Oma Mua K a r j a l a n r a h v a h a n l e h t i 22 (1212) Kolmaspäivy Serota 11.06.2014 ÔÔ Luojien ta kaunehuon talo s. 8 ÔÔ DNA testauš šukututkimukšen apuna s. 5 ÔÔ Pag i na s a r g ipä i väine s. 8 ÔÔ Iivan Rokačču karjalaine partizuanu s. 10 Rikeneh pienissä kaupunkiloissa ta pos olkoissa tyttöjen ta poikien kehityškeškukšekši tulou Lapšien luomistalo. Šiinä aina kiehuu luomiselämä, šiinä šynnytäh idejat. Kalevalašša šemmosekši keškukšekši tuli Piirin Lapšien luomistalo. Vielä vuotena 2007 DNA testauš oli harvinaista. Nykypäivänä testaukšien miärä on kašvan ta monet šukututkijat käytetäh šitä apunah. Täššä artikkelissa mie tahtosin keškittyö enemminki tuattolinjan šukututkimukšeh. Tänäpäi rouno ku jo emmo huijusta sanuo iččie karjalazekse da jiävie omua kieldy. Ga toiči näet buito tämä varavo, oman kielen huijustandu ei ole kogonah hävinnyh.lapsienke karjalakse pagizijua perehty on da ei vai yhtes Petroskois. Joga kanzal on oigevus eliä omal mual omal mielel. Karjalazetgi ijän kaiken tahtottih eliä vakkinazien käskyttäh. Oli meijängi keskes rohkiedu da mieleviä, kudamien piän al nostih toizet omua muadu puolistamah. Tazavallan piirilöin ozuttelul sai tuttavuo eri laitoksih, niilöin tuottehih sego kul tuurunähtävyksih. Kuva: Andrei Rajev Terveh tulgua Kondupohjan piirih»»karjalan piämiehen käskyn mugah mennyös vuvves algajen tazavallan päiviä pietäh Karjalan eri piirilöis. Tänävuon pruazniekku oli Kondupohjas. Sivu 2-3.
2 «Oma Mua» 11. kezäkuudu 2014»» tazavaldu Terveh tulgua»»karjalan tazavallan 94-merkipäiväkse Kondupohjan eläjile da gostile oli ol ga kuzmina Viktor Stepanov oli Karjalan piämiehenny vuozinnu 1994-1998. Viktor Stepanov sai arvonimen valentina mironova Tavan mugah Karjalan tazavallan päiviä vaste sanottih Karjalan kunnivoitettu ristikanzu -arvonimen lunnastunnuon. Tänävuon Karjalan Tazavallan piämiehen Aleksandr Hudilazen käskys tämä arvonimi annettih Viktor Nikolajevič Stepanovale. Viktor Stepanov on valdivovallan ruadai, häi oli Karja Maikki Spitsina lan piämiehenny vuozinnu 1994-1998. Mies sai kunnivon ordenan. Stepanov on ruadoveteruanu da Karjalan rahvahallistalovuon arvostettu ruadai, Zakonoinhyväksyndykerähmön deputuatannu. Karjalan kunnivoitettu ristikanzu -arvonimen Viktor Stepanov sai omas ruavos da suures panokses Karjalan sotsiualu-ekonoumiellizeh kehitykseh. Valtijon palkinnot on myönnetty Karjalan tašavallan päivän uattona piämieš Aleksandr Hudilainen luovutti valtijon palkintoja. Karjalan 39 parašta ruatajua, eri ammattien ta šukupolvien ihmistä, šuatih mitalija, arvoja ta kunnivokirjasie. Palkintosenemonija piettih Karjalan kanšallisešša musejošša 6. kešäkuuta. Seremonijan alušša Karjalan piämieš korošti, jotta tašavallan eläjät ollah alovehen piävarana ta Karjalan kehityšperspektiivit šivotah juuri heijän kera. Kaikki palkinnonšuajat on jätetty oman jälen tašavallan istorijah. Puudožin piirin palomiehet Vladislav Bogdanov ta Vasili Kruglov Venäjän presidentin käšyllä šuatih Kuolinuhašša olijien pelaštamisešta -mitalit rohkevuošta ihmisien pelaštamisešša poik kevukšellisissa oloissa. Palkittujen kolmaš oša ruatau tervehyönhoijon alalla. Piämieš on varma, jotta še on oikie piätöš. Karjalan tašavallan tervehyönhoijon anšijoitunut ruataja -arvon šuajien joukošša on piämiehen šijahini, tervehyönhoijon ministeri Valentina Ulič. Tietyšti liäketiijošša on kyšymykšie ta propleemoja, korošti Hudilainen. Ka meijän tervehyönhoijon tašo ruttoh kašvau ta šiinä on šuuri Ulič Valentinan anšijo. Karjalan anšijoitunut liäkäri -arvon šuajien joukošša oltih muun muašša Louhen piiripol ničan gynekologi Tatjana Balakina ta Kalevalan piiripol ničan šynnytyšliäkäri Irina Serebr akova. Monet k u lt t uu r ia la n r ua tajat niise oli palkittu seremonijašša. Toive-yhtyvehen balettimeštari Raisa Kalinkina šai Venäjän Federatijon anšijoitunut kulttuuriruataja -arvon. A Karjalan tašavallan anšijoitunut kulttuuriruataja -arvot oli myönnetty Karjalan Kirjailijaliiton jäšenillä Dmitri Veresovilla ta Dmitri Novikovilla, šekä Louhen piirin Čupan kirjaštonjohtajalla Galina Davidovalla. Kanteleyhtyvehen ošaštonjohtaja Irina Semakova šai Tašavallan anšijoitunut taitehen ruataja -arvon. Yhteheš vuotena 2014 korkiet valtijon palkinnot oli myönnetty Karjalan 129 eläjällä. Linnas ruadoi Neroniekoin linnu -jarmanku, kuduan aigah kondupohjalazet da linnan gost at voidih ostua Karjalan muasteriloin luajilmuksii. Tazavallan piirilöin ozuttelus sai tuttavuo eri laitoksih, niilöin tuottehih sego kul tuurunähtävyksih. Tämä ozuttelu andau hyvän mahton Karjalan piirilöile ozuttua omua iččie. Päivän aigah meile kävyi äijy rahvastu, hyö kyzyttih, kui nygöi eläy Kalevalan piiri, midä myö voimmo tarita turistoile. Myö sanelimmo meijän laitoksis, etnokul tuurukeskukses sego turizmufirmois, sanelou Kalevalatalon talovusozaston johtai Jurii Timonen. Kondupohjan mečänkuadajat ollah parahat Karjalan Tazavallan 95-vuozipäivy pietäh Sortavalas.»»Piiri čomeni Pruazniekku piettih Kondupohjan linnan keskučas. Kuva: Andrei Rajev Tazavallan päivänny omii neroloi ozutettih mečänkuadajat. Tänävuon kilbah yhtyi kuuzitostu hengie Karjalan kuvves piirispäi. Miehile pidi piästä viijes tehtäväs läbi, niilöin kekses oldih pilan valmistamine ruadoh, puun kuadamine sego oksien karzimine. Arvostelijat kačottih piluamizen vauhtih, tarkuoh sego turvalližussiändölöin noudamizeh. Karjalan mečänkuadajat ozutetah hyvii tuloksii Ven an dai muailman kilvois. Vuvvennu 2004 muailman čempionakse rodih kondupohjalaine Ilja Švetsov. Täl kerduagi joukko, kuduas oldih Kondupohjan mečänkuadajat Ilja Švetsov, Vladimir Dašugin sego Aleksandr Sokolov, piäzi parahakse. Nygöi hyö yhtytäh kilbah, kudai pietäh Kirov-linnas. Moizet kilvat autetah parandua omii neroloi. Kilbu äijäl eruou ruavos mečäs, täs pidäy olla äijiä tarkembannu da kirmiembänny. Jogahine kilbuniekku tahtou ozuttua iččie parembas puoles, sanou Ilja Švetsov. Pidiä iluo yhtes Tazavallan päivän järjestämizeh Kondupohju sai viizikymmen miljonua rubl ua. Nämmih dengoih luajittih äijän. Pruazniekkupäivänny eläjät voidih nähtä, kui heijän linnu muutui parembah puoleh. Minun mieles, kai kondupohjalazet huomattih, gu linnu rodih puhtahembi da čomembi. Linnan keskukses kohendettih dorogat, kirjastos piettih remontu, kunnostettih kirikkö, sanelou Kondupohjan eläi Anna Berdnikova. Kondupohjan piirin kylätgi ei jiädy bokkah. Suaduloil dengoil Jänišpellon kyläs pietäh sportulagevon remontu, Käppäselläle sygyzykse nostetah uuzi školan lämmityskeskus, Kentjärves pietäh kul tuurutaloin remontu, Tedjärveh ostetah uuzi vien tuoju mašin. Munjärvenlahteh da Käppäselgäh ostetah uvvet lundukabrastajat traktorat. Pruazniekan aigah Karjalan piämies Aleksandr Hudilainen ilmoitti, gu Karjalan Tazavallan 95-vuozipäivy pietäh Sortavalas. Pruazniekan gostih niškoi Karjalan rahvahallizet tansi- da pajojoukot valmistettih suuri konsertu. Lavale nostih karjalazet, vepsäläzet, ven alazet, ukrainalazet da toizet Karjalan tazavallas eläjät rahvas. Myö tulimmo Šoltarvespäi, olemmo hyväs mieles, gu voimmo pidiä mostu tärgiedy pruazniekkua yhtes toizien rahvahienke. Pajatimmo täs kui vahnoi, mugai nygyaigazii pajoloi, sanelou Vepsän rahvahan horan pajattai Natalja Anhimova. Pajo- da tansijoukkoloin ližäkse laval ezityttih barabanoil soittajat, Karjalan valdivollizen filarmounien simfouniiorkestru, Ven an rahvahien soittimien Onego-orkestru da Kondupohjan sportumiehet. Baskov lahjakse Tavan mugah Tazavallan päivänny Karjalan piämies palkiččou ristikanzoi, kuduat äijän luajittih oman kodirannan hyväkse. Palkindot taijon, kul tuuran sego literatuuran alal suadih Kondupohjan pravoslavnoin kirikön ikonoin mualuandupertin johtai Julija Bol šakova, Ukrainalazen horan johtai Klara Stas uk,
