yhteiskuntapoliittini lehti, kumpani ilmeštyy karjalan kielen vienankarjalan murtehella 24 (376) 25. TALVIKUUTA, 2013 2 Karjalaiset olemma: šie ta mie 3 Kyykkyä ympäri vuuvven 4 Hänen runoissa on karjalaisien šielu 5 Uuttu da endisty ystäviä Ropivos Kanšallisen arhiivan johtaja Olga Žarinova kertou uuvven näyttelyn avajaisissa šen merkitykšeštä. Kuva: Olga Smotrova. Karjalaisien istorijua ta elämän tapoja Arhiiva: Myö karjalaiset -virtuaalinäyttely tarjuou lisyä tietuo karjalaisista. Ksenija Veretennikova Talvikuun lopušša Kanšallisen arhiivan lukušalissa oli pietty Myö karjalaizet näyttelyn presentaatijo, kumpani on omissettu Karjalan kielen ta kulttuurin vuuvvella. Arhiivašša šäilytetäh äijän dokumenttija, valokuvie ta mukavie materiaalija karjalaisien elämäštä. Nyt myö esitämmä näyttelyn virtuaalista versijota, kumpaista jokahini voit šiitä kaččuo arhiivan nettišivuilta, kerto näyttelyn kuraattori Jelena Nam atova. Jelenan šanojen mukah näyttely antau monella lisyä tietoja karjalaisista, rahvahan elämän tavoista. Šeiččemellä virtuaalisella stendillä on esitetty karjalaisen rahvahan istorija muinoisajoista nykypäivih šuaten. Joka stendi on omissettu eri teemalla. Enšimmäisellä on esitetty Karjalan eri aikojen karttoja, valokuvie väjenlaššennašta. Toini on omissettu karjalaisien elinpaikoilla. Erilaisie talojen vanhoja valokuvie, dokumenttija. Tämä kaikki antau kokonaiskuvan karjalaisešta talošta. Šeuruava stendi kertou elinkeinoista, kalaššukšešta, karjalaisien perintehelliseštä ruuvvašta. Ei voi jättyä huomijotta stendin rahvahan tavoista, perintehistä, perehen ta kalenterin pruasniekoista. Šen lisäkši näyttelyššä on esillä ainehistoja karjalaisista kirjuttajista, musiikkišoittimista. Pitäy huomauttua, jotta arhiivan lukušalissa oli mukava ilmapiiri. Näyttelyn vierahat kačeltih vanhoja valokuvie, missä oli heijän tuttavie, hyvie yštävie, kollegoja. Yheššä nakrettih ta kerrottih omie muisselmie šiitä ajašta. Täššä valokuvašša on Natalja Antonova, kumpani väittelöy diplomityötä. Mie olin Nataljan diplomityön johtajana, kerto Aleksandra Stepanova. Šen lisäkši näyttelyššä on esitetty ainehistoja karjalaisien kirjuttajien Juakko Rugojevin, Nikolai Lainen, Antti Timosen henkilökohtasista fondiloista, tunnettujen folkloristijen, šoittajien töitä ta dokumenttija. «Šeiččemellä virtuaalisella stendillä on esitetty karjalaisen rahvahan istorija muinoisajoista nykypäivih šuaten.
2 vienan karjala Muutokšien portahilla Tänäpiänä ilmešty Vienan Karjala -lehen viimeni numero. Vienan Karjala oli peruššettu 14 vuotta takaperin. Šen tarkotukšena oli vienankarjalan kielen elävyttämini ta šäilyttämini. Ta šitä tarkotušta olemma yrittän toteuttua tähä päiväh šuaten. Kielen elävyttämini ta šäilyttämini on vaikie, ka ylen tärkie tehtävä ta himottais šanuo šuuret passipot kaikilla niillä, ketä huoleššuttau karjalan kielen nykytila, ket on autettu ta kannatettu meitä täššä työššä. Vuuvven lopušša on tapana kaččuo ta arvioija šuoritettuo työtä, luatie yhtehvetoja. Tämä vuosi on ilmotettu Karjalan kielen ta kulttuurin vuuvvekši. Šen aikana on keritty melko äijän, pietty erilaisie tilaisuukšie ta pruasniekkoja. Onnakko eryähät vuuv ven tapahtumat, niin kuin Petroskoin valtijonyliopiston Itämerenšuomelaisien kielen ta kulttuurin tietokunnan lopettamini ta Carelia-kirjallisuušlehen šupistamini, pannah meijät šyväšti miettimäh aivan ikävie asioita. Eryähät neuvotah, jotta šiih pitäy šuhtautuo filosofisešti, jotta še on luonnollini asie ta toičči, mieli jiähä eloh, on pakko löytyä šovitteluratkaisu ta hyväkšyö muutokšet. Ylen himottais toivuo, jotta kaikki nämä muutokšet ei olla niin šanotun lopun alku. Tänä vuotena oli hyväkšytty piätöš karjalankielisien Oma Mua- ta Vienan Karjala -lehtien yhistämiseštä. Ainaki omašta ta Vienan Karjala -toimituškunnan puolešta šanon, jotta tämä piätöš ei ollun meilä helppo. Nelläntoista vuuvven aikana lehti on löytän omat lukijat Karjalan eri piirilöissä, šamoin Venäjällä ta Šuomeššaki. Toimitukšen ruatajat ei issuttu kiät rississä. Aina yrittimä parantua kuin šisältöpuolta šamoin lehen ulkonäkyöki, kekšimä ta kokeilima eri muotoja. Vuosina 2011 2012 lehti ilmešty netälilehtenä nellällä šivulla. Vuotena 2012 lehellä oli luajittu nykyaikani disaini ta šiitä alkuan še rupesi ilmeštymäh uušimuotosena kahekšalla šivulla, kakši kertua kuukauvešša. Lehellä käynnissyttih uuvvet nettišivut. Paperilehen lisäkši tiluajilla