Mähallä Habärläre 1 / 2012 Mähalläneñ yıllık cıyılışı b. 5 FTB häm Yolduz b. 12-15 50 yıl äüväl b. 11
PATCHWORK -MATTOJA! TERVETULOA! VALTAVA VALIKOIMA PATCHWORK -MATTOJA! TERVETULOA! VALTAVA VALIKOIMA PATCHWORK -MATTOJA! TERVETULOA! Mähallä Habärläre Eçtälek Baş süz Mähalläneñ yıllık cıyılışı Prezident Sauli Niinistö din citäkçeläre belän küreşte Habärlär Yaña kitap 50 yıl äüväl FTB habärläre Yolduz habärläre Balalarga Ayet hotbäse Ei koottavia kalusteita! Aş-su Tatar millätenä zur yugaltular 4 5 7 8-9 10 11 12-13 14-15 16-17 19 23 21 Italialaisten tyylihuonekalujen erikoisliike. Ma-Pe 10.00-18.00 La 10.00-14.00 Yrjönkatu 12-14 Puh. 09-647 170 www.klassikot.eu Redaksiyä Baş möharrir Ramil Belyaev Möharrirlär: Hamide Caydam, Fazile Nasretdin, Gölten Bedretdin Layout Seppo Hänninen Suomen Islam-seurakunta Finlandiya Islam Cemaati Fredrikinkatu 33 A, 00120 Tel. 09 643579 E-mail: kanslia@fic-sis.org
HABÄRLÄR 4 Mähallä Hormätle ukuçı! Mähalläneñ yıllık cıyılışı Sineñ kulıñda Yaña Mähallä Habärläre mäcmuası. Mart ayı vakıygalarga bay buldı. Kaygılı häm şatlıklı, Älbättä, sizgänseñder Mähallä Habärläre ismenä avır häm ciñel könnär yäşälde. Läkin, hiçşiksez, Yaña süze östälgän. Keşe tormışı böten vakıt yañara, mähalläneñ tormışında iñ zur üzgäreşlär aynıñ üzgärep tora. Här irtä yaña kön tua, utız köndä ber 25 nçe könendä buldı. yaña ay başlana häm yılga ber yaña yılbaşı kilä. Yaña Halkıbız omumi yıllık gına tuıp kilgän yaz könnärendä mähalläbezneñ cıyılışka 40-50 keşe bularak katnaşsa bu tormışında da küp üzgäreşlär ham yañalıklar buldı. saylau cıyılışı bulganga Azalar yaña räis häm yaña başkarma azaların 130 dan artık keşe cıyılışka kilde. Cıyılışnı sayladılar. Yaña mötävälli häyäte bügenge kön räis Okan Daher sälam süze belän açıp cibärde. vazıyätenä, kiläçäkkä yaña karaş belän eşen başladı. Süzendä Okan äfände mähallä tormışında İske ul härvakıt naçar digänne añlatmıy, läkin aktual mäsälälärgä igtibar äüvälgene tagın da yahşırak itü niyäte ilä bezneñ birde. Yıllık cıyılışnıñ mäcmuabız da yaña kıyäfätkä kerde. Mäcmuanıñ yaña räise bularak Ravil Asis, ä katibe itep Gölten küreneşe küñelegezgä kiler dip ışanabız. Mäcmuanı Bedretdin saylandılar. Tavış sanauçılıkka tagın da canlırak häm siña yakınrak bulsın dip Raif Nisametdin häm Irfan Bedretdin häm sinnän dä yazular kötep kalabız. Tatar telem zaif protokol tikşerergä Irhan diyep kurkırga kiräk tügel, çönki redaksiyä azaları Nisametdin häm Gölnar Samaletdin saylandılar. Räsemdä: härvakıt siña yärdäm itärgä hazerlär. Mäcmuabızda Başkarma östennän (suldan) Atik Ali häm barı tik mähalläbezdä bulgan habärlär genä tügel, tatar mäsüliyät töşerelgäç Okan Daher budjet turında söyläşülär dönyasında bulgan habärlär turında, aktual mäsälälär başlandı. Äytergä kiräk, törle mömkinleklär bar. ışanıç beldergäne öçen Kerime Bedretdin, Zekiye azalar tarafınnan nık hakında yazırga tırışabız. Ägär sindä mäcmuanıñ Järvenpää mäsäläsennän rahmät ukıdı häm äüvälge Hamid. soraular birelde häm soñ 2012-2015 nçe eş räis Okan Daherga Şulay uk kiläçäk eş yılı eçtälegen bayıtır öçen fikereñ bulsa kızıksınıp tıñlar mähalläneñ matdi vazıyäte yılları öçen mötävälli mähallägä 24 yıl räislek öçen hisap tikşerüçelär idek. igtibarlı karaldı. Budjet häyäte räisen häm vazıyfäsen ütägän öçen saylandı. Ütkän yıl kebek kabul itelgäç Järvenpää mötävälli häyäte azaların rahmäten belderde. KHT Eila Sirviö häm proyektı turında Samil saylau ütkärelde. Räis Mötävälli häyätenä şuşı Samil Aledin bu yılda da Ramil Belayev Nasretdin açıklau yasadı. namzätlegenä ike aza azalar saylandı: Haris eşläyäçäklär. Samil äfände äytüe täklif itelde: Okan Daher Bedretdin, Raif Hairulla, Cıyılışnıñ ahırında törle Baş möharrir buyınça mähalläneñ häm Atik Ali. Küpçelek Samil Nasretdin, Pervin kiräkle mäsälälär turında Järvenpäädäge yort-cirläre buyınça Atik Ali räislekkä Imaditdin, Sabah söyläşkäç omumi yıllık Habärläre mäsäläsen çişär öçen saylandı. Atik Ali halıkka Samaletdin, Naim Sadik, cıyılış tämamlandı. Mähallä Habärläre 5 Räsem: Ramil Belyaev