»»piirit Kondupohjah valmistettu läs kolmiekymmendy piduo linnan eri puolis. «Oma Mua» 11. kešäkuuta 2014 3 Karhumäen maidozavodu kazvattau airširskoin rovun lehmiä. Maiduo on kylläl»»karhumäen maidozavodale täydyi 55 vuottu. Kondupohjalazet huomattih, gu linnu rodih puhtahembi da čomembi. kirjuttai Konstantin Gnetnev. Heile sego kaikile pruazniekan gostile suurekse lahjakse rodih Ven an tundietun pajattajan Nikolai Baskovan konsertu. Nikolai pajatti omii parahii pajoloi, kaččojat ylen hyvin otettih händy vastah, pajatettih da tansittih yhtes Baskovanke. Monet tuldih pruazniekale perehinneh. Kaikin vuotettih parašutistoin kilbua. Kondupohjas sinäpäin oli kilvoin kolmas päivy, finualah piäzi kuuzi parastu parašutistua. Naizien keskes voittajakse tuli Natalja Andrejeva Piiterispäi. Miehien keskes parahakse piäzi kolmekerdahine Ven an čempionu Sergei Kaškarov. Omii mielii kirjutakkua Kondupohjal piettih parašutistoin kilbu. Kuva: Andrei Rajev Nikolai Baskovan konsertu rodih lahjakse linnalazile. Kuva: Andrei Rajev Valentina Mironova Karhumäen maidozavodu on Karjalan suurimii muatalovuon alan laitoksii. Zavodan pani rattahile Eval d Egipti. Hänen piän ual zavodah oli luajittu maido-ozasto, voi- da jiämaidoozasto. Myöhembi maidozavodan levon uale tuldih silloi pahoi kehittynnyöt laitokset Karhumäen souhozu, Radugada Neva-laitokset. Tänäpäi maidozavodal on hyvä karju rodužiivattua, joga vuottu zavodu andau enämbi 7,2 tonnua maiduo da 150 tonnua lihua. Zavodan tyves on oma lihanluajindulaitos da kureni. Vuvves 2012 zavodu kazvattau da myöy airširskoin rovun žiivattua. Zavodan käytös tänäpäi on 2934 gektuarua muadu. Zavodan tuotehtu suajah Karjalan pohjoispiirilöih Kemin, Belomorskan, Segežan, Kondupohjan, Karhumäen piirih, myös Petroskoih da Kostamukseh. Jälgimäzen viijen vuvven aloh zavodan tuottehien miäry kazvau 20% joga vuottu. Zavodu on suurimii ruavonandajii Karhumäen piiris. Sit on enämbi 400 ruadajua. Vuozinnu 1989-2013 zavodua johti Aleksei Fedotov, kudai hyvin maltoi johtua zavodua da kudaman hyvyös se jatkau omua kehitysmatkua. Vuvvennu 2013 zavodu liitettih Belousov group -muatalovusholdingah. Nygöi zavodan ruado jatkuu ielleh Jevgenii Braginetsan piän ual. Zavodan tuotehtu myvväh Karjalan pohjoispiirilöis. Zavodu on suurimii ruavonandajii Karhumäen piiris. Sit on enämbi 400 ruadajua.
4 «Oma Mua» 11. kezäkuudu 2014»» oma kieli Tulolaine kieliniekku s. 3 Erik Engberg opastuu nygöi Petroskoil ven an, suomen, karjalan da pol šan kielii. Londonan yliopistos opastui briha tuli Karjalah vuvvekse. Hyvät lehen tiluajat! Oma Mua -lehen toimituš ilmottau aktijon Tilua lehti ta šua lahja. Tilua lehti, työnnä tahikka tuo kuitti Oma Mua -lehen toimitukšeh, yhty arpajaisih ta šua lahja. Arpajaisien šuurin lahja on leivänpaissin. Uutta! Kiirehä poštih! Oma Mua K a r j a l a n r a h v a h a n l e h t i Karjalazii puolistamas 25 vuottu s. 4 Tänä vuon Karjalan Rahvahan Liitto pidäy omassah 25-vuozipäivän. Liiton piälikkö Jelena Migunova saneli, midä hommua on Liitol tänäpäi, da kui liittolazet valmistutah täkse karjalazien pruazniekakse. 06 (1196) Kolmaspäivy Serota 19.02.2014 Olimpialaispäivät karjalaisissa kylissä s. 6 Pienet olimpialaiskisat piettih Jyškyjärven, Kalevalan ta Veš ke lykšen kylissä. Kyläläiset näytettih nerojah hiihošša, kelkkailušša, jiäkiekošša ta muissa talviurheilulajiloissa. Koštamukšen Karjalan gorničan rinnalla toimijan lapširyhmän artistat ei varata yleisyö. KUVA: NATTO VARPUNI Hommua Oma Mua -lehen kymmenen tilaušta (poštin kautti) tuttavilla, omahisilla ta tovarissoilla, ta šua Oma Mua-lehen ilmani tilauš puolekši vuuvvekši ta šen lisäkši šähkölihamylly. Hommua Oma Mua -lehen 20 tilaušta (poštin kautti) ta šua lahjakši lehen ilmani tilauš puolekši vuuvvekši, šen lisäkši kešälevon vehkehistö: stola, nellä stuulua ta zontikka. Toini lahja 20 tilaukšešta on mul tikeitin. Muistakkua, jotta lahjat šuahah poikkoimmat. Vieljärveläisien folkloori tutukši s. 10 Valentina Mironovan Vieljärven šeuvun folklooriperintehie -kokoelma ilmešty Petroskoissa viime vuuvven lopušša. Kuin vain šais nuoret okšat kotipihah juurtumah» Kanšainvälini Talvi-Sommelo musiikkifestivaali piettih Vuokkiniemeššä ta Koštamukšešša 14. 15. tuiskukuuta. Šivu 8. Luve Omua Muata internetissä: Tilua Oma Mua! Poštin kautti kotih 374,88 rupl ua puolekši vuuvvekši Poštin kautti poštilaitokšelta 280,98 rupl ua puolekši vuuvvekši Lehen PDF-versijo 160 rupl ua puolekši vuuvvekši Toimitukšešta 160 rupl ua puolekši vuuvvekši Kun tahtonnet šuaha lahja, työnnä tahikka tuo Oma Mua -lehen tilauškuitit vuuvven 2014 toisella puoliskolla toimitukšeh. Sosialistini El Dorado»»Ilmešty kirja šuomelaisista immigranttiloista Valeri Sidorkin Pohjois-amerikkalaisien ta Kanadan šuo melaisien kohtalo Karjalašša pitälti huoleššutti Petroskoin valtijon yliopiston Fennica-tietokeškukšen johtajua Irina Takalua. Vet ne oltih ihmiset, kumpaset jätettih kotipaikat ta lähettih 1930-luvun alušša Neuvoštoliittoh, jotta auttua rakentua valosua tulovaisuutta sosialismie. Pitäy šanuo, jotta šuomelaisien immigranttien joukošša oli korkieammatillisie ruatajie, tuotannon eri alojen muasterija, šekä intelligenssie. Heitä tuli Karjalah kuuši ta puoli tuhatta. Ta hyö tovellah äijän ruattih meččäteollisuuvven, tašavallan šivissykšen ta kulttuurin, talouven ta sosiaalialan kehittämisen hyväkši. Onnakko heti tultuo Karjalah šuomelaisilla immigranttiloilla šynty äijän propleemoja. Ne liityttih mukavuukšien puutteheh, kumpasih šuomelaiset totuttih, esimerkiksi vesijohto ta lämmityš. Niin kakši tuhatta immigranttie kohta myöššyttih jälelläh. Vuuvvešta 1934 šuomelaiset immigrantit, kuin ni miljoonit neuvoštoihmiset, jouvuttih käršimäh Stalinin karkotukšie. Monet immigrantit oli arestoitu. Heitä šyytettih špijoniloiksi. Myöhemmin monet ilmain suutuo ta tutkintuo oli työnnetty työleirilöih taikka ammuttu Sandarmohissa Karhumäjen lähellä ta Krasni Bor -paikašša Petroskoin lähellä. Karkotukšien huippumiärä oli 1937 vuuvven lopušša 1938 vuuvven alušša ta toisešša puolešša. Niin Pohjois-Euroopan maijen istorijan laitokšen dosentti Irina Takala šuunnitteli kirjuttua monografijan šuomelaisien immigranttien kohtalošta Karjalašša. Ruatoh yhty šaman laitokšen dosentti, Kanadan Britanijan Kolumbijan yliopiston doktorantti Aleksei Golubev. Istorikot löyvettih ainehistuo Karjalan Kanšallisen arhiivan fondiloista, šekä paistih niijen vuosien šilminnäkijien kera. Karjalašša ei löytyn rahua kirjan julkaisomiseh. Rahua anto Amerikan Yhyšvaltojen Michiganin yliopiston ta Kanadan Manitobn yliopiston yhistynyt kuštantamo. Monografija julkaistih englannin kielellä. Kirja šai nimekši The Search for a Socialist El Dorado: Finnish Immigration to Soviet Karelia from the United States and Canada in the 1930s ( Sosialistisen El Doradon ečošša: Šuomelaini immigratijo Neuvošto-Karjalah Amerikan Yhyšvalloista ta Kanadašta 1930- vuosina ). Šen presentaatijo piettih Karjalan Kanšallisešša musejošša. Irina Takala ta Aleksei Golubev vaššattih keräytynehien kyšymykših. Yksi kyšymykšistä oli: julkaissahko kirja venäjän kielellä? Šiih kirjuttajat vaššattih, jotta še on mahollista. Ka jo nyt Karjalan Kanšallisen arhiivan ruatajat valmissetah dokumenttikokoelman pohjois-amerikkalaisista ta kanadan šuomelaisista Karjalašša. Še näköy päivän valon jo enši vuotena. Sosialistisen El Doradon ečošša -kirjan presentaatijo piettih Karjalan Kanšallisešša musejošša.