tuli mahollisuuš tilata lehen PDF-versijon, kumpani lähetettih tiluajan šähköpoštih, lehen ilmeštymispäivänä Ta nyt 14 vuuvven jälkeh lehti lopettau toimintah. Lehtien yhistämisen idejalla on kuin innokkahie kannattajie, šamoin yhtä innokkahie vaššuštajie. Poštin esitetyt tilaušluvut ei olla kehuttavat, molompien karjalankielisien lehtien lukijakunta šupistuu ta še on šelvä asie. Šuurin oša lukijista ollah jo vanhempua polvie ta niijen rivit vuosi vuuvvelta harvetah. Nuoremmat ei niin aktiivisešti paissa karjalan kieltä. Šiinä valošša karjalankielisien lehtien on ylen vaikie kiinnoššuttua ta vallata uutta lukijua. On mainittava, jotta molommissa toimitukšissa ruatau aktiivisie, nerokkahie, luovie ihmisie. Täššä vaikiešša tilantehešša vain yhistämällä voimiena myö piäšemmä luomah ajanmukaista mielenkiintosempua, ta toisien lehtien rinnalla kilpailuarvoista lehtie. Ušeičči uuvvissukšet herätetäh meissä kaikenlaisie epäilyjä. Varottau, jotta toteuvutahko ne, niin kuin himottais, piäšöykö asie kehittymäh, mimmosie šeuraukšie nämä muutokšet tuuvvah. Kuitenki, myö toivomma parempah ta ušomma, jotta Vienan Karjalan monivuotiset uškolliset lukijat jiähäh meijän kera jatkoššaki ta ajan piäštä uuši lehti šuau uušieki lukijie. Uuši Vuosi on jo kynnykšellä, pruasniekkah jäi monieš päivä. Himottais toivottua kaikilla hyvyä pruasniekkamieltä. Tuokah enši vuosi teilä ta teijän lähisillä hyvyä ošua, tervehyttä, šopuo ta elämäniluo! Olga Melentjeva Hyvät lukijat! Enši vuuvven alušta Vienan Karjala- ta Oma Mua -lehet yhissytäh. Pakkaiskuušta alkuan rupieu ilmeštymäh uuši 12-šivuni Oma Mua -netälilehti, kumpasešša tulou kirjutukšie kuin vienakši, šamoin livviksiki. Oma Mua -lehen pošti-indeksi 51894. Illaččuh keräyty Oma Mua- ta Vienan Karjala -lehtien lukijie. Kuvat: Olga Smotrova. Karjalaiset olemma: šie ta mie Illačču: Oman Muan ta Vienan Karjalan lukijat tavattih Periodikašša. Tatjana Torvinen Uuvven vuuvven uattona Oma mua- ta Vienan Karjala -lehet kučuttih ativoih omie lukijie ta tiluajie. Periodika-kuštantamon tiloissa 20. talvikuuta oli järješšetty illačču, kumpaseh keräyvyttih kuin Oma Mua- šamoin Vienan Karjala -lehtien lukijat. Ajatuš yhtehisen illačun pitämiseštä šynty lehtien toimittajilla vielä šykyšynä. Enši vuuvven alušta lehet yhissytäh ta kahen lehen šijašta rupieu ilmeštymäh 12-šivuni Oma Mua -netälilehti, kumpasešša painetah kirjutukšie kuin vienan šamoin livvin kielellä. Karjalaisen tavan mukah vierahie kostitettih čäijylläkahvilla, tarittih kaikenmoisie makijaisie. Šaman stolan takuana keräyty kuin livviläisie, niin ni vienankarjalaisie. Illačun aikana kuulu vienalaista ta livviläistä pakinua, eikä kellänä tarvinnun kiäntäjyä, kaikin ymmärrettih toini toisieh. Toimittajat kerrottih mitä oli šuatu aikah tämän vuuvven aikana ta enši vuuv ven uutuukšista. Elämä kehittyy kovua vauhtie ta šen mukah kielenki pitäy kehittyö. Kanšalliskielisien toimitajien ieššä ei ole helppo tehtävä. Rikeneh hyö iče jouvutah kekšimäh uušie šanoja ta termijä. Toičči on Illačun aikana piettih arpajaiset tiluajien kešen. hyvin vaikie kekšie šopiva karjalankielini vaštineh esimerkiksi viraštojen pitkillä nimilöillä. Tapuamisešša toimittajat kyšyttih lukijien mielie, ollahko heilä šelvät ne termit vai pitäiskö ne muuttua ta šanuo millänih toisella tavalla. Likijat kerrottih mielijäh ta šamoin täytettih kyšelylissan, mih laitettih omie toivomukšie, mitä hyö tahottais lukie uuvvešša leheššä. Illačun aikana piettih arpajaiset niijen tiluajien kešen, kumpaset tilattih lehet tiluajadekadin aikana ta työnnettih meilä omat kuitit. Arpajaisissa oli kolme šuurempua ta viisi pienempyä lahjua. «Illačun aikana kuulu vienalaista ta livviläistä pakinua, eikä kellänä tarvinnun kiäntäjyä, kaikin ymmärrettih toini toisieh. Piälahjat männäh Petroskoih Tatjana Barano valla (šilityšrauta); Veškelykšeh Nina Menojevalla (viesat) ta Kalevalah Ahokas Margaritalla (peite). Nina Gokkojeva Petroskoista ta Huoti F odorov Kalevalašta voitettih kuhn a - viessat, a L. Kallijeva Jyškyjärveštä, L udmila Ivanova Veškelykšeštä ta Lidija Torvinen Kalevalašta šuatih kirjutušvälinehlaittehet. Lehtien toimittajat onniteltih kaikkie tulijie Uuvven vuuvven pruasniekalla ta toivottih hyvyä ošua, lujua tervehyttä ta lykkyö tulevana vuotena. Illačušša valtasi lämmin ta yštävällini ilmapiiri. Monien mieleštä šemmosie tapuamisie kannattais järještyä jatkoššaki joka vuosi tai rikenempäh.
