Oma Mua K a r j a l a n r a h v a h a n l e h t i 03 (1243) Kolmaspäivy Serota 28.01.2015 ÔÔ Tukie restaurointitöih s. 3 Kanšallisen teatterin uuv - ven Ko ti- näy telmän hyvänluajintaesityš 13. tuis ku kuuta alot tau hy vänluajintatoi - meh pi to jen šar jan Ka levalan in ši nööri Mo bergin talon restauroi n titöijen tukemi - sekši. Tulgua tutkimah omua suguu Oman Muan toimitus kuččuu seminuarah, kuduas kai tahtojat opastutah tutkimah omua suguu. Seminuaru roihes omistettu Oma Mua -lehten 25-vuozipäiväle. Kanzallizen arhiivan ruadajat opastetah teidy, hyvät lugijat, mis pidäy algua se jygei, ga mieldykiinnittäi ruado, kui ottavuo tutkimizeh, kui käyttiä hyväkse arhiivudokumentoi. Enzimäine seminuaru pietäh 6. tuhukuudu, toine rodieu kevätkuun allus. Seminuarat pietäh Petroskois Kanzallizes arhiivas. Kaikil, kenen mieldy kiinnittäy semmoine ruado, pidäy kiändyö toimituksen puoleh (Petroskoi, Titovan piha 3, tel. 78-05-10, e-mail: omamua@mail.ru), myö kirjutammo teijän nimet omah luvetteloh. Kiirehtäkkiä, opastujien lugu on miärätty! Vasilii Kononov keräi Šoutjärven kolhouzan naizii pajojoukkoh, muga sai allun Vepsäläine rahvahalline hora. Kuva: Ol ga Smotrova, Oma Mua Eliä tansijen»»pakkaskuun 24. päivänny Šoutjärven kyläs piettih Vasilii Kononovan 110-vuozipäiväle omistettu pruazniekku. Vasilii Ivanovič Kononovua pietäh Karjalan kanzallizen ammatillizen horeogruafien alguhpanijannu. Omal vepsäläzel mual Vasilii Kononovua mustetah ilokaššalinnu, hänen vessel taba tunduu joga hänen luajitus tansus. Vasilii Kononovan elaigah da ruadoh nähte lugiekkua lehten tulies noumeras.
2 «Oma Mua» 28. pakkaskuudu 2015»» tazavaldu Kalevalan runot kuulutah Vieljärvel karjalakse On pandu algu Karjalazele Wikipediele Antonovan Natoi Karjalan Kielen Kois Vieljärvel ruatah jo levon ual. Rahvas kerävytäh vie päčittömäh pertih, ollah sähkölämmityksel, šuorivuksis. Pyhänpiälöin jo senčoih polgiettuu kuulet čomua, korvua pehmittäjiä liygii, opastajan iänen luaduh. Kodvazekse azetut kuundelemah. Kylän aktivistu, školan endizii kuulužii filoulogoi Vera Ivanova pidäy repetitsielöi. Varustutah spektaklih, Elias Lönnrotan Kalevala-eeposan ezmäzen versien 180-vuodehizih da Kalevala-päiväh. Stolan tagan istuu kymmenäine vieljärvelästy, nastu dai miesty, nuorembuagi, čopotetah omii tekstoi da rouliloi, hyväs mieles, muhahtetah. Ies on Zinaida Dubininan livvinkieline kiännös, kudaman 23. da 24. runot Vera Dmitrijevna lad d ai runospektaklih da omal käil kirjutti jogahizele. Erähil ven alazil kirjaimilgi, karjiembah luaduh vai voidas lugie da sellittiäkseh. Äijile kelle se lugeminegi andavuu jygiesti, ga opastettuu, sanotah, terväh harjavut. Erähät ni kerdua elaijas ei oldu artistoinnu, ga kerran tahtotanneh kannattua Karjalan kielen kodii, mennäh myödäh. Spektaklin mugah, Pohjolan neidizele ruavahembat rahvas opastetah miehele menendiä, nevvotah kui pidäy eliä da olla miehoilas Kalevalan kangahil. Muhahtelemmos: milleh elaigu on muuttunuh, kunnessah myö olemmo jo livunnuot... Liigu kerdu maksau kiändyökseh karjalan rahvahan runoloih, tiedäjien ristittyzien nevvoloih. Spektaklin enzi-ildu Vieljärvel meinatah pidiä 1. kevätkuudu. Antonovan Natoi On selgei dielo: se kieli on hyvin kehitynnyh, kudamal on suadu hyviä tiijollistu materjualua da kirjallistu dokumentua. Tämän čotas ollah internet-lähtietgi. WIKIPEDIA on XXI vuozisuan suurembii virtualizii resursoi, kudai voi auttua jogahistu hozi mittuman tiijon ečos. Se on monikieline välly entsiklopeidii, kudamua luajitah iče rahvas. Karjalankielizet aktivistat jälgiaijal ruvettih todeh pagizemah, kui olis panna yhteh rajal mollembien puolien väit karjalankielizen wikipedien luadimizeh. Kuda-midä yksinästy pyrgimysty jo on, kui Karjalan, mugaže Suomen puolel, nygöi pidäs suaha yhtenäine tolkun liinii. Pajakse on tulluh Oma mua -lehten toimitus, kudai kiändyi Itä-Suomen yliopiston puoleh (Joensuun linnu), ku se olis tiijollizennu tuvennu da kamunnu täs ruavos, mindäh sendäh sil on projektua karjalan kielen kannattamizeh niškoih. On sovittu yhtehizeh toimindah näh. Täkse aigua vk.com -verkostoh on avattu aktivistoin sivu (https:// vk.com/karjalan_wiki), kudamal paistah teknillizii šeikkoi da mis pidäy algua. Hyvä on piirai radžizii Valentina Mironova Petroskoin linnas jo tostu vuottu suau opastuo pastamah ši painiekkoi tovellizes kulinuarizes stuudies Miks Rovion pihal 3A -adresil. Muasterinnu on meigäläine Natalja Antonova, kudai sanelou äijis peittokohtazis da andau rahvahale keräle omat reseptat. Kui pidäy ajella kuoren hoikkazekse, kui sevoittua syväin magiekse, luadie šipainiekat čomakse. Natalja nevvou erähii sanoi karjalakse, mustoittau kuda-midä karjalazien elaijas da perindölöis, sanelou šipainiekkoi koskijoi sananpolvii. Sellittäy, mi se on šipainiekan pas tandu kyläs da päčin pohjal, da kui voibi spruaviekseh linnas elektropäčis. Tulluot suahah pastua viizin šipainiekoin da juvva čuajungi hiilavalleh. Muite Miks-stuudies pietäh kaikenualastu opastustu: tervehellizet syömizet, pruazniekkuruuvvat, jevrouppalazet verot, disertat... Opastajinnu puaksuh ollah linnan restoruanoin piäkeittäjät. Täs voibi pidiä pruazniekkustolatgi. ÎÎ Master-kluasat kestetäh 2,5 čuassuu. Ližätieduo suau tel. 63-93-77, 8 953 529 36 88 Runonpajattajat opitah vägie kilvas»»tänävuon rodieu 180 vuottu kuulužan karjalas-suomelazen Kalevala-eeposan enzimäzes painandas. Kalevalan päiväkse Karjalan kul tuuruministerstvu da Kanzallizien kul tuuroin keskus ilmoitettih Runonpajattajien kilbu.»»kilbu Yhtyö kilbah suau yksin hengin dai joukolleh. Kilvas on kaksi nominatsiedu: perindölline runon libo starinan pajattamine da stilizatsii uudeh luaduh pajattamine. Kilbahpakičuksii da videomaterjualoi kilbah työndäkkiä tuhukuun 28. päivässäh sähköpoštale cnk-karelia@yandex.ru (kirjazeh pangua ven akse merki Na konkurs ) libo adresile: 185035, Petroskoi, Leninan lagevo, 2, Kanzallizien kul tuuroin keskus. Voittajat roitah ilmoitettu Kanzallizien kul tuuroin keskuksen saital www.etnocenter.ru kevätkuun 6. päivänny. Ližiä tieduo telefonas 8 (8142) 78-20-48, 76-46-89. Mustakkua täyttiä da työndiä kilbah kilbahpakičusgi. Se löydyy http://vk.com/omamua -internet-sivun dokumentois.»»kilvan ehtot Videomaterjualu ei pie olla pitkembi 15 minuuttua. Video pidäy olla WMA, WMV, MP4, AVI, MOV libo MPG -formuatas. Kilbuniekkoi ruvetah arvostamah: ÎÎ pajatanduneroloi myöte; ÎÎ kielineroloi myöte; ÎÎ ruuttii, muuzikkusoittimii da toizii nähtävyksii myöte; ÎÎ akt ouran neroloi myöte. Kilvan vottajat kučutah ezittymäh Karjalan tazavallan vuozipäivykonsertah Sortavalah 6. kezäkuudu.