»»tutkimuš «Oma Mua» 11. kešäkuuta 2014 5 Näyteh otetah pošken šisäpinnalta kuapien testipuikolla 2 x päiväššä minuutin ajan. Venehjärven Hökkälä-talon šukupuu, luatija Sari Heimonen. Kuva otettu vk.com/club1280972-nettišivulta. DNA testauš šukututkimukšen apuna Putket ta lupapaperi laitetah poštin kautti laboratorijah. Noin kolmen kuukauven piäštä šuat tulokšet testistä.»»dna testaušta šukututkimukšen apuna on käytetty 2000-luvun alkuvuosista šuahen. Vielä vuotena 2007 še oli harvinaista. Nykypäivänä testaukšien miärä on kašvan ta monet šukututkijat käytetäh šitä apunah. Täššä artikkelissa mie tahtosin keškittyö enemminki tuattolinjan šukututkimukšeh. Sari Heimonen Mintäh testijä luajitah ta mitä hyötyö niistä on? Esimerkiksi šuvušša šuattau olla ušeita huaroja, kumpasien jäljittämini perintehellisin šukututkimuškeinoin voipi olla vaikieta šekä šukulaisuuvven löytämini tämän vuokši monimutkaista. Šaman šukunimen omuajat ei välttämättä olla šaman kanta-tuaton jälkiläisie ta tämän šeikan testin avulla voipi kumota tahi tovistua. Löyvetähkö konšana šäilynehie asiekirjoja šukututkimukšen avukši esimerkiksi 1200 1300 luvuilta? Vanhimmat kirjalliset lähtehet Šuomešša aletah 1500-luvulta. DNA testauš mänöy pitemmällä ta šillä šuau tietyä, mit šukuhuarat kuulutah šaman kantatuaton jälkiläisih. Perintehini šukututkimuš noujautuu mm. kirikönkirjoih, tuomijoasiekirjoih, henkikirjoih tni., kumpasien tietoloista keškimiäräsešti yli 5% on erehykšellisie. Lisäkši testaukšella šuahah tietoja šaman kantatuaton jälkiläisien muuttoliikkehistä. DNAtutkimušta voijahki käyttyä jo valmehien šukututkimukšien tarkistamiseh, šillä voipi vah vistua luajitut tutkimukšet oikeiksi tahi kumota ne. Šuvun miešlinjojen Y-DNA tutkimuštulokšien tulou olla läheš šamoja, još tutkitut miehet ollah esimerkiksi šaman 1500- luvulla elänehen kantatuaton jälkiläisie. Lisäkši testaukšella voipi löytyä uušie šukulinjoja ta šukulaisie. DNA-testi voijah luatie kuin naisešta šamoin mieheštäki. Tuattolinjatutkimuš on nimeltäh Y-hromosomitutkimuš (YDNA) ili tuatontuatontuaton tni. ihan alkutuattoh šuaten. Muamolinjan testi on MtDNA ili muamonmuamonmuamon tni. ihan alkumuamoh šuaten. Mieheštä voit šuaha šekä muamo- jotta tuattolinjan testit. Naisešta vain muamolinjan, šentäh kun naisella ei ole Y- hromosomie. Lisäkši on Family Finder testi, kumpani kertou šukulaisšuhtehista muih testettyih henkilöih šeukkuukšie. 23andme:llä tämä testi on nimeltäh Relative Finder. Mitein testi luajitah ta ken niitä luatiu? Mieheštä voit šuaha šekä muamo- jotta tuattolinjan testit. Naisešta vain muamolinjan, šentäh kun naisella ei ole Y-hromosomie. On olomašša eri yritykšie, kumpaset luajitah testijä šukututkijoilla. Niitä on Amerikašša mm. tunnetuimpie niistä ollah National Geographic, Family Tree DNA, 23andme. Šuomešša on yleisešti käytetty Family Tree DNA:n (FTD NA) šekä 23andme:n testijä. Testin voipi tilata internetissä käyttämällä makšutapana omua pankkikorttie tahi Pay Pall-firmua, šamoin voipi makšua laškulla pankissa. Internet-linkit, mistä testin voipi tilata: https://www.familytreedna.com/ tai https:// www.23andme.com/. Noin netälin tahi kahen piäštä poštissa tulou testipaketti, kumpasešša on kakši testipuikkuo ta koeputkie (FTDNA) tai putki (23andme). Näyteh otetah pošken šisäpinnalta kuapien testipuikolla 2 x päiväššä minuutin ajan. Puikon piä lašetah putkeh, kumpasešša on neštettä. Lisäkši mukana on vihrie lappu, kumpaseh kirjutetah kantatuaton tahi -muamon nimi ta kotimua, riippuen testistä. Lisäkši tarvitah allakirjutuš. Allakirjutuš on lupa antua tiijot testin tulokšešta toisella testatulla, kumpasella on arvijoilta šamanlaiset markkerit šiun kera. Putket ta lupapaperi laitetah poštin kautti laboratorijah. Noin kolmen kuukauven piäštä šuat tulokšet testistä. Ne tullah internettih šiun henkilökohtasilla šivuilla, minne vain šiula on šalašanat. 23andme:n testipuikkoh annetah šylkenäyteh ta šuljetah še tiivisti kannella. Testien hinnat vaihellah eri yritykšillä. Peruš YDNA testi 37 markkerie makšau noin 122 euruo ili noin 6000 rupl ua, millä šuau tiijon loittosešta kantatuaton alkuperäštä ili šiitä, mitä reittie kantatuatot ollah afrikkalaisen alkukodin jälkeh miäränpiähäh vaellettu. Tutkimušta voit lisämakšušta šyventyä nykyaikua kohti. Yleisin käytöššä olija YDNA testi šisältäy 67 markkerie. Još täššä testissä on šiula ta kellänih toisella kakši tahi vähemmän eruo markkereissa, yhtehini kantatuatto pitäis löytyö jo arhiivalähtehistä. Mitä testien tulokšet kerrotah? Testaukšella šuahah tietoja šaman kantatuaton jälkiläisien muuttoliikkehistä. Ihmisien DNA erotellah toisistah eri haploryhmih ili heimoih. Haploryhmie on ušeita ta ne on merkitty eri kirjaimin A, N, I, H, G, tni. Esimerkiksi N piähalporyhmän omuavilla miehillä, on yhtehini kantatuatto noin 35 000 vuotta takaperin. On olomašša piähalporyhmie ta niillä on šamoin alahalporyhmie. Alahalporyhmät on šynnytty mutaatijojen šeuraukšena. Mutaatijolla tarkotetah periytyvyä tahi vakituista muutošta šukušolujen ošissa. Evoluutijon kannalta mutaatijot ollah ainuo tapa tuottua uušie vaihtoehtosie muotoja geenien perimäh. Ilmain mutaatijoita ei olis voinun šyntyö yksilöjen tahi lajijen välisie eroja. Muajilman eri kanšoilla on erilaiset halporyhmät. Kanšojen šukulaisuutta voijah yrittyä miäritellä halporyhmie tutkimalla ta vertailomalla. Esimerkiksi šuomelaisilla yleisimmät tuaton Y-hromosomin mukaiset heimot ollah N (58%), I (29%), R (7,5%). Vanhimmat halpotyypit löyvytäh Afrikašta. (Jatkuu)
6 «Oma Mua» 11. kezäkuudu 2014»» Vuokkiniemi Tulovaisuuš nykyajašša Marija Kirillova Tämän vuuvven pakkaiskuušša Koštamukšešša starttasi Tulovaisuuš nykyajašša -projekti. Projektin tarkotukšena on lapšien turvallisuuš. Še šai raha-apuo Tie kotih -hyvänluajintašiätijöltä ta Severstal -yritykšeltä. Vaikka projekti alko ei ammuin, ka šen ajan männeššä on äijän mitä keritty ruatua. Järještäjät tavattih ta paistih opaštajien kera, piettih yhtehisie harjotukšie lapšien ta vanhempien kera. Ohjelman ošallistujat aktiivisešti ruatah yheššä poliisin kera, käyväh koululoih ta taissellah tupakointie vaštah. Pyhän Valentinin päivän uattona oli yhtehini aktijo liikennehpoliisin kera. Lapšet juattih kaupunkin automiehillä šyväimenmuotosie korttija, kumpasissa pyritettih heitä šuojelomah kuin iččieh, niin ni matkuštajie ta kulkijie. Šamoin Tulovaisuuš nykyajašša -projektin ošal listujat käytih šuurella porukalla talvella meččäh. Tuanoin opaštajat ta heijän kašvatit myöššyttih matalta Rukajärvellä. Ieššä ollah lepopäivät Kormilan huuttorilla Vuokkiniemen lähellä. Kešäkuun alušša, Lapšien šuojelupäivänä Koštamukšen Družbakulttuuritalošša piettih Muamo, tuatto, mie onnellini pereh -pruasniekka. Šiih keräyvyttih perehet, kumpaset ollah projektin ošallistujina. Yheššä teijän kera myö tahomma löytyä oikien šuhtautumisen nykykoululaisih, kiänty keräytynehien puoleh projektin johtaja Tatjana Andruša. Jokahini voit tulla volont oriksi ta auttua meitä täššä hyväššä asiešša. Šeuruavana päivänä kulttuuritalon luona kisattih päiväkotien kašvatit. Lapšet piiruššettih asfaltilla šeičenvärisie kukkija ta šiitä joka lehellä merkittih, mistä hyö huaveillah. Omii mielii kirjutakkua ÎÎ Virhevalituš Oma Mua -lehen