( 1 0) isumaginiassavaa. - Kommunemut pilersaarut pisariaqartitsineq najoqqutaralugu ( 11) naleqqersortassavaa. - Kommunemut pilersaarutip piviusunngortinnissaata qulakkeernissaa pisariaqartinneqaraangat immikkoortukkuutaanut pilersaarutit suliarisassavai ( 13, imm. 2). - Annertuunik imaluunniit pingaaruteqartunik illuliulinnginnermi imaluunniit ingerlatsiviliunnginnerni aammalu annertuunik imaluunniit pingaaruteqartunik illunik piiaalinnginnerni nunaminertanik pilersaarutit suliarisassavai ( 13, imm. 3). - llloqarfiup iluani naammattunik immikkoortukkuutaanut pilersaarusiukkanik nunaminertanik illoqarfiup ineriartornerani pisariaqartitanik matussusiisinnaasunik qulakkeerissalluni ( 13, imm. 4). - Nunaminertat sorliit kommunep pilersaarusiornerat sanaartorfissallu piareersarnerat najoqqutaralugu nunaminertamik atuisinnaanngortinneqarsinnaanerannik naatsorsuutigineqarsinnaasut tamanut nalunaarutigiuartassallugit ( 41 ). Aalajangersakkat tamakku nassataraat kommunalbestyrelse kommunemut pilersaarummut naapertuuttunik nunaminertat atorneqarnissaannut atuisinnaanermik nalunaaruteqartarnissaminut pisussaatitaammat, naak tamanna, pilersaarutigisatut atuinissap piviusunngortinnissaanut pisariaqartumik immikkoortukkuutaamut pilersaarummik suliaqarnissamik piumasaqarfiugaluarpalluunniit. Taamaattoq kommunalbestyrelse nunaminertamik atuinissamut inerteqquteqarsinnaavoq, immikkoortukkuutaanut pilersaarutit aqqutigalugit inerteqqutaasinnaalluni, atuinissaq komunemut pilersaarummut akersuutinngikkaluarpalluunniit. lnerteqqusiisoqarsinnaavoq ukiumik ataatsimik sivisussusilimmi ataasiaannarlunilu ( 15). 8.2 LLOQARFUP NUNAQARFLLU LUN NUNAMNERTANK ATUSNNAATT SNERMUT MALTTARSASSAT Nunaminertanik atuinissamut pilersaarusiornissamullu nalunaarutip -ii 2 aamma 6 najoqqutaralugit kommunemut pilersaarummi kommunip illoqarfiata nunaqarfiisa iluini taakkununnga atuuttussanut nunaminertanik atuinissamut malittarisassat aalajangersarneqassapput. Malittarisassat qulakkiissavaat qinnuteqaatit assigiimmik suliarineqarneri, kommunemut pilersaarummi anguniakkat piviusunngortinnissaannut peqataassallutik kiisalu sanaartornissamut piareersaanermi aningaasartuutit illoqarfiullu ineriartorneranut aningaasatigut pissutsit pingaarutillit agguataarnissaannut toqqammaviussallutik. Nunaminertanik atuisinnaatitsinermut malittarisassat pingaarnersat nalunaarutip kapitaliini 4-mi aamma 5-imi takuneqarsinnaapput. 109

34 Nunaminertamik atuisinnaanermut qinnuteqaat Kommunemut pilersarummi illoqarfiup nunaqarfiillu iluini nunaminertani nunaminertanik nutaanik atuisinnaatitaanerit kommunalbestyrelsemit akuersissuteqarfigineqartussaapput Aammattaaq nunaminertap illullu atornerata allanngortinnera, nunaminertamik atuigallarneq, nunap pissusaanik allanngortiterinerit, illunik tigusinerit (soorlu tunisinermi) kiisalu ikuallattoqarsimanerata kinguneranik sanaartueqqinnerit kommunalbestyrelsemit akuersissuteqarfigineqartussaapput Nunaminertamik atuisinnaanermut qinnuteqaat kommunalbestyrelsemit immersugassatut tunniunneqartoq Avanersuup Kommunianut nassiunneqassaaq. Qinnuteqaammut minnerpaamik ilanngunneqassapput: 1. lnissiinissamut pilersaarut, qinnuteqaatigineqartup inissiffissaanik angissusaanillu takutitsisoq. 