2012-2013 YILLAR ÖÇEN EŞ HÄYÄTLÄRE Mötävälli häyäte Atik Ali räis Ramil Belyaev imam Samil Nasretdin urınbasar räis, hazinädar Pervin İmaditdin katip Raif Hairulla disponent Haris Bedretdin Sabah Samaletdin Naim Sadik möäzzin, urınbasar imam Kerime Bedretdin urınbasar katip Zekiye Hamid Tışkı eşlär häyäte Dini eşlär häyäte Ramil Belyaev* Naim Sadik Haris Bedretdin Ukıtu häm näşriyat eşläre häyäte Kerime Bedretdin* Haris Bedretdin Ramil Belyaev Sosial eşlär häyäte Zekiye Hamid* Kadriye Bedretdin Hamide Caydam Fazile Nasretdin Gölten Bedretdin Naim Sadik Ramil Belyaev* Haris Bedretdin Raif Hairulla Raif Nisametdin Kiläçäk häm yäşlär eşläre häyäte Atik Ali* Gölten Bedretdin Fazile Nasretdin 6 Mähallä Kaberstan eşläre häyäte Atik Ali* Raif Hairulla Haris Bedretdin Mähallä habärläre redaksiyäse Ramil Belyaev baş möharrir Naim Sadik Cingiz Safiulla Sugış veterannarı häyäte Osman Abdrahim* Saime Beshar Hayder Saadetdin Hamide Caydam Fazile Nasretdin Gölten Bedretdin Naim Sadik Rafik Bedretdin Belderü eşläre häyäte Pervin Imaditdin* Atik Ali Samil Nasretdin Järvenpää cirläre häyäte Ravil Asis* Gölten Bedretdin Riza Bedretdin Pervin Imaditdin Batu Karasar Mähalläneñ tämsilçeläre Raif Hairulla Haris Bedretdin Samil Nasretdin Raif Nisametdin Cingiz Safiulla Färit Ainetdin - konsult Prezident Sauli Niinistö din citäkçeläre belän küreşte Finlandiyäneñ yaña prezidentı Sauli Niinistö üzeneñ prezident däverendä berençe märtäbä Finlandiyäneñ din citäkçelären çakırdı. Küreşü prezident sarayında sentäber 13 nçe könendä sı räise Anas Hajjar häm keşelärneñ ışanıçınnan Finlandiyä İslam şura- ilneñ ber hokukı, läkin Samil Nasretdin Järvenpää Akif Arifulla, Varol Abdrahim Turku tärtiplände. Küreşügä luteran çirkäve arkiepiskobı Atik Ali katnaştılar. lıknı arttırmıy, kiresençä mähalläbezneñ yaña räise kölü, anı mıskıl itü dus- Selu Arifullen Kotka Altan Kaader Tampere Esad Fere Rauma Kari Mäkinen, ortodoks Süz dönyadagı tınıçsızlık, halıklarnıñ häm törle Maddi eşlär häyäte çirkäve arkiepiskobı Leo, Finlandiyädä din tormışı dindä bulgan keşelärneñ katolik çirkäve biskobı häm başka kiräkle temalar arasında doşmanlık uyatırga mömkin digän fiker Samil Nasretdin* Naim Sadik Yasalarnı üzgärtü häyäte Teemu Sippo, Finlandiyä turında alıp barıldı. Ayırım itep prezident mösel- mäydanga çıktı. Sabah Samaletdin Akif Ali ekumenia şurası räise Raif Hairulla Ravil Asis Heikki Huttunen yähüdi man illärendäge prosesslarga basım yasadı. Dinnär prezident Sauli Niinistögä Mähalläneñ räise Atik Ali mähalläläre şurasınıñ räise Gideon Bolotowsky, arasında tınıçlıkka, berse- mähalläneñ sälamen * Çakıruçı Habärläre Mähallä Habärläre 7 bersenä karata hormät itügä çakırdı. Prezident Niinistö buyınça bügenge dönyadagı vakıygalar Finlandiyä hokümäten dä borçıy. Älbättä süz ireklege härber demokratik Räsem: Tasavallan presidentin kanslia belgertte. Kiläçäktä dä mähalläbez tarafınnan Finlandiyä hokümätenä köçtän kilgän yärdäm itärgä hazerlekne belgertte. Atik Ali äfände prezidentka mähalläbez hazerlägän «Mäçetkä iltkän yul» isemle berençe dokumental filmnı büläk itte.
HABÄRLÄR HABÄRLÄR Räsemdä: Estiniyä tatarlarında kunakta Tallinga säyähat Räsem: Kadriyä Gäräy Räsemdä: Forumda baş utırış Rigada yäşlär forumı ütte häm TNV tapşırularınnan ike özek kürsätte. Ul özeklär İndoneziyädä häm Yakutiyä yegetläre turında ide. Alar ber yıl eçendä televizionda äñgämä birerlek däräcädä tatar telen öyrängännär. Rail şulay uk Skype programı aşa tatar telen öyrätüçelär barlıgın da äytte. Yäşlär bu mäsäläne äybät añladılar häm kiläçäktä kübräk tatar telendä söyläşergä tırışaçakların belgerttelär. A Forumnıñ soñgı könendä M pril ayınıñ cılı könnäre eşlägän tatar yäşlären cıyıp Jakubauskas, Latvia tatar ay ayınıñ 16 nçı lar. Berençegä millättäşlär kardäşneñ matdi yärdäme büläk itte. Mähalläbez tatar yäşläre oyışmaları Latvianıñ baş şähäre kiläçäktä tatar bularak saklanıp kalu turında söyläşü Ildus Sabitov, Tatarstan- cämäateneñ äüvälge räise könendä mähalläbezneñ olı yäştäge azaları kaberlegen barıp karadılar. Bergäläp öylä namazın çıgış yasadı. Süzendä tatarlarnı tupladı. Un ildän uyatırga telädek. Minemçä nan TNV televizionında Tallin şähäre möselman belän alınganın añlattı. tarafınnan räis Atik Ali citäkçeläreneñ utırışı buldı. Riga Europada yäşägän yäş Bu