nro:šša 20 Apuo ta kannatušta rajan takuata -artikkelissa šattu viärä kuva. Artikkelissa esitetty kuva liittyy Pohjois-Viena -šeuran toimintah ta kuvašša olijat Ville Rohkimainen ta Eino Niemelä ollah Pohjois-Viena -šeuran etuštajie. Pahottelemma virhieštä. Kyläläiset akat kesrätäh Vuokkiniemen vanhojen aittojen luo Il l anpäivän pruasniekašša. Kuvat: Maikki Spitsina, Oma Mua Vuokkiniemi pyrkiy kulttuurikyläkši»»vuokkiniemi on haken mukah kanšainväliseh Finno-Ugric Capital of Culture 2015 -kilpailuh. Sari Heimonen Kilpailuh ošallistumisella tahotah tukie ta innoššuttua kyläläisie aktiiviseh toimintah. Tavoittehena on še, jotta karjalaisen kulttuurin merkityštä voipi noštua. Šentäh tällä projektilla tahotah vahvistua yhteistyötä muijen šuomelais-ugrilaisien toimijien kera ta šillä tavalla lisätä turismie, kumpani kohentais taloutta tulevaisuuvvešša täššä muajilman yheššä tärkeimmistä šuomelais-ugrilaisista kylistä. Lisäkši projektilla pyritäh luajentamah tietoisuutta aijošta ta eläväštä karjalaisešta ta kalevalalaisešta kulttuurista, kumpani kuitenki eläy uhatušša ympäristöššä Venäjällä.»»Finno-Ugric Capital of Culture ÎÎ Kilpailun voittaja julkissetah 31.08.2014 Moskovašša. ÎÎ Finno-Ugric Capital of Culture -kilpailun järještäy Youth Association of Finno-Ugric Peoples (MAFUN) nyt toista kertua. Vuuvven 2014 kulttuurikylän tittelin kilpailušša voitti Udmurtijašša šijaiččova Bygyn kylä. Tuolloin kilpailuh ošallistu kahekšan kylyä Venäjältä ta Virošta. ÎÎ Vuokkiniemi-seura ry, Karjalan Sivistysseura ry šekä Koštamukšen kaupunkin kulttuuri- ta musejovirašto on voimakkahašti oltu tukemašša kilpailuh ošallistumista. Karjalan Sivistysseura pitäy projektie erittäin merkittävänä karjalaisen kulttuurin eistämisekši. Kilpailuh ošallistuja aloveh kattau nykysen Vuokkiniemen kylän ta šen vanhat runokylät Vuonnisen, Latvajärven, Venehjärven, Kivijärven, Ponkalahen, Čenan, Pirttilahen, Mölkön ta Tollonjoven šekä Koštamukšen (nykyni kaupunki on vanhan Kontokin kylän paikalla). Šuomešša Kuivajärvi ta Hietajärvi ollah oša tätä šamua runoalovehta. Vuokkiniemi on iellähki elävä kylä ta šen noin 200 talošša eläy šuunnillen 500 henkie, kumpasista 85% on karjalaisie. Valtaoša väještöštä käyttäy arkikielenä vienankarjalua. Perintehini kieli ta kulttuuri vielä tänäki päivänä vahvana eletäh kyläššä. Šuurin oša nykysistä vuokkiniemeläisistä on vanhojen runonlaulajien jälkiläisie.»»lisyä tietuo ÎÎ Kilpailun kotišivut löyvytäh ošoittehešta http://www.uralic. org/ ÎÎ MAFUN www.mafun.info ÎÎ Vuokkiniemen kotišivut www.vuokkiniemi.net ÎÎ Koštamukšen kaupunkin kotišivut http://www.kostomuksha-city.ru/ ÎÎ Hakemukšešta vaštuaja: Sari Heimonen, Muhos Laitasaari, +358445617943, sari.heimonen@gmail.com Kalevalan luoja Elias Lönnrot löysi Vuokkiniemen ta šen runokylät. Hiän keräsi kymmenie tuhanšie šäkeitä ta kokosi niistä kuulusan Kalevalan. Hiän oli päivännyn Kalevalan 28. tuiskukuuta 1835, joten vuotena 2015 šiitä tulou kulunuokši 180 vuotta! Vuokkiniemen pitäjä oli 1800-luvulla vanhan runonlaulun keškuš, kumpasen alovehelta piäoša Kalevalakanšalliseepossan runoista on kerätty. Tämä kalevalalaini runopešä löyty alun perin piiriliäkäri Zacharias Topelius vanhemman kiinnoššukšen kautti hiän nimittäin kirjutti jo vuotena 1803 muistih runoja Šuomen alovehella kulkevilta karjalaisilta laukkukauppiehilta. Hänen kolmannešša julkaisomašša vihkošša viitatah Vuokkiniemeh. Viimeseššä ili nellänneššä julkaisuššah hiän kertou šuorah mistä runoja löytäy: Yksi ainoa maanpaikka, sekin Suomen piirin ulkopuolella, tai muutama pitäjäs, Arhangelin läänissä erinomattain Vuokkiniemen Pitäjäs, säilyttää vielä vanhat tavat, ja vanhan urosväen jutut vilpitönnä ja puhtaana. Siellä veisaa Väinämöisen ääni, siellä soipi vielä Kantele ja Sampo.
»»matkuštamini «Oma Mua» 11. kešäkuuta 2014 7 Alkuperäiskanšojen šuuri Foorumi»»Alkuperäiskanšojen Foorumi piettih oraškuušša Yhistynehien Kanšakuntien piämajašša New Yorkissa. Kahekši netäliksi tilaisuuteh keräyty alkuperäiskanšojen yli tuhat etuštajua koko muajilmašta Indijašta ta Afrikašta, Šuomešta ta Venyäheltä.»»Ruato Foorumissa Alina Čuburova Šanotah, jotta Alkuperäiskanšojen Foorumi ta i koko Yhis tynehet Kanšakunnat oli peruššettu juuri šitä varoin, jotta viranomaisilla ta alkuperäiskanšoilla olis paikka, missä hyö voitais tavata, paissa ta tulla yhteh mieleh. Juuri šentäh Foorumih joka muašta, kumpasešša eletäh alkuperäiskanšat tulou delegaatijo ta šiih kuuluu viranomaisie ta kanšalaisjärještöjen etuštajie. Tulou niin, jotta viranomaiset tullah kertomah omien maijen aikahšuannista, a kanšalaisjärještöjen etuštajat omien kanšojen propleemoista šillä tavalla ni tulou pakina Foorumissa. Foorumin istorijašša šuomelais-ugrilaisista kanšoista kaikista aktiivisimmat ollah saamelaiset, kumpaset joka vuosi tullah Foorumih šuurella joukolla Šuomešta, Norjašta ta Ruočista (Murmanskin saamelaiset tullah harvoin) ta heijän delegaatijoissa aina on ollun äijän nuorta. Šuomelaini Suoma Sámi Nuorat -nuorisojärještö on aika aktiivini ta tunnettu Foorumissa. Jo viijettä vuotta Šuomelais-ugrilaisen muajilman aktivistit esiinnytäh omien kanšojen puolešta Foorumissa tänäki vuotena paičči saamelaisie, šinne tuli karjalaisie, komilaisie, mordvalaisie, šuomelaisie ta virolaisie. YK:n pitäy kiinnittyä huomijota muašeutuh, šentäh kun šuurin oša alkuperäisväještöštä eläy kylissä. Šuomelais-ugrilaisista kanšoista saamelaiset on oltu kaikista aktiivisimmat, joka vuosi ne tullah foorumih šuurella joukolla. Kakši šuomelais-ugrilaista side eventie Foorumissa šuau järještyä niin šanottuja side event (karj. šivutapahtuma). Še on esittelyn muotoni tapahtuma, missä kerrotah omista maista ta kanšoista, projektiloista ta tulokšista. Šuomelais-ugrilaiset aktivistit järješšettih kakši šemmoista. Enšimmäisen 16. oraškuuta järješ ti Šuomelais-ugrilaisien kan šojen nuorisoassosiatij o (MAFUN). Tapahtuman nimi oli Alkuperäiskanšojen muašeuvun kulttuuri keškuk šet. Tapahtumah ošallistu noin 30 alkuperäiskanšojen etuštajua koko muajilmašta. Tapahtuman vetäjänä oli šuomelais-ugrilaini aktivisti, Alku peräiskanšojen Foorumin jäšen virolaini Oliver Loode. Hiän pakasi šiitä, jotta YK:n pitäy kiinittyä huomijota muašeutuh, šentäh kuin šuurin Šuomen saamelaini Aslak Holmberg ta alkuperäiskanšojen oikeukšien asientuntija Aleksei Tsikarev. oša alkuperäisväještöštä eläy kylissä. MAFUN:in johtaja šuomelaini Sampsa Holopainen kerto lyhyöšti yleisöllä šuomelaisugrilaisista kanšoista, presentoi Šuomelais-ugrilaisien kanšojen nuorisoassosiatijon (MAFUN) ta esitteli Šuomelais-ugrilaisen muajilman Kulttuuripiäkaupunki -ohjelman, kumpasen järještö käynnisti viime vuotena. Nuoren Karjalan piälikkönä mie kerroin udmurttilaisešta Bygy-kyläštä, kumpasešta on tullun enšimmäini šuomelaisugrilaini kulttuuripiäkaupunki. Jo kuuši kuukautta kyläššä on ollun aktiivini kulttuurielämä, kumpani auttau kiinittyä turistien ta viranomaisien huomijota udmurttilaiseh kulttuurih. Bygy näyttäy, mitein kulttuuri voit vaikuttua alkuperäiskanšojen elinpaikkojen yhteiskunnallistalouvelliseh kehitykšeh. Š uome l a i s - u g r i l a i n i a k t i vis ti, alkuperäiskanšojen oikeuk šien asientuntija Aleksei Tsikarev jatko keš kuštelun. Hiän korošti, jotta kylien ta alkuperäiskanšojen MAFUN:in johtaja Sampsa Holopainen ta foorumin jäšen virolaini Oliver Loode. kult tuuri perinnön välill ä on keškeytymätöin šuhteh još šäilytäh kylät, šäilytäh meijän kanšojen kulttuuritki. Aleksei Tsikarev ehott i muajilman kantakanšojen kulttuurikeškukšien verkošton peruštamista. Hänen mieleštä še vois aiheuttua kulttuurivaihtuo. Venyähen Alovehien kehittämisministerijö, RAIPONjärještö ta Venyähen Šuomelaisugrilaisien kanšojen assosi atijo järješšettih 22. oraškuuta toisen Alkuperäiskanšojen kielien šäilyttämis- ta kehittämistavat -šivutapahtuman. Šiinä niise oli äijän vierašta ta hyö paistih enemmän kielien šäilyttämiseštä. Tilaisuuvvešša oli esitetty hyvie esimerkkijä nenetsien, mordvalaisien, Šuomen saamelaisen ta Uuvven Zelannin maori-kanšojen elämäštä. Toivon, jotta šuomelaisugrilaisien muajilman kanšat iellähki tullah Alkuperäiskanšojen Foorumih, kerrotah omista kanšoista, niijen aikahšuannista ta propleemoista YK:n šuurelta korokkehelta. ÍÍLoppuoša. Alku n:šša 21
