Metallipinnoitus pinnoitusmenetelmien mahdollisuudet ainetta lisäävässä valmistuksessa

Samankaltaiset tiedostot
Metallipinnoitus pinnoitusmenetelmien mahdollisuudet ainetta lisäävässä valmistuksessa

Cold Metal Transfer (CMT) hitsauspinnoitus: metallirakenteiden pinnoittaminen ja korjaus, menetelmän erityispiirteet ja hyödyt

Laserpinnoitus katsaus tutkimusryhmä LaserCo:n toimintaan

Laser cladding applications and development trends

Lasertekniikan mahdollisuudet uusien materiaalien ja rakenteiden valmistamisessa

Laser cladding with high power a review of the Trilaser project

Laserpinnoitus. Petri Vuoristo Tampereen teknillinen yliopisto, materiaaliopin laitos ja Teknologiakeskus KETEK Oy, Kokkola

3D-VALLANKUMOUKSEN VOITTAJAKSI

Konetekniikan koulutusohjelman opintojaksomuutokset

JET-Power, ALU-Power ja D-Power kovametallijyrsimet

1. Lujitusvalssaus 2. Materiaalin ominaisuudet 3. Sovellukset 4. Standardit 5. Outokumpu Tornio Worksin lujitetut tuotteet

3D Printing Applications in Industry and Home

Lecture 4: Physical Vapor Deposition PVD

ELEMET- MOCASTRO. Effect of grain size on A 3 temperatures in C-Mn and low alloyed steels - Gleeble tests and predictions. Period

Työkalujen Laserkorjauspinnoitus

Metallijauheiden valmistus ja 3D tulostuksen asettamat vaatimukset

BOOSTI JA INVEST -HANKKEET

Pinnoitustekniikka tänään ja tulevaisuudessa

Metallitulostuksen mahdollisuudet D-tulostuksen akatemia Tampere

Lausuntopyyntöluettelo HUOM. Komiteoiden ja seurantaryhmien kokoonpanot on esitetty SESKOn komitealuettelossa

3D-tulostus. ebusiness Forum. Jukka Tuomi Finnish Rapid Prototyping Association, FIRPA Aalto University. Linnanmäki

performance DHW coil type exchanger Diverter valve Analogue thermostat control panel Heating pump DHW pump Digital electronic control panel

Prof. Petri Vuoristo

Metallien 3D-tulostuksen trendit

Pinnoitteilla kestävyyttä ja uusia ominaisuuksia

Manufacturing 4.0. Future of Manufacturing SP3, LUT Laser

Yhtiön nimi: - Luotu: - Puhelin: - Fax: - Päiväys: -

Thin Films Technology. Lecture 3: Physical Vapor Deposition PVD. Jari Koskinen. Aalto University. Page 1

Laser-Assisted Cold-Sprayed Corrosionand Wear-Resistant Coatings: A Review

Katri Vala heating and cooling plant - Eco-efficient production of district heating and cooling

Laitteista digitaalisiin ratkaisuihin Case Kemppi

Robotiikka ja 3D-tulostus

3D-tulostus. räjäyttää asiakasarvon

The CCR Model and Production Correspondence

Keskittämisrenkaat. Meiltä löytyy ratkaisu jokaiseen putkikokoon, 25 mm ja siitä ylöspäin.

Metallitulostuksen materiaalit

Yhtiön nimi: - Luotu: - Puhelin: - Fax: - Päiväys: -

Export Demand for Technology Industry in Finland Will Grow by 2.0% in 2016 GDP growth 2016/2015, %

Toimisto (5) HUOM. Komiteoiden ja seurantaryhmien kokoonpanot on esitetty SESKOn komitealuettelossa

3D-tulostus ja lämpökäsittely - prosessiparametrit, muodostuvat mikrorakenteet ja lämpökäsittelyt

METALLITULOSTUS 3D INVEST JA 3D BOOSTI - HANKKEET

3D-tulostus - uusia mahdollisuuksia koulutukseen ja kilpailukykyä yhteiskuntaan

Remember to register for an exam no later than one week before it is held. Tentti /Vk. Day Date Time Course code and name Room

Metal 3D. manufacturing. Kimmo K. Mäkelä Post doctoral researcher

Exercise 1. (session: )

