niiauni
Julkaissut Viipurin kaupungin Relkeilvlauiakunia Väljaandja: Viipuri linna Turismiosakond Utgiven av Viborgs stads Exkursionsnämnd Publisher: The Travelling Commiltee of the Town of Viipuri Herausgober: Reisekomiiiee der Stadi Viipuri Publié par 1e Comité d' Excursions de 1a ville de Viipuri Eldonanio: Urba Ekskurskomiiato de Viipuri
Malnova katedralo Foto: Pietinen VIIPURI Du f aktoroj, 1a geografia situo kaj 1a historia far is el Viipuri tion, kio gi estas: dua urbo en 1a lando kaj 1a centro de komerco, navigado kaj civilizo en orienta Finnlando. La samaj faktoroj faris gin en 1a lastaj terapoi grava turisma loko. Situante ee 1a elf lue jo de grava enlanda akvovojo 1a urbo farigis
Nyblin Foio: turo kastela la el vidata Viipuri uihö malnova meze haveno, Norda Maldekstre haveno Suda dekstie
Kastelo de Viipuii Foio: Helios natura pordego al 1a maro el orienta Finnlando. AI giaj havenoj multaj sipegoj alportas salutojn de proksimaj kaj malproksimaj landoj kaj gia marhaveno Uuras (Trångsund) farigls 1a plej grava eksportejo de ligno en Eüropo. 0e la urho finigas Saimaan kanava, kanalo kuniganta enlandajn lagarojn kun 1a maro, kaj tie kunigas multaj fervojoj kaj dekoj da aütobuslinioj. Viipuri estas malnova urbo, kiu vidis dum sia pii oi 600-jara ekzisto tiel trankvllajn kiel ankaü ventegajn tagojn, sed åi estas ankaü moderna urbo, kiu alproprigas rapide cion uzeblan, kion 1a moderna evoluo al gi prezentas. Oni povas diri, ke Viip u r i estasla v r ta o, ki e 1a jarcentoj kuni g a s. Gi konservis memorajojn el ciuj epokoj kaj tio donas al ii apartan carmon. 'Fervo/a sfacio Foto: I. Raekallio
kvazaü Aitmuzso-Aitlemejo Foio: Pietinen Ankaü 1a naturo mem estis favora al 1a urbo donante al gi belajn altajojn kun vasta vidajo kaj provizante 1a cirkaüajon per allogaj arbaroj kaj brilaj akvaroj. Viipuri estas ankaü gastama urbo, kiu akceptas alvenantojn de proksime kaj malproksime kun malfermi'taj brakoj, kaj generale restado en 1a urbo placas al 1a gastoj. Bonaj hoteloj kaj mangejoj donas siajn servojn al turistoj, vasta j belaj par koj allogas en somertagoj per sia irefresiga ombro kaj prezentas gueblajn vidajojn cirkaüante 1a urbon kvazaü verdaj girlandoj. Tramvojoj, aütobusoj, aütomobiloj kaj cc hejmecaj fiakristoj el 1a tempo de "malnova Viipuri" proponas siajn servojn. Eble vi intencas viziti Viipuri aü traveturante halti tie. Por tio rapida konatigo jam antaüe certe estas bonvena. Permesu do etan prezenton bonvensaluton.