utırışta kiläçäk İkençe Europa tatar yäşläre forumın 2013 nçe yılnıñ april Tallin şähärenä säyähat Märhumnärneñ ruhına ukıgaç kunaklarnı öçençe räis bu ike ildä yaşägän kilgän 70 tän artık yäşlär 26- bu fiker uñdı. hezmät itkän Rail Ömetbaev häm başka kürenekle yasadılar. Yulnıñ maksatı doa ukıdılar. Finlandiyädä katka çäy östäle yanına çakırdılar. Çäy östäle yanında ga kiräklegenä basım yasa- tatarlarnıñ nıgrak aralaşır- 29 nçı april könnärendä Berençe Europa tatar yäşläre landı. Ul könne yäşlär ber- şäheslär katnaştı. Süz Euro- Forum coma könne baş- ayında Tallin şähärendä Estoniyädä yäşägän tatar yäşägän tatarlarnıñ kardäşläre dä Tallin kaber- aralaşu öleşendä mähallä dı. Mähalläbezneñ büläge uk söyläşüdä tatar telenä ütäçäge karar kılındı. Şulay forumın ütkärdelär. Forumnı Europa tatar yäşläre häm Jurmala şähärlärenä tarihı häm tatarlarnıñ berläre belän tanışıp Riga pa illärendä tatar halkınıñ kardäşlärebez belän küreşü, yaña mäçet binasına stanında yata ikän. Kaberstannan soñ bergäläşep Äüväl İldar hazrät kunak- kitabın häm «Mäçetkä häm dini yaktan da kübräk räisläreneñ çıgışları buldı. bularak «40 Qudsi hadis» kübräk ähämiyät birergä berläşmäse tärtipläde. Berläşmäneñ räise Oleg Sha- kön bulganga kürä yäşlärfar Zainullin häm Adas Ja- säyähat eşlädelär. Coma kiläçäge turında bardı. Zu- ziyarät kılu. Tallin limanında köymä belän kilgän yaña mäçetkä bardılar. larnı täkrar sälamladı häm iltkän yul» dokumental filmın büläk itte. Millättäşlär turında bolay dide: Bu mäçetendä coma namazın yäşägän tatarlar tarihın şartlar tudırırga teläk ripov forumnıñ maksatları neñ öleşe Riganıñ märkäzi kubauskas Baltia illärendä mäydanga çıktı. azalarıbıznı Estoniyä Yaña mäçet binası äüvälge ul citäklägän İslam kultur Bu küñelle yulga mähalläbezdän imam Ramil Bela- möftise İldar hazrät Muhametşin häm Yoldız urınlaşkan. İldar hazrät izahat birde. Şulay uk ul fikere belän saubullaştılar. başıbızda kaynap yörede. Forumnıñ ikençe köne tarları tarihı turında imam öç katlı fabrik yortında märkäze «Turath» turında kiläçäktä tagın da küreşü fiker inde ozaktan birle ukıdı. söylädelär. Finlandiyä tayev, Raif Hairulla, Kerim Sport oyışması citäkçese yortnıñ Aräp Emiratlarında yäşäüçe möselman bastırılgan dini kitaplar häm Gulfiya Belyaeva kat- Menä bu yılnı ul çınbarlıkka äverelde. Älbättä, äldä äytep bula, çönki forumnıñ Bu utırışta tatar yäşläreneñ iñ möhim köne buldı dip Ramil Belyaev çıgış yasadı. mähalläbezgä Estoniyädä Tuganay, Reyhan Caydam, Timur Zaripov karşı aldı- oyıştıru yagı zaif, berençe märtäbä genä eşlibez, Bu utırışka Latvia tatarla- mäsäläse mäydanga çık- omumi utırışı ütkärelde. tatar telen zaif belüe naştılar. täcribäbez yuk. Bu forumnı iglan itep bez Europa Zufar Zainullin, Litva tada Rail Ömetbaev üz rı oyışmasınıñ citäkçese tı. Bu mäsälä hakın- Ramil Belyaev Ravil hazrät Gaynetdinneñ Mäskäüdä imamçılıgına 25 yıl illärendä yäşägän, ukıgan, tar cämäatläre räise Adas täcribäse belän urtaklaştı August ayınıñ 24-25 naştılar häm bäyräm çaralarında Tatarstan prezidentı ireşergä teläp kaldılar. däverdä küp uñışlarga nçe könnärendä Rusiyä möftilär şurası cıyılışı ütte. Röstäm Miñnehanov belän Şul uk könne kiçen möfti Tavış bir! Jasmin Hamid Mähalläbezgä şul cıyılışka küreştelär. Ravil Gaynetdinneñ Mäskäü şäräfle kunak bularak barırga çakıru kilde. Mötävälli kunak bularak katnaştılar. hezmät itüe bäyrämenä kat- İkençe könne şura eşenä şähärendä 25 yıl imam bulıp urınbasar väkil, teatr uynauçısı/teatır sängat magistırı, üz eşmäkär häyäte urınbasar räis Şamil Nasretdinne häm imam oyışma räisen saylau buldı. nän kıymmätle büläklär Şurada kiläçäk biş yıl öçen naştılar. Mähalläbez isemen- Kübräk malümat häm tema turında belem öçen - Jasminhamid.fi internetsitenı kara. Ramil Belyaevnı saylap, Mähalläbez väkilläreneñ tavış birü salahiyäte bulmasa ozın yıllar din yulında uñışlı Keçkenä yärdäm dä - zur fayda! birdelär. Möftigä tagın da Kampanyaga yärdäm itärgä teläsägez, banka hisabım: FI69 1020 3500 2569 36 mähalläne tämsil itär öçen Mäskäü şähärenä yulladı. da, ber tavıştan saylangan hezmät kılırga nasıyp bulsın Mähalläneñ väkilläre berençe könne Mäskäüdä Tatars- dustı, möfti Ravil Gaynetdin Kunnallisvaalit saylau 28.10.2012. Äuväldän tavış birü 17.-23.10.2012. mähalläbezneñ küptänge dip teläklär telädelär. Soraularıgızga teläp cavap biräm. Tel: 044-09 09 012 933 tan könnäre bäyrämenä kat- öçen kuandılar häm kiläçäk Räsemdä: Möfti Ravil hazrät Gaynetdin 8 Mähallä Habärläre Mähallä Habärläre 9 Räsem: dumrf.ru Räsem: Aida Säydäş