vienan karjala 3 Kyykkyä ympäri vuuvven Urheilu: Kanšainväliset kyykkäkilpailut piettih Kalevalašša 14. talvikuuta. Noin šuurta kyykkäkilpailuo ei ole vielä ennein pietty. Šiih ošallistu 21 juokkuo eri puolilta Karjalua, Petroskoista, Koštamukšešta, Čerepovetsista ta šamo i n Šuomen puolelta (Šuomuššalmelta). Tämänkertaset kilpailu t piet tih Venäjän Kulttuuriministerijön tuvella. Piäjärještäjänä oli Kalevalan etnokulttuurikeškuš «KA- LEVALATALO». Voittajakši tuli Čerepovetsin ta Kalevalan yhtehisjoukko, kumpasešša kakši henkie oli Čerepovetsista ta kakši Kalevalašta. Joukon tuloš on «minus 22». Toisella šijalla piäsi Kalevalan Snegiri (Ruškierintaset) -joukko. Tuloš on «minus 10». Kolmannen šijan šamoin šai kalevalalaini Kalamiehet-joukko. Šen tuloš on «minus 4». Kilpailun viimesenä tällä kertua oli Jyškyjärven neiččyset -joukko, kumpasešša oli Jyškyjärven koulun opaštajie. Kyllä, kalevalalaiset ollah Karjalan parahimmista parahat kyykän peluajat! Kalevalašša kyykkyä pelatah vuuvvešta 1991. Šitä pelatah ympäri vuuvven. Nyt Kalevalašša on monta kyykkäjoukkuo. Kalevalan kyykkäveteraaneja ol- Jyškyjärven neiččyset -joukko šai Voitontahošta-diplomin viimeseštä paikašta. Kuvat: Natto Varpuni Andrei Nazarov tuli kilpailun parahakši miešpeluajakši. lah Viktor Nikutjev, Vladimir Denisov, Viktor Melentjev. Tällä kertua hyö ei pelattu, ka kačottih kilpailuo šuurella innolla. Kilpailun tunnelma oli ylen yštävällini ta lämmin, vaikka pihalla oli 12 aštetta pakkaista. Omin šilmin kaččoma, mitein muasterit pelatah kyykkyä. Čerepovetsin peluajat Vladimir Tihomirov ta Andrei Nazarov, ollah korkietašoset kyykkämuasterit. Vladimir Tihomirov on tunnettu persoona kyykkämuajilmašša. Hiän on Čerepovetsin alovehellisen venäläisen kyykkäpelin liiton johtaja ta monien muajilman meštaruuškilpailujen voittaja. Hänen toveri Andrei Nazarov tuli kilpailun parahakši miešpeluajakši. Andrei löi toko viisi šeiččemän kyykkyä kerralla! Karjalan Rahvahan Liiton Ilves-joukko piäsi vain «Voittajakši tuli Čerepovetsin ta Kalevalan yhtehisjoukko, kumpasešša kakši henkie oli Čerepovetsista ta kakši Kalevalašta. viijennellätoista šijalla. Tähki tulokšeh olima tyytyväisie. Rupesima peluamah kyykkyä vašta kevyällä ta täššä pelissä emmä ole vielä hyvin nerokkahie. Myö ihan mieltymä kyykkäh, myö elämmä ta harjottelemma Petroskoissa ta kilpailun jälkeh jatkamma omie harjotukšie. Myö keräyvymmä stadionilla Anttikaisen ta Leninin katujen kulmašša. Internetissä vkontakte-šivuštolla myö peruštima Kyykkä-nimisen ryhmän. Šieltä voit šuaha tietyä, konša piemmä harjotteluja. Šeuruava kyykkäkilpailu pietäh Kalevalašša 14. kešäkuuta Uhtuon karjalaisien pruasniekašša. Natto Varpuni, Ilves-kyykkäjoukon jäšen Urheilumeštari Jyškyjärveštä Muanmiehet: Karjalan tunnettu hiihtäjä L udmila Lukina ois täyttän 85 vuotta. Marija Kirillova L udmila Lukina voitti monešša paikallisešša ta alovehellisešša kilpailušša. Jyškyjärveläiset šäilytetäh muistuo omašta kuulusašta kyläläiseštä. L udmila Lukina šynty 30. talvikuuta 1928 vuotena Kalevalan piirin Jyškyjärven kyläššä. Hiän ruato meččätöissä ta uitošša Jyškyjärven huoltotilalla ta Kemin uittokonttuurin alalla. Urheilijan tie voittoih ei ollun helppo. Vuotena 1948 L udmila enšimmäistä kertua ošallistu perintehelliseh Kanšan hiihtopruasniekkah Petroskoissa. Šilloin hänen tulokšet ei oltu kehuttavat. Onnakko L udmila ei antan periksi. Monie vuosie hiän šinnikkähäšti tree- nasi iččieh ta piäsi hyvih tulokših. Vuotena 1953 Karjalan XI hiihtopruasniekašša jyškyjärviläini hiihtäjä viijen päivän kovašša taistelušša tuli kokonaiskilpailun voittajakši. Šeuruavašša 1954 vuuv ven hiihtopruasniekašša L udmila piäsi toisella šijalla ohjelman kaikissa lajiloissa viijen ta kymmenen kilometrin hiihošša šekä slalomissa. Kešäkuušša 1961 vuotena L udmila Lukinalla myönnettih Neuvoštoliiton urheilumeštarin arvo. Ur hei lumeštari jatko hiihtosel l ojen valtuamisen jättyän loitoš tuakše päin muut kilpailijat. Pakkaiskuušša 1965 Rosspartakin alovehellisissa meštaruuškilpailuissa karjalaiset hiihtäjät Anna Popova, L udmila Lukina ta L udmila Prokopenko piäštih voittajiksi viestihiihošša. Šamana vuotena kevätkuušša Karjalan hiihtopruasniekašša L udmila piäšöy voittajakši viijen kilometrin kilpahiihošša ta kahekšan kilometrin hiihošša šuau toisen šijan. Jo kevätkuun lopušša karjalaiset hiihtäjät L udmila Lukina, L udmila Prokopenko ta Antonina Masterovaja ošallissutah Pohjosen pruasniekkah Murmanskissa. Karjalan naisjoukko voittau kullan 3X5km viestihiihošša. Ieššä oli vielä monta voittuo paikallisissa ta alovehellisissa kilpailuissa. L udmila Lukinan elämä pietty 18. kešäkuuta 1991 vuotena, onnakko «Kevätkuušša 2013 Jyškyjärven musejon šeinällä oli ašetettu L udmila Lukinan muistolauta. jyškyjärveläiset šäilytetäh muistuo omašta kuulusašta kyläläiseštä. Petroskoissa eläjän aktivistin Rudolf Toivosen alottehešta ta Anatoli Tarasovin avulla jyškyjärveläiset kerättih rahua L udmila Lukinan muistolauvan valmistamiseh. Muistolauta oli ašetettu kevät kuušša 2013 kylämusejon šeinällä. Kuva otettu bmsi.ru/doc/764254c2- e29e-4bfd-b3cb-9e0c983ffc42 -nettišivuilta.