Uiba biblioteko Foio: Welin Rigardeto ai historio estas necesa, por ke 1a gasto povu proksimigi ai 1a naturo kaj 1a koro de malnova Viipuri. Ni transsaltu unu jarmilon malantaüen. Jam. tiutempe 1a loko, tra kiu fluis tiama okcidenta branéo de Vuoksi (ne plu ekzistanta), estis komerce kaj Strategie grava. La efektiva hifitorio de Viipuri kornencigas en 1a jaro 1293. Tiam. 1a sveda marsalo TorgiLs Knuitson veturis kun sia siparo al orienta parto de Finna Golf o, komkeris tiaman Karelion kaj fondis 1a "nevenketolan" fortikajon., 1a kastelon de Viipuri. La mezepoka historio de tiu fortikajo rako-ntas pri multaj sieioj, kiuj tarnen ne frakasis gin. Kromiko rakon tas: Moscorum tausita Viburgus (Viipuri estas 1a tombo de moskvanoj ). Multaj el 1a mezepokaj kastelmastroj estis tiom, potencaj kaj sendependaj, ke ilia gubernio estis "regno en regno". Memstare ili komenci.s militojn, faris packontratotojn kaj
Provinca ctrkivejo Foto: Pielinen éiamaniere efektivigis grandskalan poliitikon. La vivado en 1a kasbelo estis tiom luksa, ike,1a plej famaj aristokratoj de Svedujo sendisi siajn filojn ci, tien, por lerni elegantan konduton. La urbo estis en vigla komerca interrilato kun 1a urboj de Hansa-Ligo. Sed tiu luksa periodo finigis. En 1a komenco de nova epoko 1a urbo estis regata de provincestro] kaj 1710 1a ru.sa impsriestro Petro 1a Grämda konkeris 1a urbon. En 1a rusa tempo precipe 1a regadperiodo de Katarino II donis al 1a aspekto de 1a urbo multon, kiu restis gis niaj tagoj. En 1a sekvimta jarcento 1a malfermo de Saimaa-kanalo (1856) kaj 1a fervojo al Rusujo (1870) rapidigis 1a progre- Maldekstre Katedralo Dekstie S;atuo de Agricola Foio: I. Raekallio
Haveno Foio : Helios son, kaj 1a nuna komerca centro komencis formigi. La lastaj jardekoj rapide kreskigis kaj modernigis 1a urbon, kies logamtaro nune estas c 84.000. La nuna Viipuri estas carma mlksajo el malnova ka,i nova. En 1a kerno de 1a urbo restas 1a hejmsca malnova urbo kaj apud gi sur insuleto 1a malnova kastelo, 1a seruro d-e Karelio, kiu ankoraü nun apartenas al 1a armeo, sed kiu tarnen malfermas sian pordegon al turistoj. Miloj da vojagantoj ciujare admiras 1a vastan vidajon el la kastei a turo. En malnova urbo kon trau 1a kastelo trovigas historia m uze o sur 1a loko d iama urbodomo kaj antaü gi 1a statuo de Tor g ils Knutson, 1a fondin to de 1a Maldekstre fionda Turo Foto: I. Raekallio Dekstie sonoiilejo, estinta IConsiiantaraturo Foio: Th Nyblin
8 Vidindajoj kaj publikaj konstruajoj 1. Kastelo de Viipuri. A 3 2. Provinca arkivejo, A 3 3. Banbordo en Tervaniemi, Bt 4. Remparoj de Sankta Anna. A2 5. Statuo de Torgils Knutson. A 3 6. Muzeo de Viipuri, A3 7. Malnova katedralo (de Agricola), B 3 8. Sonorilejo de la malnova katedralo, B3 9. Templo aparteninta ai dominikana monakejo, B 3 10. Sonorilejo siatempe turo de urba murego, B 3 11. Ronda Turo, B3 12. Karjaportir-ik. 5, main. konstr. en korto, B3»» 13. Karjaportink. 7» B3 14. Vahtitornink. 8 main. konstr. en korto, B» 15. 12»»» B 3 16.» Uudcnportink. 5»» B 3 17. Luostarinkatu»»» 7 B3»» 18.»» B3» 19.» 