3D tulosteiden lämpökäsittelyt ja niiden vaikutus lopputuotteeseen

Kestävä ja älykäs energiajärjestelmä

Lausuntopyyntöluettelo HUOM. Komiteoiden ja seurantaryhmien kokoonpanot on esitetty SESKOn komitealuettelossa

BRUTTO PINTA- ALA (M 2 ) KEHYKSEN MATERIAAL I. EA-HP-1500/47-18 Super heat ALUMIINI 1, , *1680*110 59

3D-tulostus - uusia mahdollisuuksia koulutukseen ja kilpailukykyä yhteiskuntaan

Storages in energy systems

LX 70. Ominaisuuksien mittaustulokset 1-kerroksinen 2-kerroksinen. Fyysiset ominaisuudet, nimellisarvot. Kalvon ominaisuudet

AKKREDITOITU SERTIFIOINTIELIN ACCREDITED CERTIFICATION BODY PÄTEWIN OY

Mineral raw materials Public R&D&I funding in Finland and Europe, Kari Keskinen

Yhtiön nimi: - Luotu: - Puhelin: - Fax: - Päiväys: -

Välkky työpaja 2: Liiketoimintaa 3D-tulostuksella Tilaisuuden avaus

Metallien 3D-tulostus

LUONNONVALON JOHTAMINEN SISÄTILOIHIN ALUMIINISILLA HEIJASTINPINNOILLA

Toimisto (5) HUOM. Komiteoiden ja seurantaryhmien kokoonpanot on esitetty SESKOn komitealuettelossa

ReFuel 70 % Emission Reduction Using Renewable High Cetane Number Paraffinic Diesel Fuel. Kalle Lehto, Aalto-yliopisto 5.5.

Laser additive manufacturing (aka 3D printing) of metallic materials

LYTH-CONS CONSISTENCY TRANSMITTER

Konepajamiesten seminaari, 3D-tulostuksen teknologiat

Puolustusvoimien tutkimuslaitos

AKKREDITOITU TARKASTUSLAITOS ACCREDITED INSPECTION BODY DEKRA INDUSTRIAL OY

Capacity Utilization

Sähköjärjestelmän käyttövarmuus & teknologia Käyttövarmuuspäivä

Geoenergian tulevaisuuden visio. Jari Suominen

A Review of Thermal Spray Metallization of Polymer-Based Structures R. Gonzalez, H. Ashrafizadeh, A. Lopera, P. Mertiny, and A.

Suunnittelutyökalu kustannusten ja päästöjen laskentaan

Kitchen Pendant 2/10/19

766 M ,83%*

895 M ,26%*

VTT ja tuulivoiman t&k. Tuulivoiman Workshop, Pasila Esa Peltola, johtava tutkija, VTT

Exercise 3. (session: )

Miten ymmärtää puubiomassan kaasutusta paremmin? - Hiilen kaasutusmallin kehittäminen

Pv Pvm Aika Kurssin koodi ja nimi Sali Tentti/Vk Viikko

Teknologian tutkimuskeskus VTT. Energia- ja moottoritutkimus. Nils-Olof Nylund

Kalustetestaus- ja asiantuntijapalvelut.

HITSAUKSEN TUOTTAVUUSRATKAISUT

Savupiippujen standardisointi CEN/TC Timo Pulkki Rakennustuoteteollisuus RTT ry

Wärtsilä Corporation. Interim Report January-September 2003 Ole Johansson President & CEO. 29 October Wärtsilä

7.4 Variability management

Millaisia mahdollisuuksia kyberturva tarjoaa ja kenelle? Ja mitä on saatu aikaan?

Air Comfort. VEKA ver C.» Spare parts/reservdelar/varaosat

SESKO ry LAUSUNTOPYYNTÖ 7/08 LIITE Toimisto (5) HUOM. Komiteoiden ja seurantaryhmien kokoonpanot on esitetty SESKOn komitealuettelossa

INSPECTA TARKASTUS OY

MITSUI SEIKI HU40A Vaakakoneistuskeskus

Master s Programme in Building Technology Rakennustekniikka Byggteknik

Tekes the Finnish Funding Agency for Technology and Innovation. Copyright Tekes

Examiners: Professor Antti Salminen Docent Heidi Piili

3D-tulostustekniikat

SMACC Välkky-hanke: 3D-tulostuksella kilpailukykyä pk-yrityksiin

E U R O O P P A L A I N E N

Särmäystyökalut kuvasto Press brake tools catalogue

Konetekniikan kandidaatin tutkinto

CHARACTERIZATION OF PART DEFORMATIONS IN POWDER BED FUSION OF STAINLESS STEEL

PrinLab. Antti Berg Oulun seudun ammattikorkeakoulu, Tekniikan yksikkö

LAUSUNTOPYYNTÖ 3/09 LIITE

TÄUBLER OY. Vuorimiehenkatu Helsinki Finland. Puh: Fax:

Transkriptio:

Metallipinnoitus pinnoitusmenetelmien mahdollisuudet ainetta lisäävässä valmistuksessa J. Tuominen 1, J. Vihinen 2 Tampereen teknillinen yliopisto, Tampere Materiaaliopin laitos Kone- ja tuotantotekniikan laitos

Sisältö Yleistä pinnoitusmenetelmistä Laserpinnoitus: Jauhe Lanka Hybridimenetelmät Kaupalliset laitteet & sovellukset Materiaalit Komponenttien ominaisuudet Päällehitsaus kaarimenetelmillä CMT Terminen ruiskutus Kylmäruiskutus Edut, rajoitukset Yhteenveto Fusion bond Low dilution (single layer)

Classification of coating methods Energy from: High intensity light Combustion gases Kinetic energy Electric arc kj/m 2 : Moder Low Low High

Surface engineering Composite solution Sustainable Material efficient Global cladding/overlay welding markets expected to rise from 3.8 to 7.6 billion USD by 2015* * Abakan Inc. Global thermal spraying markets were 7.1 billion Eur in 2011* * The Linde Group, cladding Global market for AM will reach 3.5 billion USD by 2015* * Wohlers report Let there be light, Genesis 1:3

Principle of laser cladding Feedstock material (coating material in the form of powder or wire) is injected towards the base material and melted on the surface by the laser beam Part of the base material surface is melted, which provides good bonding, dense coatings and excellent surface properties

Laser cladding methods Powder and carrier gas Laser beam Powder and carrier gas Laser beam Shielding gas Clad layer Shielding gas Clad layer Substrate Substrate 2-step: preplaced powder 1-step: off-axis powder 1-step: coaxial powder 1-step: off-axis hot-wire (tandem) 1-step: coaxial cold-wire 1-step: coaxial hot-wire

Industrial laser cladding & applications ID cladding 1-step: coaxial powder On-site cladding Metallic and MMC coatings on metallic base materials Main benefits: Fusion bond Low dilution Low distortion Industrial cladding with 3-6kW lasers & powder feedstock: Low deposition rates (1-2 kg/h) Low material efficiency (~70%) New components / Remanufacturing (50/50)

High power laser cladding 2.1 mm Inconel 625: 15 kw, 1 m/min, 15 kg/h (500 mm3/s) New world record!!! jari.tuominen@tut.fi Laserpinnoitustekniikan Kunnossapitoforumpäivä 2015 Kokkola 25.3.2015 10.2.2011 Tampere

Induction assisted laser cladding Without induction With induction Stellite 12 on M238 mould steel (646 x 230 x 196 mm 3 ) Fully closed-loop cladding process J. Tuominen, TUT Stellite 20 on AISI 1045 Chromalloy Gas Turbine Corp, USA F. Brückner, Fraunhofer IWS

Laser cladding cell

Process variables affecting the outcome

Kaupalliset laitteet (jauhe) HC-254 (Huffman) LENS 850-R (Optomec Inc.) EasyCLAD (BeAM) 1 5 kw fiber, disc or diode laser 5-axis gantry Several powder hoppers Working volume 900 x 1500 x 900 mm 3 Max component weight 200 300 kg Controlled atmosphere (O 2 10ppm, H 2 O<50ppm) Closed-loop process control Software to create tool path from 3D CAD data (liikeradat) Powder is recycled Track width 0.5 5 mm RPM s 557 (RPM DMD 505 (DM3D Inc.) Innovations Inc) Up to 50 mm 3 /s

Sovellusesimerkkejä Pituus 600 mm Airfoil (siipiprofiili) Inconel 625 NRC-CNRC Laskutelineen osa Ti6Al4V alloy AeroMet Corp.