4 vienan karjala Hänen runoissa on karjalaisien šielu Persoona: Tunnettu karjalaini runoilija Aleksandr Volkov täytti 85 vuotta. Maikki Spitsina Merkkipäivän uattona Volkov oli valittu Vuuvven 2014 ihmisekši, šekä runoilijalla oli myönnetty Karjalan tašavallan rahvahan kirjailijan arvonimi. Uutta arvonimie koškijah kyšymykšeh Aleksandr Volkov lyhyöšti ta epyälömättä vaštasi: Tämä on kaikkien karjalaisien kirjuttajien kunnivo. Aleksandr Lukič šynty liv vin šeuvun šyväimeššä, Jessoilan kyläššä 25. talvikuuta. Šuuremman ošan runoista runoilija on kirjuttan omalla livvin murtehella. Volkovin enšimmäini runo oli painettu vuotena 1959, ka vašta vuuvvešta 1991 hiän omisti elämän kirjallisuuvvella. Vuosien mittah Aleksandr Lukič vahvisti karjalaista kirjallisuutta omilla teokšilla, šekä perušti Karjalaine sana -kirjallisuušliiton. Aleksandr Volkovin luomistyön piätarkotukšena on esittyä muajilmalla karjalan kielen rikkahutta. Hänen aikahšuantijen luvettelošša on 12 runokokoelmua karja- Aleksandr Volkov on Venäjän kirjailijaliiton jäšen, Karjalan anšijoitunut kulttuuriruataja. On palkittu monella kunnivokirjalla, kunnivomerkillä ta mitalilla. Šai Karjalan piämiehen Sampo-palkinnon, kahteh kertah oli valittu Karjalan tašavallan vuuvven laureaatiksi. Kuva: Olga Smotrova. lan ta venäjän kielillä, šekä Karjalan pagin -antologija ta šuomelais-ugrilaisen runouven Jugras Balatonan sah -kirjallisuušvaličelma, kumpasie Volkov luati yheššä runoilijan Armas Mišinin kera. Šamoin Aleksandr Volkov kiäntäy venäläisien kirjailijien runoja. Niin, vuotena 2001 ilmešty Vellen syväin -kirja, kumpaseh on kerätty 68 venäläisen runoilijan teokšie Volkovin kiännökšeššä livvin karjalakši. Merkkipäivän uattona Aleksandr Volkovilla ilmešty kakši kirjua. Kak slovo naše otzov otsa -kokoelmah on kerätty artikkelija ta dokumenttimateriaalija runoilijašta. Mua Karjala -runokokoelmašša on vain 22 runuo, onnakko kaikki ne on painettu kuin livviksi niin ni venäjäkši. Nämä runot ollah merkitykšellisimpie Volkovilla. Još ihmini, kumpani mitänä ei tiijä Karjalašta, ottau käteh Mua Karjala -kokoelman, niin hiän šuau lukie vaikkapa venäjäkši runoja Karjalan piärikkahukšista: mečistä, järvistä, kylistä, kerto Aleksandr Lukič merkkipäivän uattona. Volkovin runojen piäteemana on pieni kotimua karjalaisien koti, luonto, šielu, oma kieli. Loittosien šotavuosien kauhut niise ollah yhä tärkienä teemana Volkovin runouvešša. Onnakko iče Volkov on varma, jotta hänen luomistyön tärkein teoš on Liivin virret -runoelma. Šiinä runoilija kertou karjalaisien heimokanšašta liiviläisistä, kumpaset ennein elettih Itämeren rannikolla. Liivin virret on kiännetty venyähekši ta 15 šuomelaisugrilaisella kielellä, muun muašša vienankarjalakšiki. Aleksandr Volkovin luomistyötä epyälömättä voipi šanuo Karjalan tašavallan ta karjalaisien omaisuuvvekši. AHMA kertomuš unohtunehien muašta Mössi Kontie meččärunoja lapšilla»»kirjauutuukšie Karjalan Šivissyššeura on julkaistan A. V. Ervastin yli šata vuotta arhiivojen piilošša ollehen romaanin. August Vilhelm Ervastie (1845 1900) pietäh keškeisenä Venäjän Karjalua koškovan tietoisuuvven herättäjänä 1800-luvun loppupuolella Šuomešša. Ervastin matkakertomuš Muistelmia matkalta Venäjän Karjalassa 1879 on Viena-kirjallisuuvven klassikkoteoš, kumpaista hänen jälkeh Vienan Karjalašša matkuštanehet karelianistit luvettih tärkienä opaškirjana. A. V. Ervasti kirjutti šamoin kaunokirjallisen teokšen nimeltä Ahma. Kirjan juoni kehittyy šuomelaisen 1500-luvun lopun partisaanipiälikön Vesaisen ta hänen karjalaisen vaštaparin Ahman ympärillä, kumpasien etuštamien heimojen vuosišataista vihanpituo Ervasti halusi šelittyä ta lievittyä. Tarina alkau Solovetskin manasterista, mistä Ahma purjehtiu kotikyläh Kantalahteh ta muih Vienanmeren rannikon kylih. Käsikirjutuš valmistu juuri ennein Ervastin kuolomua vuotena 1900 ta jäi julkaisomatta. Še oli šäilyn Karjalan Šivissyššeuran arhiivašša. Vašta 113 vuuvven piäštä valmistumisen jälkeh teoš näki päivänvalon. Ervasti on šisällyttän romaanimuotoiseh tarinah kačahukšie karjalaisien ta šuomelaisien šuhtehien istorijah ta Karjalan muantieteheh. Kirjan alkuh on liitetty Ervastin lyhyt elämänkerta. Kirja on kuvitettu 1500-luvun piirroškuvilla ta 1800-luvun lopun valokuvilla tapahtumašeuvuilta. Šen on toimittan Pekka Vaara ta kuštantan Karjalan Sivistysseura ry. Kirjan hinta on 28 euruo + poštimakšu. Kirjatilaukšet: toimisto@karjalansivistysseura. fi, 09 171 414, www.karjalansivistysseura.fi»»kirjauutuukšie Karjalan Šivissyššera jatkau lapšienkirjojen julkaisomista vienankarjalakši. Muutoma vuosi takaperin ilmešty Mauri Kunnaksen mahtava tarinakirja Koirien Kalevala. 