10»» B3* 20. Templo de S. Hyacinthus (Rom. katol ), B3 21. Pamppalank. 12, mezepoka konstr, B3» 22. Piispankatu 12» B 3 23. Piispankatu 10»» B 3 24. La nuna urbdomo, C3 25. Teatro, C3 26. Apelacia kortumo, C3 27. Domo de prezidanto de la kortumo, C3 28. Domo de episkopo kaj konsistorio, B 3 29. German.sveda templo, C3 30. Ortodoksa katedralo, C3 31. Malnova fajrobrigadejo, C 3 32. Komürchalo. B2 33. Doganejo, B3 34. Bastiono de Pantsarlahti, C3 35. Artmuzeo, C3 36. Telegrafejo kaj regna telefono, C3 37. Fontano kun statuo. C2 38. Statuo»Filo de arbaro», C2 39.»»Fisknabo», C2 40.»»Alko», D2 3 41. Urba bibliotcko, D3 42. Nova katedralo, D3 43. Statuo de Mikael Agricola, D3 44 Statuo de falintoj, D 3 45. Gubernia administrejo D3 46. Domo de miberniestro, D3 47. PoStejo. Dl 48. Domo de eklezio, D 2 49. Kairobrigadeio. E 2 50. Templo de S Elias (ortodoksa). Dl 51. Profesia prepara lernejo, E> 52. Industria kaj segejindustria lernejo, F3 51. Somera festejo, E3 54. Stadiono, F3-4 55. Fervoja stacio Cl 56. Autobusa stacio, Cl 57. Policejo, 82-3
Vendoplaco Foio: Pietinen Foto: Helios kästele. Tie ekzistas multaj historiaj konstruajoj kiel ekz. malnova kated r a 1 o kun sia belforma sonorilturo kaj 1a pregejo de iama dominikana m, onan e j o. Tie silenitaj mallargaj stratoj sufloras pri 1a pasin ta j tempoj, kaj "esplorvojaganto" vivas unu momentan en mezepoka kaj alian en pii juna cirkaüajo. Dum promenado turistoj povas ripozi en restoracio, kiu trovigas en, t.n. Ron da Turo, malnova turo de iama urba murego. La muroj de 1a restoracia salono estas ornamitaj per amuzaj bildoj el 1a historio de 1a urbo. Angulo de Monakoplaco Foio: Th. Nyblin
a Banbordo en Tervaniemi Foio: Helios Eikster 1a malnova uxbo sed ankoraü sur historia frereno, sur bastiono de dua urba murego, staras moderna konstruajo, artmuze o r 1 1em e j o kaj aliflanke de 1a - markolo kon trau 1akastelo nova dis trikta a r fi i v e j o. Ambaü suprediritaj' konstruajoj estas projektitaj de arkitekto U. Ullberg. Traf iko' sur 1a stratoj de nova Viipuri montras, ke ni estas en k o m er c vr b o, lau grandeco kaj signifo dua en 1a lando. Ni vizitu mirindan arkitekturajon, 1a novan biblitekej o n de arkit. Alvar Aalto kaj rigardu Rigardejo de stadiono Foto: SVO
Miliüsta majsanulej'o aliajn modernajn konstruajojn, ekz. 1a malsanulejojn kaj lernejojn de la. urbo. En 1a mezo de 1a urbo ni trovas imponan esplana don kun siaj tiliaj aleoj, floraroj, fonitanoj kaj statuoj, kaj el 1a restoracio Espilä, troviganita inter 1a verdajo, ni aüdas en someraj vesperoj orkestran muzikon. Sur 1a foirejoj be ambaü finoj de 1a esplanade ni vidas ciutagan viglan popolan vivon kaj kareliajn poipoltipojn. Se ni sercas paean ripozsjon, ni trovas por tio sortiere cirkaü 1a urbo multajn verdajojn. Ni povas iri al röka naturparko en P a p u 1a, kie ekzistas vidajturo kaj porturista restoracio, el kiuj ambaü malfermigas vasta kaj bela pejzago. Tuj ekster 1a urbo ekzistas ankaü 1a farna Urbaj malsanulejoj kaj akvoturo Foto: Helios