40 mökatdäs hadis kitabı basıldı Bu bittä äüvälge Mähallä Habärläre cıyıntıklarınnan alıngan mäkalälär bastırıla. Mäkalälärne ukıp tarihıbıznıñ törle vakıygalären iskä alabız. Bu bit 50 yıl äüväl dip bilgelände. Kiläçäk sannarıbızda da mähallä tarihında yartı asır äüväl bulgan habärlär belän tanıştırıp ütärbez. 50 yıl äüväl Ütkän mart ayında fin telendä berençe märtäbä kudsi hadislär tuplagan 40 mökatdäs hadis kitabı näşriyat itelde. Kitapnı bastıruga mähallä azabız, hazerge räis Atik Ali hazerläde. Kitap kereş süzdän häm fin telenä tärcemä itelgän 40 hadistän ibarät. Tärcemä belän yanaşa asıl aräp telendäge tekst ta saklangan. Kitapta 107 bit. Hadis turında añlatma. Hadis digän süz päygambärebezneñ (sas)* äytkän süzlären, kılgan haräkäten, kabul itkän, huplagan eşlären añlata. Päygambärebezneñ (sas) sönnäte hadislärgä nigezlänä. Dimäk Körän ayätläre belän hadislär dinebezneñ töp baganaları. Härber hadis ike öleşkä bülenä: 1.İsnäd 2.Mätn İsnäd - hadisne rivayät (habär itü) kıluçılarnıñ isemlege. Ul isemlekne çılbır dip tä äytälär. Mätn - ul hadisneñ eçtälege. Päygambärebezneñ (sas) süzlärenä barıp citkän isnädle hadis Hadith an- Nabi päygambär hadise dip äytelä. İsnäde Allah Täalä süzlärenä kadär dävam itä torgan hadis Hadith Qudsi mökatdäs hadis dip äytelä. Andıy hadislärdä päygambär (sas) Allah şulay äytte dip, Allahnıñ süzlären söyli. Mökatdäs hadis häm Korän arasında bulgan ayırmalar - Korän Cäbrail färeştä aşa turı päygambärebezneñ yörägenä iñderelgän - mökatdäs hadis Cäbrail färeştä aşa päygambärebez töş kürgändä ilham (inspiraatio) bularak birelgän - Koränneñ eçtälege häm süzläre Allah Täalädän - mökatdäs hadisneñ eçtälege Allah Täalädän ammä formasın päygambärebez kuygan. - Koränne täharät bulmagan haldä ukırga yäisä kulda totırga yaramıy - mökatdäs hadisne yarıy. - Işanıçlık yagınnan hadislär sahih (döres), hasän (yahşı) yäki zaif (şöbhäle) bula ala, läkin Koränneñ ber ayäte turında da şiklänü döres tügel. - Körännen ayätläre namazda ukıla - mökatdäs hadis tekstın namazda kullanıp bulmıy. Hadis cıyıntıkları Hadislär kitap halenä kiterelgän. Ul kitaplarnı hadislär cıyıntıgı dip yörtälär. Sönni möselmannar altı ışanıçlı hadis cıyıntıgın çıganak bularak kullanalar: 1.Sahih Buhari 2.Sahih Muslim 3.Sunan Ät-Tirmizi 4.Sunan Abu Daud 5.Sunan İbn Mäcäh 6.Sunan Än Nasai İke berençesenä aräp telendä al-sahihan kuşkannar häm dürt soñgısına al-sunan al-arbaa dip äytälär. * (SAS) Sallallahu aläyhi vä sälläm. Allahnıñ aña salavatı häm sälame bulsın Atik Ali Veli Ahmed Hakim hazrätkä 80 yäş Möhtäräm Veli Ahmed Hakim hazrät 48 yıl äüväl Finlandiyägä kilep şul vakıttan birle koloniyabıznıñ imamı vazifäsen ütep kilde. Şulay uk ul ozın yıllar buyınça möallimlık vazifäsen dä ütäde. Finlandiyä Cämäate İslamiyäsen koru, mähalläbezneñ dini-milli eşlären tärtipkä kuyu ve bu eşlärne yöretü yulında Veli Ahmed Hakim hazrätneñ kıymmätle zur yärdämläre buldı. Möhtäräm hazrätebez oşbu 1962 yılda 80 yäşkä ireşü itibarı ilä räsmi imamlık vazifäsennän istifa itte (ayırıldı). Finlandiyä Cämäate İslamiyäseneñ yıllık omum cıyılışı hazrätebezneñ istifasın kabul itte vä İmam Ahmet Naim Atasever baş imam itep belderelde Mısırda Äl Azharda därulfununda (universitetta) tahsil kürgän vä Törkiyädä möfti hezmät itkän imam Ahmet mähallägä kürsätkän küp zur hezmätlären takdir itep, anı Finlandiyä Cämäate İslamiyäseneñ fahri azası itep sayladı. Cänäb-ı-hak möhtäräm Veli Ahmed hazrätkä saulık nasıyp itep, arabızda anıñ tagın da ozın yıllar yäşäven telibez. Naim Atasever äfände F.C.I. nıñ (Finlandiyä Cämäate İslamiyäse) cakıruı buyınça Finlandiyägä kilde. 1962 nçı yılgı mähalläbezneñ omum cıyılışı F.C.I.neñ baş imamı itep belderde. 10 Mähallä Habärläre Mähallä Habärläre 11