13. talvikuuta Karjalan Šivissyššeuran toimistošša julissettih pieni runokirja nimeltäh Mössi Kontie. Koko kirjan painoš on tarkotuš lahjottua Karjalan tašavallan lapšilla innoštamah heitä oppimah ta pitämäh yllä vanhempien kieltä. Jukka-Pekka Wuorikosken alkuperäsen kirjan Nalle Karhu metsärunoja lapsille enšimmäini painoš ilmešty šuomekši vuotena 2002, toini painoš vuotena 2003. Livvinkarjalakši tämä kirja oli kiännetty vuotena 2009 nimellä Nalle Karhu meččyrunoloi lapsile, ta nyt še julkaissah vienankarjalakši. Kirjan on kiäntän vienakši Raisa Remšujeva. Tuntekkahie ta humoristisie runoja täyvennetäh Aleksandra Andersenin mainijot piiruššukšet, kumpaset Maija Vaara on värittän ilahuttamah lapšie. Kirjailijan mukah kirjan tarkotukšena on opettua lapšet kunnivoittamah pohjoista luontuo ta eläimie. Runoissa pakajau iče mečän kuninkaš tosin lempiešti lapšien mössikontiena. Runot šovitah hyvin vienannettaviksi, šillä kirjan eläimet eletäh šamoin Karjalan mečissä: kontie, repo, hukka, ilveš, hirvi, kurki, kotkanpoika, kiärmis, hiiri, leppäkerttu, liipukka, šinišiipiset ta monet muut. Mössi Kontie on kuin runollini kontie šamoin ajat- televaini: Haltietta ei tule toimeh talo /kontietta on tyhjä meččä. Hiän šamoin tietäy, jotta kontieta kun kačot šilmih, niin niät šen viisahuon. Hiän kuččuu meijät kaikki meččäh, ka pyytäy käyttäytymäh oikein: Vuotan tänne šiun tuluo /kun vain et polta kuluo / niin Kontiemeččäh käymäh tule
vienan karjala 5 Karjala-ansambli sinä piän oli illačun vedäjänny, sendäh suuret passibot heile. Koromislo-pajojoukko pajatti illačus ilmai, muga kannatti Karjalan Kielen Koin nostandua. Kuvat: Jelena Filippova. Uuttu da endisty ystäviä Ropivos Illačun piän Nuoreh Karjalah tuli 11 uuttu liittolastu. Nuori Karjala: 13. talvikuudu liitto pidi jogavuodizen Ropivo-illačun. Jelena Filippova Nuori Karjala pidi mennyt piätteniččän, 13. talvikuudu, jogavuodizen Ropivoillačun, kudamah tuli liiton endisty ystäviä dai uuttugi. Ropivo oli niilöi suurii jälgimäzii pidoloi, kudaman Nuori Karjala pidi omassah merkivuvven aigah. Tänävuon liitto täytti kaksikymmen vuottu da vuozipäivän pruazniekkupivot oldih vuvven allus. Olemmo jo harjavunnuh sih, ku vuvven lopus nuorikarjalazet kerätäh rahvastu Ropivo-illaččuh. Täl kerdua pidäy sanuo, illaččuh tuli liiton endisty ystäviä da oli äijy uuttugi. Illačun aigah liittolazekse kirjuttihes yksitostu hengie. Kaikin yhtes piettih iluo, pajatettih, tansittih, yhtyttih kilboih da kižoih. Illačun ižändänny, pruazniekan vedäjänny oli Karjala-ansamblin johtai Andrei Anisimov yhtes oman joukonke. Hyö ei annettu rahvahale lauččoi painua, työnnytettih kižoih da tansiloih. Tuldih Ropivoh pajattamah meigäläzele rahvahale hyvin tutut pajojoukot: Sattuma, Noid, Šipovnik da Koromislo, kudai on Jarhmel joukon jatkai. Kaksi jälgimäzekse mainittuu pajatettih illačus ilmai, muga kannatettih Karjalan Kielen Koin nostandua. Sattuma da Noidhäi sen sijah oldih Priäžän illačus kannattamas Karjalan Kielen Kodii. Ropivos kerättih kaksituhattu rubl ua Karjalan Kielen Koin nostamizekse. «Ropivos kerättih kaksituhattu rubl ua Karjalan Kielen Koin nostamizekse. Ropivos rahvastu veseldytti vepsäläine Noid.»» Ropivon jälles Alina Čuburova, NK:n piälikkö: Hyvin pahoi ga Ropivoh tänävuon tuli läs sadua hengie. Eräs illaččuh tulluzis sanoi: tänävuon oli ylen äijy karjalazele kul tuurale omistettuu piduo da tapahtumua. Vikse sendäh, ku karjalan kielen vuozi on menemäs dai sendäh, ku pietäh aktsieloi Karjalan Kielen Koin hyväkse. Minul ammui jo mieles pyöriy se, ku rahvas ollah rounoku väzytty kanzallizes kul tuuras, heil ei ole mostu kiinnostustu sih. Da NIKEN, sanozin vie kerran NIKEN ei voi minule sellittiä, midä pidäy tämän päivän kul tuuran käyttäjäl. Tänäpäi olen kiindies ruavos Karjalan kul tuuruministerstvan ruadajienke, puaksuh kyzyn heil, mindäh rahvas kylis ruvettih muga vähän käymäh kul tuurutaloin pidoloih, konzu se kul tuurutaloi on ainavo kohtu kyläs, kus pietäh midägi kul tuurutapahtumua dai net ollah ilmazet. Ga hyögi ei voija minule oigieh nevvuo, kui olis kehittiä rahvastu tulemah. Igävy tottu! Pidäy sanuo, Ropivo-illačču ei olluh pahimii pidoloi. Muuzikku oli korgiedu luaduu (kaikin pandih merkile se), muzikantat ruattih ylen hyvin. Se tärgei on, sendäh ku sit rippuu kui tulluot otetah vastah pido. Tässäh minule kirjutetah da soitetah, kiitetäh Ropivos. Kyzytäh vie järjestämäh sidä. Ga myö järjestäjinny olles näimmö sengi, ku seiččemes vuvves rahvas toinah on vähäzel terstavuttu moizeh formuattah. Pidäy eččie midägi uuttu piendäh. Kylmykuun allus pagizin Natalja Jermolinanke, Vintažnii tseh -kauppukohtan piälimäzen järjestäjänke. Duumaičimmo yhtes pidiä Ropivon da čöndžöibazarin. Ga aigua duumaija oli vähä dai varaitti tottu sanuo pidiä kai vilulois huonuksis. Nygöi duumaičen tyhjiä varain, sendäh ku karjalan kielen čuassu čöndžöibazaril, kudaman 14. talvikuudu luadi Nuori Karjala da Kanzallizien kul tuuroin keskus, meni ylen hyvin. Rahvastu oli YLEN äijy, hyö mielihyväl tansittih karjalazii tansiloi, kaikin yhtes pajatettih Petroskoi-pajuo, a Ol ga Ognevan pastetut šipainiekat ostettih 20 minuuttah. Se ylen äijäl miellytti. Sit pidäy muuttua meijängi formuattu, kieldävyö virralližuos da kaikes toizes. Ku täydynöy vai vägie, tulien vuon tahtozimmo oppie luadie midägi uuttu. Toinah pidäy kuččuo toizet joukotgi, suomelas-ugrilazis tazavallois, Suomes da Eestisgi. Andrei Anisimov piti kilpailuo karjalaisešta paikannimistöštä. Illaččuh tuli liiton endisty ystäviä da oli äijy uuttugi.