8 «Oma Mua» 11. kezäkuudu 2014»» pruasniekat Oraškuun lopušša Lapšien Luomistalošša piettih juhlakonsertti, kumpasešša kollektiivit esitettih luomistyön yhtehvetoja. Kuva: Nadežda Vasiljeva Luojien ta kaunehuon talo»»ihmisien elämä, kumpaset omin käsin luajitah kaunehutta meijän ympäri, aina on mukava. A još šiih luomistyöh yhytäh meijän lapšet, niin še on kahta kertua mukavampi. Nadežda Vasiljeva Rikeneh pienissä kaupunkiloissa ta pos olkoissa tyttöjen ta poikien kehityškeškukšekši tulou Lapšien luomistalo. Šiinä aina kiehuu luomiselämä, šiinä šynnytäh idejat, šiinä kuin opaštajat, niin ni lapšet opaššutah elyä kaunehuošša, hyvyoššä ta šoinnušša. Kalevalašša šemmosekši keškukšekši tuli Piirin Lapšien luomistalo. Luomistalon perintehie Tänä opaššušvuotena 40 kerhošša harjotteli yli 550 opaštujua. Lapšet tutkittih taitehta ta estetikkua, kulttuurie, turismie ta omua šeutuo, sosiaalista pedagogikkua, tietuo ta tehniikkua. 40 opaštajua opittih omie kašvattija laulamah, tanššimah, piiruštamah, ompelomah, muovailomah ta harjottelomah eri käsitöitä. Šen lisäkši šiinä yštävyyštalošša joka netäli järješšetäh mukavie toimehpitoja. Kalevalalaiset tykätäh jo perintehellisiksi tulleita talven kaimajaisie, Roštuon illaččuja, urheilukilpailuja, eri kilpailuja. Oraškuun viimesinä päivinä opaštajat ta kašvatit kučutah vanhempie ta Kalevalan eläjie oman luomistyön yhtehvetoh. Tavallisešti še on opaššušvuuvven tärkein tapahtuma luojien šuurella kollektiivilla. Tanššija ta kukloja Tänä vuotena kalevalalaisien kollektiivien lisäkši pruasniekkah ošallissuttih lapšet Borovoista ta Jyškyjärveštä. S urpriz- ta Zv ozdočka -tanššiyhtyvehet tultih juhlakonsertin koristehekši. Šanakši, S urpriz-ryhmä ei ammuin juhli omua 10-vuotispäivyä. Še on hyvin tuttu ei vain Borovoissa, ka i koko Kalevalan piirissä. Vuosien mittah tanššiyhtyvehen ohjuajana on ollun Irina Voronina. Hiän iče luatiu tanššija, valiččou musiikkie, kekšiy ta ompelou pukuja. Tytöt vuotetah joka harjotteluo, šentäh kun heitä oikein kiinnoššetah tanššit. Pitäy nähä, kuin hyvällä mielellä ollah omatoimiset tanššijat, konša kuullah šalista: Bravo, S urpriz! Vielä yksi kummallini kollektiivi toimiu Kalevalašša. Rodničok-kuklateatteri on še yhtyveh, kumpasešta 20 vuotta takaperin alko Lapšien luomistalon elämä. Teatteri kašvatti jo monta polvie näyttelijie. Vuosien mittah kuklateatteri monta kertua on tullun Karjalan Kuklantida-festivaalin diplomantiksi, a vuotena 2006 tuli Venäjän Zolotoi kl učik -festivaalin laureatiksi. Lapšet esiinnytäh eri kuklojen kera, kumpasie hyö luajitah omin käsin. Heijän työn innoštajana, auttajana ta järještäjänä on kollektiivin ohjuaja ta Luomistalon johtaja Nadežda Šestihina. Tänä vuotena ohjuajua ta näyttelijie kiinnošti varjoteatteri. Konsertin kaččojat šuatih nähä, jotta uuši šuunta hyvin onnistuu lapšilla. Muotie ta piiruššukšie Molod ožnaja moda -yhissykšen harjotteluih käyväh yläluokkien tytöt. Ohjuaja Svetlana Ordina opašti heitä ompelomah mekkoja, paitoja, koštoja. Luomistyön illačušša tytöt esitettih lavalla omie merkattuja pukuja, Harjottelu piiruššušstudijošša ohjuajan Tatjana Vasiljevan kera. Kuva: Nadežda Vasiljeva kumpasissa tuntu karjalaini ornamentti. Noin puolišatua lašta harjotellah piiruššušstudijošša. Yli 15 vuotta ohjuajat Tatjana Vasiljeva ta Vladimir Povolotski kynän, penššelin ta mualien avulla autetah lapšie Kalevalašta, Borovoista ta Jyškyjärveštä tuntomah oman šeuvun kaunehutta ta omaluatuisuutta ta näyttämäh šitä kankahalla. Meijän nerokkahista lapšista ta heijän opaštajista voipi kertuo pitälti. Opaštajat Irina Hudokormova, Natalja Tabota, Aleksei Karnauh, Julija Žorova, Galina Ivanova ta monet muut tykätäh omua työtä, kašvattija ta Luomistaluo. Tänä vuotena Luomistalošša enšimmäistä kertua ruato Pienokaisien koulu. Še merkiččöy, jotta kohta piäštökkähien tilalla tulou uušie lapšie, uušie luojie ta kaunehuon ihailijie. Tänä vuotena 40 kerhošša harjotteli yli 550 opaštujua. Lapšet tutkittih taitehta ta estetikkua, kulttuurie, turismie ta omua šeutuo, sosiaalista pedagogikkua, tietuo ta tehniikkua.
»»kyläläzet «Oma Mua» 11. kešäkuuta 2014 9 Paginas argipäiväine»»lapsienke karjalakse pagizijua perehty on, da ei vai yhtes Petroskois. Anukselaine Svetlana Čuprova omien bunukoinke pagizou livvikse.»»muamankieli Jelena Filippova Tänäpäi rouno ku jo emmo huijusta sanuo iččie karjalazekse da jiävie omua kieldy. Ga toiči näet buito tämä varavo, oman kielen huijustandu ei ole kogonah hävinnyh. En pagize vahnemban polven rahvahas da kieliaktivistois, tiettäväine. Pagizen lapsis. Sellitän, midä tahton sanuo. Konzu rubien pagizemah oman sizären lapsenke karjalakse, ga puaksuh kuulen vastah: Sano ven akse, en ellendä. Hos ellendäygi häi. Ei hänenke kois ainos paista karjalakse, ga häi kuulou kieldy buabolois da died olois, kudamat keskenäh paistah vaiku täh kieleh. Opastuugi kieleh školas. Ga hänen mieles karjalan kieli on vaiku buaboloin da died oloin kieli. Hänen igähizet sih ei paista, sendäh häi huijustelou sidä, ku ellendäy. Konzu hätkembän vai ollou joukos, kus rahvas paistah meijän kieleh varuamattah da huijustelemattah, sit äski lauhtuu, unohtahes da jo heittäy sano ven akse -kyzyndän. Grafovoil-Čuprovoil se on toizin Pitkättävy rodih algu. En huavannuh kirjuttua omas perehes. Täs kirjutukseshäi pagin rodieu toizis anukselazis, kudamil kai on toizin, ei muga, kui olen kirjutannuh ylähän. Anukselaine Svetlana Čuprova oman kahten bunukanke pagizou livvikse. Hänen karjalankieline pagin kaksitostuvuodizel Leral da kaheksavuodizel Johoral on ihan tavalline, luonnolline. Moine argipäiväine da varzinaine. Hyvin nägyy, ku lapset ollah harjavuttu sih. Nikudai heis ni duumaiče ei, miksebo buabo pagizou nenga. Luonnolline heile on ellendiägi kai, midä sanou buabo. Ei hyö händy nyrvitä, midäbo la olet sanonuh, kiännä. Kui iče maltetah, mugai vastatah hänele. Ei toiči ruohtita sanuo pitkii virkehii karjalakse, ga lyhyösti vastata maltetah da kehtatah. Pienyössäh lähtijen Svetlana Čuprovua da hänen bunukkua Lera Grafovua Anukses tutah hyvin. Lera buabanke ainos ollah runoloin lugijoin kilvas. Enzi kerdua tuldih lugemah karjalakse, konzu tyttözel oli viizi vuottu igiä. Pienyössäh lähtijengi buabo bunukanke