»»Kalevala 28. pakkaiskuuta 2015 3 Kalevalan keškukšešša šijoutuja inšinööri Mobergin talo on pos olkan yksi ainutluatusimmista rakennukšista. Tukie Mobergin talon restaurointih»»petroskoissa toimija Kalevalan ošakunta piätti kannattua hyvänluajinta-aktijuo Kalevalan inšinööri Mobergin talon restaurointitöijen tukemisekši. Olga Melentjeva Hy vänluajinta-aktijon tar ko tuk šena on rahojen keruu kulttuuriperinnön kohtehen Kalevalan Mobergin talon kun noštamiseh. Aktijon puittehissa meinatah pityä ušiempie toimehpitoja. Enšimmäini niistä järješšetäh jo 13. tuiskukuuta. Šinä päivänä Karjalan Kanšallisen teatterin lavalla pietäh karjalankielisen Koti-näytelmän hyvänluajintaesityš. Näytelmän puittehissa Kan šallisen teatterin aulašša jär ješšetäh Kalevalan piirin esittely, käsityömuasterien töijen myöntinäyttely šekä luomiskollektivien esitykšie. Kävijät voijah tutuštuo Kalevalan piirih ta šen nähtävyykših, šuaha tietoja ainutluatusen inšinööri Mobergin talon istorijašta šekä oštua muistolahjoja. Kaikki näytelmäštä kerätyt rahat käytetäh Mobergin talon restaurointih. Kalevalan piirin ičehallinnon johtajan Valentina Bulavtsevan šanojen mukah šemmosie aktijoita on jo aikasemmin piet- ty Kalevalašša. Viimekši pietyn aktijon aikana oli kerätty noin 37 tuhatta rupl ua. Šamanmoisie hyvänluajinta-aktijoita meinatah järještyä jatkoššaki. Bulavtsevan šanojen mukah jo tuiskukuun lopušša Kanšallisen teatterin artistat tullah Kalevalah, missä esitetäh hyvänluajintanäytelmän «Ta ilta oli rauhasa» Mobergin talo Kalevalan keškukšešša šijou tuja inšinööri Mobergin talo on pos olkan ainutluatusie rakennukšie. Še on rakennettu 1906 vuotena Kanadan šuomelaisien insinööri Mobergin ta Wallerin projektin mukah. Pitän aikua täššä rakennukšešša ei pietty mimmoistakana remonttie ta vuosien mittah še tuli ihan kelvottomah kuntoh. Vuosina 2005 2006 kehitetyn kunnoššuššuunnitelman mukah rakennušta ruvettih remonttimah, kuitenki rahojen puuttehen takie nämä remontti- ta restaurointityöt on venytty moneh vuoteh. Täkši päiväkši taloh on šuatu uuvvet kivijalat, kunnoššettih šeinät, väli- ta vesikatto, ašetettih uuvvet ikkunat ta enšimmäisen kerrokšen lattiet, rakennettih ulkota šisäportahat šekä luiska. Ulkuota päin rakennuš on lauvotettu ta tuiskukuušta alkuan meinatah ruveta ašettamah lämmityšjärještelmyä. Kuitenki remontin lopettamiseh tarvitah vielä 10 miljonie rupl ua. Ošan rahoista (4,5 miljonie rupl ua) talon restaurointih on luovuttan Siperissä toimija Sibirski Antratsit -kivihiiliyhtijö. Restauroinnin jälkeh tämän talon tiloissa rupieu toimimah Kalevalan etnokulttuurini keškuš Kalevalatalo, kumpasen toiminta šuuntautuu vienankarjalaisien ainehellisen ta henkellisen kulttuurin šäilyttämiseh ta kehittämiseh. Šaman katon alla on meininki šijottua kotišeutumusejo, konferenššišali, kanšan perintehellisien käsitöijen keškuš, eri verštahat ta esittelyšali, kanšanteatteri šekä kantelehenšoittajien y ht y veh. Hyvänluajinta-aktijon järještäjät toivotah, jotta välinpitämättömien ihmisien avulla ta tuvella Mobergin talon restaurointityöt šuahah jo lähiaikoina lopettua. Lippuja hyväluajintanäytelmäh voit oštua Kalevalan piirin etuštuštošta atressilla Petroskoi, Lenininkatu 37, porraš 10-A. Telefonit: 76-05-38, +7921 702 64 88, +7921 451 21 53 Lippujen hinta on 500 rupl ašta alkuan. Halukkahat voijah šiirtyä sponsoriapuo Etnokulttuurisen Kalevalatalokeškukšen tilillä: Реквизиты расчетного счета Получатель: ИНН 1017002181 КПП 101701001 УФК по Республике Карелия (МБУ «Этнокультурный центр «КАЛЕВАЛА- ТАЛО» лс 20066Ш18570) Р/сч : 40701810400001000039 Банк : Отделение-НБ Республика Карелия БИК : 048602001 Назначение платежа: 00000000000000000180»»Koti Seppo Kantervon (Sergei Proninin) ohjuama Koti on Kanšallisen teatterin uuši etno-näytelmä, kumpani kertou luonnon kera kiintieššä yhteyveššä olijašta rahvahašta, šen perintehistä ta tavoista. Še on yrityš löytyä ajan valošša omat juuret. Näytelmän poeettista vartauškieltä šeuruau elävä musiikki. Spektaklih ošallissutah eri polvien näyttelijät. Kotirauhan turvuajina esiinnytäh Kanšallisen teatterin meštarit Pekka Mikšijev ta Vieno Kettunen.
4 «Oma 28. 28. pakkaiskuuta pakkaskuudu 2015»» kotišeutu Karjala on šeutu, missä mie elän -oppivihkojen luatijat Olga Paramonova (vaš.) ta Olga Suhvalova Nikolai Kut kovin kera (2011 v.). Kuva: Vasili Petuhov Piämieš Hudilainen onnittelou tietokollektiivin jäšentä Tatjana Agarkovua. Kuva: Ivan Stepanov Uušie tietoja kotišeuvušta»»miun Karjala -kokoelman esittely piettih 21. pakkaiskuuta Kanšallisešša musejošša. Ksenija Veretennikova Pivon alušša esiinty lapšien Kruuga-folkloriyhtyveh ta oli näytetty pieni esittely, kumpani kerto oppikirjašarjan luatimisešta ta ainehiston keryämiseštä. Karjalan ta šaval lan piämieš Aleksandr Hudilainen onnitteli oppikirjojen luatijie, tutkijie, koulujen opaštajie ta opaštujie šuurella tapahtumalla opaššušalalla: Viime vuotena loppu opaššuš-metodisen Miun Karjala-kokoelman valmistamisen kym menenvuotini työ. Še on šuuri tapahtuma tašavallan elämäššä. Uuši opaššuš-metodini kokoelma jo antau enšimmäisie tulokšie. Še muuttau nuoren polven šuhtehie omah muah. Tietyšti, še on oppikirjojen luatijien anšijo. Meijän tarkotukšena on kašvattua šemmosie nuorie ihmisie, kumpaset kunnivoitetah omua muata ta ruvetah kertomah šen kaunehuošta, rikkahuošta toisilla ihmisillä eri alovehista. Opaššuš-metodisen kokoelman kekšijät ollah valtijonyliopiston täyven nyš koulu tuštietokunnan johtaja Tat jana Agarkova ta opaš šuš mi nisteri Aleksandr Morozov. Opaššušministerijö kehitti Miun Karjala -opaššuš-metodisen kokoelman konseptijon vuotena 2006. Šiitä vuuvvešta 2. 4. luokkien opaštujat ruvettih opaštumah Šeutu, missä mie elän -ainehta, 5. 9. luokissa Miun Karjala -kurššie ta 10. 11. luokissa Karjalan tašavallan istorijua. Oppikirjoja oli testattu 24 koulušša. Oppikirjojen valmistamistyöh yhty šuuri tietehellini kollektiivi, Petroskoin valtijonyliopiston ta Karjalan tietokeškukšen tutkijat, Karjalan opaššuškehitykšen instituutin metodistit, tašavallan eri koulujen opaštujat. Oppikirjojen luatijien joukošša on Karjalašša hyvin tunnettuja ihmisie, esimerkiksi, istorikko ta kotišeuvun tutkija Nikolai Kut kov. Opašsuškompleksih kuuluu 20 oppikirjua, ruatovihkuo, harjottelutyötä ta numeroresurssie. Oppikirjoissa on äijän tietoja Karjalan tašavallan luonnošta ta luonnonvaroista, šeuvun istorijašta, ekologijašta, muantiijošta, talouvešta, kanšallisen kulttuurin ominaisuukšista. Noin 45 prosenttie oppimaterialista on enšimmäistä kertua käytetty opaššušprosessissa. Toivon, jotta myö šuamma koululaiset kiinnoštumah oman muan tutkimisešta. Nyt meijän šuunnitelmissa on numerokirjojen luatimini ta opaššušmetodisien apukirjojen valmistamini opaštajie varoin. Šen lisäkši, tahomma, jotta Karjalan tutkijat koululaisilla -kirjakokoelma näkis päivänvalon, opaššušministeri Aleksandr Morozov kerto. Opašsuš-metodisen kokoelman esittelyh tultih opaštujatki, kumpaset enšimmäisinä testattih opaššuškompleksie. Koštamukšen koulun 1 johtajan Natalja F odorovan mieleštä šemmoni opašsušmetodini kokoelma antau koululaisilla hyvän mahollisuon tutkimuštyöššä, vet monissa tehtävissä pitäy ruatua perehen kera, kyšyö erilaisista faktoista šukulaisilta. Tietokollektiivin jäšenet šuatih kiitoškirjasie omašta työštä Karjalan tašavallan piämieheltä ta Lakijen hyväkšymisko koukšelta. Opaš šušoh jelmašša on vain yksi tunti, kumpani on omissettu Karjalan istorijalla, onnakko opaššušmetodisen kompleksin luatijat ollah varmat, jotta kuršši tulou mukavakši ta jiäy koululaisien muistih. Šilmänlipahuš: Šammon muata myöten Šammon muata myöten -valjakkokilpailut piettih Karjalan piäkaupunkissa 23. 25. pakkaiskuuta. Maratoni, kumpani kuuluu Muajilman maljan etappih, piettih Petroskoissa jo toista kertua. Tämän mukavan urheilulajin šuosijo kašvau vuosi vuuvvelta, korošti kilpailujen avajaisissa Karjalan piämieš Aleksandr Hudilainen. Olen varma, jotta Karjala voit vuatie vakavimpienki valjakkokilpailujen järještämistä kuin Muajilman ajourheilun meštarikilpailuja. Tänä vuotena kilpailuh ošallistu 120 urheilijua Karjalašta, Venäjän eri kaupunkiloista, Čekistä, Šuomešta, Slovakijašta, Valko-Venäjältä. Erirotuset koirat haskit, metisit, malamutit ta muut mitailtih voimieh kilpailun kahešša lajissa, sprintissa ta keškivälimatašša. 40 kilometrin ajošša, 8 12 koirien valjakkokilpailušša, voitti kokenut ajaja Mihail Šelkovin Moskovan alovehelta. Niin kuin ni viime vuotena kuuvven koiran valjakko-ajoissa voitti čekki Martin Vrtel. Urheilija Šuomešta Vesa-Pekka Lehtomäki voitti nellän koiran valjakko-ajošša, a Marija Korol Piiteristä šai enšimmäisen paikan kuuvven kilometrin ajošša yhen koiran kera. Kuva: Nikolai Abramov