6 vienan karjala Vapua-aika» Uuvvenvuuvven primietta Vanhah aikah oli tapana šituo nuoralla stolan čorppie. Ušottih, jotta näin perehjoukko on yheššä, kenkänä ei lähe koista ta hätä ei tule taloh.»»anonssi Kanšallini teatteri. Šamppanjua! Heti! 28.12. Enši-ilta. Näytelmä Anton Čehovin šuovatta mukah. Pieni näyttämö, šuositeltavana 18.00 yli 12-vuotisilla. Toini ilta 29.12. klo 18.00. ÆÆAdressi: Karl Marxin katu, 19 ÆÆTelefoni: 78-26-74 Karjalan kanšallini musejo. Luonnontalouš. 31.12. šuaten Interaktiivini näyttely kertou Karjalan toiniarki pyhäpäivä venäläisien, karjalaisien ta vepšäläisien 10.00 17.30 perintehellisistä ammattiloista ta käsitöistä 1800 1900-luvulta. Näyttelyesinehistä kertova informaatijo on tarjolla niise karjalakši ta vepšäkši. ÆÆAdressi: Lenininaukijo, 1 ÆÆTelefoni: 76-94-79 Kanšallini teatteri. U Lukomorja. 06.01. šuaten Näytelmä Aleksandr Puškinin mukah. enšiarki pyhäpäivä Uuvvenvuuvven starina lapšilla, 10.00 18.00 šuositeltavana yli 6-vuotisilla, šuuri näyttämö. ÆÆAdressi: Karl Marxin katu, 19 ÆÆTelefoni: 78-26-74 Karjalan taitehmusejo. Tämä kaikki on häneštä. 12.01. šuaten Teemana on naisen hahmo taitehešša toiniarki pyhäpäivä eri aikoina. Esillä 1600 2000-lukujen 10.00 18.00 mualaukšie, piiruššukšie ta veissokšie šekä valokuvija ta objektija musejon kokoelmista ta Piiterin, Petroskoin ta Šuomen ateljeista. ÆÆAdressi: Karl Marxin katu, 8 ÆÆTelefoni: 78-37-13 Käsityöammattien keškuš. Rakaš tilkku. 17.01. šuaten Kontupohjan Tilkkuelämä-klubin toiniarki šuovatta jäšenien tilkkutöijen näyttely. 10.00 19.00 ÆÆAdressi: Kirovinkatu, 13 ÆÆTelefoni: 78-30-62 Karjalan taitehmusejo. Pohjosen niellon lumo. 19.01. šuaten Niellotekniikalla valmissettujen toiniarki pyhäpäivä taitehkäsitöijen näyttely Veliki Ust ugin 10.00 18.00 kaupunkista. ÆÆAdressi: Karl Marxin katu, 8 ÆÆTelefoni: 78-37-13 Jarmankkua varoin Ol ga Ogneva ta Nadežda Bukina paissettih kalittua, kumpasie myötih Karjalan kielen kojin hyväkši ta šuatih puolitoista tuhatta rupl ua. Kuva: Kirill Ognev. Kalittoja ta kauppua karjalakši Karjalan kieli enši kertua kuului Petroskoin šuurimmašša Vintažni tseh -myöntijarmankašša. Nuoren Karjalan ta Kanšallisien kulttuurien keškukšen aktivistit opaššettih rahvašta pitämäh kauppua karjalakši ta myötih karjalaisie kalittoja Karjalan kielen kojin hyväkši. Kakši vuotta takaperin kahen petroskoilaisen lehtimiehen Natalja Jermolinan ta joga-valmistajan Natalja Potapovan ajatukšen mukah Petrovskaja sloboda -projek- tin puittehissa ruvettih pitämäh Vintažni tseh -myöntijarmankkua. Še oli järješšetty Onegan traktoritehtahan entisen kentän paikalla. Enšinävöltäh še on ihan tavallini retro-jarmanka. Onnakko vanhojen neuvoštolaisien vehkehien myönnin rinnalla tiälä järješšetäh erilaisie hyväntekeväisyyšaktijoita, esimerkiksi kerätäh rahua kojittomien kiššojen ta koirien šuojapaikkoja varoin, Jekaterinan kirikön rekonstruointih tai vuatteijen oštamiseh vanhoilla yksinäisillä ihmisillä. Viime pyhäpäivinä Vintažni tseh -jarmankka avasi oveh jo yhekšättä kertua. Še oli järješšetty Uuvven vuuvven uattona ta šen vuokši šiinä oli tarjolla kaikenmoista täh pruasniekkah liittyjyä tavarua, esimerkiksi keinotekoisie kuušija, erilaisie koristeluja ta vehkehie Uuvven vuuvven simvolikan kera. Vuosi 2013 on nimitetty karjalan kielen ta kulttuurin vuuvvekši šentäh jarmankan kentällä piettih tällä tapahtumalla omissettuja toimehpitoja. Niijen järještäjänä oli Nuori Karjala -järještö. Enšiksi piettih Karjalaini likbez -aktijo. Myöjät annettih oštajilla karjalankielisie tekstijä, kumpasien avulla hyö voitih tinkie. Šen lisäkši oli järješšetty karjalaisien pukujen luatimisen muasterioppi. Jälešti kaikki kävijät SkyLark-ryhmän kera laulettih tunnettuo Sinä Petroskoih, minä Petroskoih -lauluo. Pitäy mainita, jotta näijen pitojen aikana šuatut rahat on tarkotuš käyttyä Karjalan kielen kojin rakentamisen hyväkši. Valeri Sidorkin Netälin päivä Petroskoi Kemi Kalevala Koštamuš Louhi Mujejärvi yö päivä yö päivä yö päivä yö päivä yö päivä yö päivä Ne 26 /12-1 -1-1 +2 +1 +1 0 0 +1 0 0-2 PI 27 /12 0-2 0 0 +1 0 0-1 0-1 0 +1 Šu 28 /12 0 +1 0 0 0 0-1 0 0-1 -1 +1 py 29 /12 +2 +1 0 +1 0 +1 0 0 0 +1 0 +1 en 30 /12 +2 +2 +1 +1 +1 +1 0 +1 0 0 +1 +1 to 31 /12 +2 +1 +2 0 +2 +1 +1 0 +1 0 +2 +1»»Anekdotti Pakkaisukko on niin skuuppa! Mintäh? Ka hiän iče ei tuonun miula mitänä lahjua, a löysi kuklan, kumpasen muamo peitti škuappih ta pani šen kuušen alla! se 01 /01 +2 0 0 0 0 +1 0 0-1 -1 0 +1 yhteiskuntapoliittini lehti, kumpani ilmeštyy karjalan kielen vienankarjalan murtehella Karjalan rahvahan lehti on peruššettu 28. talvikuuta 1999. Lehen on rekisteröinyn Venäjän Federatijon Kirjapainoalan komitietta, rekisterinumero «3»-0186 PeruŠtajat : Karjalan tašavallan lakijenhyväkšymiskokouš, Karjalan tašavallan hallituš, Karjalan Rahvahan Liitto, Valtijollini bytžettilaitoš Periodika -kuštantamo Piätoimittaja Olga MELENTJEVA toimitukšen ošoiteh : Titovinkatu 3, 185035 Petroskoi, Karjalan tašavalta Tel: (8 142) 78 29 32; faksi: (8 142) 78 36 29 e-mail: vienankarjala@mail.ru; vienan@sampo.ru http://vienan.rkperiodika.ru Julkaisija: Valtijollini bytžettilaitoš «Periodika»-kuštantamo Painettu Verso-kirjapainošša: 185031, Petroskoi, Varkaukšen rantakatu, 1a 24 (376) 25.12.2013 Allakirjutettu painettavakši 24.12.2013 klo 12.00 * * * ÆÆIndeksi 84593 ÆÆPainoš 700 ÆÆTilauš 1249 ÆÆHinta 15.00 rpl