pagizou livvikse. Meile perehes aiven oli karjalan kieli. Minun muamo pruavobunukoinke ainos pagizou karjalakse. Häi pagizou endizelleh, kui hierus paistih. Ven ua ellendäy, kuito mättiäy Svetlana Mihailovna on ylen hyvä abuniekkugi omile bunukoile. Konzu voimatutah, ei kävvä školah, ga kai midä opastutah sil aigua školas, hyö kačotah buabanke. Kois olles enämbän ehtitäh, ennitetäh programmas toizii opastujii. Kuva: Jelena Filippova, Oma Mua sih kieleh, ga ei kaikkie oigieh sano, rubieu sellittämäh Svetlana Mihailovna. Minun mužikal rodu sežo on karjalaine. Muatkoi minun on karjalaine. Ga hyö perehes enimyölleh ven ua paistih. Se oli, kuni mužikku ei tulluh minun pereheh. Nygöi sežo minun muamanke tarattau karjalakse. Konzu Lera rodih, myö muamanke äbäzöičimmö händy, kačoimmo. Pagizimmo vaiku karjalakse. Svuattu vie sanoi silloi: Pagizetto lapsele karjalan kieldy, ei rubie ni karjalan, ni ven an kieldy hyvin tiedämäh. Ga ylen hyvin rubei. Anglien kielehgi ylen hyvin maltau. Svetlana Mihailovnale mieleh tulou ammuine vastavus. Pikkarazen Leranke hyö oldih pihal. Astutah, karjalakse paistah. Vastah tulou Tatjana Pavlova, anglien kielen opastai. Häi sanoigi: Kui hyvä on, ku työ tyttösty opastatto karjalan kieleh. Häi rubieu ylen hyvin opastumah toizii kieliigi. Svetlana Mihailovna vie oppi sanuo vastah, kuibo muga. Sit iče ellendi, midä enämbi kieldy lapsi tiedäy pienete, sidä parembi hänel on opastuo ližiä kieldy. Leral kielienke kai hyvin rubei menemäh. Paiči anglien kieldy tyttöine vie opastuu suomen kieldy. Iče kerran nedälis kävyy suomen kielen opastajalluo, kerran ku heijän kluasas školas on vaiku anglien kieli. Karjalan kieldygi heijän kluasas sežo nikonzu ei opastettu, sih Lera harjavui perehes. Svetlana Mihailovna iče kolmekymmen kaksi vuottu ruadoi lapsienke, opasti karjalan kieldy päivykois. Ei malta jongoi sanuo, sendähgo iče rubei bunukoinke pagizemah livvikse vai sendäh ku bunukat ainos oldih hänellyö da hänen muamalluo hierus, Mägrätjärvel, kus kuului vai yksi karjalan kieli da kogo kylä oli karjalaine. Se nygöi kyläh ei jiännyh paiči heidy ni yhty karjalastu, eletäh yhtet tulolazet duaččuniekat. Parahis parahimale Jo moni v u o t t u peräkkäi Lera buabanke yhtytäh runoloin lugijoin kilbah. Kuuzi kerdua, oppikkua duumaija, Lera oli niilöis voittajannu. Erähänny vuon tyttösty palkittih muga sanottih Parahakse parahimis lugijois da annettih hyvä lahju. Detsavus häi oli moine vagavaine, varačču, mustelou buabo, nikonzu nimidä ei lugenuh eigo karjalan, eigo ven an kielel. Vuotas minä opin händy ähkätä konkursah. Minä jo iče kävyin sinne. Dai Lera kerras toizen sijan otti. Seiččietostu lugijua oli silloi hänen igäjoukos. Se enzimäine runo, kudaman Lera lugi, oli Zinaida Dubininan. Tämän jälles on lugiettu läs kymmendy runoilijan runuo kilvas. Tänävuon buabo bunukanke otettih lugiettavakse Ainon itku Zinaida Timofejevnan livvikse kiännetys Kalevalas. Dubininan runot hyvin tartutah piäh. Niilöis on prostoi rahvahan kieli, moizet jogapäiväzen eloksen sanat, korgies ÎÎ Opastuu Anuksen školas n:o 1 kuvvendes kluasas. ÎÎ Kuuzi kerdua oli voittajannu Karjalakse runoloin lugijoin kilvas Anukses. ÎÎ Karjalazis kirjuttajis tyttözele mieleh ollah Zinaida Dubininan runot, ven an kielel suvaiččou lugie fantastiekkua. ÎÎ Školan jälles tahtos lähtie opastumah anglien da suomen kielen kiändäjäkse. ÎÎ Suvaiččou kaččuo televiizorua da kävvä kalah. ÎÎ Karjalazis syömizis suvaiččou šipainiekkoi da keitinpiirualoi, kaluagi. Enzi kerdua Lera Grafova lugi karjalakse runuo kilvas, konzu hänel oli viizi vuottu igiä. Tämän jälles tyttöine joga vuottu yhtyy sih da jo kuuzi kerdua oli niilöis voittajannu. Kuva: Jelena Filippova, Oma Mua ti arvostau runoilijan ruaduo Svetlana Mihailovna. Buabo bunukanke ainos tarkah vallitah runoloi kilbah. Kačotah, ku niilöis olis oma mieli, ku nägys kielen kehitys. Lugiegi Lera maltau ylen hyvin. Ellendäy midä lugou. Tiedäy, kuh pidäy azettuo, kus vagavembal, kus hellembäl iänel sanuo. Johor, Leran velli, lähti sizärele selgäh. Tänävuon enzi kerdua oppi omua ozua kilvas. Tänävuon istuimmo, vuotimmo, konzu sanotah voittajat. Ezmäi palkittih lapsii eri nominatsielois. Sit sanottih niilöi, ket»»lera Grafova otettih kolmas da toine sija. Johor silkeskie sanougi: Midäbo sit, meijän Lera on enzimäine. Häi ei voinnuh ni duumaija, ku Lera nimidä ei sua, nagrau Svetlana Mihailovna. Konzu ollou linnas libo kustahto muijal mitah festivuali libo pido karjalan kielel, Svetlana Mihailovna ainos on niilöis omien bunukoinke. Sanou: Konzu kučutah, ainos lähtemmö, emmo kieldävy, nero nikonzu ei ole liijakse. Omii mielii kirjutakkua
10 «Oma Mua» 11. kezäkuudu 2014»»kirjallisuuš Iivan Rokačč»»Joga kanzal on oigevus eliä omal mual omal mielel. piän al nostih toizet omua muadu puolistamah. Veškelyksen Ivuška pajatti karjalakse kukkijoin puuloin savus. Kuva: Tatjana Bolujeva Kazvisavun kuulumizii»»uvven Vilgan Ildukečoi-kluubu pidi vastavuksen Petroskoin valdivonyliopiston kazvisavus. Tatjana Bolujeva Juablokkupuut kukitah, karjalazet pajot kuulutah Kezäkuun 1. päivänny Petroskoin valdivonyliopiston kazvisaduh kučuttih rahvastu kaččomah, kui kukitah savus juablokkupuut. Savus on enämbi sadua juablokkupuuloin roduu, kudamii kazvau Karjalas. Programman savun gostile valmisti da vedi Kazvisavun tiedoalan vahnin ruadai, muatalovuon kandiduattu, Uvven Vilgan kylän Ildukečoi-paginkluuban emändy Tatjana Kirilkina. Hyviä mieldy oli nähtä kazvisavus Veškelyksen kylän Omamualazet-kluuban da Ivuška-pajojoukon rahvastu. Heijän hyvyös pruazniekal oli pietty yhtehine konsertu karjalan kielel. Sih konsertah yhtyi Uvven Vilgan pajattaigi Zinaida Vasiljeva. Oli järjestetty savus kilbuagi, čuajustola, ozutettih dokumentufil moigi. Hyvä rodih pruazniekku kazvimual, valgiet juablokkupuut ilaškoittih silmiä. Kel oli himo, net ostettih kukkien vezoi da muarjutuhjoloi. dija Krukovskoil. Pastajan nerolois Klavdija Mihailovna sai lahjakse Floks-kukkien vezoi. Runoilii Veškelyksespäi Kazvisavus minä tuttavuin Veškelyksen kylän fermerah, Lev Vorobjovah. Muanruadajakse Lev rubei vuvvennu 1991, joga vuottu häi istuttau kolme gektuarua kartohkua da suau lähes nelliäkymmendy tonnua heiniä talvekse. Mies kuuluu veškelčoin Omamualazet-paginkluubah, pajattau pajoloi da iče kirjuttau runoloi. Nygöi mies valmistuu matkah Suomeh, Laulujuhlatpajofestivualih, kudai rodieu kezäkuun lopus. Hyvä rodih pruazniekku kazvimual, valgiet juablokkupuut ilaškoittih silmiä. Nina Jakovleva Kahten suuren muan Ven an da Ruočin välis pieni Karjal ainos oli verizenny kohtannu, kus vastakkai tuldih käzin toine toizeh, poltettih da tapettih, juat tih mualoi, opittih muanittua toizeh uskoh. Nämmis aijois on kulunuh sadoi vuozii, ga vie tässäh mustos ollah heijän nimet Ahma, Vuorna, Kirill Rogozin, Luka Räsänen, Mikitka, Robonitsa, Odina Savanov, Tretjak Kolosnik, Ivan Rokačču. Tänäpäi rodieu kerrottu Rokačus. Ivanko Stepanov Rogač Tiikšin kyliä, kuduaspäi rodužin oli Rokačču, mainitah enzimästy kerdua XVI vuozisual. Lapin pogostoin vardoičuskirjois on olemas kylien da niilöin eläjien luvettelo: Tiikšin kylä, sie eläy muanruadajua: Ivanko Stepanov Rogač, kylvöy ruistu osminu, heiniä viizi kuhilastu Ileika Ondrejev, kylvöy