»»istorija Uhtuon sovhosin entini maineh 28. pakkaiskuuta 2015 5»»Entiset sovhosin ruatajat šäilytetäh muistuo aikoinah mahtavašta Kalevalan piirin muataloušlaitokšešta. Nadežda Vasiljeva Nykyjäh on vaikie kuvitella, jotta 1930-luvun lopušša Kalevalan piirissä lašettih olovan 36 kolhosie. Enšimmäini niistä simvolisella nimellä Uuši taival alko toimintah vuotena 1927. Šiih aikah kolhosiloissa piettih lehmie, lampahie, šikoja, poroja. Pienillä kylvöaloilla kašvatettih potakkua, erilaisie juurekšie. Šuuri Isänmuallini šota hävitti melkein kaikki talouvet, kuitenki 1947 vuuvven heinäkuuh männeššä oli uuvvissettu 16 kolhosie, kumpaset ruvettih tuottamah omie tuottehie valtijolla. Kalevalan kolhosien toini hävityšvaihe oli šattun 1950 60 -luvuilla, konša ruvettih likvitoimah pienie perspektiivittömie kylie. Näinä vuosina piirin kartoista oli hävitty Akonlakši, Tollonjoki, Latvajärvi, Pistojärvi, Ponkalakši, Venehjärvi, Jyvyälakši ta muut kylät. Juuri šilloin oli luajittu piätöš Uhtuon sovhosin peruštamisešta. Sovhosin noušu Sovhosin peruštamini alko šiitä, jotta pakkaiskuušša 1960 vuotena Uhtuon lespromhosin huoltotilan pohjalla oli yhteh yhissetty Vuonnisen, Vuokkiniemen ta Jyvyälahen kylien ympäri ollehet kolhosit. Šiih aikah Uhtuon sovhosissa lašettih olovan kakšituhatta hehtarie muata ta yli 500 piätä lehmäkarjua. Karjalan ASNT:n anšijoi tunut agronomi L udmila Aleksejevna Kondratjeva, kumpani oli ruatan Uhtuon sovhosissa šen peruštamisen enšimmäiseštä päiväštä alkuan ihan pensijah šuate, muistelou tämän muataloušlaitokšen enšimmäisistä työpäivistä: Sovhosin tärkeimpänä tehtävänä oli turvata piirin eläjät maijolla ta potakalla. Työjoukko hyvin täytti šen tehtävän. Kynnöšala oli 1089 hehtarie, myö staraiččima käyttyä täyvellä teholla joka muatilkkuo. Joka vuosi sovhosi anto valtijolla 500 tonnie potakkua, 2000 tonnie maituo ta noin 200 tonnie lihua. Lehmäkarjašša lašettih olovan 1500 piätä. Oli aika, konša sovhosissa oli oma šiipikarjatarha ta šata piätä emokarjua, pellonviljelijät kašvatettih kašvihuonehissa ruoholuukkuo ta okurččoja, kualie kašvatettih avomuašša. Tunnollisen työn tulokšie Vuosi vuuvvelta ainehel lis-teknini pohja lujeni, muan parannuštoimien anši jošta mua taloušalat šuurettih. Uhtuon sovhosi, kumpasen monivuotise- Sovhosin ruatajat issuttamašša luukkuo kašvihuonehih. Kuvat otettu vk.com -Šivuilta Joka vuosi sovhosi anto valtijolla 500 tonnie potakkua, 2000 tonnie maituo ta noin 200 tonnie lihua. na johtajana oli Vasili Petrovič Kurtov ta hänen jälkeh Ivan Vasiljevič Simončuk, näytti hyvie tuotantotulokšie koko työkollektiivin tunnollisen työn anšijošta. Ei ole mahollista yheššä kirjutukšešša luvetella kaikkien ihmisien nimet, kumpaset omin käsin luotih ta noššettih sovhosie. Kunnivomerkkilöillä ta mitaliloilla palkitut lypšäjät, traktoristit, pellonviljelijät, šohverit, eri tuotanto-ošaštojen johtajat hyö šuatih palkintoja omašta tunnollisešta työštä. Paro Jaakkonen, Marija Samodajeva, Toivo Remšu, Olga Kuušela, Aleksei Lipponen, Eila Petrova, Anni Vainio, Anni Ivanova, Olga Lesonen, Jouki Kononova, Nikolai Haurinen, Grigori Ivanov, Aino Mäkelä, Iivana Remšu, F odor Pronin. Uhtuon sovhosin ruatajien nimijä voit vielä pitälti luvetella ta kaikki hyö on anšaittu Uuraštajakunnivonimen. Onnakko, tämä on männyttä aikua. Aikoinah šuuri muataloušlaitoš lopetettih vaikeina perestroika-vuosina. Karjalan Välityšsuutu totesi Uhtuon sovhosin tyhjinjiänyökši 1. šulakuuta 1997 vuotena, eikä še ollun mikänä aprellinšuutka. Nykyjäh kaččuon tuakše Monivuotini sovhosin johtaja Vasili Kurtov. päin, ihan šelväšti voit kuvitella kuin mahtava tuotantopohja oli luotu sovhosissa autotallit, korjuamot, karjafermat, varaštot. Kaikki tämä oli sovhosiruatajien työtä. Uhtuon sovhosin rakennušošašton johtajana oli Nikolai Fedotov. Sovhosin toiminnan aikana oli rakennettu kokonaisie katuja uušie elintaloja. Kešällä paikallisie rakentajie tultih auttamah opaštujat ta kauširuatajat. Kalevalan Arvi Nummi-, Gidrostroiteli-, Sovhoznaja -kavut sovhosi oli rakentan nämä pos olkan pienet lähijöt omie ruatajie varoin. On šyytä olla Ylpeitä Monissa perehissä vanhemmat ruattih sovhosissa ta šiitä lapšetki tultih töih šamah Monissa perehissä vanhemmat ruattih sovhosissa ta šiitä lapšetki tultih töih šamah laitokšeh. laitokšeh. Ivanovien, Samodajevien, Lipkinien perehet ollah hyvin tutut kaikilla. Lipkinien pereheštä himottais erityisešti kertuo. Tämä pereh šiirty elämäh Kalevalah Vuokkiniemeštä vuotena 1973. Antonina Lipkina rupesi ruatamah sovhosissa eläinliäkärinä, työtä hänellä oli äijän. Lehmäkarja oli šuuri. Erityisen kešällä, konša karja vietih kešälaitumilla, eläinliäkärin piti äijän ajella yheltä kešälaitumelta toisella, a ne oltih kymmenien kilomietrien piäššä toini toisešta. Antoninan mieš Erkki Jegorovič oli sovhosin energijaošašton piälikkö ta vaštasi karjafermojen, korjuamojen, autotallien ta muijen tilojen šähkölaittehiston hoitamisešta ta kunnošša pitämiseštä. Lipkinien vanhin poika ruato konehmiehenä, a hänen naini L ubov oli karjatalouštehnikkana. Tytär Galina šai korkiekoulutukšen ta rupesi ruatamah sovhosissa talouštieteilijänä, hänen mieš Sergei Kalašnik oli agronomina. Lipkinien nuorin poika Aleksandr niise kerkisi vähän aikua ruatua sovhosissa šohverina. Yheššä Antoninan kera myö laškima koko perehen yhtehiset työvuuvvet sovhosissa, niitä tuli yli šata vuotta. On šyytä olla ylpie. Muississa šäilytäh entiset ajat Šyitä olla ylpeinä on muillaki sovhosin ruatajilla. Šiitä hyö iče kerrottih tuanosešša tapuamisešša, kumpani oli omissettu Uhtuon sovhosin peruštamisen 55-vuotispäivällä. Tapuamisešša entiset sovhosin ruatajat muisseltih työvuosija ta kerrottih šiitä, jotta ei voija kyynälittä kaččuo aikoinah mahtavien sovhosirakennukšien raunivoja ta šakiella heiniköllä kašvettuja peltoja ta nurmija. Kun kačot tänäpiänä entisen karjapihan raunivoja, mieleh tullah muissot kešän heinäajašta. Šilloin kuorma-auto kuormaauton peräššä vejettih rehuo rehuhautah. Traktori otva kerkisi tašottua tätä valtavua rehumiäryä. Lähellä šiirtoruokalašša valmissettih päivällistä konehmiehillä ta šohveriloilla. Lyhyön ruokatunnin aikana kerrottih rehuhankintakilpailun tulokšet, toičči vieläi palkintoja annettih voittajilla. Aikua pitkih pakinoih ei ollun, ihmiset ymmärrettih, jotta hauvat on täytettävä tänä päivänä, muitein rehut tullah kelvottomiksi. Hienäaikana ruattih pitkie päivie aikaseh huomenekšešta iltamyöhäh šuate. Kaikki tämä on jo männyttä aikua, sovhosin mainijot työaret ei enyä toissuta. Aikoinah huolellisešti hoijetut sovhosin pellot on kašvettu umpeh. Monella pellolla on nouštu kokonaiset kavut uušie elintaloja. Eikä entisistä tuotantotiloista ole jiänyn yhtänä mitänä. Onnakko Kalevalan mualla eletäh vielä ne ihmiset, Uhtuon sovhosin entiset ruatajat, kumpaset monie vuosie oli ruattu tämän laitokšen hyväkši. Himottais toivuo, jotta monilla heistä nämä vuuvvet oltih parahat.