HABÄRLÄRE Oyışmalarda eşläü keşene uyau tota Dönyada törle oyışmalarnıñ küplege barıbızga da bilgele. Alarnıñ tuuına keşgä keşe kiräk bulu, bergälek köçkä ışanu, uylarnı urtaklaşu, ruhi häm mädäni dönyalarnı tiränäytü, belem alu, yärdäm itü kebek närsälär säbäp. Üzenä kileşle oyışmaga kerep, anda üz rolen tabıp, açık küñel belän teläp eşläü keşene uyau tota. FTB:neñ fäaliyätenä 76 yıl eçendä 38 idarä häyäte saylangan. Ul häyätlär tırışıp, eşläp oyışmanı yäşätkännär. Soñgı yıllarnı azçılıgıbız öçen bu kiräkle eşne alıp barırga, nigäder, teläge bulgan azalar tabılmıy başladı. Yıllık cıyılışka katnaşuçılarnıñ sanı 15 aza ide. Oyışmanıñ kiläçäge turında törle uylar urtaga çıga; dävamı barmı yukmı... Älegä azçılıgıbıznıñ sanına kürä kiçälärgä kilgän azalar yakınça 150 tiräsendä. Dimäk dävamda da fäaliyät kiräkle kürenä. FTB:neñ fäaliyätendä törle yäştägelärgä eş tabıla. Törle yäştägelärneñ bergä fikerläşüläre cimeşle bula. İdarä häyätendä mäsälälärgä nıgrak kereşep, üz belemen arttıru, üz sälätennän faydalanu, yaña keşelär belän tanışu häm bergä eşläü küñelne kütärä, üz añnı nıgıta. Dingä häm millätkä faydalı bulu barısın da kuanıra häm azçılıknı tere tota. Yugarıda äytkänçä oyışmalarda eşläü keşene uyau tota. Fazile Nasretdin Pitergä säyähat Ber törkem FTB azaları (tugız keşe) mart ayında Pitergä, Mariinski Teatrga Şüräle baletın kararga bargan ide. Şul säfärdä Derjabin muzey binasında Älfiyä tutaş Rahmätullina, Piterdä mädäni projektlar cıyıştıruçı, Röstäm Yahinga bagışlangan konsert tärtiplägän ide. Konsert azagında töşerelgän fotoräsemdä artistlar, Älfiyä tutaş (sulda) häm FTB azaları. Foto-räsem tügäräge Älege başkarmanıñ 2012 nçe yıl fäaliyäte foto-räsem tügäräge iske räsemnär belän kızıksınuçılarnı bergä cıya kilä. Tügäräk monda kadär nibarı biş kat cıyılıp, 1950 nçe Mubai Finlandiyädä yılga çikle töşerelgän hatın-kızlar, ir-atlar, ailänäsellär, tuylar, ukıtuçışäkertlär räsemnäre karap tarihıbızga tanıştı. Sorau: Ukıtuçı Arif Rami belän kemnär? Mubai ansambleneñ cırçısı İldar Mubarakshin Kazannan kunak bulıp kiçäbezdä 17.3.2012 tatar halık cırlarınnan häm üze icat itkän cırlardan torgan konsert birde. Halık cırlarıbız yañaça yañradı. Balalar kiçäse FTB:neñ älege idarä häyäte azalarınıñ balalarına köç kuyarga omtıla. Törle balalar çaraları uzdırıldı häm uzdırırga niyätlänä. Balalar kiçäsendä 22.4.2012 balalar bakçası Filiz Bedretdin häm Albina Samarhan citäklävendä matur cır häm biyüle program hazerlägännär ide. Kazannan Batulla babay kunaklıy kilep çıgışlar yasadı, balalarnı uynattı. Balalar üz ihtiyari çıgışları belän kiçäne bizädelär. Ädip Batulla bäy kilü uñayı belän ädäbiyat utırışı ütkärelde. Tatar ädäbiyatı tarihı açıklangaç, azalarıbız küp soraular birdelär, häm kuyı äñgämä ütte. Utırışka nibarı 34 aza katnaştı. 12 Mähallä Habärläre Mähallä Habärläre 13
HABÄRLÄRE Yolduz 2012 Sportklubı Yolduz 2012 nçe eş yılında da azalarıbız öçen kiräkle sport haräkätlären tärtipläde. Aktivitetlar arsınnan ber niçäsen äytep ütärgä urınlı kürdek. Bu yılnıñ yanvar häm fibral aylarında Lauttasaarinıñ Kuntokasino sport zalında dürt märtäbä streching gimnastik tärtiplände. Bu haräkätkä 8-10 azabız katnaştı. Mondıy gimnastiknıñ kiläçäktä dä kiräklege turında fiker tudı. Yanvarnıñ 13-15 nçe könnärendä Himos tavına säyähat tärtiplände. Bu inde öçençe märtäbä buldı. Unsigez yäş häm yäş küñelle azabız çañgı belän tau şuıp bergä küñelle atna ahırı ütkärdelär. Ozın yıllar adät bulgan Pajulahtida sport tatile fibralnıñ 18-21 nçe könnäre arasında ütkärelde. Tatilga 28 keşe katnaştı. Sport haräkätläre arasında çañgı häm timerayak belän şuu, tennis, basketball, sähly, häm başka törle sport uyınnar buldı. Vappu buffetı adättägeçä maynıñ 1 nçe könendä mähallä yortında ütkärelde. Buffetka yözdän artık aza cıyıldı. Maynıñ 6 nçı könendä Kaivopuistonı äylänep yörergä häm annan soñ mähallä yortında cılı rizıklar tämlärgä tugız azabız katnaştı. 24.5. tarihında keçkenä (Islanda) atlarına atlanu rätlände. Urta cäy köne (Juhannus) 22.6 tarihında Villa Träskkullada yäşlär cıyılıp matur vakıt ütkärdelär. Gölten Bedretdin 14 Mähallä Habärläre Mähallä Habärläre 15