2. Atorneqarnissaanut paasissutissiissut. 3. Titartakkamik siunnersuut, isikkussaanik atortussanillu nassuiaasoq. 4. Teknikkikkut atortussiassanik paasissutissiissut. 5. Aammattaaq erseqqinnerusumik nassuiaatigineqaqqusapput: - tunngaviliornissamut ilusilersuinissamullu sanaartornissami najoqqutassat, - qalipaatissaanut siunnersuutit, - qinnuteqaatigisaq sanaartorlugu naammassinissaanut piffissalersuutit, kiisalu - paasissutissat allat, tamatumunnga ilanngullugit aningaasanut tunngasut, qinnutigineqartup naammasiineqarnissaanik/naammassineqarsinnaaneranik uppernarsaateqarnissamut pisariaqartinneqartut Nunaminertamik atuisinnaanermut qinnuteqaatit naammaginartunik paasissutissanik ilanngussivigineqanngitsut paasissutissat pissarsiariniarneranni nunaminertamik inniminniiffigineqarsinnaapput qaammatini pingasuni imi piffissaliissut qaangerneqarpat nunaminertamik inniminniineq atorunnaarsinneqassaaq. Oinnuteqaatip suliarinera Nunaminertanik atuisinnaatitsilernerit ingerlaavartumik Teknikkimut tunngasunut Ataatsimiititaliamit kommunalbestyrelse sinnerlugu nalunaarutigineqartarput Qinnuteqaatit tiguneqarneri najoqqutaralugit suliarineqartarput. Qinnuteqaatit arlallit ataatsikkut tiguneqarfiini atuisinnaatitsineq makitsinikkut aalajangerneqassaaq Nunaminertanik atuisinnaatitsinerit annikinnerusut, soorlu ikaat, illuaqqat, tummeqqat assigisaallu Teknikkimut lngerlatsivimmit allaffissornikkut tunniunneqartarput Nunaqarfiup iluani nunaminertanik atuisinnaatitsinernut tunngasut Teknikkimut tunngasunut Ataatsimiititaliamut tunniunneqannginnerini nunaqarfimmi aqutsisunit oqaluuserineqaqqaartassapput Piginnittoq nutaaq pisiaqarnermigut imaluunniit kingornussinikkut illumik piginnilersoq nunaminertamik atuinissamut salliutinneqartuaannartuuvoq. 110

35 3.6. Kommunalbestyrelsep nunaminertanik atuinissamut qinnuteqaatit teknikkip, aningaasaqarnerup allanilluunniit peqquteqartumik naammassineqassangatinngisani itigartissinnaavai. Nunaminertamik atuisinnaatitsinermi piumasaqaatit Nunaminertamik atuisinnaatitsinermut tunngatillugu pissutsinut tullinnguuttunut kommunalbestyrelsep piumasaqaatit aalajangersaavigai: 1) Nunaminertap atornissaa, tamatumani ineqarnissamut siunertanut (A), Umiarsualiveqarfimmut aamma inuutissarsiunut siunertanut (B), Ataatsimoorussassatut siunertanut (C), Sanaartorfigineqartussaanngitsunut (D) imaluunniit lmmikkut ittumik atugassanut (E) atorneqassanersoq. 2) Akuersissutip atorneqalernissaanut ukiumik ataatsimik piffissaliissut. 3) Nunaminertamik atuisinnaatitsisoqarunnaassaaq nunaminertaq piffissap taassuma iluani atorneqalinngippat. Nunaminertami atorneqarsinnaanngortitami sanaartornissamik akuersissut atorneqarsinnaatitaajunnaaraangat peqatigitillugu nunaminertamik atuisinnaasoqarunnaartarpoq. 