6 «Oma Mua» 28. pakkaskuudu 2015»»Oma kieli oma mieli Pajol, tansil da kielinerol»»segežan linnas 16. talvikuudu 2014 piettih Karjalan kielen pruazniekku.»»toimitukseh kirjutetah Karjalan kielen kursiloin opastajannu on Galina Mihailova (hur). Karjalan kielen kursiloi lapsih niškoi vie ei sua panna rattahile ei ole opastajua. Kuva: Vladimir Ivanov Karjalan kielen pruazniekkoi segežalazet pietäh joga vuottu. Kuva: Vladimir Ivanov Sidä piettih kirjastos karjalan kielen kursuniekoin avul. Pruazniekan programmas oldih literatuurukilbu, tansit, pajot, lahjoin juandu da čuajun juondu. Pruazniekan emändänny oli karjalan kielen kursiloin opastai Galina Mihailova. Jogahine pruazniekkah tulluh milgi autoi sen valmistamistu da piendiä, sendäh se rodih hyvä da vessel. Enzimäi arbailimmo karjalazii sananpolviloi da arbaituksii. Sit joimmo čuajuu da söimmö sidä, midä valmistettih kois emändät. Runuo lugiettih L ubov Nasonova, Valentina Akimova, Svetlana Volkova, Valentina Mauričeva, Lidija Gul ajeva. Sit nämmä inehmizet da Randazen pajattajat ozutettih omua neruo tansittih da pajatettih. Sit kačoimmo yhtes, kui piimmö pruazniekkua mennyt vuon. Lopus kaikin suadih lahjat. Moizii pruazniekkoi myö piemmö joga vuottu. Minä olin moizes pivos jo kolmattu kerdua da ylen äijäl mieldy myöte se rodih. Pidäs luadie zakon, kuduan mugah karjalan kielen kursiloin piendäh annettas varua. Meijänmoizii karjalan kielen kursiloi on äijis Karjalan kylis da linnois. Sendäh meijän mieles niidy vois pidiä Karjalan školan aluskivenny. Pidäs luadie zakon, kuduan mugah karjalan kielen kursiloin piendäh annettas varua. Vois luadie karjalan kielen kursiloin assotsiatsii libo mitahto toine yhtevys da panna se kirjoile Justitsien ministerstvas. Karjalan kielen kursiloi pidäs luadie kaikkiel, pienembihgi kylih. Moizii kursiloi pidäs luadie ei vaigu aiguzile, ga lapsihgi niškoi. Karjalan kielen kursiloin piendäh pidäy opastuskirjua, opastajua da tilua niilöin piendäh. Pidäs ližiä Ol ga Žarinovan opastuskniigua Pagizemmo karjalakse, pidäy karjalankielisty ozutelmua, karjalankielisty pajuo da nouttua. Tänävuon myö tahtoimmo luadie karjalan kielen kursit lapsile, oligi himoniekkua. Ga nikui emmo voinnuh sellittiä tärgevimiä dieluo ken rodieu opastajakse. Nämmien kyzymyksien sel littämizekse kehoittazin tu lies Karjalazien kerähmös lua die Kerähmön vallittuloin nev voston reformu da vallita Karjalan školan komitietan pi ä l i k kö. Vladimir Ivanov, Segeža Karjalaine kazakku Suomes pajattau ven akse Ivan Savin Kaikin tietäh Martsialnije Vodi -parandolan liečindyfaktorat Ga bozero- järven muda, hierondat, happameh da helmivannat, hyvät minerualuviet, tervehelline luondo da ilmasto, kai nämä mainitut ylen hyvin parandetah tervehytty da ližätäh vuozii. Paiči einehellizii muodoloi on vie hengellisty täytändiä, midä ristikanzu tarviččou hen gen paran dettavak se. Si dä ma terjualua andau joga illan muuzikkusalonu, kudamua vedäy tundiettu paikan-nimistön tutkii, kodirannan puolistai, runoilii da piirdäi Karjalan istouriekku V ačeslav Agapitov. Häi vedäy nämmii illaččuloi jo enämbän 20 vuottu, ken vai ollou yhten kerran kuulluh Agapitovan illanviettuo, vältämättäh tulou toizeh illaččuh. Agapitoval on kerätty levei varasto diskua, plastinkua, videofil mua da Viki nenga händy kučutah Suomes, pajattau seiččemel kielel, ga parahači häi pajattau ven an kielel i pidäy sidä parahannu. muudu materjualua tundiettulois runoniekois, pajattajis, bardois, kudamis nygöi harvah kuuluu dai kuuluugo vouse nygyaigazis joukkoviestimis. Kylmykuul olin nedälin Dvortsi-parandolas, muuzikkusalonas jo tostu kerdua kuundelin da kačoin videofil man Suomes hyvin tundietus pajattajas Viktor Klimenkos. Sanelen kuultus da nähtys. Klemenko on roinnuhes kazakkupereheh, kudai oli karkoitettu voinan iel Karjalah Kondupohjan Pyhäniemen kyläh. Sihgi häi rodivuigi vuvvennu 1942. Voinuvuozinnu pereh muutti Suomeh, sie häi opastui, sai korgien opastuksen da piäzi ruadoh artistakse. Jo vuvvennu 1965 Viktor Klimenko voitti karzindukilvat Suomes da piäzi Intervideo -pajokilbah. Jälles sidä häi on kirjutannuh kaksi platinadiskua da kymmene kuldastu. Mittuine čoma da voimakas iäni hänel on tässäh, se pidäy kuulta da ihailla. Pidäy nähtä, kui häi astuu zualaspäi lavale, lykkiäy olgupiälöil oman tužurkan da pajattau čomal teenoral, kai zualu kodvan präčkyttäy käzii. Viki nenga händy kučutah Suomes, pajattau seiččemel kielel, čomal itaalien, suomen, ga parahači häi pajattau ven an kielel i pidäy sidä parahannu. Sanatourieh tulduu sain lugie ližiä tieduo Klimenkos. Kuulin, häi on käynnyh Petroskoile, vangiluagerin kohtih, čökähtelih meijän lehtien toimitukseh da tahtou tänävuon pajattua endizile luageriloin vangiloile. Hyvä olis piästä hänen konsertoih, voinnougo meijän Oma Mua -toimitus ližätä midägi tieduo kaikes täs azies. Onhäi Viktor Klimenko roinnuhes Karjalan mual da eläy susiedumuas. Pajattai Viktor Klimenko on rodužin Karjalas, Pyhäniemen kyläspäi.
»»Jessoilu 28. pakkaiskuuta 2015 7 Ruadua kylän hyväkse»»kylän elostu Ristikanzan syväin pajoh, Soiton iäneh lievenöy, Sulau pilvi, nouzou kajos, Buite järvi levenöy. Aleksandr Volkov Jessoilan lapset hyvin ezityttih Kondupohjas Lopus kiitos vuottau»»toimitukseh kirjutetah Pajo se on hyvä, se ozuttau, konzu syväin on puhtas. Pajo, rahvahan pajo sil pidäy olla, kuuluo, eliä kois da perehes ainos. Pajo meile avvuttau lapsen kazvatandas dai vahnembazile keskenäh sobuh olla da rauhas eliä, opastau hyvytty da armastustu lähembäzen puoleh. Jessoilan Kodine-pajojoukko da meijän lapset 9.-11. pakkaskuudu 2015 olimmo Kondupohjan linnas. Sie myö pajatimmo da ozutimmo lapsien kel horeogruafiinoumeroi. Lapset meijän oldih moločat, ylen hyvin ozutettih iččiedäh. Hyö oldih vesselät, rounoku tovellizet kažinpoigazet da kondienpoigazet. Myö olimmo lapsien kel kui yhtenäine kollektiivu yhtes saimmo hyvät tulokset. Pajoloin välis oli vähäine aigua, konzu meil pidi juosta da terväzeh muuttua sovat, ga sil Kiitämmö opastajii: L udmila Kozlova, Ol ga Anekova, Irina Amosova, Nina Nikitina. aigua ezittyjät neičykät Julija Morozova da Elina Iljina da vie brihačču Miroslav Pavlov, kai luajittih hyvin. Lapsile on mieldy myöte ozuttua omii neroloi da maltoloi. Suuret passibot vahnembile, ku hyö meidy autettih, valmistettih sovat, kost umat. Yhtes meijänke hyö oldih hätken, vuotettih kaiken päivän. Kiitändysanat Morozovien, Pavlovien, Iljinoin perehile. Muga myö ruam mo yhtes opastai da pereh. Myö opastammo lapsii armastamah omua perehty, suvaimah omua muadu, kunnivoimah vahnembii, mustamah oman rahvahan taboi da perindölöi. Yhtehine tahto, mielenkiindo, lähäine kosketus suatettih meidy hyvih tuloksih myö saimmo kolmanden sijan palkindon. Meile annettih Karjalan Mal l u, diplomat da sponsoran lahjat. Lapsile dai meile hyvä mieles oli kuulta lämmät sanat da hyvittelyt. Himoittau toivottua meijän pajojoukole piästä vie parembih tuloksih, uuzih mielih da kiittiä opastajii: L udmila Kozlova, muuzikan opastai, Ol ga Anekova, liikundan opastai, Irina Amosova, karjalan kielen opastai, Nina Nikitina, pajoloin karjalakse kiändäi. Kiitän lapsii da vahnembii, buaboloi da died oloi hyväs yhtehizes ruavos. Toivotan teijän lapsile hyvii opastajii da hyviä školas opastundua. Irina Amosova, Jessoilu Galina Vasiljeva Jessoilan leiby on magevin leiby Karjalas, muga enne puaksuh sanottih Karjalas da kai nareko ajeltih Jessoilah ostamah leibiä da tuodih sidä omih niškoigi. Muga oli 1980-1990 -luvul. A milbo tänäpäi on kuulužu Jessoilu? Nygöi kyzykkiä Jessoilan eläjii sih nähte, ga onnuako jogahine vastuau: Minul on mieldy myöte Jessoilan sel pon laukat, hos ylen äijy nygöi on tostugi laukkua. Jessoilan sel pon laukois tänäpäi löydyy tavarua eriigäzile da eri kukkaroh. On otettu čottah segi, ku rahvas eletäh kyläs. Syömizet ollah verekset, hinnat