1. Balalarga Böcäklär Cäyen törle kortlar, böcäklär belän tanış buldık. Aralarında soklanıp tuymaslık maturları bar, bezne bik borçıgannarı da bar! Böcäklär turında olılardan soraş. Küp yaña, kızık eşlär öyränerseñ! Kaysılarınnan borçılabız ikän? Başvatkıç ÇERKİ 1 hyttynen ÇEBEN 2 kärpänen BAL KORTI 3 mehiläinen KİGÄVEN 4 paarma ŞÖPŞÄ 5 ampiainen TALPAN 6 punkki ENÄ KARAG 7 sudenkorento KÜBÄLÄK 8 perhonen PATAKAY 9 leppäkerttu GÖRMÄKÇÄ 10 hämähäkki ÄKÄM-TÖKÄM 11 etana KIRGAYAK 12 tuhatjalkainen KOÑGIZ 13 koppakuoriainen SÖLEK 14 iilimato SUALÇAN 15 kastemato KIRMISKA 16 muurahainen ÇİKERTKÄ 17 heinäsirkka GÖBLÄ 18 kirva BÖRÇÄ 19 kirppu TARAKAN 20 torakka KANDALA 21 lude BET 22 täi 8. 13. 2. 21. 18. 5. 20. 14. 7. 15. 19. 16. 3. 9. 12. 22. 10. 4. 17. 6. 11. Balalar sahifäsen Fazile Nasredtin hazerläde. Näticäse 23 nçe bittä. 16 Mähallä Habärläre Mähallä Habärläre 17
HALAL LIHA Kotimaista tuoretta lihaa Ramazan ayıtı hotbäse Rabbıbız mö minnärne yarata Hormätle din kardäşlärem, aziz möselmannar! Halal-Lahm Oy Kulmavuorenkatu 4, (09) 757 0550 Avoinna ma to klo 9 19, pe 9 12, 14 19 Bez bügen irtänge säatlärdä Allahnıñ izge yortı mäçetkä Uraza ayete namazına cıyıldık, izge bäyrämebez kotlı vä möbaräk bulsın. Ramazan könnären bez uraza totıp, kiçlären täravih namazların ukıp häm tönnären Korän belän ütkärdek, Rabbıbız kabul itep alsın ide. Hormätle möselmannar! Uraza keşe öçen olı gıybadät, böyek sınau. Tännärebezneñ hale kitep, aç vä susız, yörü ber yaktan avır amäl bulıp toyıla. Läkin Rabbıbız şuşı uraza belän häm omumän gıybadätlär belän bezgä cäza biräse yäki avırlık kiteräse kilmi. Korändä Allah äytä: Allah sezgä ciñellek teli, avırlık telämi. Äl-Bakara süräse 185. Omumän äytkändä Allah Täalä keşelärne yarata, keşelärgä ayırım däräcä birä. Korändä Rabbıbız bolay di: Bez keşene iñ matur kıyäfättä bar ittek. 18 Mähallä Habärläre la 10 17 19 Mähallä Habärläre Ät Tin, 4. Rabbıbıznıñ rahmäte, anıñ mähabbäte härber keşegä citä, hattä Allahka ışanmagan keşe dä, Allahka doşman bulıp yöregän keşe dä Rabbıbıznıñ rizıgına iyä. Älbättä Allah ayıruça Anıñ yulınnan yörüçelärne, Anıñ çakıruına cavap birüçelärne yarata. Şundıy keşelär turında Allah izge Koränendä bolay diyä: Allah öçen köç kuyıgız, üzegezne tählikätkä (ülemgä) iltmägez. Yahşı amällär kılıgız, Allah yahşı amäl kıluçılarnı yarata. Äl Bakara süräse 195. Kem vadälären ütäsä häm Allahka täkvalı bulsa, Allah şundıy möttäkıynnärne yarata. Äl İmran süräse 76. Mö minnär şatlıkta da, kaygıda da mallarınnan yärdäm itälär, açulangan vakıtta sabır itälär, keşelärgä afu birälär. Allah şundıy yahşı keşelärne yarata. Äl İmran süräse 134. Härberebezneñ tormış yulında avır könnäre bula. Bezne añlamagan, bezgä igtibar birmägän mizgellär bula. Hattä ir häm hatın arasında añlaşmau sägatlärendä Mine kem dä yaratmıy, mine kem dä añlamıy dip uylauçılar bar. Alarga cavap bularak Allah äytä: Ägär Minem kollarım Minem hakta sorasalar, äyt Min alarga bik yakın. Doa kılsalar, cavap birermen. Miña buysınıgız häm Miña ışanıgız, bälki döres yullardan yörüçe bulırsız. Äl Bakara süräse 186. Päygambärebez bezgä äytä: Mine kolım iskä alsa anıñ yanında bulırmın. Doa kılsa cavap birermen. Aziz kardäşlär! Allah, älbättä härber keşesen yarata, nigmät birä, häm keşe Allahnı yaratsın dip ämer itä. Läkin tormışta härber keşe Allahnı yarata dip äytep bulmıy. Allahnı onıtkannar, Allahtan yıragaygan keşelär dönyada küp. Andıy keşelär turında Rabbıbız äytä: Äy möselmannar! Kem Allahnıñ dinennän çigensä Allah başka ber kavem kiterer. Allah alarnı yaratır, alar Allahnı yaratırlar. Alar mö minnärgä yomşak küñelle, dinsezlärgä katı bulırlar häm Allah yulında tırışırlar vä täñkıytlärdän kurıkmaslar. Mondıy fazıylätne Allah telägän kollarına birer. Allahnıñ kodräte kiñ, ul belüçeder. Äl Mäidä süräse 54. Dimäk, hormätle kardäşlär, bezgä tormışıbıznı yañadan uylap haräkät kürsätergä kiräk. Tormışıbızga Allahnıñ süze täsir itäme ikän? Citärlek Allahnı yaratabızmı ikän? Rabbıbızga rahmät ukıp gıybadätebezne vakıtında ütibezme ikän? Menä bu soraularnı üzebezdän sorıyk. Ägär bez Rabbıbızga yünälsäk, aña taban atlasak, yakınaysak tormışıbız magnä belän, küñellärebez şatlık belän, kiläçägebez bäräkät belän tulır. Rabbıbız härberebezgä imanlı keşe bulıp yäşärgä nasıyp äyläsen.