4) Kussiukkamut, imermut aamma innaallagissamut ingerlatsivinnut atassuserneqarnissamik pisussaatitaaneq. 5) Aqqusinernut attavilerneqarnissamut pisussatitaaneq. 6) Sanaartorfissat piareersarnerannut aningaasartuutinut akiliinissamut aalajangersakkat, kommunemut pilersaarummut ilassummut atatillugu taamaaliornissamut piumasaqaateqartoqaraangat. 7) Atuisinnaatitaanerup taamaatinneqarsinnaanera. 8) Pissutsit allat kommunemut pilersaarutip piviusunngortinnissaanut pingaaruteqartut, tamatumunnga ilanngullugit illut ilusissaannut, atortussaannut, qalipaatinik aalajangiinernut, nunaminertanut sanaartorfiunngitsunut, ungaluukkiornermut il.il. aalajangersaanerit Nunaminertamik atuisinnaatitsinermut atatillugu kommunalbestyrelsep piumasaqaatiti nalinginnaasat makku aalajangiiffigaattaaq: 1) llluliornerup ingerlatsiviliornerullu naammassineqarnerani aaqqissuussisoqassaaq avatangiisit pissusaannut uterteqqillugit eqqiluisaarfigineqassallutillu. 2) Sanaaq isumannaatsumik aserfallatsaaliorneqassaaq. 3) Nunaminertamik illumik ingerlatsivimmik atuisoq imaluunniit piginnittoq avatangiisit eqqiluisaartissavai Qulaani piumasaqaatit najoqqutarineqanngippata nunaminertamik atuisinnaatitsinermik arsaarinnittoqassaaq. Nunaminertap illup ingerlatsiviup atorneqalersimaffiani kommunep eqqiluitsuutitsineq aserfallatsaaliuinerlu peqqussutigissavai Nunaminertanik atuisinnaatitsinerit tamanut saqqummiunneri Kommunalbestyrelsep ingerlaavartumik kommunip pilersaarusiornera najoqqutaralugu nunaminertani sorlerni nunaminertanik atuisinnaatitsilersinnaanerit tamanut saqqummiuttassavai Nunaminertanik atuisinnaatitsineq sioqqullugu nunaminertanik atuinissamut qinnuteqaatit akuerineqartussatut siunnersuutigineqartut kommunep allaffiani nunaqarfiit allaffiini nivinngaanikkut tamanut saqqummiunneqartassapput, qinnuteqaammullu isornartorsiuinissamut piffissaliissut minnerpaamik ullunik 14-inik sivisussuseqartussaq nalunaarutigineqassaaq. 111

36 5.3. lsornartorsiutaasinnaasut qinnuteqaatip suliarineranut ilanngunneqassapput. 5:4. Nunaminertanik atuinissamut qinnuteqaatit saqqummiuttariaqanngillat immikkoortukkuutaamut imaluunniit nunaqarfimmut pilersaaruteqartoqaraangat, imaluunniit nunaminertanik atuisinnaatitsinerit pingaaruteqartuunngikkaangata Nunaminertanik atuisinnaatitsinerit nalunaarutigisat taakkununngalu piumasaqaatit tamanut saqqummiunneqassapput. Nunaminertanik atuinissaq aamma pilersaarusiorneq pillugu nalunaarummi 48 najoqqutaralugu unnerluuteqarnermut periarfissanik paasissutissiineq saqqummiussinermut ilaassaaq. Nunaminertanik atuisinnaatitsinerni pingaaruteqannginnerusuni paasissutissiinissamut pisussaatitaaneq san ioqqu n neqarsinnaavoq Nunaminertanik atuinissamut qinnuteqaatit immikkoortukkuutaamut imaluunniit nunaqarfimmut pilersaarusiornermut naapertuutinngitsut nunaminertamik atuisinnaatitsineq pisinnagu tamanut saqqummiunneqassapput. Tamanut saqqummiussineq kommunep allaffiani nunaqarfimmi allaffimmi minnerpaamik ulluni 14- ini nivinngaanikkut pissaaq Nunaminertanik atuisinnaatitsinernik nalunaarsuineq Nunaminertanik atuisinnaatitsinerit tamarmik kommunep nalunaarsuiffiani nalunaarsorneqassapput. Atuisinnaatitsinerit siusinnerusukkut nalunaarutigisimasat pisinnaatitaaffiit tunniunnerinut atatillugu, immikkoortukkuutaanut pilersaarusiornermut atatillugu, qinnutigineratigut kiisalu naleqqersaanermut atatillugu nalunaarsorneqassapput Nunaminertanik nalunaarsuinernut ilaassapput: 1. Pisinnaatitaanermik pigisaqartoq. 