ruistu puoli osminua, heiniä 2 kuhilastu... Kaikkiedah Spuasan pogostal Rukajärvel da lähimäzis kylis on 44 pihua, rahvastu niilöis 70 hengie. Moizii luvetteloloi luajittih XVI vuozisual muanruadajii muale kiinnittämizekse, ku tietois olis äijygo taloidu, pihua, eläjiä on kylis, äijygo veruo ottua heis valdivoh. Tämä dokumentu on arvokas sit puoles, ku tiä on mainittu Suuren Tiikšin kylän eläi Ivan Rokačču (Rogač). Se on tottutoven elänyh ristikanzu. Kylien eläjis häi on mainittu enzimäzenny, häi ainavo on merkitty luvetteloh ižännimel. Nägyy, ku sidä ristikanzua kunnivoittih kyläläzet. Repol an da Rukajärven pogostat (nygöine Mujehjärven piiri) XVI vuozisuas algajen»»zuakkunat kuuluttih Lapin pogostoih, Novgorodan mualoih. Vuvvennu 1478 nämmä muat Novgorodan peräh ruvettih kuulumah Ven an keskivaldivoh Moskovale. XVII vuozisuan toizel puoliškol Repol an da Rukajärven pogostat ollah Anuksen piän al da Anuksen ujezdan käskynhaldivoiččijan vallan al. Eliä omal vallal Vuvvennu 1611 kevätkuun aigah ruoččilazet, kudamii johti Anders St uart, ruvettih eistymäh Repol ahpäi, ku tahtottih valloittua Vienan meren Sumskii ostrog. Ruoččilazet valloitettih suuren alovehen: Lentiera, Tuuseni, Luovutsuari, Repol a, Kolvasjärvi, Roukkula, Čolku, Kiimaisjärvi. Kylät poltettih, rahvahii muokattih, erähii otettih kiini. Valloittajii vastah nostih kai paikallizet eläjät. Muanruadajat kerävyttih joukkoloih, tuldih käzin ruoččilazih meččypeittoloispäi. Suuren Tiik šin kyläh sežo kerävyi moine partizuanujoukko, kuduan piälikökse rodih Ivan Rokačču. Tarinoin mugah Rokačču oli ravei, kumman vägevy da mielevy mies. Häi autoi köyhii da hädäh joudunuzii. Aijan aloh rahvas keksittih Rokačus kummankerdomustu: Häi uidi järvie myöte kivel, yskäs hänel oli tuoheh kabaloittu nännilapsi, kuduan häi pellasti ruočin käzis vaihtoi lapsen omah ristah, konzu häneh ammuttih, bul kut ei koskiettu hänen rungua, Rokačču keräi niilöi hattuh. Rokačun joukko oli Ryhjän niemel, ruočit oldih toizel rannal. Hyö pöllätettih, ku tullah da tapetah kaikkii, poltetah kylä, ku ei annetanne heile venehii ehätyksekse. Rokačču vastai, ku ni yksi heis ei piäze toizele rannale. Häi käski heile nostua keppi lahten toizel puo Kui Rokačču piästi Tiikšin madolois Enne Tiikšis oli ylen äijy maduo. Paikallizet rahvas niidy varattih. Rokačču nägi sen da piätti auttua. Häi tiezi luvun, kuduadu mavot varattih. Rokačču madoloi ei varannuh, net kuunneltih händy, kui sogiet kažinpoijat. Aijoi huondeksel Rokačču keräi kai mavot järven rannale, istavui veneheh da sanoi luvun. Kai mavot lähtiettih uidamah venehen peräh. Rokačču tuli elämättömän suaren randah, luadi kažl as pillin, puhui sih lugusanat da riputti pedäjäh. Pilli se ainos sanoi luguu, mavot azetuttih puus ymbäri da ei ni kačottu Rokaččuh, kudai istavui veneheh da lähti soudamah. Sit aijas Tiikšis ei ole maduo. Kui Rokačču ruočit jätti suarele Paras pastai eläy Uvves Vilgas Yksi kilvois, kudamii piettih Kazvisavus 1. kezäkuudu, oli kilbu, kudamas opittih vägie pastajat. Magiembat sulčinat da keitinpiiruat roittih Klav Kuului kazvisavus Kalevala-eeposan runoloigi. Kuva: Tatjana Bolujeva Konzu ruočit tuldih Tiikših, hyö käskiettih Rokačule vediä heijät venehil Rukajärvele. Hyö lähtiettih nelläl venehel. Pisman jogie myöte soudajes ruočit käskiettih Rokačule azettuo suarele. Sie ruočit uinottih, ei vai Rokačču muannuh. Tuuli ajoi rannaspäi kolme venehty. Rokačču istavui nelländeh. Ei ehtinyh häi loitokse mennä, ruočit havačuttih. Hyö ruvettih iändämäh, ku Rokačču tulis järilleh, uskaldettih, ku ei koskieta händy. Kai ruočit, heidy oli 43 hengie, jiädih suarele da kuoltih sinne.
»»histourii «Oma Mua» 11. kešäkuuta 2014 11 u karjalaine partizuanu Karjalazetgi ijän kaiken tahtottih eliä vakkinazien käskyttäh. Oli meijängi keskes rohkiedu da mieleviä, kudamien lel, a häi sih ozuau ambuo (lahti oli 800 metrii levevytty). Ruočit mugai ruattih, ga Rokačču ambui da keppi sih katkei. Ruočit pöllästyttih da kabrastuttih iäres. Erähän kerran pöllästyttih ruočit, ku nähtih rannas kogonaine arteli miesty miekat käis se Rokačču käski panna sadah leppäh miehien kauhtanat da tyveh azettua terävypiähizet kuožalit ku miekat rouno. Rokačus karjalazet saneltih tarinoi. Erähän mugah häi kui Irlandien pyhä Patrik pellasti omamualazii madolois. Valloittajii vastah nostih kai paikallizet eläjät. Muanruadajat kerävyttih joukkoloih, tuldih käzin ruoččilazih meččypeittoloispäi. Kanzallizes muzeis olii Rokačun vestos. Rokačun kalmu. Vuozi 1926. Vuvvennu 1950 Rokačun kalmu oli avattu da sie löytty miehen, kahten naizen da kahten lapsen luut, kudamis nägyi, ku kai hyö ollah tapettu.»»p otr Gubanov, Rokačču * * * Rokačun joukos nygöi oli enämbi kolmie sadua miesty. Erähil oldih orožat. Ga enimil keral oldih kirvehet, kanget da kurikat * * * Ketbo ollah nämmä rahvas? hämmästyksis kyzyi Ulli.- Kusbopäi net tuldih? Timo nosti piän da sežo nägi tundemattomii vakkinazii. Nämmä ei olla karjalazet, sanoi häi. Venehet ollah toizenmoizet, rahvasgi. Net ollah ruočit! Pidäy teriämbäh piästä kodih, ližäi häi Rokačču azetti vannehtu uudeh puččih, konzu hänellyö huahittajen juoksi Timo. Tuatto! Ruočit tullah! * * * Ruočit endizelleh seizottih, ei ruohtittu nosta yläh da kyskiekseh bojuh. Sit hyö lähtiettih astumah madalastu myö da ruvettih ähkimäh tiikšilazien venehii rannaspäi. Hyö otetah meijän venehet! vongahtih Suava. Milbo myö nygöi rubiemmo kalastamah, pahoindelih Riigo. Venehet luajimmo uvvet, sanoi Rokačču. Taloit jiädih poltamattah dai perehet mečäs peitos * * * Jo oli puolenyön loitos, konzu kuuzi lauttua toine toizen peräh lähtiettih rannaspäi. Jogahizel istui kolmin miehin muškietat valmehel. Dostalit sovvettih, heijän keijähät da kirvehet oldih tyves. Enzimäzel lautal oli Rokačču. Hänen rinnal muškietat käis seizottih Timo da Suavan vahnin poigu Ruočit muattih. Heijän undu niken ei vardoinnuh: Tiikših karjalazil eihäi jiännyh ni yhty venehty. Tapammo kai, šupehutti Suavan vahnin poigu Timoh kiändyjen. Timo da Mikko tahtottih hypätä suarele, ga Rokačču heijät azetti. Emmo rubie tappamah maguajii ruoččiloi, ga heijän venehet otammo. Hyö iče kuoltah tänne, nälgäh * * * Karjalazet, ven an strel tsat da lappalazet astuttih suodu myö, erähis kohtis polvessah upottih pehmieh da nezeväh sammaleh. Äijät heis ei kiännytä kodih, ei nähtä omii, ei kuulta heijän itkuu da voiveroitustu. Erähii surmatah ruoččilazien bul kut, toizet kuolluzinnu viertäh salmen viluh pohjah. Vaigu jiäs eloh Timo, ei hävies, ei loppus meijän rodu, duumaičči Rokačču. Ku Jumalal pidänöy, ga ottakkah minun riähkähine hengi, vai jättäkkäh poijan elämäh. Ku ilmazes ijäs ei heitettäs mual kävelendän minun bunukat da pruavobunukat.»»kenbo sinä olit, Rokačču? Moneh kerdah Rokačču partizuanujoukkoloinneh vastusti Tiikšin hyökkävysty. Suurii ruoččilazien joukkoloi vastustajen hyö annettih aigua kyläläzile piästä pagoh meččäh da Tiikšin toizele rannale. Rokačus da hänen perehes ei ole tottutovellistu histouriellistu tieduo. Yhtet väitetäh, ku erähän kerran ruočit tavattih Rokačun perehen da tapettih kai. Jällespäi, konzu Rokaččugi sai surman, händy pandih kunnivoijen yhteh kalmah omien kel kylän kalmužimale niemele. Toizet saneltih, ku Rokačču sai surman