Berençe dokumental film Mähalläbezneñ tarihında berençe märtäbä üz köç belän eşlängän dokumental film çıktı. DVD formatında bulgan filmnıñ iseme Mäçetkä iltän yul. Filmnı Ramil Belyaev, Samil Nasretdin häm Irhan Nisametdinnan torgan eş törkeme hazerläde. İsemennän kürengänçä bu mäçet tözeleşenä häm tarihına bagışlangan film. Yaña kitap Mannerheim ja kulkuneuvot Ajoneuvojen ja asioiden taustoja sekä 4.6.1942 tapahtumat. C.G.E. Mannerheimga bagışlangan kitap yazıldı häm çıgarıldı. Kitapnıñ iseme Mannerheim ja kulkuneuvot. Ajoneuvojen ja asioiden taustoja sekä 4.6.1942 tapahtumat. Kitapta Mannerheimnıñ yäşäü tarihı, kullangan autoları, hezmät itkän şoförläre, köymäläre, oçkıçları, trännäre häm başka möhim mäsälälär kiñ räveştä açıklanılgan. Kitap 208 bittän häm 300 dän artık räsemnärdän tora. Kitap şähärendä, Autoliittoda 13.12.2011 tarihında halıkka takdim itelde. Bu äsär fin oyışmaları tarafınnan zur bäyägä iyä buldı. Bu yılnıñ dürtençe iyün könendä marşal Filmnı eşlägändä anı Islam yortınıñ 50 yıllık bäyrämenä dip niyät kılıngan ide, läkin ul bäyrämgä ölgermäde. Nihayät bu yılnıñ april ayınıñ 19 nçı könendä filmnı takdim itü kiçäse tärtiplände. Filmda däge mäçet binasınıñ tözü tarihı, kullanuı häm bügenge köndä tormışı kürsätelä. Mannerheimneñ 75 yäş tugan könenä 70 yıl tulu säbäple Cingiz Safiulla Mikkeli şähäreneñ Päämajamuseosı çakıruı buyınça bäyramgä katnaşıp çıgış yasadı. Anıñ süze 4.6.1942 tarihında bulgan vakıygalärgä bagışlandı, Hitlerneñ Immolaga kotlarga kilüe häm ul köndä bulgan başka vakıygalär turında ide. Tarihi autolar jurnalı Mobilisti nıñ baş moharrirı kitapnı bolay bäyäläde Törle äñgämälär belän tutırılgan dokument halkıbıznıñ igtibarın yaulap aldı. Filmnı karagannan soñ dokumentnı eşläüdä yärdäm itkän azalarıbızga rahmätlär ukılıp DVD büläk itelde. Çäy östäle tiräsendä söyläşülärdä kiläçäktä dä mondıy proyektlar bulsın digän fikerlär yañgıradı. Dokumental film sentäber ayında Kazan halıkara kinofestivalenä katnaştı. Räsemdä kitapnı takdim itü kiçäsendä: (suldan uñga): (Baskannar) Cingiz Safiulla, yazuçı häm Autoliittonıñ ävälge räise Erkki Pätiälä, (utırgannar) Mannerheim näseleneñ başlıgı graf Carl Gustaf Mannerheim; Autoliittonıñ fahri räise, Mannerheimnıñ tarihın saklauda tanılgan general Ermei Kanninen häm at kazangan Mannerheim belüçe Paavo Friman. Siinä, missä elokuvamiehet ovat spekuloineet ja väännellet käsiään, pitkän linjan harrastaja Safiulla on toiminut. Lopputuloksena on erikoisen mielenkiintoinen kirja, joka liittää marsalkan eri aikoina käyttämät ajoneuvot marsalkan huikeaan elämäntarinan Kitap Finlandiyä prezidentı Sauli Niinistögä büläk itelde. Prezident imzalagan rahmät kartasın yulladı. Kitap kibetlärendä häm internettä kitap satıla vä kübese kitaphanälärdän tabıla. Carl Gustaf Emil Mannerheim (1867-1951) ike mämläkättä general bulıp askär başlıgı ide. 1917 gä kadär Rusiyädä häm annan soñ Finlandiyädä 1944 nçe yılga kadär iñ biyek vazıyfälärne ütäde. 1944-1946 arasında Finlandiyä hokümäte presidentı ide. Äytep bula, Finlandiyä bäysezlegenä Mannerheimnıñ Mikkelidä, Päämajada generalları yardämçeläre belän uñışlı kılgan haräkäte belän ireşte. 27.1.1951 tarihında Lausanne şähärendä vafat itte häm 4.2.1951 Hietaniemi ziyarätenä kümelde. Mannerheim 2004 nçe yılda zamannar buyılı Finlandiyanıñ iñ tanılgan keşese diyep saylandı. Cingiz Safiulla Räsem: Ramil Belyaev KISTIRMA KAMIRI 5 dl söt 3 yomırka 1 kapçık çüprä 2 bk toz 12 dl on (yakınça) EÇE 500 g borgan it 2 sugan 2 bk toz 1 bk borıç 1 dl kaynatkan su Sötne cılıt. Yomırkalarnı söt arasına sıt. Başka malzämälärne östä. Yahşı gına kamırnı atlap bas. Cılı cirgä kabarırga kuy. Kabat bas ta tagın kütärt. Sugannı vak kına tura. Başka malzämälärne östäp, äybätläp bolga. Kabargan kamırdan kaşık belän tügäräklär al, da baskala. Urtasına it sal. Cäymäne äylänäsennän çemetep itne eçenä kıstır. Kıstırmalarnı yapma astında kabart. Kıstırmalarnı kaynar üsemlek mayında kızdır. TEL - SERLE ÇİŞMÄ Tel ul keşene uylattıra da uynattıra da. Tel ul açı da bula, ballı da bula. Anıñ yärdämendä bezne aptıratalar da bezgä törle eşlär añlatalar da. Anıñ hikmätläre çiksez. Äydägez! Baş vatıyk! Avazdaş süzlärdä oçragan serlärgä küz salıyk! Avazdaş süzlärneñ, omonimnarnıñ, turı mäanälären bez cömlädä bulgan başka süzlär yärdämendä genä añlıy alabız. Misallar: Bu almanı ikegä yar! Yar buyında kamış kuyı üsä. Bik yaratkan keşebez yar bula. Külmägeñne salma! Älegä hatnı salma! Äbäy, märhumä, şurbaga salma sala ide. Biregä yort salma, ükenerseñ. Basma östenä basıp su aldım. Bu cirgä basma! Kitapnıñ basma räveşe uñışlı çıkkan. Bügen kamır basma, irtägä dä ölgerer! Ukıtuçı bügen sabak küp itep birde. Üsemlekneñ öleşläre tamır, sabak, yafrak häm çäçäk. Hatañ siña kiräkle sabak bulıp çıktı. 20 Mähallä Habärläre Mähallä Habärläre 21 A a Ää Bb Cc Çç Dd Ee Ff Gg Hh Iı İi Jj Kk Ll Älifba Barlık hareflärneñ kabul itelgän tärtiptä ber-ber artlı urnaştırıluı älifba dip atala. aru äni bal can çäç dan eş fil göl hat ım ir jiraf kaz lampa Mm moñ Nn nur Ññ meñ Oo oya Öö ömä Pp par Rr rät Ss sal Şş şäl Tt tau Uu ut Üü üsü Vv vak Yy yul Zz zifa 17 nçe bittäge başvatkıçnıñ näticäse. Talpannı 16 nçı bittä taba alasıñ.