ei olla ylen suuret, laukoin huonukset ollah puhtahat, myöjät tarkat da hyväsanazet. Valentina Petrovna Pelto on hyvä laukoin johtai kai tiedäy, kai maltau. Händy kyläs kaikin tietäh da pietäh kunnivos, nainegi kunnivoiččou omamualazii, ainos da mielihyväl yhtyy kylän pidoloih. Valentina Pelto pidäy ruadajii silmäl da omah iččehgi on vuadii. Hänel kai on kunnos: dorogat da mašinoin azetuskohtat laukoin rinnal, ainos on hyvin järjestetty myöndy eri kylän pruazniekoil. Hänen ruado on korgieh arvostettu Karjalan tazavallan tazol. Kylän deputuatannu olles Valentina Petrovna joga päiviä auttau kyläläzii, ylen äijäl huoliu loittozembien kylien Siämärven, Säpsän da Alasalmen rahvahan elostu. Jessoilan keskuččah on jo azetettu videokamerat tulvalližuokse, bankomuatat da on istutettu kylän čomenduksekse kazvostu. Mennyt kezän pandih kundoh laukku Säpsän kyläs. Kezälhäi Säpsän čuppuh tulou turistua, sie rinnal on zookompleksu. Hyviä mieldy rodieu matkustajil, kunzu meččykohtas olles hyö puututah hyväh nygyaigazeh laukkah. Sit laukas ruadau Aleksandra Mihailovna Lastovskaja, kirmei jallal da vastuonalaine inehmine, kui kai toizetgi Jessoilan sel pon ruadajat. Aleksandra Mihailovnal on hyviä mieldy, ku 74 vuvven ijäs häi ruadau myöjänny täs laukas, kudamua kyläläzet keskenäh sanotah Säpsä-city:kse. Siämärven laukku sežo kohendettih da luajittih lämmembäkse, hos oligi vaigei panna kundoh se kivine taloi. Nygöi pluanois on kohendua kylän syöndykohtu da luadie sie kai olot pruazniekoin pidämizekse. Myö, jessoilčat, olemmo varmat, ku terväh kai rodieu valmis. Jessoilan sel pon laukois tänäpäi löydyy tavarua eri-igäzile da eri kukkaroh. On otettu čottah segi, ku rahvas eletäh kyläs. Silmänlipahtus: Paginkanzu nygöi Jessoilasgi Pakkaskuun 13. päivänny Jessoilas piettih enzimäine Paginkanzukluuban vastavus, kunne kerdyi karjalan kielen kursiloin opastujua da Karjalan Rahvahan Liiton Jessoilan alaozastoh kuulujua. Paginkanzah tulluot šeikuittih, kui ielleh rubieu ruadamah kluubu, da midä kluubah kävyjät ruvetah ruadamah oman muamankielen säilyttämizekse. Oli sovittu, ku Paginkanzukluuban vastavuksii ruvetah pidämäh kerran kuus. Mennyt kezän kohendetun Säpsän laukan myöjänny on Aleksandra Mihailovna Lastovskaja hyväsanaine da vastuonalaine ruadai. Kuva: Natalja F odorova
8 «Oma 28. pakkaiskuuta pakkaskuudu 2015»» henkilö Teatteri auttau ymmärtyä ihmisie»»čičiliušku-kuklateatterissa aikuhiset ihmiset kehitetäh luomismahollisukšie. Alina Čuburova L udmila Krilova tuli karjalankieliseh Čičiliuškukuklateatterih tašan vuosi takaperin, 25. pakkaiskuuta 2014. Mintäh 33- vuotini naini, kumpasella on kakši lašta, tuli kuklateatterih, mitä vois löytyä teatterista ta mitein teatteri voit vaikuttua aikuhisen ihmisen elokšeh šiitä L uda kerto Oma mua -lehen lukijilla. On kulun vuosi kun šie enšimmäisen kerran tulit Čičiliuškun harjotteluh. Mintäh šie tulit ta mi oli vaikuttan šiih? Šilloin mie olin työššä Karjalan tašavallan Kan šallisien kulttuurien keš kukšešša. Šiinäki ruato kuklateatterin ohjuaja Natalja Golubovskaja. Kun hiän šai tietyä, jotta mie olen valmistun Karjalan Kulttuuriopistošta, hiän kyšy, onko miula tuttavie, kumpaset tahottais harjotella teatterissa. Mie monta päivyä mietin, ketä vois neuvotella... Ta loppujen lopukši šanoin, jotta iče tahtosin tulla artistakši, ka vot karjalan kieltä mie en malta. Ei ole hätyä, vaštasi miula ohjuaja. Opaššut!. Muissatko omie tunteita, enšimmäisie ajatuk šie piäššäš, kun tulit harjotteluh? Miula oli kauhie olo, varasin äijälti, jotta mitä mie rupien ruatamah joukošša, missä kaikki paissah karjalakši paičči milma. Ka miun pöläššykšet oltih turhat teatterin ošallistujat ylen hyvin otettih miut vaštah. Šeuruava aškel oli verhon takana miula ei ollun esiintymiskokemušta kuklateatterissa, vaikka kulttuuriopistošša opaštuos s a, miula oli draamaroolija. Kuklateatterissa tärkietä ta šamalla vaikieta on piilotella iččie kuklan takana; pitäy vain ymmätyä, jotta tällä la-»»l udmila Krilova ÎÎ On šyntyn Arhankelin alovehella. ÎÎ Rupesi harraštamah horeografijua 4-vuotisena. Tanššija harrašti 18 vuotta. ÎÎ On pereh ta kakši lašta. ÎÎ On šuanun kolme ammattie: myöjä, parturi, sosialisen ta kulttuuritoiminnan manageri. šanoin, jotta iče tahtosin tulla artistakši, ka vot karjalan kieltä mie en malta. Ei ole hätyä, vaštasi miula ohjuaja. Opaššut!. valla kukla on piähahmo, eikä henki, kumpani pitäy tätä kuklua. Kerro omista rooliloista. No, miun enšimmäini rooli kun šanotah oli tuo-ta-anna eli olin šemmosena juokšu tyttö na Koirien Kalevala -spektaklissa, ka še rooli milma ei hermoštun. Miula oli hyvä mahollisuš tutuštuo teatterin kaikkih asieloih ta ihmisih. Kevyällä 2014 kun rupesima harjottelomah uutta Šie olet tipa, mie olen tipa -spektaklie, en ni vuottan, jotta miula annetah kuklarooli mie šain Kopustručintipan roolin. Kopu heti tuli miun lempirooliksi! Olen varma, jotta še jiäy lempirooliksi koko ijäkši, šentäh kuin še on ollun miun enšimmäini kuklarooli. Še on ollun tärkie miula: löytyä stručintipalla šopiva iäni, luonto, käyttäytymini... Šie tulit teatterih vašta vuosi takaperin, ka jo olet käynyn teatte L udmila Krilova on šitä mieltä, jotta hänellä teatteri voit olla vain harraššukšena, ei ruatona, eikä elämänä. Kuva: Alina Čuburova. rimatoilla. Miltä tuntuu? Hyvältä! Enšimmäini matka teatterin kera oli kevyällä Karjalan pohjoseh Koštamukšeh ta Kalevalah. Miellytti! Ihmettelin šilloin, kuin yštävällini kollektiivi on. Joka paikašša meijät otettih vaštah teatterin entiset ošallistujat, hyö kaikki lämpimäšti muisseltih šitä aikua, kun harjoteltih teatterissa. Tänäki päivänä ihmettelen, mitein eriikähisie ihmisie, eri aloilla ruatajie ta toimijie vois yhistyä yhtehini harraššuš karjalan kieli. Voitko jo šanuo, jotta karjalan kieli on vaikuttan šiunki elämäh? Ka, tietenki! Kieli šynnytti miušša kiinnoššušta ta utelijaisutta. Enšimmäisien harjottelujen jälkeh, läksin Kanšalliseh teatterih kaččomah karjalankielistä Emähukka-spektaklie. Rupesin kaččomah karjalankielisie TV:n uutisie ta Omin šilmin -ohjelmua, löysin Internetistä mukavie karjalankielisie TVohjelmie teatterista ta šen artistoista. Još šiula olis mahollisuš, läksisitkö rua ta mah teatterih? Monet miun tuttavat ei ymmärretä, mintäh mie käyn pari-kolme kertua netälissä harjotteluissa, käyn teatterimatoilla, enkä ole töissä teatterissa, enkä šua šiitä palkkua. Olen šitä mieltä, jotta miula teatteri voit olla vain harraššukšena, ei ruatona, eikä elämänä. Še auttau ymmärtyä ihmisie, Kuklateatterissa tärkietä ta šamalla vaikieta on piilotella iččie kuklan takana. heijän luontuo ta käyttäytymistä; auttau kehittyä luomismahollisukšie. Ei enämpyä! Mitä vuotat omašta olemisešta kuklateatterissa? Tahtosin tulla vaikkapa yhen spektaklin ohjuajakši. Olen ohjannun kakši spektaklie Kulttuuriopistošša ta viime vuotena olin Petroskoin konservatorijan yhen opaštujan diploomiruavon ohjuajana. Mie tykkyän täštä ruavošta. Tahtosin kokeilla iččieni ohjuajana kuklateatterissaki. Tänä vuotena Čiči liušku täyttäy 10 vuotta. Mitä tahtosit toivottua šillä? Koko kollektiivilla toivotan hyvinvointie! Toivotan, jotta olis vielä enämpi teatterimatkoja, šentäh kuin juuri matat šuahah ošallistujat šopuh. Ohjuajalla toivotan käršivällisyttä! Toivotan, jotta 10-vuotisjuhla, kumpani tulou šulakuušša, olisi vessel a ta šiihi tultais kaikki entiset ta nykyset ošallistujat. Toivotan, jotta rahvahallisella karjalankielisellä Čičiliuškukuklateatterilla olis vielä pitkä ta mukava elämä! Omii mielii kirjutakkua