Tiikših Rukajärvelpäi tulduu. Sie häi nägi, ku ruočči tahtou tappua lapsen. Rokačču rubei puolistamah lastu da andoi ruočile oman ristan, ku se andas hänele lapsen. Rokačču otti lapsen da lähti Tiikših, ga sie oldih ruočit, hyö pystettih Rokačun hänen miekal. Rahvas rounoku pandih Rokačču da lapsi yhteh kalmah. Piiteriläine kirjuttai P otr Gubanov kirjutti histouriellizen kerdomuksen Rokačču. Sen mugah Rokačul oli pereh, akku Ougi da kaksi poigua Juakko da Timo. Vahnin poigu Juakko kuoli ruanoih, nuorembi Timo bojuh. Ičegi Rokačču kuoli suures bojus, konzu vastakkai tuldih karjalazet Rokačun piän al da ruočit, kudamii johti polkovniekku Anders St uart. Rokačun vahnin poigu Juakko ei ehtinyh naija, nuorembi Timo nai Ullis, kudai jäi leksekse. Sih Gubanovan mugah loppih Rokačun sugu. Olgah kui tahto, ga toko vai paikallizet rahvas nellän suan vuvven aloh pietäh Rokačun kalmua pyhänny kohtannu, tuvvah sinne den gua da kalmale kazvanuoh puuh sivotah kirjavan kangahan tilkuzii. Ku suas tiijustua, mittuine oli se ammuine kuulužu karjalaine urhoi, Karjalan histouriekan Aleksandr Linevskoin kehoitukses vuvvennu 1950 Rokačun kalmu avattih. Siepäi oli otettu Ivan Rokačun piämal l ušku da antropoulogu Mihail Gerasimov sen mugah luadi Rokačun vestoksen, kudai tänäpäi on kanzallizes muzeis. * * * Rokaččuh tuli ruočči raudusovis keihäs käis. Iivan vastai händy. Ga sit livestyi čuurul da ei ehtinyh vastustua uuttu iškuu. Ruočin keihäs pystiihes hänen ryndähäh. Rokačču pakui muale. Häi oli vie hengis da tunzi, kui veri lähtöy ruanaspäi da väit loputah. Iivan tunzi, kui selgiä polletellah omahizien kengät da se oli hänele urostuksennu: Meijän ajetah ruoččiloi vedeh! Oleksi nägi, kui keihäksel pystetty sordui vedeh Timo da vezi hänes ymbäri rodih ruskei. Virdu vedi hänen rungua, piä iškiihes kivii vaste Iivan Rokačču kabaloittih tuoheh da kannettih veneheh. Airot ruvettih soudamah da veneh lähti uidamah Suureh Tiikših Kuivi IIvan Rokačun karjaine sugujuuri. Nikedä ei jiännyh muale sit kuulužas rovus. Ga ielleh virduau vezi Ala- da Keskikuitin salmes, kuduadu sanotah nygöi Luusalmekse»»Lugiekkua ližäkse: P otr Gubanov ÎÎ Put v Kolu, Korela, Zapozdalii karavan, Lyhyt talvikuun yö, Na meli. Viktor Pul kin ÎÎ Hoz aika zagadok
12 «Oma Mua» 11. kezäkuudu 2014 Muhahtai! Kalaštaja otti purkista šätän, a še i šanou: Kuule, elä šie nykäse kovuan äkkie, vet korvat lummehutah...»»joutoaika»»mitä? Konša? Missä?»»Hyvittelyt Kuklatalo-näyttelyšali. Vladimir Lukkonen. 14.06. š u a t e n Kuvataiteilija Vladimir Lukkosen (Petroskoi) näyttely. Esillä eriaihesie mualaukšie ta e n š i a r k i š u o v a t t a piiruššukšie. 12.00 17.00 ÎÎ Adressi: La Rochellen katu, 13 ÎÎ Telefoni: 77-34-56 Karjalan taitehmusejo. Mualaukšien muasteri. 15.06. š u a t e n Karjalan kanšantaiteilija Mihail Jufan näyttely. Esillä yli 40 työtä, kumpasien joukošša on t o i n i a r k i p y h ä pä i v ä mualaukšie ta muotokuvie. 10.00 18.00 ÎÎ Adressi: Karl Marxin katu, 8 ÎÎ Telefoni: 78-37-13 Kižin näyttelykeškuš. Tuohi kautta aikojen. 22.06. š u a t e n Esillä Vasili Kostilevin, Juri L ubimtsevin ta e n š i a r k i p y h ä pä i v ä Irina Titovan tuohešta luajittuja talonpoikaistyylisie ta nykyaikasie esinehie. 10.00 18.00 ÎÎ Adressi: Fedosovankatu, 19 ÎÎ Telefoni: 77-51-16 Kižin musejo. Elämä taivahan šuojašša. 29.06. š u a t e n Kižin šuaren piänähtävykšen 300-vuotispäivällä omissettu näyttely. Esillä puuikonosta- e n š i a r k i p y h ä pä i v ä sin ošija, ikonija, kirkonkelloja. 10.00 18.00 ÎÎ Adressi: Kirovin aukijo, 10a ÎÎ Telefoni: 78-35-43 Karjalan kanšallini musejo. Kešäkuušša 1944. 29.06. š u a t e n Petroskoin vapauttamisen 70-vuotispäivällä t o i n i a r k i p y h ä pä i v ä omissetušša näyttelyššä šota-ajan esinehie, aseita, karttoja, valokuvija ta plakattija. 10.00 17.30 ÎÎ Adressi: Lenininaukijo, 1 ÎÎ Telefoni: 76-94-79 Kižin musejo. Elämä taivahan šuojašša. 29.06. š u a t e n Kižin šuaren piänähtävykšen 300-vuotispäivällä omissettu näyttely. Esillä puuikonosta- e n š i a r k i p y h ä pä i v ä sin ošija, ikonija, kirkonkelloja. 10.00 18.00 ÎÎ Adressi: Kirovin aukijo, 10a ÎÎ Telefoni: 78-35-43 Kilvan tavoittehinnu ollah kylykul tuuran kehittämine, rahvahan tervehyös huolenpidämine da kilbah yhtynyzien neroloin parandamine. Paras kylvettäi»»tazavallan päivänny Kondupohjas piettih kylytaijon kilbu. Ol ga Kuzmina Kilbah yhtyi nellikymmenviizi kylvettäjiä Ven al, Latvies, Litvas, Valgo-Ven al, Ukrainas sego Kazahstuanaspäi. Tavoittehinnu ollah kylykul tuuran kehittämine, rahvahan tervehyös huolenpidämine da kilbah yhtynyzien neroloin parandamine. Järjestäjien mugah moizet korgeitazozet kilvat kogo Ven al piettih enzikerdua. Kolmandele da toizele sijale piästih piiteriläzet Andrei Lagin da Vitalii Trusov. Voittajakse rodih Aleksei Kočurov Kirov-linnaspäi, häi sai Karjalan piämiehen mal l an. Nygöi Aleksei yhtyy suurembah kilbah, gu piässöy muailman čempionakse, suau miljonan rubl ua. Kyly voi parandua da rauhoittua ristikanzua. Hyväl muasteril pidäy olla puhtas hengi da hyvät mielet, vie pidäy maltua ruadua rahvahanke. Midä enämbän ruat, sidä parembat ollah tulokset, sellittäy Aleksei. Kešäkuušša Lapualla Eeva ta Heikki Kyyröset juhlitah šuurta merkkipäivyä. Heijän pereh täyttäy 60 vuotta. Eeva ta Heikki kašvatettih viisi lašta, heijä on monta punukkua. Toivotamma Kyyrösien perehellä lujua tervehyttä, pitkyä ikyä, onnie ta lykkyö! Karjalaini heimokunta Armašta Valentina Melentjevua lämpimäšti onnittelemma šyntymäpäivällä. Ole tervehenä ta onnellisena! Mänkäh kaikki šurut ta ikävät ohičči ta tuokah joka päivä šiula omahisien lämpyö ta hyvyä mieltä. Varjelkah Jumala šilma kaikešta pahašta, antakkah voimie ta pitkyä ikyä. Aleksei, lapšet, punukat Omua pl emänniekkyä, šeukkuo, tätie Tserr Jelenua onnittelemma šyntymäpäivällä! Toivotamma šiula mäneššyštä, lykkyö, tervehyttä ta hyvyä mieltä! Onnie ta iluo šatatuhatta kiluo! Šukulaiset»»Siänennustus Petroskoi Anuksenlinnu Priäžy Koštamuš Kalevala Louhi yö päivy yö päivy yö päivy yö päivy yö päivy yö päivy 12 /06 +11 +18 +11 +19 +10 +19 +9 +19 +9 +17 +9 +20 13 /06 +12 +17 +12 +19 +10 +19 +11 +16 +11 +13 +12 +15 14 /06 +11 +17 +10 +18 +10 +20 +8 +11 +6 +6 +6 +8 15 /06 +11 +11 +12 +11 +12 +12 +5 +11 +6 +9 +4 +10 16 /06 +8 +10 +9 +10 +8 +8 +4 +7 +6 +8 +6 +8 17 /06 +7 +10 +7 +11 +6 +11 +3 +8 +4 +7 +4 +3 18 /06 +3 +12 +5 +14 +3 +13 +2 +12 +4 +10 +2 +11 Peruštajat: Oma Mua Karjalan rahvahan lehti Peruššettu kešäkuušša 1990 Karjalan tašavallan Lakijenhyväkšymiskokouš, Karjalan tašavallan hallituš, Karjalan Rahvahan Liitto ta kuštantamo Periodika Piätoimittaja Natalja Anatoljevna Sinitskaja Julkaisijan ta toimitukšen ošoite: Titovinkatu 3, 185035 Petroskoi, Karjalan tašavalta ÎÎ Tel: (814-2) 78-05-10, 78-29-32 E-mail: omamua@mail.ru Internet: Julkaisija: ÎÎ Karjalan tašavallan autonomini laitoš Periodika-kuštantamo ÎÎ Painettu Verso-kirjapainošša, 185031, Petroskoi, Varkaukšen rantakatu, 1a ÎÎ Lehen on rekisteröinyn Venäjän Federatijon Kirjapainoalan komitietta ÎÎ Rekisterinumero 0110927 Indeksi 51894 ÎÎ Allakirjutettu painettavakši 13.00 čuasu 11.06.2014 ÎÎ Painoš 500 ÎÎ Tilauš 433 ÎÎ Hinta 20 rpl Redizaini Fenomen-mediajoukko (Piiteri) www.design-smi.ru On otettu: www.gismeteo.ru