vienan karjala 7 Heponi harjatta, kuin koti emännättä Šinini Heponi aštuu Muššan Kiärmehen tilalla 31. pakkaiskuuta 2014. Legendan mukah Heponi šeiččementenä tuli Buddan luokše, konša hiän lahjotti elukoilla hallitušvuosija. Heponi on šeiččemeš vuosi Itähoroskopin 12- vuotisešša šarjašša. Heposen vuosi kehottau meitä lopettua filosofini elämä ta liittyö aktiiviseh toimintah, eikä še anna kenenkänä istuo joutavana. Olemmako myö valmehet ottamah šitä vaštah? Heposen luonto Heponi on šuloni, iččenäini, kiihkie, hillitöin, ylpie ta oikeuvenmukani. Heposen vuotena šyntynyt on etuštavan näköni, hänellä on hyvä ryhti, hiän šuattau tyylikkähäšti šuoriutuo. Heponi aina šuattau luatie komplimentin, hiän on iloni, hyvännäköni, liijan pakasija ta šuosittu ihmisien kešen. Heponi on kuumaverini, Monella ihmisellä Uuši vuosi on lempi pruasniekka. Eri maissa lapšet, nuoriso ta aikuhiset vuotetah Pakkaisukkuo, Jultomtenie, Papa Noëlie, Father Christmasie, toivotetah onnie ta lahjotetah lahjoja. Mitäpä lahjotetah Uuvvekši vuuvvekši eri maissa? Amerikan Yhyš vallat. Amerikkalaiset tykätäh oštua kallehie lahjoja. Hyö lahjotetah sikarija, viinapulloja, hajuvesijä, kaklapaikkoja, suveniirija. Viime aikoina popularisekši lahjakši tuli lahjakortti, min kera ihmini voit tulla kauppah ta valita ičellä mitä himottau. Bulgarija. Perintehellisenä lahjana ollah kanukan okšat, kumpaset ollah ilon ta onnen simvolina. Grönlanti. Eskimosit lahjotetah jiäštä veissettyjä jiäkontien ta muršun kuvijoita. Grönlannissa kešälläki on niin vilu, kuin meilä talvella, ta jiälahjat šäilytäh monta vuotta. Hollanti. Lapšet šuahah Uuvvekši vuuvvekši puššija piirakkojen ta ma- šiinä on jotain hillitöintä, hiän helpošti hermoštuu, šentäh rikeneh voit kavottua kaiken, mitä hiän on pitälti šuahuštan. Heponi on egoisti. Hänen kunnivonhimo on niin šuuri, jotta še ilmain mimmosiekana tunnonvaivoja rupieu talluamah niitä, ket šatutah hänen tiellä. Pruasniekkapuku On olomašša hyvä šanonta mitein otat vaštah Uutta vuotta, niin šen ni elät. Heponi on keimailija, muistakkua tämä häntä vaštah ottuas s a. Puuvoimien hepoista simvolisoi šinini ta vihrie väri, šentäh nämä värit šiun juhlapuvušša ollah parahat. Šamoin tulijan vuuvven emäntyä miellytetäh fioletti, vualienšinini ta harmua väri. Ei pie šuoriutuo oranššin- ta sireeninvärisih, ruškeih, keltasih vuatteih. Uuvvenvuuvven puvu n pitäy olla yliampuja ta omaluatuni. Šiinä voit olla puuelementtijä. Korissukšet Korujen pitäy olla vain luonnonmateriaaliloista. Korvarenkahat, kaklanauhat ta -korut vihrien-šiniseštä akvamariinista, tummašta opaalista ta obsidianista ollah šuosituimmat. Šamoin Hevoista miellytetäh šimčuk kahelmet. Puuhelmet tahi -kaklakorissukšet niise tullah uuvvenvuuvven puvun hyväkši elementiksi. Kojin koristamini Talon koristamisešša käytä puuesinehie, -suveniirija, -ašteita. Muissa oštua heponi-kuvijoita ta lahjottua yštävillä. Kuvijo voit olla puušta, keramiikašta, ei pie oštua metallisie heposie. Tulijan vuuvven amulettina on heposenkenkä. Lisäkši oveh voit panna kulkusie-kelloja, kumpasien šoitto koko vuuvven muissuttau lämpimäštä pruasniekašta ta šuojelou talon rauhua. Ei pitäis unohtua juhlastolašta. Stolan pitäy kattua valkiella skuatterilla ta panna muutoma hopieraha, jotta tulovana vuotena rahoista ei olis puutehta. On tärkietä, jotta pruasniekkastolalla olis šeiččemen tuohušta (vuuvven luku itäkalenterissa). Juhlastola Tulijana pruasniekkana ei šua liikua šyyvvä eikä juuvva. Mistä tykkyäy heponi? Tietyšti heposen lempiruokana on kakra. Kuiteski tämä ei tarkota šitä, jotta pruasniekkastolalla pitäy olla kakrahuttu. Lahja löytyy kuušen alta kijaisien kera, kumpasie legendan mukah pannah heijän jalaččiloih taikurit. Islanti. Talvikuušša van hemmilla ei ole propleemoja lapšien kera. Viisahat lapšet tiijetäh, jotta Pakkaisukko voit tulla talvikuun vaikka minä päivänä. Ta još šie ruavoit mitä pahua, niin voit löytyä omašta kenkäštä potakan lahjan tilašta. Japani. Lahjana voit olla muila, leipä ta toiset esinehet, kumpasie ihmiset tarvitah joka päivä arkielämäššä. Kiina. Lahjana voijah ol la vain parilliset esinehet. Suosittuina ollah lasilahjat: kuvijot, aštiet. Kreikka. Uuvvekši vuuv vekši kreikkalaiset rikeneh lahjotetah vakkoja šampanja- ta viinapullojen kera. Šamoin hyö lisätäh vakkah kiven ta šanotah: Olkah šiun rahat niin jykiet, kuin tämä kivi. Viime aikoina popularisekši lahjakši tuli uuši korttipakka. Ranška. Lahjat ollah erimoiset, ka pitäy muistua etikeetistä. Esimerkiksi, hajuvettä voipi lahjottua omalla puolisolla vain hänen mieš. Ruočči. Perintehellisenä lahjana on omin käsin luajitut kynttilät. Talvella N apašeuvun lähellä pimenöy aikaseh ta kynttilän valo on yštävyön, šyväimellisyyvven ta ilon simvolina. Šakša. Roštuona ko ko pereh keräytyy juhlastolašša. Kaikin lahjotetah toini toisella lahjoja. Šillä tavalla on äšen oma Bešerung-nimi. Rikeneh ihmiset lahjotetah kirjoja ta pienie lasi- taikka posliinišikoja. Šuuri-Britannija. Lah joja tuou Father Christmas. Enklantilaiset ei lahjoteta kallehie lahjoja. Heijän lempi lahjoina ollah halvat suveniirit: brelokit, olutkupit, aromakynttilät, kuklat, mukavat