Tatar millätenä zur yugaltular Mäñgelekkä küçkän azalarıbız Şamil Zakirov Tufan Miñnullin. Flora Safiullina Halise Niemelä (o.s. Husnetdin) 07.12.1921 29.01.2012 Fuad Hamidulla 22.07.1942 07.02.2012 Halide Asis (o.s. Beshar) 13.10.1922 05.02.2012 Järvenpää Kainät Alanko (o.s. Fähretdin) 14.02.1928 11.02.2012 Rauma Haider Karatau 24.09.1921 13.02.2012 Feysal Samarhan 11.07.1942 15.02.2012 Järvenpää Halide Kallinen (o.s. Korbangali) 01.04.1928 16.06.2012 Fevziye Ali (o.s. Imaditdin) 21.06.1916 30.06.2012 Zirek Tuganay 22.07.1950 18.08.2012 Alsu Belyaeva 04.07.2012 28.08.2012 Mäskäü Rauza Ayuhan 21.03.1928 14.09.2012 Turku Şamil Zinnur ulı Zakirov böten omeren Kamal teatırına bagışlagan şähes bu yılnıñ 26 nçı fibralında mäñgelekkä küçte. Ul teatır belän ber sulışta yäşäde, şatlıgı da kaygısı da teatır belän bäyle ide. Şamil äfände 1945 nçe yılnıñ 15 martında Tatarstannıñ Çistay rayonında urınlaşkan Narat-Yılga avılında dönyaga kilgän. Mäktäpne tämamlagannan soñ Kazannıñ kimik-teknologik institutında ukıgan. Takdir yulları anı 1985 nçe yılda A.Kamal isemendäge Tatar däülät Akademiyä teatırına iltep çıgara. Şamil äfände teatırnıñ tormışında ikençe sulış açıp cibärgän keşe. Ul kurıkmıyça yaña spektakıllär kuya ide. Ul pärdälärdä tatar tormışına häm kiläçägenä kagılgan törle problemnar kütärelä. Älbättä bu spektakıllärgä karşı bulgannar da tabılgan Bezneñ mähalläbez azalarına Şamil äfände dus bularak yakın ide. Millättäşlärebez Kazanga bargan çakta alarga zur yärdäm kürsätä ide. Anıñ citäkçelegendä tatar teatırı Rusiyäneñ törle şähärlärendä, çit illärdä spektakıllär kuyıp gastrollärdä yördelär. Finlandiyägä teatır Finlandiya Türkleri Birligi çakıruı buyınça ike märtäbä kilde. Soñgı kilüdä artistlar «Telsez küke» pärdäsen kürsättelär. Şamil Zakirovnıñ hayer fatihası ilä Tatarstannan Finlandiyägä kilennär dä kilde. Märhum 66 yäşendä ide. Şamil äfändeneñ ruhı şat urını cännättä bulsın. May ayınıñ 2 nçe könendä Kazan şähärendä Tufan aga Miñnullinnıñ vafat habäre kilde. Tufan aga tatar teatırına, tatar ädäbiyatı häm millätenä hiçşiksez tirän ez kaldırgan keşe. Tufan aga 1935 nçe yılnıñ 25 nçe augustında Tatarstannıñ Kama Tamagı rayonı Olı Märäthuca avılında tua. 1952 nçe yılda urta mäktäpne tämamlagannan soñ törle urınnarda hisapçı hezmäten başkara. 1956-1961 yıllarda Mäskäüdä Şepkin isemendäge teatır uku yortında ukıy. Anı tämamlagaç kaytıp Minzälä drama teatırında, annarı A.Kamal isemendäge Tatar däülät Akademiyä teatırında artist bulıp eşli. 1964-1967 nçe yıllarda Kazan televizionında möharrir bulıp hezmät itä. 1968 nçe yıldan başlap Tufan Miñnullin ädäbi icat eşenä tulısınça birelä. Baştarak ul humoristik hikäyälär häm keçkenä külämle sahnä äsärläre yaza. Berazdan zur problemnarnı kütärgän äsärlär yaza başlıy häm tatar dramaturgiyäse türen yaulap ala. Anıñ yazgan «Äldermeştän Älmändär», «Diläfrüzgä dürt kiyäü», «Ay bulmasa yoldız bar», «Änilär häm bäbilär» isemle häm başka unnarça pärdäläre bügen dä uñışlı räveştä törle teatırlarda kürsätelep kilä. Tufan Miñnullin mäşhur tatar dramaturgı, yazuçı, cämägat eşleklese, Tatarstan Däülät şurası deputatı, A. Tukay isemendäge däülät büläge iyäse bularak millättäşlärneñ haterendä kaldı. Ul mähallä azalarıbız belän elemtädä tordı. Tufan aganıñ ruhı şat urını cännättä bulsın. Tatar tele alime, yazuçı Flora Safiullina ütkän yılnıñ 6 nçı dekaberendä mäñgelekkä küçte. Tanılgan tatar alimäse 1938 nçe yılnıñ 24 nçe mayında Tatarstannıñ häzerge Tukay rayonı Telänçe Tamak avılında tua. Tugan avılınıñ mäktäbendä ukıganda uk tatar telenä, anıñ grammatikasına, tatar ädäbiyatına aşıyk bulgan. Mäktäp kitaphanäsendäge tatar klassik yazuçılarınıñ äsärläre belän tanışa, spektakıllär kuyuga katnaşa. Mäktäpne tämamlagaç ul ukıtuçılık hezmäten saylap şul hönärne öyräner öçen Kazan däülät universitetınıñ tatar tele häm ädäbiyatı bülegenä ukırga kerä. Ukıp betergäç şul universitetta eşkä urınlaşa. 1956 nçe yılda kürenekle tel belgeçe M. Zäkiyev citäkçelegendä «Tatar telendä süz tärtibe» isemle fänni dissertasiyäsen yaklıy häm filologiyä fännäre kandidatı däräcäsenä ireşä. Tormış yulı anı şul universitet divarlarında hezmät itärgä häm millätebezgä fayda kiterergä iltä. 1992 nçe yılda Flora hanım universitetnıñ yaña barlıkka kilgän «Çit teldä söyläşä torgan auditoriyädä tatar tele» kafedrasın citäkli. 1997 nçe yılda professor isemenä layık bula, 2000 nçe yılda doktorlık dissertasiyäsen yaklıy. Flora Safiullina Tatarstannan çittä yäşägän tatarlar belän elemtädä tordı. Alarga üzeneñ distälägän kitapların cibärep, millättäşläre belän küreşep tordı, leksiyälär ukıdı. Finlandiyägä dä kilep millättäşlärebez belän küreşte, leksiyälär häm däreslär birde. Flora hanımnıñ ruhı şat urını cännättä bulsın. 22 Mähallä Habärläre Mähallä Habärläre 23
Fredrikinkatu 41 + 358 (0)9 607 324 in@imperialmatto.fi