»»vuozipäivy 28. pakkaiskuuta 2015 9 Voinanigäine tyttöine»»tuhukuun 10. päivänny Valentina Sem onova pidäy omassah vuozipäivän. Merkipäiväkse hänen ukkoh, karjalaine kirjuttai P otr Mihailovič Sem onov, kirjutti lehteh oman vastinehen mustelmat lapsusaijas. P otr Sem onov Jefim Vasiljevič enne Ižän mual listu voinua oli armies Karjalas kiiniotettuloin vardoiččijannu. Hänen mučoi Anna Polikarpovna nellivuodizen poigazen Pet an kel Stalingruadan alovehelpäi tuli Petroskoile, kuspäi pidi ajua hevol ukon sluužbukohtah. Vuvven 1940 talvi oli ylen pakkaine läs 40 gruadussii, a Anna Polikarpovna oli kohtuine. Petroskoilpäi heil pidi ajua hevol Karhumäin rajonah Šaibuguba-nimizeh kyläh, a inehmine oli suandua vajai. Jefim lähti eččimäh eloisijua, a sil aigua kymmenendel päiväl tuhukuudu mučoi ries sai neičykkäzen. Šaibugubah tulduu hyö azuttih tyttäryön roindudokumentat da pandih nimi Val aine. Tuattah suutkikse jäi Šaibugubah. Sit kaikin ajettih tuatan sluužbukohtah, kus elettih vähä piäle vuvven. Silaigua ehtittih ajella Luganskoih oblastih vahnembien kodimuale. Konzu kiännyttih tuatan ruadokohtah, kolmen kuun mendyy algavui Ižänmualline voinu. Tuattua kerras työttih voinale, a mamua petroskoilazien joukos viettih evakkoh Arhangelin alovehele. Sie hyö elettih barakois 1944 vuvven ligakuussah. Muamo ruadoi voinah nähte, a lapset käydih päivykodiloih. Lapsusaigu Petroskoil Jälles voinua muamah kyzyihes, ku heidy tuodas järilleh Petroskoih, ga luvettelulois heidy ei olluh, sentäh kerras ei voidu tuvva. Yhtelläh lopukse heidy tuodih Petroskoih, ga jätettih raudutien azemale. Muamah kävyi azeman piälikön luo tiijustamah, kui teriämbi piästä azemalpäi linnah. Nygöi pienien lapsien kel hyö istutah pihal omil vehkehil da kylmetäh. Lopukse heidy viettih linnan keskuksele Anohinan da Gor koin pihoin tiešuarah da pandih pertih, kuduaspäi järgieh työttih iäres da viettih puuhizen yksikerroksellizen koin podvualah, kuduan ikkunat oldih muan tazal. Siepäi monen kerdua heidy muutettih elämäh toizih kodiloih. Muamah ruadoi pezendylaitokses vojennoloin sobien da vehkehien pezijänny. Val astu päivikse pandih lapsienkodih, kus hänel ei himoitannuh olla. Konzu händy ei taluttu lapsien päivykodih, häi oli kois yksinäh, ku mama oli ruavos, a Pet a kävyi školah. Ga häi ei tahtonuh olla kois yksinäh. Kerran Val aine tuuletusikkunazes läbi liččavui pihale. Rinnal eläi naine nägi hänen yksinäh pihal, otti yökse kodih da pani iččeh lapsuttu kaččomah. Tossupiän muamo nägi Val azen sen naizen pertis, murendi pertin uksen da otti iäres tyttäryön. Jälles Val astu kučuttih toizeh pereheh elostamah. Sie händy syötettih, annettih elostua kois azuttuloil elostuksil da čomil helmyzil, kudamih Val aine ylen äijäl mieldyi. Yhtehizes pertis häi nägemättäh punaldih sellin da huavai tungeldua net helmyöt iččeh štanizien vyöhyön keskeh. Emändy nägi sen da sanoi hänele: Val aine, tules tänne. Val azel pidi löydiä helmyöt da andua emändäle. Erähäs perehes, kunne Val aine kävyi elostamah da syömäh, oli kolme lastu: kaksi brihaččustu Šaša da Ser oža da Val azenke yhtenigäine neičykkäine Tamara, kudai ei suvainnuh syvvä. Heijän muamah sanoi: Val aine, läkkä meile syömäh. Val aine ei maltanuh midä vastata, ga kieldävyö ei voinnuh, gu ylen äijäl himoitti syvvä da sie oldih ylen magiet syömizet. Hänel silloi meni seiččemes vuozi da školah häi vie ei käynnyh. Kerran toizen yhtenigäzen ystävän Rimazenke hyö mendih rinnal olijah ogrodah suoluheinii keriämäh. Ogrodan ižändy huomai neičykkäzii suoluheinii helmazih keriämäs, tabai heidy da koval iänel sanoi: Neičykkäzet, työ midäbo täs ruatto? Minä suatan teidy militsieh! Häi ruttoh tabai neičykkäzii käbäzis da ribaitti militsiehpäi. Sil aigua Val azen velli Pet a piädyi lähäl, nägi heidy da kerras sanoi Rimazen mamale, kudai kiirehel meni militsieh. Suoluheinien ižändy tahtoi, ku neiččykkäzii jätettäs militsieh, ga Riman mama otti heidy, midälienne sanoi suoluheinien ižändäle da lähti kodih. Kuva on luajittu vuvvennu 1955 Sortavalas. Kuva on otettu perehal boumas. Opastus školas algavuu Val azen mamua lapsienke muutettih elämäh voinuvangilois piässyöh saruah, kuduas oli vaiku raudupäččine, a ikkunoi ei olluh. Saruas ei olluh ni latettu, ni lagie. Sie oli pietty halguo. Hyö sie elettih kai talvi, a keviäl heidy uvvessah pandih puuhizen koin podvualah. Seiččeivuodine Val aine sygyzyl lähti školah enzikluassah. Sie uudeh vuodessah opastettih lugemah kirjaimii. Ei kirjutettu, ku ei olluh ni tetrattiloi, ni černilöi. Val azel oli sinine karandiššu. Školah pidi käv vä ylen loitokse. Val azen mamale opastai sanoi: Enämbiä älgiä työndäkkiä neičykkästy školah. Silleh Val aine jäi toizekse vuottu enzikluassah. Hänele se ei olluh mieldy myö, ku školas ollus valgei da lämmy. Da sie annettus midätahto syvvä. Evakospäi tulduu Val - azen velli Pet a kerras lähti školah enzikluassah. Kuvvenden kluasan loppehuu nellitostuvuodine brihačču rubei paimendamah kozii vikse vie sentäh, ku niilöin keskes oli heijän oma koza, kudamale Val aine iče čirpil leikkai heiniä. Erähän vuv ven mendyy heijän koza varrastettih. Tossuvuon Val aine läh ti uvvessah enzikluassah, kudai oli ylen loitton Kuzminan nimizel pihal, a hyö elettih Povenetskoil pihal dai autobuskohtat oldih loitton. Val azel ei olluh nimittumii lämmii sobii. Häi ainos kylmi, ku pidi kävellä hätki loitokse školah da školaspäi. Pimies häi ylen äijäl varai da puaksuh myöhästyi urokoile. Konzu ruvettih ajelemah autobusat, sit školah da školaspäi pidi ajua vie loitombači. Povenetskoil pihalpäi autobusoin azetuskohtat oldih vie loitombi, kudamile kujozii myö Uritskois prospektas Mažezerskoidu pihua myö školah, kudai oli Kuzminan pihal. Jallai dai autobusal dorogah aigua meni enämbi čuassuu. Autobusat oldih täčöitävvet rahvastu da ajeltih harvah. Pienel Val azel oli ylen vaigei da hirvei yksinäh kävellä pimies. Muga häi kävyi školah nelli vuottu. Urokoin jälles Viijendes kluasas yhtistettih neičyköin da brihaččuloin školat. Val - ai ne puutui školah n:o 4, kudai oli Volodarskoil pihal Onegzavodan tyves, koispäi endizel loittohuol. Nygöi školah tyttöine kävyi jallai kolmen kilometrin peräh enzimäzeh vuoroh. Häi kävyi sinne kolme vuottu seiččemendeh kluassassah. Viijendes kluasas algajen neičykät iče kabrastettih da pestih omien kluasoin lattieloi. Kerran suovattan jälles urokkoi kluasanpiälikkö Jekaterina Nikolajevna puašitti Val ua yhtes kodih. Val a kieldävyi da sanoi: Minä lähten neičyköin kel, kudamien kel yhtes kabrastimmo kluassoi. Jälles häi meni tualettah, a sie puolikymmen neičykkiä reviteltih iččeh päivikkölöi da lykittih vedeh. Hyö Val alegi käskiettih revitellä hänen päivikkö da lykätä vedeh. Konzu häi kieldävyi, yksi neičykky Gal a sanoi: Val a, sinä älä varua. Minä sinule ostan uvven päivikön. Val a uskoi, revitteli iččeh päivikön da lykkäi vedeh. Pyhänpiän kluasanpiälikkö Jekaterina Nikolajevna tuli Val an maman luo, kudai piädyi pihal Val anke halguo piluamah. Häi kyzyi: Tiijättögo midä školas suovattan ruattih neičykät? Dai Val ua kyzyi: Suovattan školan tua lietas työ midäbo ruavoitto? Val a vagaval iänel vastai: Sie myö revittelimmö päiviköt da lykimmö vedeh Ezmässargen huondeksel školan edeh kerättih kaikkii opastujii, a kuuzi neičykkiä, kuduat reviteltih iččeh päiviköt, seizatettih enziriädyh da ilmoitettih: Hyö reviteltih da lykittih vedeh školan kallehimat dokumentat! Val agi seizoi kuvven neičykän riävys, hos häi ei olluh sen pahuon järjestäjänny. Häi enzimäzenny lähti školaspäi da jälgimäzenny puutui järjestäjien tyttölöin joukkoh. Heile kaikile uskaldettih opastunduvuvven nelländekses ičenviendäs pahat arvosanat. Val a loppi seiččie kluas sua. Sen jälles mama enämbiä ei tahtonuh händy opastua školas. Ga ei ni tahtonuh työndiä opastumah tehnikumah, a kustahto opastuo pidi. Pahoi opastujii da opastumattomii ainos pöllätettih työndiä zavodale ruadajakse. Oman školan piälikkö nevvoi mamua jättiä Val a školah opastumah ielleh kymmenendeh kluassassah, ku Val a oli ahker da äijäl tahtoi opastuo. Silleh Val a lähti opastumah kaheksandeh kluassah uudeh školah, kudai oli Uritskoin pihal. Silloi hänel oli läs viittytostu vuottu.