lusikat. Unkari. Ihmiset tykätäh lahjottua kirjoja, villašukkija, čunija. Lapšet lahjotetah vanhemmilla Kašvisalatti taikka kakrakeksit varmašti tullah heposella mielen mukah. Lämpimistä ruuvvista hyvin šopiu kanan tahi muun linnun liha taikka kala. Tällä kertua jälkiruuvvakši parahin on juušto hetelmien kera. Alkokolie Šinini Heponi ei tykkyä. Štolašša pitäy olla mehuo, vettä ta šampanjapullo. Vaštahottamini Heponi on elämäniloni optimisti. Hiän tykkyäy aukeita paikkoja, huvija, monilukusie joukkoja. Onnakko talo ta pereh niise ollah tärkeitä Heposella. Šentäh Heposen vuotta pitäy ottua vaštah perehen ta šukulaisien kera, šuurella vesselällä porukalla. Ka muissa šoittua kaikilla yštävillä ta tuttavilla ta onnitella heitä Uuvvella vuuvvella. Šamoin elä unoha luatie lahjoja yštävilläš. Lahjojen lisäkši pane kuušen alla muššanleivän kappaleh šuolan kera. omie käsitöitä. Joka muašša on omie uuv venvuuvven tapoja ta perintehie. Onnakko lahjalla aina on šama tarkotuš: ilahuttua šukulaisie ta yštävie ta toivottua heilä kaikkie hyvyä Uutena vuotena. Šivun ainehiston valmisti Tikkusen Man u
8 25. TALVIKUUTA, 2013 vienan karjala Tortilla-ämmön viisahukšie Terveh, lapšet! Tuli valkie, kylmä talvi. Še toi mataššah lunta, kumpani peittäy koko muan valkiella kattiella. Talven velli, pakkani, jiävyttäy järvet ta jovet, a još lapšet liikua villitäh pihalla, niin še näpistäy heilä poškie ta nenie. Ka ei pie varata talvie, vet še on niin mukava vuuvvenaika, konša voipi čurnie termiltä, hiihtyä, luissella. Jo kohta tulou Pakkaisukko lahjojen ta uuvvenvuuvven kuušen kera, ta alkau talviloma. Toivotamma teilä onnellista Uutta Vuotta ta vesselyä Roštuota!»»Aivopähkinä Kuuši 8 2 1 3 4 5 6 7 9 10 11 12 13 14 Vuakašuorah: 2. Talvella koko on lumitäkin peitošša. 3. Konša lapšet tullah pihalta talvella, heilä ollah ruškiet 5. Taivahalla rippuu apelsiininlohko. 6. Šitä lisätäh juhlapiiruah. 8. Rippuu katošta, još tipahtau, niin voipi oččah kolahtua. 9. Ken vetäy Santa Clausin rekie? 11. Valkie, ka ei ole šokeri, kylmä, ka ei ole jiä. 13. Uutena vuotena kaikki lapšet vuotetah häntä. 14. Pakkaisukolla on oma, kumpaseh lapšet voijah työntyä kirjasie. Pyštyšuorah: 1. Niillä hiihetäh lumitermiltä. 3. Kevyällä ta kešällä še on vuatteissa, a šykyšyllä heittäy ne pois. 4. Hyvä mieli, kumpaista antau pruasniekka. 7. Talvella lumituisku šitä pyryttäy. 10. Kešällä ajetah kärryllä, a talvella 12. Še on vesi lumen kera. Talven muoti Pimiekuušša Vieljärveššä piet tih Karjalan starina -kilpailu. Šiih yhyttih lapšet Karjalan eri piirilöistä ta hyö esitettih ylen mukavie starinoita. Arvoštelijat oli valittu parahakši Kalevalan koulun lapšien Talven muoti -esitykšen. Kalevalalaiset iče kekšittih tämän starinan ta Uuvven Vuuvven uattona myö piättimä painua šen käsikirjutukšen meijän leheššä. Talvi: Mimmoni on muotitakki tänä talvena mečäššä? Lavalla hyppiy orava. Talvi: Terveh, orava! Orava: Terveh! Talvi: Ole hyvä, orava, kerro ičeštäš. Orava: Olen oravaini, oravaini, Mečän paraš hyppijäini. Elän kuušen latvašša, Lämpimäššä pešäššä. Talvi: Mimmoni on talven muotitakki? Orava: Še on har mua n- ruškie ta tuuhie! Talvi: Passipo, orava! Lavalla juokšou jänis. Jänis: Terveh, teilä! Talvi ta orava: Terveh, jänis, terveh! Talvi: Jänis, nyt on šiun vuoro. Jänis: Mie olen jänis- Pitkäkorva, ristišuu. Elän penšahan alla, Pakšun lumen peitošša. Talvi: A mimmoni on talven muotitakki? Jänis: Še on valkie ta pehmie! Talvi: Passipo, jänis! Lavalla tulou hukka. Hukka: Terveh kaikilla! Talvi, orava ta jänis: Terveh, hukka! Talvi: Mitä meilä šanou hukka? Hukka: Mie olen hukka- Harmua tukka Talvi: Šano, hukka, mimmoni on talven muotitakki? Hukka: Še on harmua ta pörhikkä. Talvi: Passipo šiula, hukka! Lavalla hiipiy repo. Repo: Terveh Talvi, orava, jänis ta hukka: Terveh,repo! Talvi: Mitä meilä šanou repo? Repo: Mie olen repo- Kaunis häntä. Puun juurešša On lämmin pešä miun. Talvi: A mimmoni on talven muotitakki? Repo: Še on hellä ruškie turkki Ta kaunis tuuhie häntä. Kaikki yheššä: Talvella mečäššä muotissa ollah turkit! Talvella mečäššä muotissa ollah värit! Orava: Harmuanruškie! Jänis: Valkie! Hukka: Harmua! Repo: Ruškie! Ta vihrie!!! (Mečan lavalla tulla harppiu Šyöjätär, pieni kuuši kainalošša) Kaikki: Terveh, Šyöjätär! Talvi: Mintäh vihrie? Šyöjätär: Eikö tiälä Uuvvenvuuvven pruasniekka ole menošša? Kun tämmöni hälinä mečäššä on! Talvi: Kohta tulou Uuši Vuosi. Myö kaikin vuotamma tätä juhlua. A tänäpiänä meilä ollah muotimeššut. Šyöjätär: Muo timeš šut Enkö mie ole muoti täti? Kaikki: Olet, olet Talvi: Nyt esintyy Šyöjätär! Kaikki lauletah: 1.On meilä muoti täti Kaš näin heiluu hattu ta hattu heiluu näin. Kaš näin heiluu hattu ta hattu heiluu näin. 2. On meilä muoti täti Kaš näin heiluu šulka ta šulka heiluu näin. Kaš näin heiluu šulka ta šulka heiluu näin. 3. On meilä muoti täti Kaš näin heiluu kašši ta kašši heiluu näin. Kaš näin heiluu kašši ta kašši heiluu näin. 4. On meilä muoti täti Kaš näin heiluu hameh ta hameh heiluu näin. Kaš näin heiluu hameh ta hameh heiluu näin. 5. On meilä muoti täti Kaš näin heiluu peppu ta peppu heiluu näin. Kaš näin heiluu peppu ta peppu heiluu näin. Starinašša on käytetty V. Karakinan runoja, šuom. lapšien Täti Monika -laulu»»luve šananlašku! Tehtävät valmisti: Maikki Spitsina