Sovellusesimerkkejä Manufactured by DMD method Hip implant manufactured by LENS method Ti alloy Femoral component Manufactured by DMD method

Materiaalit Hardfacing alloys (Stellites, Tribaloy, Norem, Nanosteel, Self-fluxing alloys, Nistelle, Nucalloy) Superalloys (Inconel, Hastelloy, Monel, CMSX-4, high-cr NiCr) Tool steels (P20, M4, H13, CPM 10V) Stainless steels (316L, 254SMO, 420, 17-4 PH, duplex) Hadfield-steels (12-19%Mn, 1.1-1.4%C, 0-2.5%Cr ) Titanium alloys (Ti-6Al-4V, Ti6242, Ti grade 2) Copper alloys (CuAl, CuNi, CuSn) Aluminium alloys (AlSi5 (4043), AlSi10Mg, AlSi12, AlSi7Mg) Metal matrix composites (WC/W 2 C-NiCrBSi, TiC-Stellite, VC-tool steel, SiC-Al, synthetic diamonds) Solid lubricants (MoS 2, WS 2, CaF 2, graphite) Intermetallics (Cr 13 Ni 5 Si 2, MoSi 2, FeAl, NiTi) Gradient layers (FGM) (metal matrix composites, monolithes) Nanostructured and amorphous alloys, intelligent materials High entropy alloys

IN-625 microstructure Lähde: IMTI National Research Council Canada jari.tuominen@tut.fi Laserpinnoitustekniikan päivä Kokkola 10.2.2011 jari.tuominen@tut.fi Kunnossapitoforum 2015 Tampere 25.3.2015

Mechanical properties (static) Complex thermal history (directional heat extraction, repeated melting & rapid solidification, repeated solid state transformations) Reduced grain size due to high solidification rates Directionally solidified structures Anisotropic mechanical properties Lähde: IMTI National Research Council Canada jari.tuominen@tut.fi Laserpinnoitustekniikan päivä Kokkola 10.2.2011 jari.tuominen@tut.fi Kunnossapitoforum 2015 Tampere 25.3.2015

Ti6Al4V jari.tuominen@tut.fi Laserpinnoitustekniikan päivä Kokkola 10.2.2011 jari.tuominen@tut.fi Kunnossapitoforum 2015 Tampere 25.3.2015

Corrosion resistance High cooling rates reduce partitioning Corrosion properties close to wrought alloys and better than cast structures Lähde: IMTI National Research Council Canada jari.tuominen@tut.fi Laserpinnoitustekniikan päivä Kokkola 10.2.2011 jari.tuominen@tut.fi Kunnossapitoforum 2015 Tampere 25.3.2015

Dimensional accuracy & surface finish Lähde: IMTI National Research Council Canada jari.tuominen@tut.fi Laserpinnoitustekniikan päivä Kokkola 10.2.2011 jari.tuominen@tut.fi Kunnossapitoforum 2015 Tampere 25.3.2015

Laser wire cladding & additive manufacturing University West, Trollhättan Fraunhofer IPT, Aachen Main benefits over powder: Material efficient (100%) Clean Possible to heat by resistive heating Chemically cleaner feedstock Less contamination during processing Cheaper than powder Tubular wires more challenging jari.tuominen@tut.fi Laserpinnoitustekniikan päivä Kokkola 10.2.2011 jari.tuominen@tut.fi Kunnossapitoforum 2015 Tampere 25.3.2015

Coaxial wire cladding & additive manufacturing Precitec Mitsubishi Cavipro Fraunhofer IWS HighYAG/IWS

Coaxial hot-wire cladding & additive manufacturing Duplex: 3.5kW, 4m/min, 250A, 7V, 5kg/h (150 mm 3 /s) Main benefits: High process stability Less parameters in wire alignment Omni-directional Increased productivity Material efficient

Examples of laser wire manufactured parts

Laser + arc hybrid cladding & additive manufacturing Arc between two wires 1.4718 steel, 63 HRC 1.8401 steel Laser + MIG/MAG, single wire 1.8401 steel, 38 HRC, 2 kg/h Mild steel Twin wire 10kg/h Main benefits: Low dilution Low heat input Increased productivity Low power capacity laser source (<500W) Stabilization & guidance of electrical arc by laser More stable process

Kaupalliset laitteet (EB lanka) Sciaky Inc. Working space 5791 x 1219 x 1219 mm 3 Deposition rate 3 9 kg/h Titanium, Tantalum, Inconel, Stainless steels Closed loop process control