2. lnissisimanera, annertussusia atorneqarneralu. 3. Nunaminertamik atuisinnaatitaanermi piumasaqaatit Nalunaarsuinerit tamarmik Kalaallit Nunaannut atuuttumik nunaminertanik nalunaarsuiffimmut qitiusumut nalunaarutigineqassapput. 112

37 9.1 NATSSTGUT TOQQAMMAVK KNGUNERSALLU Namminersornerullutik Oqartussat nunaminertanik atuineq aamma pilersaarusiorneq pillugu nalunaarutaat nr november 1992-imeersoq najoqqutaralugu naalakkersuisut kommunet tamarmik kommunemut pilersaarusiornissaat aalajangersimavaat. Kommunemut pilersaarutip imarissavai kommunemut pilersaarutip toqqammaviinik nassuiaat, kommunep ineriartorneranut anguniakkat aammalu tamatuma piviusunngortinnissaanut pilersaarutit malittarisassallu. Naalakkersuisut kommunemut pilersaarummik akuersissutiginninnerat pilersaarutip siunissami kommunep ineriartornissaanut Namminersornerullutik Oqartussat kommunalbestyrelsellu akornanni "isumaqatigiissutaasutut" ippoq. Taamaalilluni kommunalbestyrelse kommunemut pilersaarutip piviusunngortinniarnissaanut pisussaatitaavoq, tamatumunnga ilanngullugu nunaminertanik atuisinnaalersitsisartussaalluni. 9.2 UPPERNARSAATTUT ATSUNERT KOMMUNALBESTYRELSEP AKUERSNERA Qaanaap Kommunianut kommunemut pilersaarut mut siunnersuut kommunalbestyrelsemit mit saqqummiunneqarnissaa siunertaralugu akuersissutigineqarpoq. Pilersaarummut siunnersuut piffissami imit imut tamanut saqqummiunneqarpoq. Tamanut saqqummiussinermut tassunga atatillugu makkunannga oqaaseqaateqartoqarpoq: * eqqaaviup inissinneqarnerata allanngortinneqarnissaanut tunngatillugu Savissivimmi nunaqarfimmi siulersuisunit, * Mittarfeqarfiit timmisartunut orsussanut tankeqarfiup nutaap inissinneqarnissaanut, aammalu mittarfimmut nutaamut aqqusinniorfissap nalunaarsorneranut atatillugu, * Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussat, Allaffeqarfik, nunaminertanik atuilersitsinissamut malittarisassani kommunalbestyrelsep 4.3-mik nalimmassaaneranut, kiisalu aaqqissuinermi naqqiissutinut ataasiakkaanut. Kommunalbestyrelsep kommunemut pilersaarut naqqiissutit qulaani taaneqartut ilanngullugit imi akuersissutigaa. ~Q ' Borgmeste~~ NAALAKKERSUSUT AKUERSSSUTAAT Kalaallit Nunaanni Naalakkersuisunit akuerineqarpoq ulloq 09. marts Akuersissuteqarnermik allakkiaq 08. marts 2000-imeersoq naapertorlugu akuersissutigineqarpoq Nuuk ulloq 09/ /!~# Hans U. Lindahl Tamanut nalunaarutigineqarpoq ulloq ~ ~ n. ~ _ n,~4!qexnermut, Attaveqa:rnermut ~ersuinerntullu Pisortaqa:rfilk Karl M 0 11er Direktoratet for BoHger og nfi'a.stmktur' P.O. Box Nuuk Tlf. (+299) Telefax (+299)