Industrier kaj segejindustria Jernejo Foio : K. V. Miettinen parko Mon rep o s, por kies sufica rigardado oni bezonas duonan tagon. El 1a a r t a j entreprenoj ni nomu 1a pli ol centjaran teaitron, novan ejon por subciela teatro, orkestron, du muzikajn institutojn kaj artlemejon. Mtultaj kantkorusoj subtenas 1a famon de 1a cefurbo de "kantanta Karelio". S porto havas en Viipuri multajn adeptojn. Ekzistas rimarkindaj sportaj societoj, el kiuj kelkaj posedas proprajn domojn, kaj 1a centra sportejo (stadiono) estas multe uzata. El 1a vintraj sportoj ni nomu 1a satatan hoikeon. Kiel dirite, Viipuri estas jam per si mcm rimarkinda kaj interesa turisma loko. Sed gi estas ankaü por de go Piofesia piepara Jernejo Foto : I. Raekallio
Suda hcrveno Foto: Pietinen por inter e s a j turismaj vo j o j en orienta Fimnlando. El gia granitfasada fervoja stacio 1a trajnoj veturigas turistojn al Imatra (Vallinkoski) Savonlinna, Punkaharju, Sortavala (Valamo), Koli, Terijoki k.t.p., kaj el 1a moderna stacio de aütobusoj ani povas veturi ai ciuj direktöj. Ni citu nur 1a idilian urbeton Lappeenranta, 1a sablobordojn en Terijoki kaj Kuokka la, 1a belajn pejzagojn de 1a rivero Vuoksi kaj lagego Laatokka. AI 1a landlkno Estas nur veturo de 2% horoj. La proksimaj vidindajoj estas Saimaan kanava, kanalo, kies unuaj kluzoj en Juustila estas atingeblaj sipe en unu noro kaj aütobuse en duona noro, marbanejoj Maidekstre El nova Viipuri Foto: I. Raekallio Dekstre Tanhuvaara (Vilinä gimnastikejo) "Foto: SVO
Eksteihaveno Uuras Foto: Th. Nyblin Hiekkasaari kaj Mäntysaari kaj eksporthavenoj Uuras kaj K o i v i s t o. Ne mankas do vidindajoj. Nur 1a elekto povas esti malfacila. Sed por rioevi konsilojn 1a turistoj povas sin turni ai informoficejo de TuristaSocietoen 1a halo de stacidomo (telef. 3420). Al turi s t a j grupoj donas sian helpon: gvidadon, enlogigon k.t.p. 1a urbaeks k v r s k o- mit a t o (sekretario instruisto J. Sarvi, telef. 1562) Pri esp er a n t i st a j vojagantoj zorgas volonte la, lokaj esperantistoj, kies adresojn oni trovas en 1a nomita informejo kaj en 1a tunelo de 1a stacio. Bonajn konsilojn oni trovas ankaü en malmultekosita gvidlibro de Viipuri eldonita en multaj lingvoj. Maldestre El Monrepos Foto: I. Raekallio Dekstie Väinämöinen en Monrepos Foto: Adam
Tutista restoiacio en Papula Foio: Adam La libreto, kiu enhavas detalajn informojn pri 1a urbaj vidindajoj, hoteloj, mangejoj k.t.p., estas ricevebla en 1a stacidomaj kaj aliaj librovendejoj. La plej konvena tempo por vizito ai Viipuri estas somero, kiam 1a parkoj prezentes sin plej carme kaj kiam 1a vetero generale ne kaüzas malfacilajojn. Vojago ai Viipuri daüras el Helsinki per rapidvagonaro nur 5 horojn, sed nokta veturo en litvagono estas ankaü oportuna kaj malmultekosta. Nune ekzistas ankaü provizora aertrafiko ai Viipuri. Do, Bona Leganto, koran bonvenon al Viipuri la malnova urbo de gastamo, la juna urbo de fervoro, la urbo de parkoj kaj memorajoj, venu en 1a urbon, kie 1a jarcentoj renkontigas! Indekso de 1a apuda trafikpiano: 1. Autobuslinie 2. Tramvojo 3. Siplinio 4. Pervojo VIIPURI 1937 / VIIPURIN KIRJA- JA KIVIPAINO OY.
PI IDU "V i
SUOMI VIIPURIN KIRJA- JA KIVIPAINO OY