Cold metal transfer (CMT) cladding & additive manufacturing Advanced MIG High speed digital control Wire retracted at up to 140Hz Wire motion directly incorporated to electrical contol Max I = 280 A Solid wires up to Ø1.2mm Tubular wires up to Ø1.6mm Single wire, ~5kg/h Twin wire, ~10kg/h Main benefits: Low dilution Low heat input High productivity Material efficient Energy efficient (wall-plug, process) Power by aggregate On-site eligible ID cladding, Ø>100mm Low investments No optical elements Low safety precautions

Cold metal transfer (CMT) cladding & additive manufacturing Alloy 625 Ti6Al4V (Ø=0.9-1.2 mm) Ni-based Al alloys Bronzes Refuse incinerators and power stations Boiler walls and pipes (coal, waste, biofuel) (400-550 C) Turbine rotors (hydropower) Ship propellers Mould repair Alloy 625 Valves

Cold metal transfer (CMT) additive manufacturing α-al primary dendrite (light) Al/Si eutectic (dark) 4.1 mm 11 µm 50 HV0.05 Transverse cross-section of AlSi5 build-up Al Ra 3.0µm 150 layers Si 40 mm3/s Hypoeutectic AlSi5 (4043) by robotguided CMT process 15 µm jari.tuominen@tut.fi Elemental maps of Al and Si Laserpinnoitustekniikan Kunnossapitoforumpäivä 2015 Kokkola 25.3.2015 10.2.2011 Tampere

Sovellusesimerkkejä Cranfield University Steel/bronze Cranfield University Pelton runners for hydropower stations Cranfield University Stiffened panel / Aluminium Cranfield University Cranfield University

Comparison of novel metal deposition techniques Characteristics High deposition rate Coaxial hot-wire LMD CMT LMD Laser power 15 kw 3.5 kw 0 kw Materials diversity Large (powders) Limited (wires) Limited (wires) Part dimensions No limitations No limitations No limitations Part complexity Limited Limited Limited Min. wall thickness ~10 mm 1 mm 3 mm Layer thickness 1.5 4 mm 0.5-2 mm 1 5 mm Deposition rates Up to 500 mm 3 /s Up to 150 mm 3 /s Up to 150 mm 3 /s Heat input 250-500 kj/m 50 70 kj/m 80 800 kj/m Investments High Moderate Low Energy efficiency Low Moderate High Material efficiency ~80% ~100% ~100%

Ominaisuudet Suorakerrostus Jauhepeti Materiaalit laaja materiaalivalikoima jauhe, lanka Kappaleiden koko kappaleiden/suutinpään käsittelyjärjestelmä rajoittaa Kappaleiden monimutkaisuus Suorakerrostus vs. jauhepeti rajoittunut (materiaalvalikoima kasvaa nopeasti) prosessikammio rajoittaa rajoittunut lähes rajoittamaton Tarkkuus 0.1 mm 0.1 mm Tuotto 150 mm 3 /s 20 mm 3 /s Alusta 3D-pinta aihio tasainen pinta tasainen aihio Pinnankarheus R z 60 100 µm 10 50 µm Kerrosten paksuus 0.03 1 mm 0.015 0.1 mm

Terminen ruiskutus muodonantomenetelmänä

Additive manufacturing by cold spray 34

Ref. Peter Richter Jr, Advanced High Pressure Cold Spray jari.tuominen@tut.fi Laserpinnoitustekniikan Kunnossapitoforumpäivä 2015 Innovative Technology Playground, North American Cold Spray Conference, Canada, 2014 Kokkola 25.3.2015 10.2.2011 Tampere

Coaxially laser assisted cold spray COLA (http://www.cola-project.eu/, The European Union 7 th Framework Programme ): new, cost-effective laser-assisted cold-spray technique, for high-quality deposition and repair jari.tuominen@tut.fi Laserpinnoitustekniikan päivä Kokkola 10.2.2011

Yhteenveto Suorakerrostukseen soveltuvia pinnoitusmenetelmiä: 1. Laserpinnoitus (jauhe, lanka) 2. Päällehitsaukseen soveltuvat kaarihitsausmenetelmät (kylmäkaari) 3. Terminen ruiskutus (kylmäruiskutus) 4. Hybridimenetelmät (laserkuumalanka, laser+kaari, laser+ruisku) Jauhepetiin nähden: Suurempi tuottavuus (isommat kappaleet) Alhaisempi resoluutio Alhaisempi mittatarkkuus Alhaisempi pinnanlaatu