10 «Oma Mua» 28. pakkaskuudu 2015»» mennytty aigua Šum-gora Iänimägi»»Arvatah, ku Novgorodan alovehel Luga-joven rannal on Ven an kuningahien ezi-ižän R urikan kalmu. Paikallizien eläjien zuakkunoin mugah juuri Šum-gorah on pandu muah R urik da kaksitostu hänen dovariššua.»»ven an mua Galina Klimova Ei ammui Omas Muas oli kirjutettu vahnas kirjutustavas runolois. Runokirjutuksii on löytty äijäs kohtas. On moine runokivi Novgorodan alovehel Šum-gora-kohtas. Tiedomiehet ajatellah, ku se runokirjutus lua jittih vahnanaigazet novgorodalazet. Sanotah, ku se runokivi täyttäy toivot. Yhtelläh kohtu tämä rodih kuulužu toizen periä. Uskotah, ku juuri sinne on pandu muah Ven an enzimäine kniäzi R urik, Ven an kuningahien suvun eziižä, kudai oli Suuren Novgorodan kniäzinny vuvves 862. R urikan kalmua ečittih äijäs kohtas. Yhtet duumaijah, ku R urik on ilmazekse igiä rauhoitunnuh Vahnah Luadogah, toizet Korela-linnoitukseh Kägisälmeh. On vie kolmas huave, kuduan mugah R urik on havvattu Luadogan pohjah kuldazes ruuhes. Ga on olemas vie nelläsgi - tottutovelline R urikan haudu on Šum-gora-mäis. Meren taguapäi Ven ua haldivoiččemah Nestoran hrooniekas (ven akse se on Povest vremennih let ) vuvvennu 862 čud, Il menän slovenat, krivičat da ves -heimo kučuttih velleksii-konungoi (konung var uagoin torajoukon piämies) Novgorodua haldivoiččemah, ku Nestoran mugah nämil mualoil eläjät slaavit da suomelas-ugrilazet ei voidu puuttuo sobuh. R urik tuli omassah rahvahanke rus, kuduan alguperiä tässäh ei voija sellittiä. Tuldih, vahnin R urik istavui Novgodorah, toine, Sineus Bolo-ozero-linnoitukseh, kolmas, Truvor Izborskah. Nämmäs kolmes sai nimen Ven an mua Kahten vuvven peräs kuoltih Sineus da Truvor. Kaiken vallan otti R urik Erähät tiedomiehet duumaijah, Sineusua, eigo Truvorua ni olluh ei olemas. Se on vieraskielizen tekstan viäry kiännös. Rurik tuli nämile mualoile omassah koinke (sin-hus) da dovariššujoukon kel (tru-vor). R urik haldivoičči enzimäi omassah luajittuu Luadogulinnoitustu, eigo ni tulluh meren taguapäi. Häi tuli valdah vuvvennu 826 Novgorodah, ku nämil mualoil eläjät riijeltih da torattih keskenäh. Kuldua da kummua jallois Peredol skii pogostu, kudual on Šum-gora, jo ammuzis aijois on hyvin tundiettu da se on arheolougoin kunnivoittu kohtu. Luga-joven rannoil Podgorje da Zapolje -kylien välis muankaivajat ainos löyttih midägi Rurik on Ven an vuozituhat -mustopaččahan eräs vestos. Mustopačas azetettih vuvvennu 1862 Novgorodah. Tuldih, vahnin R urik istavui Novgodorah, toine, Sineus Bolo-ozero-linnoitukseh, kolmas, Truvor Izborskah. Nämmäs kolmes sai nimen Ven an mua Kahten vuvven peräs kuoltih Sineus da Truvor. Kaiken vallan otti R urik kummanluadustu vehkehty arabskoidu IX vuozisuan kolikkuo dirhemua, čomendustu, torakirvesty da tostu semmostu. Tiä on keräilty da kirjutettu mustoh äijy zuakkunua da kerdomustu ennevahnazis aijois da toris. Tutkijoin mieles tuhat vuottu tagaperin tiä oli Novgorodan muan suurimii linnoi, kus piettih kauppua da neromiehet myödih omii tavaroi. Arheolougat sanotah, ku se paloi suuren suures tulipalos. Vie eräs Peredol skoin pogostan omažus on se, ku sie on seiččei ristikanzan käzil luajittuu mägie. Pogostan mualoil löyttih kivie, kudamis oli runuo, ristikanzan da jumaloin kuvua. Tiedomiehien mieles moizii kivilöi tavan mugah on sie, kunne muah on pandu kunnivoitut da kuulužat rahvas. Šum-gora - Iänimägi Šum-gora on Jevroupan keski-aijan suurin käzin luajittu kalmumätäs. Se on suurembi Ruočin kuningahien mättähii, kunne uskomuksien mugah muah on pandu Tor da Odin. Šum-goran korgevus on 14, 6 metrii, diametru 70 metrii. Paikallizien zuakkunoin mugah sygyzyl da vihmupäivin kalmumättähälpäi kuuluu itkuu. Erähät uskoitetah, ku mättähäl seizojes voibi kuulta, kui pietäh sluužbua kirikös, kudai on kilometrien peräs täs kohtaspäi. Erähien zuakkunoin mugah R urikan gerbu, kuduas on sokollindu, on Vahnan Luadogan gerbu.»»r urik (817-879) ÎÎ Novgorodan kniäzi. ÎÎ Tuattah - Gostomisl. ÎÎ Ven an valdivon perustai. ÎÎ Vallas olenduvuvvet: 862-879. ÎÎ R urikaspäi vallan peri Ol eg Veščii. ÎÎ Ol egan jälles valdah puutui R urikan poigah Igor. ÎÎ Varmah ei tietä, äijygo mučoidu oli R urikal. Ga Igor - poijan muamannu pietäh norjalastu kuningatardu Efandua. ÎÎ R urik nimi johtuu muinais-islandien Hroerikrsanas, kudai merkiččöy vallal kuulužu libo slaavilazes sokol-nimes, kudai heijän kieleh oli rarog. ÎÎ R urikan jälgeläzet haldivoittih Ven ua 736 vuottu. Paikallizien zuakkunoin mugah sygyzyl da vihmupäivin kalmumättähälpäi kuuluu itkuu. Erähät uskoitetah, ku mättähäl seizojes voibi kuulta, kui pietäh sluužbua kirikös, kudai on kilometrien peräs täs kohtaspäi. juuri mättähän keskes ongi kirikkö, kuduan sinne ummattih rahvahinneh da sit päiväs sie pietäh alallistu sluužbua. Nämmis kohtis da lähi kylis rahvas uskotah, ku Šum-goral ei sua iändiä, kirguo, hyppie da toizin vaivata ezi-ižii. Kirjoil ollah mustelmat, kudamien mugah tiä piettih kaikkien Pyhien päiviä, kuduadu pietäh Sroičan jälgizenny pyhännypiän. Vahnat rahvas sanellah, ku papit piettih Šumgoral sluužboi da moleebenoi da pandih malittuu enne Rahvahienvälisty voinua. Vie saneltih, ku ennevahnas tytöt nostih mättähäle, sivottih hienozih den gazih lentat da lykättih net mättähän n okas olijah loukkoh, toivottih peitoči midägi da kai toivot todeh mendih mätäs kajahtih pajol. Sih loukkoh pandih siiksuribuzii da lentazii. Voimattomat kolmeh kerdah astuttih mättähäs ymbäri palajat tuohukset käis (toiči polvuizilleh), sit nostih mättähäle da kuunneltih kelloloin soitandua. Net, kel kivisti piädy, pandih čuuruu mättähäspäi korvih da toiči otettih sidä keräle kodih. Tässäh uskotah, ku nosset mättähäle yksinäh da panet piälakan mättähän n okas olijah loukkoh, roittos tervehen da ozakas. Muite enimän aigua Šum-gorale niken ei nossuh, sidä piettih paganallizennu kohtannu. Jatkuu
»»kolo-kolo kotasie 28. pakkaskuudu pakkaiskuuta 2015 11 Ihanko totta? Onko šemmosie kaloja, kumpaset nenälläh voijah luatie reijän veneheššä? Miekkakala voit puhata venehen kakšišenttisen laijotukšen. Oli šemmosieki tapahukšie, jotta miekkakalojen hyökkäykšen jälkeh laiva uppo. Onko šemmosie elukkoja, kellä on vualienšinini veri? Kahekšijalalla ta jokikravulla on vualienšinini veri. Niillä hemoglobiinin tilašta vereššä on hemociatiini, mih kuuluu vaški. Juuri vaški antau verellä šinisen värin. Onko šemmosie lintuja, kumpaset taputetah muata jaloilla, jotta šuaha matoja? Jiäkentällä luistelomini on monen lapšen lempihommana. Luistimet jiäheposet»»esinehien istorijašta Talvella on niin mukava luissella yštävien kera jiäkent tyä myöten. A tiijätkö šie, jotta luistimet ollah ihmisien enšimmäisie kekšintöjä? Luistimiksi tavallah šanotah kenkän ta terän yhisselmyä, ka tarkkah šanuon luistimena on vain terä. Oman venäläisen kon ki-nimen luistimet šuatih venäläisien muasterien anšijošta. Puiset luistimet oli korissettu heposien päillä, niin ni ruvettih niitä lempiešti šanomah kon ki (venäjäkši heponi on kon ). Luistimet autetah liikkuo jiätä myöten. Ne oli kekšitty jo hyvin ammuin. Odessa-kaupunkin lähellä vuotena 1967 järješšetyt arheologiset kaivokšet tovissettih, jotta enšimmäisien luistimien omistajina oltih cimmerijalaiset kanšat, kumpaset elettih yli kolme tuhatta vuotta takaperin. Ne luistimet oli luajittu kotieläimien luista. Yheštä puolešta ne oli terotettu, a toisešta puolešta niissä oli luajittu reijät, jotta šituo ne jalaččiloih. Tietyšti oli hyvin vaikieta šeisuo šemmosilla luistimilla ta ihmiset käytettih keppijä, kumpaset muissutetah nykysie hiihtokeppijä. XIII vuosišualla Alankomaissa luušta luajittujen luistimien lisäkši käytettih puisie kenkijä, kumpaset melko hyvin luijettih jiätä myöten. Šiitä ihmiset kekšittih kiinittyä kenkien pohjah metallisie jalakšie bronššista ta rauvašta, a šiitä teräkšeštäki. Pietari Šuuri oli enšimmäisenä, ken kekši niitata luistimet jalaččiloih. Viime nellän vuosišuan aikana luistimet oikein muututtih. Ka niillä on tärkie paikka Venäläiset luistimet. nykymuajilmašša. Ihmiset mielelläh luissellah jiäkentillä, šekä ošallissutah eri kilpailuih ta ollah luisteluklubien jäšeninä. Valentinin päivä»»luomiskerho Meččävikli oikein tykkyäy kaštematoja. Muanittuakšeh niitä muan piällä viekaš lintu eryähičči valehtelou matoraiskoja: še hil l akkaiseh taputtau jaloilla muata myöten, puitto alko vihma. Mavot nouššah muan piällä ta meččäviklie vuottau makie päivällini. Onko rotan pitällä hännällä tärkie merki tyš? Pitkä häntä auttau rottua pityä tašapainuo šen kiiveteššä. Lisäkši hännän avulla rotan vartalolla aina on šopiva lämpötila, vet häntä on šen vartalon viiješ oša. Lapšen šuušta Muamo lahjotti pienellä Polinalla pehmien koira-kukkasen ta kyšy: Min nimen annat koiralla? Feliks! Mukava koirannimi! Ei, Feliks on šukunimi. Nimi on N ura! A tuaton nimen mie kekšin huomena. Mamma, anna lettu! Vuota, kohta tulou päivällini. Ka anna miun Anni-kuklalla. Muamo anto letun ta tyttö heti šöi šen. Mitä šie ruat? Mie vain maistelin, eikö lettu ole liijan kuuma, jotta Anni ei polttais šuuta! Voit lahjottua šemmosie mukavie korttija yštävillä Valentinin päiväkši (14. tuiskukuuta). Šiula tarviččou: ÎÎ Väripaperi ÎÎ Šakšet ÎÎ Koštiekynät Luaji niin: 1. Kiännä A4-paperilista puolekkah ta ašeta oma käsi kiännekohan viereh niin, jotta šuuren šormen ta etušormen välillä tulis šyväimen puoli. 2. Piirušša viiva kiän ympäri ta leikkua oma piiruššuš. Jätä kiännekohta leikkuamatta šuuren šormen ta etušormen kohašta. 3. Avua paperilista šiula tuli šyväin käsien välissä. 4. Korissa oma kortti ta kirjuta onnit telu ša noja. 5. Kortti Valentinin päiväkši on valmis. Šivun ainehiston valmisti Maikki Spicina
12 «Oma Mua» 28. pakkaskuudu 2015 arbua Luikkau laikkau luuhizen mečän tagan. (Kieli) (Veškelys)»»joutoaika»»Mitä? Konša? Missä? Vihod-mediakeskus. Vastuamas da kaimuamas vahnua Uttu vuottu. 31. 01. s u a h Ozuttelu on valmistettu Karjalan t o i n a r g i -s u o v a t t u Kul tuuruministerstvan kannatuksel. 12.00-19.00 ÎÎ Adressi: Karl Marksan piha, 19 ÎÎ Telefon: 76-14-41 Kižin näyttelykeškuš. Ei-eryhäššä kuningaškunnašša. 1.02. š u a t e n Pohjois-Venäjän kanšanstarinojen e n š i a r k i p y h ä pä i v ä muajilmašta kertova näyttely. 10.00 18.00 ÎÎ Adressi: Fedosovankatu, 19 ÎÎ Telefoni: 77-51-16 Petroskoin ozutteluzualu. Salvador Dalin kuvien ozuttelu. 8. 02. s u a h Salvador Dalin grafiekkukuvat on otettu ozutettavakse persounallizis kolmaspäiv y p y h äpäi v y kollektsieloispäi. 12.00 19.00 ÎÎ Adressi: Leninan piha, 26 ÎÎ Telefon: 78-16-50 Karjalan kanšallini musejo. Kerran 40 vuotta takaperin. 28.02. š u a t e n Neuvoštokanšalaisien 1970-luvun t o i n i a r k i p y h ä pä i v ä arkielämäštä kertovašša näyttelyššä musejoesinehie, 1970-luvun dokumenttija ta valokuvija musejon ta yksityisistä kokoelmista. 10.00 17.30 ÎÎ Adressi: Lenininaukijo, 1 ÎÎ Telefoni: 76-94-79 Horoskoppi tuiskukuukši Tuiskukuun karjalankielistä nimie šelittäy rahvahan šananpolvi: Tuiskukuulla on kakši yštävyä: tuisku ta purku. Ihmiset primietittih, jotta kun talven viimeni kuukauši ollou vilu ta kuiva, niin vuota äkietä elokuuta. Oinaš (21.03 20.04) Oinaš rupieu äijän ruatamah toisien hyväkši. Tuiskukuušša elä kiirehä propleemojen ratkaisomisešša, enšin hyväsisti ajattele eläkä kerro omista huolista kellänä. Niin šie šuat ratkaissa kaikki asiet ičen ta oman perehen hyväkši. Härkä (21.04 20.05) Tuiskukuun alušša Härän ei himota mitänä ruatua. Onnakko šiitä mieli parenou ta talven lopušša šie ymmärrät, mitein voit kunnoštua omua elämyä. Muissa immunitetin vahvistamisešta, šyö vitamiinija ta kävele verekšeššä ilmašša. Kakšoset (21.05 21.06) Kakšosilla kuukauven enšimmäiseššä puoliskošša on äijän väkie ta himuo ruatoh, šentäh hyö luajitah äijyä enämpi, mitä tahottih ruatua. Aštumalla kävely lisyäy šiula tervehyttä. Rapu (22.06 22.07) Rapuloilla tuiskukuu ei ole paraš kuukauši. Šiun pitäy olla valmehena ratkaissa propleemoja ruavošša ta pereheššä. Tuiskukuun lopušša šiula voijah tarita loittoni työmatka. Viessat (24.09 23.10) Viessojen lykky ei makua. Täššä kuukauvešša šiula kaikki onnistuu. Šie oššat šen, mistä jo pitälti olet huaveillun. Šie olet hyvin aktiivini tuiskukuušša ta šiula voit šyntyö uušie luomisprojektija ta idejoja, kumpaset tuuvvah lisyä rahua. Skorpioni (24.10 22.11) Skorpionin ei pie lähtie matalla loitoš koista. Šiula tulou äijän ruatuo täššä kuukauvešša, šentäh voit šuaha lisyä rahuaki. Elä vain kerro omilla työtovarissoilla omista peittoneroista, kumpaset autetah šilma ruavošša. Joušimieš (23.11 21.12) Joušimiehellä tuiskukuu on hyvä kuukauši. Šie šuat uušie yštävie, lähet matkoilla ta oššat ičelläš mitänih uutta, voit olla, jotta še tulou šuuri ta kallis esineh. Työššä šiula voijah ehottua uuši hyvä projekti, šuoššu šiih epyälömättä. Kauris (22.12 20.01) Tuiskukuušša Kauris on täyši energijua. Kuukauši on hyvä virkauran noššolla. Nyt on paraš aika riskeerata ta kuotella iččie uuvvella alalla. Perehelämäššä voit tulla propleemoja puolison kera.»»hyvittelemmö Vieljärven karjalastu Valentina Mironovua hyvittelemmö Vuozipäivänke! Ozua sinule da hyviä mieldy joga päiväl! Rua iellehgi oman muan kielen da kul tuuran hyväkse! Omamualazet Pakkaskuun jälgimäzenny piän umbikarjalaine Anna Ivanovna Kuznetsova pidäy omassah 70-vuozipäivän. Toivotammo sinule ozua, lujua tervehytty, pitkiä igiä da vägie joga ruadoh! Omamualazet Kaččokkua Omin silmin nellänpiän 29. pakkaskuudu 9.00 aigua Rossija-Karelija -kanualal. Vedäjänny Natalja Vorobei. Ô Ô Lähtin minä Läkköiläh. Mis on roittu da midä merkitäh Karjala-paikannimi da Zaikovsugunimi. Luadinuh Ol ga Ogneva. Karjalan da suomen kielel. Ô Ô Oma oza opastau. Karjalan kielen tutkijan Vladimir R agojevan 80-vuozipäiväkse. Luadinuh Ol ga Ogneva. Karjalan, suomen da ven an kielel. Programmois on ven ankieline tekstukiännös. Programmas voi olla muutostu. Leijona (23.07 23.08) Leijonat miteinkänä ei voija piäššä šopuh kuin omien, niin ni ruatokaverien kera. Tuiskukuušša šilma vuottau tärkie uuši tuttavuštumini. Muissa, jotta kevät kohta tulou, elä varaja uušie vaikutelmie. Neičyt (24.08 23.09) Neiččyöllä tulou enemmmän työtä täššä kuukauvešša, onnakko palkka täštä ei tule šuuremakši, eikä virka tule korkiemmakši. Elä ošša mitänä kallista tuiskukuušša, muitein jouvut makšamah liikua. Valmisti Maikki Spicina Vesimieš (21.01 19.02) Vesimiehellä tuiskukuu on paraš kuukauši, jotta vaihtua työpaikka. Mitä kylvät, šitä i kašvau tämän šananpolven mukah šiun pitäy elyä tuiskukuušša. Pie huolta omista hermoista, täššä kuukauvešša še on šiun heikko kohta. Kalat (20.02 20.03) Tuiskukuušša Kaloilla voit tulla meininki kirjuttautuo ulkomuakielisih kurššiloih taikka šuaha uuši ammatti. Elä kummekšu nyt on paraš aika opaštumista varoin. Staraiče olla myöntyväisenä kuin töissä, niin ni koissa ta kuukauši loppuu hyvin. Jessoil čua L udmila F odorovna Jermolajevua hyvittelemmö Roindupäivänke! Ozua suurdu Igiä pitkiä Tervehytty lujua Kaikkie hyviä vai! Omamualazet»»Siänennustus Petroskoi Anuksenlinnu Priäžy Koštamuš Kalevala Louhi yö päivy yö päivy yö päivy yö päivy yö päivy yö päivy 29 /01-10 -8-8 -6-9 -8-10 -9-9 -9-9 -10 30 /01-5 -2-2 +1-5 -1-11 -8-10 -8-4 -7 31 /01 0-1 0 0 0-1 -7-8 -6-9 -7-9 01 /02-3 -7-3 -10-2 -8-12 -13-11 -12-13 -11 02 /02-4 0-5 0-5 0-7 -3-6 -3-5 -3 03 /02-3 -5-2 -6-3 -6-8 -9-7 -8-5 -8 04 /02-12 -10-14 -11-13 -11-13 -12-11 -11-10 -12 Peruštajat: Oma Mua Karjalan rahvahan lehti Peruššettu kešäkuušša 1990 Karjalan tašavallan Lakijenhyväkšymiskokouš, Karjalan tašavallan hallituš, Karjalan Rahvahan Liitto ta kuštantamo Periodika Piätoimittaja Natalja Anatoljevna Sinitskaja Julkaisijan ta toimitukšen ošoite: Titovinkatu 3, 185035 Petroskoi, Karjalan tašavalta ÎÎ Tel: (814-2) 78-05-10, 78-29-32 E-mail: omamua@mail.ru Internet: Julkaisija: ÎÎ Karjalan tašavallan autonomini laitoš Periodika-kuštantamo ÎÎ Painettu Verso-kirjapainošša, 185031, Petroskoi, Varkaukšen rantakatu, 1a ÎÎ Lehen on rekisteröinyn Venäjän Federatijon Kirjapainoalan komitietta ÎÎ Rekisterinumero 0110927 Indeksi 51894 ÎÎ Allakirjutettu painettavakši 13.00 čuasu 28.01.2015 ÎÎ Painoš 500 ÎÎ Tilauš 042 ÎÎ Hinta 25 rpl Redizaini Fenomen-mediajoukko (Piiteri) www.design-smi.ru On otettu: www.gismeteo.ru